Richard Baraniuk on open-source learning

Richard Baraniuk, açık kaynaklı öğrenim hakkında

Çeviri: Selin Çıray Gözden geçirme: osman oguz ahsen

I'm Rich Baraniuk and what I'd like to talk a little bit about today

Ben Rich Baraniuk.

Ve bugün hakkında konuşacaklarım,

are some ideas that I think have just tremendous resonance

son iki günde konuşulan şeylerle

with all the things that have been talked about the last two days.

büyük yansımaları olduğunu düşündüğüm fikirler.

So many different points of resonance

Hatta, o kadar farklı noktada parallelikler var ki

that it's going to be difficult to bring them all up,

hepsinden bahsetmek zor olacak, ama elimden gelenin en iyisini yapmaya çalışacağım

but I'll try to do my best.

Bunları hatırlayan var mı?

Does anybody remember these?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

OK, so these are LP records and they've been replaced, right?

Tamam, bunlar uzun çalar kayıtlar, ve yerlerinden edildiler, değil mi?

They've been swept away over the last two decades

Geçtiğimiz yirmi yılda, dünyayı değiştiren sayısallaştırma teknolojileri

by these types of world-flattening digitization technologies, right?

tarafından kenara süpürüldüler, değil mi?

And I think it was best witnessed

Bunu bence bugün biz bu odaya girerken

when Thomas was playing the music as we came in the room today.

Thomas müziği çalarken en iyi şekilde gözlemledik.

What's happened in the music world is there's a culture,

Müzik dünyasında olan şu: yaratılmış bir kültür

or an ecosystem that's been created

veya ekosistem var,

that, if you take some words from Apple,

ve bu, eğer Apple'ın kelimelerini kullanacak olursak

the catchphrase -- that we create, rip, mix and burn.

sloganı yaratıp, kopyalayıp, mixleyip, yakmamız olan bir ekosistem.

What I mean by that is that anyone in the world is free and allowed

Bununla anlatmak istediğim, dünyadaki herkesin

to create new music and musical ideas.

yeni müzik ve müzikal fikirler yaratmakta özgür olduğu.

Anyone in the world is allowed to rip or copy musical ideas,

Dünyadaki herkes müzikal fikirleri kopyalayıp,

use them in innovative ways.

yaratıcı şekillerde kullanmakta serbest.

Anyone is allowed to mix them in different types of ways,

Herkes bunları istediği şekilde mixleyip,

draw connections between musical ideas,

müzikal fikirler arasında bağlantılar kurmakta özgür,

and people can burn them or create final products and continue the circle.

ve insanlar bunları yakabilir ve son ürünler çıkararak döngüyü devam ettirebilirler.

And what that's done is it's created, like I said,

Ve bu imkanın yaptığı da şu, söylediğim gibi,

enerjik ve davetkar bir topluluk yarattı,

a vibrant community that's very inclusive,

with people continually working to connect musical ideas,

insanların müzikal fikirleri bağdaştırmak için çalıştığı,

innovate them and keep things constantly up to date.

onları yenilediği ve güncel tuttuğu bir topluluk, değil mi?

Today's hit single is not last year's hit single.

Bugünün popüler şarkısı, geçen senenin popüler şarkısı değil, değil mi?

But I'm not here to talk about music today.

Ama bugün müzikle ilgili konuşmak için burada değilim.

I'm here to talk about books.

Kitaplarla ilgili konuşmak için buradayım, değil mi?

In particular, textbooks and the kind of educational materials

Özellikle ders kitapları ve her gün okulda kullandığımız

that we use every day in school.

eğitici malzemelerden bahsetmek için.

Has anyone here ever been to school?

Buradaki kimse hiç okula gitti mi?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

OK, does anybody realize there's a crisis in our schools,

Tamam, kimse dünyanın her tarafındaki okullarda

around the world?

bir kriz olduğunu farketti mi?

I'm not going to spend too much time on that,

Umarım, tamam, bunun üzerinde çok zaman harcamayacağım,

but what I want to talk about is some of the disconnects

ama üzerinde konuşmak istediğim bir yazar kitap yayımladığında

that appear when an author publishes a book.

yayın süreci karmaşık olduğundan

That in fact, the publishing process --

kitabın ağırlığından, pahalılığından

just because of the fact that it's complicated,

ileri gelebilen

it's heavy, books are expensive --

ve kitapların yazarları

creates a sort of a wall between authors of books

ve kitapların en son kullanıcıları,

and the ultimate users of books,

öğretmenler, öğrenciler veya genel olarak okuyucular olabilir,

be they teachers, students or just general readers.

arasında bir tür duvar ören temassızlıklar.

