Richard Baraniuk on open-source learning

Richard Baraniuk - học tập bằng mã nguồn mở

103,031 views

2007-01-12 ・ TED


New videos

Richard Baraniuk on open-source learning

Richard Baraniuk - học tập bằng mã nguồn mở

103,031 views ・ 2007-01-12

TED


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Translator: Minh-Tuan Ta Reviewer: Alice Tran
00:25
I'm Rich Baraniuk and what I'd like to talk a little bit about today
0
25000
3191
Tôi là Rich Baraniuk.
Và cái mà tôi muốn nói một chút hôm nay là vài ý tưởng
00:28
are some ideas that I think have just tremendous resonance
1
28215
3721
mà tôi nghĩ mới nổi lên gần đây
00:31
with all the things that have been talked about the last two days.
2
31960
3496
với tất cả những gì được nói đến trong 2 ngày này
00:35
So many different points of resonance
3
35480
1776
Thực ra, có nhiều điểm khác nhau về chúng
00:37
that it's going to be difficult to bring them all up,
4
37280
2477
rất khó để nói hết, nhưng tôi sẽ cố gắng hết sức.
00:39
but I'll try to do my best.
5
39781
1315
Có ai nhớ những thứ này?
00:41
Does anybody remember these?
6
41120
1376
00:42
(Laughter)
7
42520
1776
(Tiếng cười)
00:44
OK, so these are LP records and they've been replaced, right?
8
44320
5976
Đây là những bằng ghi âm dài và chũng đã được thay thế, đúng không.
00:50
They've been swept away over the last two decades
9
50320
2696
Chúng đã biến mất hơn hai thập kỷ
00:53
by these types of world-flattening digitization technologies, right?
10
53040
4856
bởi những công nghệ số hóa, đúng không.
00:57
And I think it was best witnessed
11
57920
2616
Và tôi nghĩ đó là nhân chứng tốt nhất
01:00
when Thomas was playing the music as we came in the room today.
12
60560
3816
khi Thomas đang chơi nhạc lúc chúng ta đến căn phòng này hôm nay.
01:04
What's happened in the music world is there's a culture,
13
64400
2656
Chuyện đã xảy ra cho thế giới âm nhạc là có một nền văn hóa
01:07
or an ecosystem that's been created
14
67080
1776
hay là một hệ sinh thái đã được tạo ra
01:08
that, if you take some words from Apple,
15
68880
2576
đó là, nếu bạn lấy vài từ từ Apple,
01:11
the catchphrase -- that we create, rip, mix and burn.
16
71480
3976
các khẩu hiệu mà chúng ta tạo ra,rip, mix và burn.
01:15
What I mean by that is that anyone in the world is free and allowed
17
75480
3176
Ý tôi là bất cứ ai trên thế giới được tự do
01:18
to create new music and musical ideas.
18
78680
2336
và được cho phép để tạo ra một bản nhạc mới và những ý tưởng âm nhạc.
01:21
Anyone in the world is allowed to rip or copy musical ideas,
19
81040
3696
Bất cứ ai trên thế giới đều được cho phép để rip hay là sao chép những ý tưởng âm nhạc
01:24
use them in innovative ways.
20
84760
1736
sử dụng chúng một cách sáng tạo.
01:26
Anyone is allowed to mix them in different types of ways,
21
86520
2975
Bất cứ ai cũng được cho phép để mix chúng bằng nhiều cách khác nhau,
01:29
draw connections between musical ideas,
22
89519
2177
vẽ ra những mối liên hệ giữa những ý tưởng âm nhạc
01:31
and people can burn them or create final products and continue the circle.
23
91720
3976
và mọi người có thể ghi chúng ra đĩa hay tạo ra những sản phẩm khác và tiếp tục chu trình.
01:35
And what that's done is it's created, like I said,
24
95720
2336
Và nó được tạo ra, giống như tôi nói,
một cộng đồng sôi nổi bao gồm
01:38
a vibrant community that's very inclusive,
25
98080
2000
01:40
with people continually working to connect musical ideas,
26
100104
3712
những người làm việc liên tục để liên kết những ý tưởng âm nhạc.
01:43
innovate them and keep things constantly up to date.
27
103840
3416
sáng tạo và giữ cho chúng không lỗi thời, đúng không.
01:47
Today's hit single is not last year's hit single.
28
107280
3776
Hit single của hôm nay không phải là hit single của năm trước, đúng không.
01:51
But I'm not here to talk about music today.
29
111080
2176
Nhưng, tôi không ở đây hôm nay để nói về nhạc.
01:53
I'm here to talk about books.
30
113280
1456
Tôi ở đây để nói về sách.
01:54
In particular, textbooks and the kind of educational materials
31
114760
3416
Cụ thể hơn là sách in và các loại tài liệu học tập
01:58
that we use every day in school.
