My identity is a superpower -- not an obstacle | America Ferrera | TED

Çeviri: Zeynep Şahin Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

On the red tiles in my family's den

Ailemin evinde bir odadaki kırmızı fayansların üzerinde

I would dance and sing to the made-for-TV movie "Gypsy,"

Bette Midler'ın oynadığı televizyon filmi "Gypsy" ile

starring Bette Midler.

dans eder ve şarkı söylerdim.

(Singing) "I had a dream.

(Şarkı söyler) "Bir hayalim var.

A wonderful dream, papa."

Harika bir hayal, baba."

I would sing it with the urgency and the burning desire of a nine-year-old

Gerçekten de bir hayali olan dokuz yaşında bir çocuğun

who did, in fact, have a dream.

acelesi ve heyecanlı arzusuyla söylerdim şarkıyı.

My dream was to be an actress.

Benim hayalim aktris olmaktı.

And it's true that I never saw anyone who looked like me

Televizyonda ya da filmlerde benim gibi görünen

in television or in films,

birisini görmediğim doğru;

and sure, my family and friends and teachers all constantly warned me

evet, ailem, arkadaşlarım ve öğretmenlerim beni Hollywood'da

that people like me didn't make it in Hollywood.

benim gibilerin iş yapmadığına dair uyarmıştı.

But I was an American.

Ama ben bir Amerikalıydım.

I had been taught to believe that anyone could achieve anything,

Bana ten renkleri ne olursa olsun,

regardless of the color of their skin,

ailem Honduras'tan göçmüş de olsa, param olmasa da

the fact that my parents immigrated from Honduras,

herkesin her şeyi başarabileceğine

the fact that I had no money.

inanmak öğretilmişti.

I didn't need my dream to be easy,

Hayalimin kolay olmasına gerek yoktu,

I just needed it to be possible.

sadece mümkün olması gerekti.

And when I was 15,

15 yaşındayken

I got my first professional audition.

ilk profesyonel seçmeme katıldım.

It was a commercial for cable subscriptions

Kablolu yayın üyeliği ya da kefalet bonosu reklamıydı,

or bail bonds, I don't really remember.

gerçekten hatırlamıyorum.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

What I do remember is that the casting director asked me,

Hatırladığım şey ise kast yönetmeninin bana şunu soruşu:

"Could you do that again, but just this time, sound more Latina."

"Yaptığını tekrarlar mısın, ama bu sefer biraz daha Latin gibi konuş."

"Um, OK.

"Peki.

So you want me to do it in Spanish?" I asked.

Yani İspanyolca mı konuşmamı istiyorsunuz?" diye sordum.

"No, no, do it in English, just sound Latina."

"Hayır, hayır, İngilizce konuş, ama Latin gibi."

"Well, I am a Latina, so isn't this what a Latina sounds like?"

"Tamam da ben Latinim, Latin biri zaten böyle konuşmaz mı?"

There was a long and awkward silence,

Uzun ve tuhaf bir sessizlik oldu

and then finally,

ve sonunda,

"OK, sweetie, never mind, thank you for coming in, bye!"

"Peki, tatlım, boşver, geldiğin için teşekkürler, hoşça kal!"

It took me most of the car ride home to realize that by "sound more Latina"

"Latin gibi konuş" derken bozuk İngilizce konuşmamı istediğini anlamam

she was asking me to speak in broken English.

eve dönüş yolumun büyük bir kısmını aldı.

And I couldn't figure out why the fact

Gerçek, fiili, otantik bir Latin

that I was an actual, real-life, authentic Latina

olduğum gerçeği neden önemsizdi,

didn't really seem to matter.

çözemiyordum.

Anyway, I didn't get the job.

Neyse, işi almadım.

I didn't get a lot of the jobs people were willing to see me for:

İnsanların beni görmek istedikleri işlerin pek çoğunu almadım:

the gang-banger's girlfriend,

çete sahibinin sevgilisi,

the sassy shoplifter,

arsız mağaza hırsızı,

pregnant chola number two.

iki numaralı hamile chola.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

These were the kinds of roles that existed for someone like me.