And this is even more true if you happen to speak a language

Ve bu, eğer dünyada konuşulan başlıca dillerden, özellikle İngilizce,

other than one of the world's major languages, and especially English.

başka bir dil konuşuyorsanız, daha da geçerli.

I'm going to call these people below the barrier "shutouts"

Ve bu bariyerin altındaki kişilere Kapı Dışarı diyeceğim,

because they're really shut out of the process

çünkü gerçekten bilgi birikimlerini dünya ile paylaşma

of being able to share their knowledge with the world.

sürecinin dışında kalıyorlar.

And so what I want to talk about today is trying to take these ideas

Dolayısıyla bugün konuşmak istediğim, müzik kültüründe

that we've seen in the musical culture

gördüğümüz bu fikirleri alıp,

and try to bring these towards reinventing the way

kitap yazmakla ve öğretimde kullanmakla

we think about writing books, using them and teaching from them.

ilgili düşüncelerimizi yeniden keşfetmekte kullanmaya çalışmak.

So, that's what I'd like to talk about

Yani, konuşmak istediğim bu,

and, really, how we get from where we are now

ve cidden, şu anda bulunduğumuz noktadan, istediğimiz noktaya nasıl gideceğiz?

to where we need to go.

The first thing I'd like you to do is a little thought experiment.

Şimdi, ilk yapmanızı istediğim şey küçük bir düşünsel deney.

Imagine taking all the world's books.

Şimdi, dünyadaki bütün kitapları aldığınızı düşünün.

OK, everybody imagine books and imagine just tearing out the pages.

Tamam, herkes kitapları hayal etsin,

ve sayfalarını yırttığınızı hayal edin.

So, liberating these pages

Bu sayfaları özgürleştirip, sayısallaştırdığımızı düşünün,

and imagine digitizing them and then storing them

sonra da büyük, birbiri ile bağlı, küresel bir depoda sakladığımızı.

in a vast, interconnected, global repository.

Think of it as a massive iTunes for book-type content.

Kitap gibi içerikler için çok büyük bir iTunes gibi düşünün.

And then take that material and imagine making it all open,

Sonra bu malzemeyi alıp, hepsini açtığımızı düşünün,

so that people can modify it, play with it, improve it.

böylece insanlar onu değiştirebilecek, onunla oynayabilecek, onu geliştirebilecekler.

Imagine making it free,

Bütün bu bilgiye dünyadaki herkesin erişebilmesi için bedava olduğunu

so that anyone in the world can have access to all of this knowledge,

seneler yerine saniyeler oranında bir zamanda

and imagine using information technology

so that you can update this content, improve it, play with it,

bu içeriği güncellemek, geliştirmek ve içerikle oynayabilmek için

on a timescale that's more on the order of seconds instead of years.

bilişim teknolojilerinin kullanıldığını hayal edin.

Instead of editions of a book coming out every two years,

Bir kitabın yeni baskısı her iki senede bir geleceğine

imagine them coming out every 25 seconds.

her 25 saniyede bir geldiğini hayal edin.

So, imagine we could do that and imagine we could put people into this.

Bunları yapabildiğimizi

ve insanları buna dahil edebildiğimizi düşünün.

So that we could truly build an ecosystem with not just authors,

Öyle ki, sadece yazarlarla değil,

but all the people who could be or want to be authors

dünyanın bütün dillerinde,

in all the different languages of the world,

yazar olabilecek ve olmak isteyen insanlarla bir ekosistem kuracağız,

and I think if you could do this, it would be called --

ve bunu yapabilirseniz, bence adı,

I'm just going to refer to it as a knowledge ecosystem.

bilgi ekosistemi olarak tanımlayacağım.

So, really, this is the dream,

Yani, rüya bu,

and in a sense what you can think of it

ve bir bakıma

is we're trying to enable anyone in the world,

dünyadaki herkesin

I mean anyone in the world --

evet herkesin

(Laughter)

kendi eğitimsel DJ olmasını,

to be their own educational DJ,

creating educational materials, sharing them with the world,

eğitim materyali yaratıp, dünyayla paylaşmasını

constantly innovating on them.

ve onları sürekli geliştirmesini sağlamaya çalışıyoruz. Yani, rüya bu.

So, this is the dream.

In fact, this dream is actually being realized.

Aslında, bu rüya gerçekleştiriliyor.