32
118200
2416
mà chúng ta sử dụng hàng ngày trong trường
02:00
Has anyone here ever been to school?
33
120640
1715
Có ai ở đây đã từng đến trường?
02:02
(Laughter)
34
122379
1397
(Tiếng cười)
02:03
OK, does anybody realize there's a crisis in our schools,
35
123800
3976
Vậy mọi người có nhận ra rằng có một cuộc khủng hoảng trong các trường học
02:07
around the world?
36
127800
1776
trên thế giới?
02:09
I'm not going to spend too much time on that,
37
129600
2536
Tôi hy vọng rằng tôi sẽ không tốn nhiều thời gian về nó,
02:12
but what I want to talk about is some of the disconnects
38
132160
3336
nhưng cái mà tôi muốn nói đến là và sự mất liên kết
02:15
that appear when an author publishes a book.
39
135520
2496
xuất hiện khi một tác giả xuất bản một cuốn sách
02:18
That in fact, the publishing process --
40
138040
1858
điều đó thực sự, là quá trình xuất bản --
02:19
just because of the fact that it's complicated,
41
139922
2191
chỉ là vì nó phức tạp,
02:22
it's heavy, books are expensive --
42
142137
1679
nó nặng nề, nên sách mới mắc --
02:23
creates a sort of a wall between authors of books
43
143840
3296
tạo ra một bức tường giữa các tác giả và sách
02:27
and the ultimate users of books,
44
147160
1536
và cuối cùng là độc giả và sách,
02:28
be they teachers, students or just general readers.
45
148720
4096
họ là giáo viên, học sinh hay chỉ là người đọc thông thường.
02:32
And this is even more true if you happen to speak a language
46
152840
3136
Và hơn thế nữa nếu bạn nói một ngôn ngữ
02:36
other than one of the world's major languages, and especially English.
47
156000
3936
khác với một trong những ngôn ngữ nhiều người sử dụng trên thế giới, và đặc biệt là tiếng Anh
02:39
I'm going to call these people below the barrier "shutouts"
48
159960
2816
Và tôi sẽ gọi những người đó là bị rào cản đóng cửa,
02:42
because they're really shut out of the process
49
162800
2143
bởi vì họ thực sự đóng cánh cửa
02:44
of being able to share their knowledge with the world.
50
164967
2528
để chia sẻ tri thức với thế giới.
02:47
And so what I want to talk about today is trying to take these ideas
51
167519
3192
Và vì vậy cái mà tôi muốn nói hôm nay là cố gắng nói những ý tưởng đó
02:50
that we've seen in the musical culture
52
170735
1823
đúng vậy, chúng ta vừa thấy văn hóa âm nhạc
02:52
and try to bring these towards reinventing the way
53
172582
2341
và cố gắng liên kết chúng với cách
02:54
we think about writing books, using them and teaching from them.
54
174947
3829
mà chúng ta nghĩ về sách in, sử dụng chúng và để giảng dạy.
02:58
So, that's what I'd like to talk about
55
178800
1816
Đó là cái mà tôi muốn nói đến
03:00
and, really, how we get from where we are now
56
180640
2239
và thực sự, bằng cách nào chúng ta có thể tới chúng ta muốn đến từ nơi chúng ta đang ở?
03:02
to where we need to go.
57
182903
1273
03:04
The first thing I'd like you to do is a little thought experiment.
58
184200
3096
Vì vậy, điều đầu tiên tôi muốn các bạn làm là một thí nghiệm ý nghĩ nhỏ.
03:07
Imagine taking all the world's books.
59
187320
1762
Tưởng tượng rằng lấy tất cả sách trên thế giới.
03:09
OK, everybody imagine books and imagine just tearing out the pages.
60
189106
3510
Mọi người tưởng tượng những cuốn sách
và tưởng tượng đang xé những trang sách.
03:12
So, liberating these pages
61
192640
2096
giải phóng những trang sách và số hóa chúng
03:14
and imagine digitizing them and then storing them
62
194760
3256
và lưu trữ chúng trong một chỗ mới lớn, liên kết và toàn cầu.
03:18
in a vast, interconnected, global repository.
63
198040
2896
03:20
Think of it as a massive iTunes for book-type content.
64
200960
5616
Nghĩ về nó giống như là iTunes dành cho sách.
03:26
And then take that material and imagine making it all open,
65
206600
3256
Và rồi tưởng tượng rằng chúng đều mở,
03:29
so that people can modify it, play with it, improve it.
66
209880
3056
nên mọi người có thể thay đổi, đùa với nó và phát triển nó.
03:32
Imagine making it free,
67
212960
1256
Tưởng tượng chúng đề miễn phí nền bất cứ ai cũng có thể truy cập
03:34
so that anyone in the world can have access to all of this knowledge,
68
214240
3239
đến tất cả những tri thức này và tưởng tượng sử dụng công nghệ thông tin
03:37
and imagine using information technology
69
217503
2353
03:39
so that you can update this content, improve it, play with it,
70
219880
3336
và vì vậy bạn có thể cập nhật, nâng cấp và đùa vui với chúng.