Bunlar, benim gibi biri için var olan rollerdi.

Someone they looked at and saw as too brown, too fat,

Bakıp da çok kahve tenli, çok şişman,

too poor, too unsophisticated.

çok fakir, çok kaba olarak gördükleri biri için.

These roles were stereotypes

Bunlar basmakalıp rollerdi

and couldn't have been further from my own reality

ve benim gerçekliğimden ve oynamayı hayal ettiğim rollerden

or from the roles I dreamt of playing.

ancak bu kadar uzak olabilirlerdi.

I wanted to play people who were complex and multidimensional,

Ben, kompleks ve çok boyutlu,

people who existed in the center of their own lives.

kendi hayatının merkezinde olan insanları oynamak istiyordum.

Not cardboard cutouts that stood in the background of someone else's.

Başkalarının hayatının arka planında duran kartonumsu figürleri değil.

But when I dared to say that to my manager --

Ama bunu menajerime söyleme cesareti bulduğumda --

that's the person I pay to help me find opportunity --

bu, bana fırsatları yakalamada yardım için para ödediğim insan oluyor --

his response was,

onun cevabı şuydu,

"Someone has to tell that girl she has unrealistic expectations."

"Birinin bu kıza beklentilerinin gerçekçi olmadığını söylemesi lazım."

And he wasn't wrong.

Haksız da değildi.

I mean, I fired him, but he wasn't wrong.

Yani, kovdum adamı ama haksız değildi.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

(Applause)

(Alkışlar)

Because whenever I did try to get a role that wasn't a poorly written stereotype,

Çünkü her kötü yazılmış ve basmakalıp olmayan bir rolü almaya çalışmamda,

I would hear,

şunu duyardım,

"We're not looking to cast this role diversely."

"Bu role farklı görünen birilerini seçmeyi düşünmüyoruz."

Or, "We love her, but she's too specifically ethnic."

Ya da, "Bayıldık ona, ama o çok, çok etnik görünümlü."

Or, "Unfortunately, we already have one Latino in this movie."

Veya, "Maalesef, bu filmde zaten bir Latin oyuncumuz var."

I kept receiving the same message again and again and again.

Aynı mesajı, kimliğimin aşmam gereken bir engel olduğu mesajını,

That my identity was an obstacle I had to overcome.

tekrar tekrar alıp durdum.

And so I thought,

Şöyle düşündüm ben de,

"Come at me, obstacle.

"Hadisene, karşımdaki engel.

I'm an American. My name is America.

Ben bir Amerikalıyım. Benim adım America.

I trained my whole life for this, I'll just follow the playbook,

Tüm hayatım boyunca bunun için çalıştım, kitabına göre oynayacağım,

I'll work harder."

daha sıkı çalışacağım."

And so I did, I worked my hardest

Çalıştım da. İnsanların bende olduğunu söylediği

to overcome all the things that people said were wrong with me.

sorunları aşmak için çalışabileceğim en sıkı şekilde çalıştım.

I stayed out of the sun so that my skin wouldn't get too brown,

Güneşten uzak durdum ki tenim çok fazla yanmasın,

I straightened my curls into submission.

saçımdaki lüleleri itaate zorlayıp düzleştirdim.

I constantly tried to lose weight,

Sürekli kilo vermeye çalıştım.

I bought fancier and more expensive clothes.

Daha süslü, daha pahalı kıyafetler satın aldım.

All so that when people looked at me,

Sırf insanlar bana baktığında,

they wouldn't see a too fat, too brown, too poor Latina.

çok şişman, çok kahve tenli, çok fakir bir Latin görmesinler diye.

They would see what I was capable of.

Bana baktıklarında neler yapabileceğimi göreceklerdi.

And maybe they would give me a chance.

Belki de bana bir şans vereceklerdi.

And in an ironic twist of fate,

Kaderin bir oyunu olarak

when I finally did get a role that would make all my dreams come true,

sonunda tüm hayallerimi gerçek yapan bir rol aldığımda,

it was a role that required me to be exactly who I was.

bu rol, tam olarak olduğum kişi olmamı gerektiren bir roldü.