Over the last six-and-a-half years,

Son altı buçuk senede,

we've been working really hard at Rice University

Rice Üniversitesi'nde

on a project called Connexions,

Connexions adında bir proje için çok sıkı çalışıyoruz,

and so what I'd like to do for the rest of the talk

dolayısıyla konuşmanın geri kalanında

is just tell you a little bit

size Connexions ile insanların neler yaptığını anlatmak istiyorum,

about what people are doing with Connexions,

bunu Nicholas Negroponte'nin

which you can kind of think of as the counterpoint

to Nicholas Negroponte's talk yesterday,

dünyaya eğitim götürmenin

where they're working on the hardware of bringing education to the world.

donanımla ilgili çalışmalarını yaptıkları

dünkü konuşmasının bir karşı argümanı olarak düşünebilirsiniz.

We're working on the open-source tools

Biz açık kaynaklı araçlar ve içerik üzerinde çalışıyoruz, tamam?

and the content.

So, that's sort of to put it in perspective here.

Bakış açısını doğru oturtabilmek adına.

So, create.

Yaratmak... Bu tür araçları kullanan insanlar kimlerdir?

What are some of the people that are using these kind of tools?

Well, the first thing is,

İlk olarak,

there's a community of engineering professors,

süper ders kitabı gibi düşünebileceğimiz

from Cambridge to Kyoto,

who are developing engineering content in electrical engineering

bütün elektrik elektronik mühendisliği alanını kapsayacak

to develop what you can think of as a massive, super textbook

bir elektrik elektronik mühendisliği içeriği oluşturmaya

that covers the entire area of electrical engineering.

çalışan, Cambridge'den Kyoto'ya bir mühendislik profesörü topluluğu var,

And not only that --

ve sadece bu değil, aynı zamanda her kurumun

it can be customized for use in each of their own individual institutions.

kendi kullanımı için kişiselleştirilebilecek de.

Kitty Jones gibi insanlar, - bir Kapı Dışarı-

If people like Kitty Jones, a shut-out --

a private music teacher and mom from Champagne, Illinois,

Illinois Champagne'de bir özel müzik öğretmeni ve anne,

who wanted to share her fantastic music content with the world,

çocuklara müzik çalmayı öğretmek hakkında

on how to teach kids how to play music --

inanılmaz müzik içeriğini dünya ile paylaşıyor.

Her material is now used over 600,000 times per month.

Şu anda materyali ayda 600.000'den fazla kez kullanılıyor.

Tremendous use.

İnanılmaz, inanılmaz bir kullanım.

In fact, a lot of this use coming from United States K-12 schools,

Hatta, bu kullanımların çoğu Amerika'da K ila 12 okullarından geliyor,

because anyone who's involved in a school scale back,

çünkü okul kısıtları ile ilgilenen kimse varsa,

the first thing that's cut is the music curriculum.

ilk kesilen şey müzik müfredatıdır,

And so this is just indicating the tremendous thirst

yani bu, bunun gibi açık ve özgür içeriğe

for this kind of open, free content.

olan inanılmaz açlığın bir göstergesi.

A lot of teachers are using this stuff.

Bunları çok fazla öğretmen kullanıyor. Tamam, peki ya kopyalama?

What about ripping? What about copying, reusing?

Ya tekrar kullanma, değil mi?

A team of volunteers at the University of Texas at El Paso --

Texas- El Paso Üniversitesi'nde bir grup gönüllü,

graduate students translating this engineering super textbook ideas.

yüksek lisans öğrencileri bu süper ders kitabı fikirlerini çeviriyor,

And within about a week,

açık ve geliştirilebilir doğası dolayısıyla,

having this be some of our most popular material

in widespread use all over Latin America, and in particular in Mexico,

bir hafta içerisinde, Latin Amerika ve özellikle Meksika'da geniş bir ağda

because of the open, extensible nature of this.

kullanılarak, bizim en popüler materyallerimizden biri oluyor.

People, volunteers and even companies

İnsanlar, gönüllüler ve hatta şirketler,

that are translating materials into Asian languages

bilgiyi daha da yaymak için,

like Chinese, Japanese and Thai,

Çince, Japonca ve Tayca gibi

to spread the knowledge even further.

Asya dillerinde çeviriler yapıyorlar.

OK, what about people who are mixing?

Peki ya mixleme? Mixleme ne anlama geliyor?

What does "mixing" mean?

"Mixing" means building customized courses,

Mixleme, kişisel dersler yapmak,

means building customized books.

kişisel kitaplar yapmak anlamına geliyor.