03:43
on a timescale that's more on the order of seconds instead of years.
71
223240
4656
trên một cán cân thời gian mà thời gian tính bằng giây thay vì năm.
03:47
Instead of editions of a book coming out every two years,
72
227920
2856
Thay vì tái bản mỗi hai năm,
03:50
imagine them coming out every 25 seconds.
73
230800
2936
một cuốn sách, tưởng tượng nó tái bản mỗi 25 giây.
03:53
So, imagine we could do that and imagine we could put people into this.
74
233760
4256
Vì vậy, tưởng tượng chúng ta có thể làm vậy
và tưởng tượng chúng ta có thể đặt con người vào đó
03:58
So that we could truly build an ecosystem with not just authors,
75
238040
3376
Vì vậy chúng ta có thể thực sự xây dựng một hệ sinh thái không chỉ với tác giả,
04:01
but all the people who could be or want to be authors
76
241440
3576
mà là tất cả mọi người, những người mà có thể hay muốn trở thành tác giả
04:05
in all the different languages of the world,
77
245040
2056
với nhiều ngôn ngữ khác nhau
04:07
and I think if you could do this, it would be called --
78
247120
2576
và tôi nghĩ nếu mọi người có thể làm vậy, nó có thể thể được gọi,
04:09
I'm just going to refer to it as a knowledge ecosystem.
79
249720
2576
tôi chỉ sẽ liên hệ nó như là hệ sinh thái tri thức.
04:12
So, really, this is the dream,
80
252320
2096
Vì vậy, thực sự đây là một giấc mơ
04:14
and in a sense what you can think of it
81
254440
1858
và bạn có thể nghĩ về nó
04:16
is we're trying to enable anyone in the world,
82
256322
2143
như là chúng ta cố gắng làm cho bất cứ ai trên thế giới
04:18
I mean anyone in the world --
83
258489
1527
Ý tôi là mọi người trên thế giới
04:20
(Laughter)
84
260040
1216
trở thành DJ tri thức của chính họ,
04:21
to be their own educational DJ,
85
261280
2096
04:23
creating educational materials, sharing them with the world,
86
263400
2816
tạo nên tài liệu học tập, chia sẻ chúng với thế giới,
04:26
constantly innovating on them.
87
266240
1736
liên tục sáng tạo chúng. Vì vậy,đây là một giấc mơ.
04:28
So, this is the dream.
88
268000
1216
04:29
In fact, this dream is actually being realized.
89
269240
2816
Thực sự, giấc mơ này được nhận ra.
04:32
Over the last six-and-a-half years,
90
272080
1816
Hơn hai năm rưỡi nay,
04:33
we've been working really hard at Rice University
91
273920
2656
chúng tôi đang làm việc cật lực tại đại học Rice ( Rice University )
04:36
on a project called Connexions,
92
276600
1576
về một dự án gọi là Các Liên Kết ( Connections ).
04:38
and so what I'd like to do for the rest of the talk
93
278200
2416
và vì vậy cái mà tôi muốn nói đến cho phần còn lại của buổi nói chuyện
04:40
is just tell you a little bit
94
280640
1381
là nói với các bạn một chút về công việc mà mọi người đang làm
04:42
about what people are doing with Connexions,
95
282045
2051
với Các Liên Kết ( Connections ), cái mà các bạn có thể nghĩ là đối âm
04:44
which you can kind of think of as the counterpoint
96
284120
2336
04:46
to Nicholas Negroponte's talk yesterday,
97
286480
1905
với bài nói của Nicholas Negroponte hôm qua,
04:48
where they're working on the hardware of bringing education to the world.
98
288409
3429
Nơi mà họ đang làm việc với phần cứng
để mang tri thức đến thế giới
04:51
We're working on the open-source tools
99
291862
2474
Chúng tôi đang làm việc về công cụ mã nguồn mở và nội dung
04:54
and the content.
100
294360
1536
04:55
So, that's sort of to put it in perspective here.
101
295920
2816
Vì vậy, giống như là đăt nó vào viễn cảnh này.
04:58
So, create.
102
298760
1576
Những người nào đang sử dụng những công cụ đó?
05:00
What are some of the people that are using these kind of tools?
103
300360
2976
05:03
Well, the first thing is,
104
303360
1216
Điều đầu tiên là
05:04
there's a community of engineering professors,
105
304600
2856
Có một cộng đồng những giáo sư kỹ thuật, từ Cambridge tới Kyoto,
05:07
from Cambridge to Kyoto,
106
307480
2096
05:09
who are developing engineering content in electrical engineering
107
309600
3936
đang phát triển nội dung trong lĩnh vực kỹ thuật điện
05:13
to develop what you can think of as a massive, super textbook
108
313560
3976
để phát triển cái mà bạn nghĩ là một cuốn sách siêu lớn,
05:17
that covers the entire area of electrical engineering.