Ana in "Real Women Have Curves"

"Kadın Dediğin"deki Ana,

was a brown, poor, fat Latina.

kahve tenli, fakir, şişman bir Latin kadındı.

I had never seen anyone like her, anyone like me,

Onun gibi birini, kendim gibi birini, hiç görmemiştim

existing in the center of her own life story.

kendi hayat hikâyesinin merkezinde.

I traveled throughout the US

Bu filmle, Amerika'nın her yerine

and to multiple countries with this film

ve daha pek çok ülkeye gittim,

where people, regardless of their age, ethnicity, body type,

insanların yaşlarından, milliyetlerinden ve vücutlarının şeklinden bağımsız olarak

saw themselves in Ana.

Ana'da kendilerini gördükleri yerlere.

A 17-year-old chubby Mexican American girl

17 yaşındaki tombul Meksikalı Amerikalı, pek mümkün görünmeyen hayalini

struggling against cultural norms to fulfill her unlikely dream.

gerçekleştirmek için kültürel normlara karşı koyan o kız.

In spite of what I had been told my whole life,

Hayatım boyunca bana söylenilenin aksine

I saw firsthand that people actually did want to see stories about people like me.

ilk elden insanların benim gibilerin hikâyelerini görmek istediklerini gördüm.

And that my unrealistic expectations

Kendimi, kültürümün içinde gerçekçi bir şekilde

to see myself authentically represented in the culture

temsil edilirken görme beklentilerimin, başka insanların da beklentileri

were other people’s expectations, too.

olduğunu gördüm.

"Real Women Have Curves"

"Kadın Dediğin"

was a critical, cultural and financial success.

eleştirel, kültürel ve ekonomik bir başarıydı.

"Great," I thought, "We did it!

"Harika," diye düşündüm, "İşte yaptık!

We proved our stories have value.

Hikâyelerimizin değeri olduğunu kanıtladık.

Things are going to change now."

Şimdi değişecek bir şeyler."

But I watched as very little happened.

Ama çok az şeyin değiştiğine şahit oldum.

There was no watershed.

Bir dönüm noktası olmamıştı.

No one in the industry was rushing to tell more stories

Endüstrideki hiç kimse, o hikâyeleri izlemek için aç ve para ödemeye istekli

about the audience that was hungry and willing to pay to see them.

kimselerin hikâyelerini anlatmak için koşuşturmuyordu.

Four years later, when I got to play Ugly Betty,

Dört yıl sonra, Çirkin Betty'yi oynamaya başlayınca,

I saw the same phenomenon play out.

aynı olayın yaşandığını gördüm.

"Ugly Betty" premiered in the US to 16 million viewers

"Çirkin Betty" Birleşik Devletler'de 16 milyon izleyiciyle prömiyer yaptı

and was nominated for 11 Emmys in its first year.

ve ilk yılında 11 Emmy ödülüne aday oldu.

(Applause)

(Alkışlar)

But in spite of "Ugly Betty's" success,

Ama "Çirkin Betty"nin başarısına karşın,

there would not be another television show

sekiz yıl boyunca Amerikan televizyonunda

led by a Latina actress

başrolü Latin bir aktris olan

on American television for eight years.

başka bir televizyon şovu olmayacaktı.

It's been 12 years

Ben başrol olarak bir Emmy kazanan

since I became the first and only Latina

ilk ve tek Latin kadın olalı

to ever win an Emmy in a lead category.

12 yıl geçti.

That is not a point of pride.

Bu gurur duyulacak bir şey değil.

That is a point of deep frustration.

Bu, derin bir hüsran sebebi.

Not because awards prove our worth,

Ödüller bizim değerimizi belirlediği için değil

but because who we see thriving in the world

ama dünyada kimin gelişip serpildiğini görmek

teaches us how to see ourselves,

bize kendimizi nasıl göreceğimizi,

how to think about our own value,

kendi değerimiz üzerine düşünmeyi

how to dream about our futures.

ve geleceğimiz hakkında hayal kurmayı öğrettiği için.

And anytime I begin to doubt that,

Ne zaman bundan şüphe duysam,

I remember that there was a little girl, living in the Swat Valley of Pakistan.