Companies like National Instruments,

Sıradan ders kitabımızın ilerisine,

who are embedding very powerful, interactive simulations

bütün eğitim materyali ile etkileşime geçip, oynayabileceğimiz

into the materials,

so that we can go way beyond our regular kind of textbook

ve bunları yaparken öğrenebileceğimiz bir noktaya geçelim diye

to an experience

materyalin içine etkileyici,

that all the teaching materials are things you can actually interact with

etkileşimli simülasyonlar gömen

and play around with and actually learn as you do.

National Instruments gibi şirketler var.

We've been working with Teachers Without Borders,

Materyallerimizi mixlemek konusunda çok ilgili olan,

who are very interested in mixing our materials.

Sınır Tanımayan Öğretmenler ile çalışıyoruz.

Dünyada 84 ülkede,

They're going to be using Connexions as their platform

to develop and deliver teaching materials for teaching teachers how to teach

öğretmenlere nasıl öğretileceğini öğreten

öğretim materyali geliştirmek ve sağlamak için

in 84 countries around the world.

platform olarak Connexions'ı kullanacaklar.

TWB is currently in Iraq,

Sınır Tanımayan Öğretmenler şu anda USAID tarafından desteklenen 20.000 öğretmeni eğitiyor,

training 20,000 teachers supported by USAID.

And to them, this idea of being able to remix

ve onlar için bu mixleme ve yerel bağlama göre kişiselleştirme fikri

and customize to the local context is extraordinarily important,

olağanüstü önemli,

because just providing free content to people

çünkü insanlara bedava içerik sunan kişiler,

has actually been likened by people in the developing world

gelişen dünyadaki insanlar tarafından

to a kind of cultural imperialism --

bir tür kültürel emperyalizme benzetildiler,

that if you don't empower people

öyle ki insanlara

with the ability to re-contextualize the material,

materyali kendi şartlarına oturtma, kendi dillerine çevirme

translate it into their own language and take ownership of it,

ve üzerinde hak iddia etme hakkı verilmezse,

it's not good.

iyilik yapılmış olmuyor.

OK, other organizations we've been working with, UC Merced --

Tamam, beraber çalıştığımız diğer organizasyonlar, UC Merced,

people know about UC Merced.

UC Merced'i biliyorsunuzdur.

It's a new university in California, in the Central Valley,

Devlet üniversiteleriyle çok yakın çalışan,

working very closely with community colleges.

California'da orta vadide yeni bir üniversite.

They're actually developing

Bilim ve mühendislik müfredatlarının büyük bir kısmını

a lot of their science and engineering curriculum

to spread widely around the world in our system.

bizim sistemimizle dünyaya yaymak için geliştiriyorlar,

And they're also trying to develop all of their software tools

ayrıca yazılım araçlarının tamamını açık kaynak geliştirmeye çalışıyorlar.

completely open-source.

We've been working with AMD, which has a project called 50x15,

2015'e kadar dünya nüfusunun yüzde ellisine

which is trying to bring Internet connectivity

Internet bağlantısı sağlamaya çalışan

to 50 percent of the world's population by 2015.

50 by 15 adlı bir projesi olan AMD ile çalışıyoruz.

We're going to be providing content to them

Onlara geniş bir dil yelpazesinde

in a whole range of different languages.

içerik sağlayacağız,

And we've also been working with a number of other organizations.

ayrıca başka kuruluşlarla da çalışıyoruz.

In particular, a bunch of the projects that are funded by Hewlett Foundation,

Özellikle açık içerik konusunda gerçekten bir liderlik rolü elde etmiş

Hewlett Vakfı tarafından finanse edilen

who have taken a real leadership role in this area of open content.

bir grup proje.

OK, burn -- I think this is, sort of, quite interesting.

Tamam, yakma, bence bu bir bakıma çok ilginç.

"Burn" is the idea of trying to create the physical instantiation

Yakma bu derslerden birinin fiziksel bir örneğini yaratmaya çalışma fikri

of one of these courses.

And I think a lot of you received --

zannedersem çoğunuz,

I think all of you received one of these music books in your gift pack.

zannedersem hepiniz hediye paketinizde bu müzik kitaplarından bir adet aldınız.

A little present for you.

Sizin için küçük bir hediye.

Just to tell you quickly about it: this is an engineering textbook.

Hakkında hızlıca bahsetmek gerekirse, bu bir mühendislik ders kitabı.

It's about 300 pages long, hardbound.

300 sayfa kadar, ciltli.

This costs -- anybody guess?

Ne kadar, tahmininiz var mı?

How much would it cost in a bookstore?

Kitapçıda ne kadara mal olurdu?