109
317560
2936
đúng vậy, bao gồm tất cả các mảng của kỹ thuật điện
05:20
And not only that --
110
320520
1216
và không chỉ vậy, nó còn có thể được điều chỉnh
05:21
it can be customized for use in each of their own individual institutions.
111
321760
4280
theo từng học viện riêng biệt.
Nếu những người như Kitty Jones -- đúng vậy, một người đóng cửa --
05:27
If people like Kitty Jones, a shut-out --
112
327120
3456
05:30
a private music teacher and mom from Champagne, Illinois,
113
330600
4376
một giáo viên nhạc tư và mẹ từ Champagne, Illinoise,
05:35
who wanted to share her fantastic music content with the world,
114
335000
3376
muốn chia sẻ những bài giảng tuyệt vời của cô ta với thế giới,
05:38
on how to teach kids how to play music --
115
338400
2256
về việc làm cách nào dạy trẻ em chơi nhạc
05:40
Her material is now used over 600,000 times per month.
116
340680
5456
Tài liệu của cô ta được dùng trên 600000 lần mỗi tháng
05:46
Tremendous use.
117
346160
1496
một con số rất lớn.
05:47
In fact, a lot of this use coming from United States K-12 schools,
118
347680
4256
Thực sự, rất nhiều truy cập đến từ Anh, trong trường phổ thông
05:51
because anyone who's involved in a school scale back,
119
351960
4416
bởi vì bất cứ ai liên quan đến giảm tải học đường,
05:56
the first thing that's cut is the music curriculum.
120
356400
2656
điều đầu tiên là môn nhạc bị bỏ
05:59
And so this is just indicating the tremendous thirst
121
359080
2496
và vì vậy, đây là dấu hiệu của sực cực thiếu
06:01
for this kind of open, free content.
122
361600
2136
về nội dung mở, miễn phí này.
06:03
A lot of teachers are using this stuff.
123
363760
2376
Nhiều giáo viên đang sử dụng tài liệu này. Và, về ripping thì như thế nào?
06:06
What about ripping? What about copying, reusing?
124
366160
3056
Và bản quyền, tái sử dụng?
06:09
A team of volunteers at the University of Texas at El Paso --
125
369240
3416
Một đội ngũ những người tình nguyện tại đại học Texas ( University of Texas ) - El Paso,
06:12
graduate students translating this engineering super textbook ideas.
126
372680
4856
những sinh viên tốt nghiệp dịch những ý tưởng trong cuốn siêu sách về kỹ thuật này
06:17
And within about a week,
127
377560
1616
và trong vòng một tuần, nó trở thành một trong những tài liệu nổi tiếng nhất
06:19
having this be some of our most popular material
128
379200
2336
06:21
in widespread use all over Latin America, and in particular in Mexico,
129
381560
4376
được sử dụng rộng rãi ở Châu Mỹ Latin và đặc biệt là ở Mexico,
06:25
because of the open, extensible nature of this.
130
385960
2816
bởi vì tính có thể mở rộng.
06:28
People, volunteers and even companies
131
388800
2816
Mọi người, tình nguyện viên và kể cả những công ty
06:31
that are translating materials into Asian languages
132
391640
2616
dịch những tài liệu này sang những ngôn ngữ Châu Á
06:34
like Chinese, Japanese and Thai,
133
394280
2176
như là tiếng Trung Quốc, Nhật Bản hay Thái Lan,
06:36
to spread the knowledge even further.
134
396480
3400
để mang tri thức xa hơn nữa.
06:40
OK, what about people who are mixing?
135
400760
1776
Và những người mixing thì như thế nào? Mixing nghĩa là gì?
06:42
What does "mixing" mean?
136
402560
1176
06:43
"Mixing" means building customized courses,
137
403760
2016
Mixing nghĩa là xây dựng những khóa học theo ý mình
06:45
means building customized books.
138
405800
3496
nghĩa là xây dựng những cuốn sách tùy ý.
06:49
Companies like National Instruments,
139
409320
1736
Những công ty như National Instruments,
06:51
who are embedding very powerful, interactive simulations
140
411080
5096
những người nhúng những giả lập tương tác mạnh mẽ vào các tài liệu này,
06:56
into the materials,
141
416200
1176
06:57
so that we can go way beyond our regular kind of textbook
142
417400
2936
vì vậy chúng ta có thể đi xa hơn cả những cuốn sách in bình thường
07:00
to an experience
143
420360
1216
tới một trải nghiệm mà tất cả những tài liệu giảng dạy,
07:01
that all the teaching materials are things you can actually interact with
144
421600
3936
mà bạn có thể tương tác thực sự và chơi đùa
07:05
and play around with and actually learn as you do.
145
425560
3936
và thực sự học khi bạn làm vậy.