Pakistan'ın Swat Vadisinde yaşayan,

And somehow, she got her hands on some DVDs

eline kendi yazarlık hayallerinin yansımasını gördüğü

of an American television show

bir televizyon şovunun DVD'leri geçen

in which she saw her own dream of becoming a writer reflected.

küçük bir kız olduğunu hatırlıyorum.

In her autobiography, Malala wrote,

Malala, otobiyografisinde şöyle yazıyor:

"I had become interested in journalism

"Kendi sözlerimin

after seeing how my own words could make a difference

nasıl bir değişim yaratabileceğini gördükten sonra,

and also from watching the "Ugly Betty" DVDs

bir de Amerika'daki bir dergideki hayatı "Çirkin Betty" DVD'lerini

about life at an American magazine."

izledikten sonra gazeteciliğe ilgi duymaya başladım.

(Applause)

(Alkışlar)

For 17 years of my career,

Kariyerimin 17 yılı boyunca

I have witnessed the power our voices have

sesimizin, kültürde yer edinebildiğinde

when they can access presence in the culture.

sahip olduğu güce şahit oldum.

I've seen it.

Bunu gördüm.

I've lived it, we've all seen it.

Bunu yaşadım, bunu hepimiz gördük.

In entertainment, in politics,

Eğlence sektöründe, siyasette,

in business, in social change.

iş dünyasında, sosyal değişimde.

We cannot deny it -- presence creates possibility.

Bunu inkar edemeyiz -- kültürde varlık imkân yaratır.

But for the last 17 years,

Ama son 17 yıldır,

I've also heard the same excuses

aynı zamanda neden bazılarımızın

for why some of us can access presence in the culture

kültürde yer edinip de bazılarımızın edinemediği hakkında

and some of us can't.

aynı bahaneleri duydum.

Our stories don't have an audience,

Bizim hikâyelerimizin dinleyeni yok,

our experiences won't resonate in the mainstream,

bizim deneyimlerimiz kitlelerinki ile örtüşmüyor,

our voices are too big a financial risk.

bizim seslerimiz büyük bir finansal risk demek.

Just a few years ago, my agent called

Birkaç yıl önce, menajerim bir filmdeki rolü

to explain to me why I wasn't getting a role in a movie.

neden alamadığımı açıklamak için aradı beni.

He said, "They loved you

Dedi ki, "Sana bayıldılar

and they really, really do want to cast diversely,

ve gerçekten, gerçekten farklı birilerini seçmek istiyorlar,

but the movie isn't financeable until they cast the white role first."

ama beyaz rol kesinleşene kadar film finanse edilmiyor."

He delivered the message with a broken heart

Bu mesajı, kırık bir kalple,

and with a tone that communicated, "I understand how messed up this is."

"Bunun ne kadar berbat olduğunu anlıyorum." diyen bir tonla iletti.

But nonetheless, just like hundreds of times before,

Ama yine de bundan önce yüzlerce kez olduğu gibi,

I felt the tears roll down my face.

yüzümden gözyaşlarımın aktığını hissettim.

And the pang of rejection rise up in me

Reddedilmenin acısı içimde yükselip

and then the voice of shame scolding me,

utancın sesi beni azarladı,

"You are a grown woman, stop crying over a job."

"Sen yetişkin bir kadınsın, bir iş uğruna ağlamayı bırak."

I went through this process for years of accepting the failure as my own

Başarısızlığı kendime mâl edip

engelleri aşamadığım için

and then feeling deep shame that I couldn't overcome the obstacles.

derin utanç hissetme sürecinden yıllarca geçtim de durdum.

But this time, I heard a new voice.

Ama bu sefer, yeni bir ses duydum.

A voice that said, "I'm tired.

"Yoruldum artık.

I've had enough."

Yeter bu kadar." diyen bir ses.

A voice that understood

Gözyaşlarımın ve acımın

my tears and my pain were not about losing a job.

bir iş uğruna olmadığını anlayan bir ses.

They were about what was actually being said about me.

Tüm bunlar benim hakkımda söylenen şeyler içindi.