(Audience) 65 dollars.

İzleyici: 65 dolar.

Richard Baraniuk: OK. This costs 22 dollars to the student.

Richard Baraniuk: Bu öğrenciye 22 dolara mal oluyor.

Why does it cost 22 dollars?

Neden 22 dolara mal oluyor?

Because it's published on demand

Çünkü talebe göre basıldı,

and it's developed from this repository of open materials.

ve bu açık materyal deposundan üretildi.

If this book were to be published by a regular publisher,

Eğer bu kitap normal bir yayınevi tarafından basılsaydı,

it would cost at least 122 dollars.

en azından 122 dolar edecekti.

So what we're seeing

Yani, şahit olduğumuz olay, bu yakma

is moving this burning or publication process

veya yayınlama sürecinin, tek yazarlı kitaplardan

from the regular, sort of single-authored book

towards community-authored materials

modüler, her sınıfa göre kişiselleştirilebilir,

that are modular, that are customized to each individual class

ve arza göre gayet ucuza yayınlanabilir,

and published on demand very inexpensively,

Amazon tarafından dağıtılabilir,

either pushed out through Amazon

veya Coop. gibi talebe göre basım yapan bir yayınevi tarafından yayınlanabilir,

or published directly through an on-demand press, like QOOP.

topluluk tarafından yazılmış materyallere çevrilmesi.

And I think that this is an extraordinarily interesting area

Ve bence bu çok ilginç bir alan,

because there is tremendous area under this long tail in publishing.

çünkü yayıncılıktaki bu uzun kuyruğun altında çok büyük bir alan var.

We're not talking about the Harry Potter end,

Tam solda duran Harry Potter ucundan bahsetmiyoruz tabi.

right at the left side.

We're talking about books

Hiper geometrik parçalı ayrık denklemler üzerine kitaplardan bahsediyoruz.

on hypergeometric partial differential equations.

Books that might sell 100 copies a year, 1,000 copies a year.

Senede 100, 1000 kopya satabilecek olan kitaplardan bahsediyoruz.

There is tremendous sustaining revenue under this long tail

Bu uzun kuyruğun altında, bizimki gibi açık projelerin devamı için

çok büyük bir sürdürülebilir gelir var,

to sustain open projects like ours,

but also to sustain this new emergence of on-demand publishers,

ayrıca bu iki kitabı üreten Coop gibi

like QOOP, who produced these two books.

talebe göre basım yapan yeni yayınevleri için,

And I think one of the things that you should take away from this talk

ve bu konuşmadan götürmeniz gereken şeylerden biri,

is that there's an impending cut-out-the-middle-man disintermediation,

kaçınılmaz bir şekilde aradaki adamın çıkarılması.

Aracılığın kaldırılması. Yayınevi dünyasında bu olacak,

that's going to be happening in the publishing industry.

And it's going to reach a crescendo over the next few years,

ve önümüzdeki bir kaç sene içerisinde tavan yapacak,

and I think that it's for our benefit, really, and for the world's benefit.

ve bence bu aslen bizim ve dünyanın iyiliği için.

OK, so what are the enablers?

Peki, yardım edenler kimler?

What's really making all of this happen?

Bunların hepsinin olmasını sağlayan ne?

There's tons of technology,

Tonlarca teknoloji var,

and the only piece of technology that I really want to talk about is XML.

ama benim hakkında konuşmak istediğim tek teknoloji XML.

How many people know about XML?

Kaç kişi XML'i biliyor?

Oh, great.

So it's the future of the web, right?

Çok güzel, internetin geleceği, değil mi?

It's semantic representation of content.

İçeriğin manalı bir şekilde temsil eidlmesi,

And what you can really think of XML in this case

ve şu durumda XML'i şöyle düşünebilirsiniz,

is it's the packaging that we're putting around these pages.

bizim bu sayfalar etrafına koyduğumuz kutu.

Remember we took the book, tore the pages out?

Kitabı alıp, sayfaları yırttık, hatırlıyor musunuz?

Well, what the XML is going to do

XML, yapacağı, olacağı şey...

is it's going to turn those pages into Lego blocks.

bu sayfaları LEGO bloklarına çevirecek.

XML are the nubs on the Lego

XML, bizim içeriği sayısız farklı şekilde birleştirmemizi sağlayan

that allow us to combine the content together in a myriad different ways,

LEGO çıkıntıları,

and it provides us a framework to share content.

ve bize içeriği paylaşacak sistemi de sunuyor.