07:09
We've been working with Teachers Without Borders,
146
429520
2336
Chúng tôi đang làm việc với tổ chức Giáo Viên Không Biên Giới ( Teachers Without Borders )
07:11
who are very interested in mixing our materials.
147
431880
2239
những người cảm thấy thú vị với việc mix các tài liệu của chúng tôi.
Họ sẽ sử dụng Các Liên Kết ( Connections - dự án được nói đến ở đầu bài ) như là nền tảng của họ
07:14
They're going to be using Connexions as their platform
148
434143
2673
07:16
to develop and deliver teaching materials for teaching teachers how to teach
149
436840
5216
để phát triển và phân phối tài liệu giảng dạy
cho những giáo viên về việc dạy như thế nào
07:22
in 84 countries around the world.
150
442080
2576
ở 84 quốc gia trên thế giới.
07:24
TWB is currently in Iraq,
151
444680
3216
TWB hiện tại đang tập huấn 20000 giáo viên ở Iraq hỗ trợ bởi USAID
07:27
training 20,000 teachers supported by USAID.
152
447920
4536
07:32
And to them, this idea of being able to remix
153
452480
2816
và với họ, ý tưởng có thể remix
07:35
and customize to the local context is extraordinarily important,
154
455320
4656
và tùy chỉnh là cực kỳ quan trọng,
07:40
because just providing free content to people
155
460000
2736
bởi vì phân phối nội dung miễn phí đến mọi người
07:42
has actually been likened by people in the developing world
156
462760
3016
thực sự được yêu thích bởi nhiều người trong thế giới phát triển
07:45
to a kind of cultural imperialism --
157
465800
2336
đối lập với văn hóa chủ nghĩa đế quốc,
07:48
that if you don't empower people
158
468160
1536
rằng nếu bạn không cho phép những người
07:49
with the ability to re-contextualize the material,
159
469720
2376
với khả năng tái bối cảnh tài liệu,
07:52
translate it into their own language and take ownership of it,
160
472120
3176
dịch nó sáng ngôn ngữ của họ và sở hữu chúng
07:55
it's not good.
161
475320
1736
điều đó là không tốt.
07:57
OK, other organizations we've been working with, UC Merced --
162
477080
4376
nhưng tổ chức khác chúng tôi từng làm việc với, UC Merced,
08:01
people know about UC Merced.
163
481480
1776
mọi người biết về UC Merced.
08:03
It's a new university in California, in the Central Valley,
164
483280
3896
Nó là một trường đại học ở California, ở thung lũng trung tâm,
08:07
working very closely with community colleges.
165
487200
2736
cách làm việc giống như các đại học cộng đồng.
08:09
They're actually developing
166
489960
1336
Họ đang phát triển rất nhiều giáo trình khoa học và kỹ thuật của họ
08:11
a lot of their science and engineering curriculum
167
491320
2296
08:13
to spread widely around the world in our system.
168
493640
4496
để truyền bá vòng quanh thế giới bằng hệ thống của chúng tôi
08:18
And they're also trying to develop all of their software tools
169
498160
2905
và họ đang cố gắng phát triển tất cả các công cụ phần mềm của họ hoàn toàn mã nguồn mở
08:21
completely open-source.
170
501089
1407
08:22
We've been working with AMD, which has a project called 50x15,
171
502520
4736
Chúng tôi đang làm việc với AMD. Họ có một dự án gọi là 50 trên 15 ( 50 by 15 ),
08:27
which is trying to bring Internet connectivity
172
507280
2736
dự án này cố gắng mang kết nối internet
08:30
to 50 percent of the world's population by 2015.
173
510040
3616
đến 50 phần trăm dân số thế giới vào năm 2015.
08:33
We're going to be providing content to them
174
513680
2016
Chúng tôi sẽ cung cấp nội dung cho họ
08:35
in a whole range of different languages.
175
515720
2136
bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau,
08:37
And we've also been working with a number of other organizations.
176
517880
3096
và chúng tôi đang làm việc với một số lượng lớn các tổ chức.
08:41
In particular, a bunch of the projects that are funded by Hewlett Foundation,
177
521000
4016
Cụ thể hơn, rất nhiều dự án
được tài trợ bởi Hewlett Foundation,
08:45
who have taken a real leadership role in this area of open content.
178
525040
4456
tổ chức đã có vai trò đầu tàu trong mảng nội dung mở này.
08:49
OK, burn -- I think this is, sort of, quite interesting.
179
529520
3576
Và burn, tôi nghĩ điều này khá là thú vị.
08:53
"Burn" is the idea of trying to create the physical instantiation
180
533120
4256
Burn là một khái niệm của việc tạo ra những sản phẩm cụ thể của những nội dung đó
08:57
of one of these courses.
181
537400
1216
08:58
And I think a lot of you received --
182
538640
2056
và tôi nghĩ mọi người đã nhận được,
09:00
I think all of you received one of these music books in your gift pack.