What had been said about me my whole life

Hayatım boyunca yöneticiler,

by executives and producers

yapımcılar, yönetmenler,

and directors and writers and agents and managers

senaristler, ajanslar, menajerler, öğretmenler,

and teachers and friends and family.

arkadaşlar ve ailem tarafından söylenenler içindi.

That I was a person of less value.

Daha az değeri olan birisi olduğum söylendiği içindi.

I thought sunscreen and straightening irons

Sandım ki güneş kremleri ve saç düzleştiriciler

would bring about change in this deeply entrenched value system.

bu yerleşik değer sistemindeki değişimi getirecekti.

But what I realized in that moment

Ama o an anladım ki

was that I was never actually asking the system to change.

ben hiçbir zaman sisteme değişmesini söylemiyordum.

I was asking it to let me in, and those aren't the same thing.

Ben sisteme girmeye çalışıyordum, ve bu ikisi aynı şey değil.

I couldn't change what a system believed about me,

Ben bile sistemin benim hakkımda inandığı şeye inanırken

while I believed what the system believed about me.

sistemin hakkımda düşündüğü şeyi değiştiremezdim.

And I did.

Buna inandım.

I, like everyone around me,

Ben de çevremdeki herkes gibi

believed that it wasn't possible for me to exist in my dream as I was.

olduğum şekilde hayalimi yaşayamayacağıma inandım.

And I went about trying to make myself invisible.

Ben de kendimi yokmuşum gibi göstermeye çalıştım.

What this revealed to me was that it is possible

Bu, bana şunu gösterdi ki aynı anda hem tüm samimiyetiyle

to be the person who genuinely wants to see change

değişimi görmek isteyen kişi hem de davranışlarıyla

while also being the person whose actions keep things the way they are.

sistemin aynı kalmasını sağlayan kişi olmak mümkün.

And what it's led me to believe is that change isn't going to come

Bunun inanmama yol açtığı şey de

değişim iyi adamları ve kötü adamları belirlemek ile gelmeyeceği.

by identifying the good guys and the bad guys.

That conversation lets us all off the hook.

Bu düşünce hepimizi bu sorundan kurtarıyor.

Because most of us are neither one of those.

Çünkü birçoğumuz bu ikisinden birisi değil.

Change will come

Değişim,

her birimiz kendi temel değer ve inançlarımızı sorgulama cesaretini

when each of us has the courage

to question our own fundamental values and beliefs.

gösterince gelecek.

And then see to it that our actions lead to our best intentions.

Davranışlarımızın en iyi niyetlerimize yol gösterdiğinden emin olunca.

I am just one of millions of people

Ben, hayallerini gerçekleştirmek için

who have been told that in order to fulfill my dreams,

yetenekleriyle dünyaya katkı sağlamak için

in order to contribute my talents to the world

kim olduğu gerçeğine direnmesi söylenen

I have to resist the truth of who I am.

milyonlarca insandan biriyim.

I for one, am ready to stop resisting

Şahsen ben direnmeyi bırakıp

and to start existing as my full and authentic self.

kendi bütün ve gerçek kişiliğimle var olmaya hazırım.

If I could go back and say anything

Geri dönebilseydim o dokuz yaşındaki,

to that nine-year-old, dancing in the den, dreaming her dreams,

odada dans edip hayaller kuran çocuğa

I would say,

şunu derdim:

my identity is not my obstacle.

kimliğim benim için bir engel değil.

My identity is my superpower.

Kimliğim, benim süper gücüm.

Because the truth is,

Çünkü doğrusu gerekirse,

I am what the world looks like.

ben, dünyanın nasıl göründüğüyüm.

You are what the world looks like.

Siz dünyanın nasıl göründüğüsünüz.

Collectively, we are what the world actually looks like.

Toplu olarak, bizler dünyanın nasıl göründüğüyüz.

And in order for our systems to reflect that,

Sistemlerimizin bunu yansıtması için

they don't have to create a new reality.

yeni bir gerçeklik yaratılmasına gerek yok.

They just have to stop resisting the one we already live in.

Sadece sistemlerin, yaşadığımız gerçekliğe direnmeyi bırakması gerek.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)