So, it lets you take this ecosystem

Yani, sizin ekosistemin en ilkel halini, bütün içeriğini,

in its primordial state of all this content,

kitaplardan yırttığınız bütün sayfaları alıp,

all the pages you've torn out of books,

yüksek derecede gelişmiş öğrenme makinaları

and create highly sophisticated learning machines:

yapmanıza izin veriyor.

books, courses, course packs.

Kitaplar, dersler, ders paketleri...

It gives you the ability to personalize the learning experience

Size, öğrenme deneyimini kişiselleştirme yetkisi veriyor,

to each individual student,

her öğrenciye göre,

so that every student can have a book or a course

böylece her öğrenci, kendi öğrenme tarzı, bağlamında

that's customized to their learning style, their context,

dili ve onu heyecanlandıran şeyler ile kişiselleştirilmiş

their language and the things that excite them.

bir kitap veya derse sahip olabilecek.

It lets you reuse the same materials in multiple different ways,

Aynı materyali farklı ve şaşırtıcı

and surprising new ways.

yeni şekillerde kullanmanıza izin veriyor.

It lets you interconnect ideas,

Alanların birbirleri ile nasıl bir ilişki içerisinde olduğunu gösterecek şekilde

indicating how fields relate to each other.

fikirleri birbirlerine bağlamanıza izin veriyor,

And I'll just give you my personal story.

size kendi kendi hikayemi anlatayım.

We came up with this six-and-a-half years ago

Bu fikri, altı buçuk yıl önce bulduk,

because I teach the stuff in the red box.

çünkü ben kırmızı kutunun içindeki şeyleri öğretiyorum.

And my day job, as Chris said -- I'm an electrical engineering professor.

Chris'in söylediği gibi, elektrik mühendisliği profesörüyüm.

I teach signal processing

Sinyal işleme dersleri veriyorum,

and my challenge was to show that this math --

ve görevim, bu matematiği...

Wow, about half of you have already fallen asleep

vay, yarınız denkleme sadece bakarak uyuyakaldınız...

just looking at the equation.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

But this seemingly dry math

ama bu kuru görünen matematik aslında,

is actually the center of this tremendously powerful web

müzik sentezleyiciler gibi havalı uygulamaları

that links technology --

that links really cool applications like music synthesizers

inanılmaz ekonomik fırsatlara bağlayan,

to tremendous economic opportunities,

teknolojiyi birbiriyle ilişkilendiren inanılmaz güçlü bir ağın merkezi,

but also governed by intellectual property.

ama aynı zamanda fikri mülkiyet kapsamında.

And the thing that I realized

Ve şunu fark ettim, benim biz mühendis olarak bu fikirlerin hepsini

is there was no way that I, as an engineer,

anlatacak bir kitap yazmamın bir yolu yoktu.

could write this book that would get all of this across.

We needed a community to do it

Bunu yapmak için bir topluluğa ihtiyacımız vardı,

and we needed new tools to be able to interconnect these ideas.

ve bu fikirleri ilişkilendirebilecek yeni araçlara ihtiyacımız vardı,

And I think that really, in a sense, what we're trying to do

ve bence yapmaya çalıştığımız, bir bakıma,

Minsky'nin, bir kütühpanedeki

is make Minsky's dream come to a reality,

where you can imagine all the books in a library

bütün kitapların birbirleri ile konuşmaya başladıkları

actually starting to talk to each other.

hayalini gerçeğe dönüştürmek,

And people who are teachers out here -- whoever taught, you know this --

ve buradaki öğretmenler,

ders vermiş bütün kişiler, bunu biliyorsunuz.

it's the interconnections between ideas that teaching is really all about.

Öğretmek aslında fikirler arasındaki bağlantılardır.

OK, back to math.

Tamam, matematiğe dönüyoruz, hayal edin, bu mümkün.

Imagine -- this is possible:

that every single equation that you click on in one of your new e-texts

Yeni elektronik metinlerinizde tıkladığınız her bir denklemin,

is something that you're going to be able to explore and experiment with.

inceleyip, deneyler yapabileceğini bir şey olduğunu düşünün.

So imagine your kid's algebra textbook in seventh grade.

Çocuğunuzun yedinci sınıf cebir kitabını hayal edin.

You can click on every single equation

Her denkleme tıklayabilir

and bring up a little tool to be able to experiment with it,

ve onunla deneyler yapmak için küçük bir araç açabilirsiniz,

tinker with it, understand it.

onu kurcalayabilirsiniz, anlayabilirsiniz,

Because we really don't understand until we do.

çünkü kurcalamadan gerçekten anlayamış olmuyoruz.