183
540720
5856
tôi nghĩ tất cả các bạn đã nhận được một trong những cuốn sách nhạc này trong giỏ quà của các bạn.
09:06
A little present for you.
184
546600
1456
Một món quà nhỏ cho các bạn.
09:08
Just to tell you quickly about it: this is an engineering textbook.
185
548080
3496
Chỉ để nói nhanh cho các bạn, đây là một cuốn sách in về kỹ thuật.
09:11
It's about 300 pages long, hardbound.
186
551600
3640
Nó có khoảng 300 trang, bìa cứng.
09:16
This costs -- anybody guess?
187
556200
2320
Nó có giá... Ai đoán được giá của nó?
09:20
How much would it cost in a bookstore?
188
560320
2056
Giá của nó là bao nhiêu trong hiệu sách?
09:22
(Audience) 65 dollars.
189
562400
1216
Khán giả: 65 đô.
09:23
Richard Baraniuk: OK. This costs 22 dollars to the student.
190
563640
4736
Richard Baraniuk: cuốn này có giá 22 đô cho một sinh viên.
09:28
Why does it cost 22 dollars?
191
568400
1336
Tại sao nó có giá chỉ 22 đô?
09:29
Because it's published on demand
192
569760
1976
Bởi vì nó được xuất bản theo nhu cầu
09:31
and it's developed from this repository of open materials.
193
571760
3536
và nó được phát triển từ kho tài liệu mở này.
09:35
If this book were to be published by a regular publisher,
194
575320
2696
Nếu cuốn sách này được xuất bản bởi một nhà xuất bản thông thường,
09:38
it would cost at least 122 dollars.
195
578040
3176
nó sẽ có giá ít nhất là 122 đô.
09:41
So what we're seeing
196
581240
1216
Vì vậy, cái mà chúng ta đang thấy ở đây là việc chuyển đổi
09:42
is moving this burning or publication process
197
582480
2896
việc xuất bản từ một quá trình thông thường của một tác giả,
09:45
from the regular, sort of single-authored book
198
585400
3496
09:48
towards community-authored materials
199
588920
2376
sang tài liệu của cộng đồng tác giả
09:51
that are modular, that are customized to each individual class
200
591320
3736
mà cụ thể, là được điều chỉnh tùy theo mỗi lớp
09:55
and published on demand very inexpensively,
201
595080
2656
và xuất bản theo nhu cầu với giá rất thấp,
09:57
either pushed out through Amazon
202
597760
2496
kể cả thông qua Amazon,
10:00
or published directly through an on-demand press, like QOOP.
203
600280
4176
hay xuất bản trực tiếp thông qua một công ty ấn bản theo yêu cầu, như là Coop.
10:04
And I think that this is an extraordinarily interesting area
204
604480
3416
Và tôi nghĩ đây là một mảng cực kỳ thú vị
10:07
because there is tremendous area under this long tail in publishing.
205
607920
5816
bởi vì có một mảng rất lớn bên dưới thị trường xuất bản rộng lớn này.
10:13
We're not talking about the Harry Potter end,
206
613760
2136
Chúng ta không nói đến kết thúc của Harry Potter
10:15
right at the left side.
207
615920
1216
10:17
We're talking about books
208
617160
1216
Chúng ta đang nói đến những cuốn sách về những phương trình vi phân bán phần siêu hình học.
10:18
on hypergeometric partial differential equations.
209
618400
2616
10:21
Books that might sell 100 copies a year, 1,000 copies a year.
210
621040
4296
Những cuốn sách mà có thể bán 100 bản mộ năm, 1000 bản một năm.
10:25
There is tremendous sustaining revenue under this long tail
211
625360
4856
Có một thu nhập khổng lồ lâu dài
bên dưới thị trường rộng lớn để chống đỡ những dự án mở như của chúng tôi,
10:30
to sustain open projects like ours,
212
630240
2416
10:32
but also to sustain this new emergence of on-demand publishers,
213
632680
4856
nhưng cũng để chống đỡ cho những nhà xuất bản theo yêu cầu,
10:37
like QOOP, who produced these two books.
214
637560
2296
như là Coop, công ty đã xuất bản hai cuốn sách này,
10:39
And I think one of the things that you should take away from this talk
215
639880
3286
và tôi nghĩ một trong những điều mà bạn nên mang theo từ bài nói này,
10:43
is that there's an impending cut-out-the-middle-man disintermediation,
216
643190
4026
là có một điều sắp xảy ra, đúng vậy.
Vô trung gian. Nó sẽ xảy ra trong ngành công nghiệp xuất bản
10:47
that's going to be happening in the publishing industry.
217
647240
2656
10:49
And it's going to reach a crescendo over the next few years,
218
649920
2856
và nó sẽ mạnh dần trong những năm kế,
10:52
and I think that it's for our benefit, really, and for the world's benefit.
219
652800
3816
và tôi nghĩ rằng vì lợi ích thực sự của chúng ta, và cho lợi ích của thế giới.
10:56
OK, so what are the enablers?
220
656640
1656
Và làm sao để làm được?
10:58
What's really making all of this happen?
221
658320
1936
Và điều gì làm cho tất cả mọi chuyện xảy ra?
11:00
There's tons of technology,
222
660280
1616
Có rất là nhiều công nghệ,
11:01
and the only piece of technology that I really want to talk about is XML.
223
661920
3856
và mảng công nghệ duy nhất mà tôi muốn nói tới là XML.
11:05
How many people know about XML?
224
665800
1736
Bao nhiều người biết về XML?
11:07
Oh, great.
225
667560
1216
11:08
So it's the future of the web, right?
226
668800
1776
Tuyệt! Nó là tương lai của web, đúng không nào.
11:10
It's semantic representation of content.
227
670600
4376
Nó biểu diễn về ngữ nghĩa của lời bình, nội dung,
11:15
And what you can really think of XML in this case
228
675000
2376
và cái mà các bạn có thể nghĩ về XML trong trường hợp này,
11:17
is it's the packaging that we're putting around these pages.
229
677400
2896
là nó là cái khung mà chúng ta đặt xung quanh những trang web này.
11:20
Remember we took the book, tore the pages out?
230
680320
2256
Các bạn có nhớ là chúng ta đã lấy cuốn sách và xé những trang giấy của nó?
11:22
Well, what the XML is going to do
231
682600
1896
Cái mà XML sẽ làm là cơ bản là
11:24
is it's going to turn those pages into Lego blocks.
232
684520
4336
nó sẽ biến những trang đó thành những khối Lego.
11:28
XML are the nubs on the Lego
233
688880
1896
XML là những núm nhỏ trên khối Lego
11:30
that allow us to combine the content together in a myriad different ways,
234
690800
4056
cho phép chúng ta kết nối những nội dung với nhau bằng vô số cách
11:34
and it provides us a framework to share content.
235
694880
3496
và nó cung cấp cho chúng ta một cái sườn để chia sẻ nội dung.
11:38
So, it lets you take this ecosystem
236
698400
3296
Nó cho phép bạn lấy hệ sinh thái này
11:41
in its primordial state of all this content,
237
701720
2576
từ trạng thái ban đầu, tất cả nội dung,
11:44
all the pages you've torn out of books,
238
704320
1858
tất cả những trang mà bạn xé ra khỏi cuốn sách
11:46
and create highly sophisticated learning machines:
239
706202
3974
và tạo ra những cổ máy học tập có tính phức tạp cao hơn, đúng không?
11:50
books, courses, course packs.
240
710200
2736
Sách, khóa học, bộ khóa học.
11:52
It gives you the ability to personalize the learning experience
241
712960
3696
Nó mang đến cho bạn khả năng cá nhân hóa trải nghiệm học tập
11:56
to each individual student,
242
716680
1696
với mỗi cá nhân sinh viên.
11:58
so that every student can have a book or a course
243
718400
2656
vì vậy mỗi sinh viên có thể có một cuốn sách hay là một khóa học
12:01
that's customized to their learning style, their context,
244
721080
3456
được tinh chỉnh phù hợp với phương pháp học tập, hoàn cảnh,
12:04
their language and the things that excite them.
245
724560
2736
ngôn ngữ của sinh viên đó và điều đó làm họ hứng thú học tập.
12:07
It lets you reuse the same materials in multiple different ways,
246
727320
3616
Nó cho phép bạn tái sử dụng tài liệu bằng nhiều cách khác nhau,
12:10
and surprising new ways.
247
730960
1976
và nhiều cách ngạc nhiên.
12:12
It lets you interconnect ideas,
248
732960
1936
Nó cho phép bạn trao đổi ý tưởng
12:14
indicating how fields relate to each other.
249
734920
4176
đề cập đến những ngành mảng liên hệ với nhau như thế nào
12:19
And I'll just give you my personal story.
250
739120
2256
và tôi sẽ kể cho bạn một câu chuyện.
12:21
We came up with this six-and-a-half years ago
251
741400
2496
Chúng có ý tưởng này sáu nằm rưỡi trước
12:23
because I teach the stuff in the red box.
252
743920
2616
bởi vì tôi dạy những điều trong sách.
12:26
And my day job, as Chris said -- I'm an electrical engineering professor.
253
746560
3776
Và công việc của tôi, như Chris nói. Tôi là một giáo sư kỹ thuật điện.
12:30
I teach signal processing
254
750360
1656
Tôi dạy về xử lý tín hiệu
12:32
and my challenge was to show that this math --
255
752040
2536
và thách thức của tôi là giảng về bài toán này --
12:34
Wow, about half of you have already fallen asleep
256
754600
2336
wow, khoảng phân nửa các bạn đã ngủ gục khi nhìn thấy phương trình này --
12:36
just looking at the equation.