The same type of mark-up, like MathML, for chemistry.

Kimya için mathML gibi bir işaretleme dili.

Imagine chemistry textbooks

Moleküllerin yapılarının nasıl oluştuğunu

that actually understand the structure of how molecules are formed.

gerçekten anlayan bir kimya kitabı hayal edin.

Imagine Music XML

Gerçekten müziğin manasal yapısını incelemenize,

that actually lets you delve into the semantic structure of music,

onunla oynamanıza, onu anlamanıza izin veren,

play with it, understand it.

müzik XML'i düşünün.

It's no wonder that everybody's getting into it, right?

Herkesin buna ikna olması şaşırtıcı değil, değil mi?

Even the three wise men.

Üç bilge kral da dahil.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

OK, the second big enabler, and this is where I told a big lie.

Tamam, ikinci en büyük yardımcımız, ve bu benim büyük bir yalan söylediğim kısım.

The second big enabler is intellectual property.

İkinci büyük yardımcımız, fikri mülkiyet,

Because, in fact, I got up here

çünkü buraya çıktım,

and I talked about how great the music culture is.

ve müzik kültürünün ne kadar harika olduğundan bahsettim.

We can share and rip, mix and burn, but in fact, that's all illegal.

Müziği paylaşıp, kopyalayıp, mixleyip, yakabiliriz, ama aslında bunların hepsi yasa dışı.

And we would be accused of [piracy] for doing that,

Bunları yaptığımız için korsanlıkla suçlanabiliriz,

because this music has been propertized.

çünkü müzik mülkleştirildi.

It's now owned, much of it by big industries.

Bir sahibi var, büyük kısmı da büyük endüstriler.

So, really, the key thing here is we can't let this happen.

Yani, anahtar kural, bunun olmasına izin veremeyiz.

We can't let this Napster thing happen here.

Napster olayının burada olmasına izin veremeyiz.

So, what we have to do is get it right from the very beginning.

Dolayısıyla yapmamız gereken işleri baştan kuralına göre yapmak,

And what we have to do is find an intellectual property framework

ve yapmamız gereken,

paylaşmayı güvenli ve kolay anlaşılır

that makes sharing safe and makes it easily understandable.

hale getiren bir mülkiyet sistemi bulmak,

And the inspiration here is taken from open-source software.

ve burada ilhamı Linux ve GPL gibi

Things like Linux and the GPL.

açık kaynaklı yazılımlardan aldık.

The Creative Commons licenses.

Ve fikir Creative Commons lisansı.

How many people have heard of creative commons?

Kaç kişi Creative Commons'ı duydu?

If you have not, you must learn about it.

Duymadıysanız, mutlaka öğrenmeniz lazım. creativecommons.org

Creativecommons.org.

At the bottom of every piece of material in Connexions

Connexions'daki bütün materyalin altında

and in lots of other projects,

ve daha pek çok projede logolarını görebilirsiniz.

you can find their logo.

Clicking on that logo takes you to an absolute no-nonsense,

O logoya basarsanız sizi, bu içerikle tam olarak neler yapabileceğinizi

human-readable document, a deed,

gösteren, zırvanın olmadığı

that tells you exactly what you can do with this content.

insanlar tarafından anlaşılabilir bir belgeye götürür.

In fact, you're free to share it, to do all of these things:

Hatta, bunu paylaşmakta, bunların hepsini yapmakta,

to copy it, to change it, even to make commercial use of it,

kopyalama, değiştirme hatta kar amaçlı kullanma

as long as you attribute the author.

serbestsiniz, asıl yazara referans verdiğiniz sürece.

Because in academic publishing and much of educational publishing,

Çünkü akademik yayınlarda,

hatta eğitimsel yayınların büyük kısmında,

it's really this idea of sharing knowledge

fikir bilginin paylaşımı ve bir etki yaratmaktır,

and making impact.

That's why people write, not necessarily making bucks.

insanlar bu sebepten yazar, ille para kazanmak için değil.

We're not talking about Harry Potter, right?

Harry Potter'dan bahsetmiyoruz tabi.

We're at the long tail end here.

Biz uzun kuyruktayız.

Behind that is the legal code, very carefully constructed.

Bakmak isterseniz onun arkasında,

dikkatle yazılmış yasal kurallar var,

And Creative Commons is taking off --

ve Creative Commons gittikçe yayılıyor.

over 43 million things out there,

Dışarıda Creative Commons ile lisanslanmış

licensed with a Creative Commons license.

43 milyon şey var.

Not just text,

Sadece metin değil, müzik, resimler, video,

but music, images, video.

And there's actually a tremendous uptake

ve de müziği insanların örneklemesi, kopyalaması

of the number of people that are actually licensing music

mixlemesi, yakması ve paylaşması için lisanslayan

to make it free for people who do this whole idea of re-sampling,

insanların sayısında

ripping, mixing, burning and sharing.

büyük bir artış var.

OK, I'd like to conclude with just the last few points.

Bir kaç noktayla bitirmek isterim.

So, we've built this idea of a commons.

Bu ortak miras fikrini inşa ettik. İnsanlar bunu kullanıyor.

People are using it.

We get over 500,000 unique visitors per month, just to our particular site.

Sadece bizim kendi sayfamız ayda 500.000 farklı ziyaretçi alıyor.

MIT OpenCourseWare, which is another large open-content site,

MIT açık ders malzemeleri, bir başka açık içerik sitesi

gets a similar number of hits.

de benzer bir sayıda ziyaret alıyor, ama bunu nasıl koruruz?

But how do we protect this?

How do we protect it into the future?

Gelecek için bunu nasıl koruruz,

And the first thing that people are probably thinking

ve çoğu insanına düşündüğü ilk şey, kalite kontrolü.

is quality control, right?

Because we're saying that anybody can contribute things to this commons.

Çünkü bu ortak alana herkesin katkıda bulunabileceğini

söylüyoruz. Herkes herhangi bir katkıda bulunabilir,

Anybody can contribute anything.

So that could be a problem.

bu bir sorun olabilir.

It didn't take long until people started contributing materials,

İnsanların, mesela iç çamaşırı konusunda,

materyal geliştirmeye başlaması uzun sürmedi,

for example, on lingerie,

which is actually a pretty good module.

ki aslında bayağı güzel bir modül.

The only problem is it's plagiarized from a major French feminist journal,

Tek sorun, büyük bir Fransız feminist yayınından

çalıntı yapılmış,

and when you go to the supposed course website,

ve ilgili dersin sitesine gidildiği zaman,

it points to a lingerie-selling website.

iç çamaşırı satan bir siteye yönlendiriyor.

So this is a little bit of a problem.

Yani, bu küçük bir sorun oluşturuyor,

So we clearly need some kind of idea of quality control

dolayısıyla bir tür kalite kontrolüne ihtiyacımız var,

and this is really where the idea of review and peer review comes in.

kişilerin kendilerinin ve başkalarının gözden geçirmesi burada işin içine giriyor.

You come to TED. Why do you come to TED?

Tamam, TED'e geldiniz. TED'e niye geliyorsunuz?

Because Chris and his team have ensured

Çünkü Chris ve takımı,

that things are very, very high quality, right?

her şeyin çok çok iyi kalitede olduğunu garantiliyor,

And so we need to be able to do the same thing.

bizim de aynı şeyi yapabilmemiz lazım.

And we need to be able to design structures,

Ve yapılar tasarlamamız lazım,

and what we're doing is designing social software

yaptığımız herkesin kendi gözden geçirme sürecini tanılmayabileceği

to enable anyone to build their own peer review process,

sosyal yazılımlar geliştirmek,

and we call these things "lenses."

bunlara lensler diyoruz,

And basically what they allow

ve basitçe herkesin

is anyone out there can develop their own peer-review process,

kendi gözden geçirme sürecini geliştirmelerine yarıyor,

so that they can focus on the content in the repository

ki depoda önemli olduğun düşündükleri

that they think is really important.

içeriğe yoğunlaşabilsinler.

And you can think of TED as a potential lens.

TED'i de potansiyel bir lens olarak düşünebilirsiniz.

So I'd just like to end by saying:

Bunu bir hareket çağrısı olarak düşünebileceğinizi

you can really view this as a call to action.

söyleyerek bitirmek isterim.

Connexions and open content is all about sharing knowledge.

Connexions ve açık içerik tamamen bilgiyi paylaşmakla alakalı.

All of you here are tremendously imbued with tremendous amounts of knowledge,

Buradaki hepiniz, inanılmaz miktarda bilgi ile

inanılmaz şekilde donanımlısınız,

and what I'd like to do is invite each and every one of you

ve yapmak istediğim, her birinizi bu

to contribute to this project and other projects of its type,

ve bunun gibi projelere katkıda bulunmaya çağırmak,

because I think together we can truly change the landscape

çünkü eğitim ve eğitsel yayınlar alanını

of education and educational publishing.

gerçekten değiştirebileceğimize inanıyorum.

So, thanks very much.

Çok teşekkürler.