257
756960
1456
12:38
(Laughter)
258
758440
1176
(Tiếng cười)
12:39
But this seemingly dry math
259
759640
1456
nhưng bài toán khô khan này thực sự là trung tâm
12:41
is actually the center of this tremendously powerful web
260
761120
4336
của mạng lưới mạnh mẽ này, mạng lưới liên kết công nghệ --
12:45
that links technology --
261
765480
1696
12:47
that links really cool applications like music synthesizers
262
767200
3736
kết nối những ứng dụng rất tuyệt như là những chương trình tổng hợp nhạc
12:50
to tremendous economic opportunities,
263
770960
3136
tới những cơ hội kinh doanh lớn,
12:54
but also governed by intellectual property.
264
774120
2136
nhưng cũng điều hành bởi tài sản trí tuệ.
12:56
And the thing that I realized
265
776280
1416
Và cái mà tôi nhận ra là không có cách nào mà tôi
12:57
is there was no way that I, as an engineer,
266
777720
2256
là một kỹ sư, có thể viết cuốn sách này một cách hoàn chỉnh.
13:00
could write this book that would get all of this across.
267
780000
2620
13:02
We needed a community to do it
268
782644
1429
Chúng tôi cần một cộng đồng để làm việc đó
13:04
and we needed new tools to be able to interconnect these ideas.
269
784097
4039
và chúng tôi cần một công cụ mới để có thể kết nối các ý tưởng,
13:08
And I think that really, in a sense, what we're trying to do
270
788160
2856
và tôi nghĩ rằng cái chúng tôi đang cố gắng làm
là làm cho giấc mơ của Minksy thành hiện thực,
13:11
is make Minsky's dream come to a reality,
271
791040
1976
13:13
where you can imagine all the books in a library
272
793040
2256
nơi mà bạn có thể tưởng tượng tất cả sách trong thư viện
13:15
actually starting to talk to each other.
273
795320
1936
có thể nói chuyện với nhau, đúng vậy,
13:17
And people who are teachers out here -- whoever taught, you know this --
274
797280
3696
và những giáo viên
dạy bất cứ đối tượng nào, bạn biết đấy.
13:21
it's the interconnections between ideas that teaching is really all about.
275
801000
4496
Nó là những mối liên hệ giữa các ý tưởng về tất cả các khía cạnh của công việc giảng dạy.
13:25
OK, back to math.
276
805520
2056
Và bây giờ quay lại bài toán, tưởng tượng, điều này là có thể.
13:27
Imagine -- this is possible:
277
807600
2496
13:30
that every single equation that you click on in one of your new e-texts
278
810120
4576
Rằng mỗi phương tình mà bạn click vào trong cuốn sách điện tử mới của bạn
13:34
is something that you're going to be able to explore and experiment with.
279
814720
3736
là cái gì đó mà bạn có thể mở ra và thí nghiệm.
13:38
So imagine your kid's algebra textbook in seventh grade.
280
818480
3536
Đúng vậy, vì vậy tưởng tượng rằng sách đại số của con bạn, lớp 7.
13:42
You can click on every single equation
281
822040
1896
Bạn có thể click vào mộn phương trình
13:43
and bring up a little tool to be able to experiment with it,
282
823960
2856
và một công cụ mở ra để thí nghiệm phương trình đó,
13:46
tinker with it, understand it.
283
826840
1856
phá phách với nó một tí, và hiểu nó,
13:48
Because we really don't understand until we do.
284
828720
2736
bởi vì chúng ta thực sự không hiểu cho đến khi chúng ta làm.
13:51
The same type of mark-up, like MathML, for chemistry.
285
831480
4176
Cú pháp như mathML ( một ứng dụng để mô tả công thức toán ) cho hóa học.
13:55
Imagine chemistry textbooks
286
835680
1296
Tưởng tượng sách in hóa học thực sự hiểu
13:57
that actually understand the structure of how molecules are formed.
287
837000
4216
cấu trúc của việc hình thành phân tử như thế nào.
14:01
Imagine Music XML
288
841240
1936
Tưởng tượng nhạc XML
14:03
that actually lets you delve into the semantic structure of music,
289
843200
3416
mà thực sự cho phép bạn đào sâu vào cấu trúc ngữ nghĩa của bài nhạc,
14:06
play with it, understand it.
290
846640
1816
chơi nó, và hiểu nó.
14:08
It's no wonder that everybody's getting into it, right?
291
848480
3176
Không nghi ngờ tại sao mà mọi người thích nó, đúng không?
14:11
Even the three wise men.
292
851680
1256
Thậm chí cả 3 nhà uyên bác.
14:12
(Laughter)
293
852960
1176
(Tiếng cười)
14:14
OK, the second big enabler, and this is where I told a big lie.
294
854160
5536
Và điều thứ hai, và đây là điều mà tôi bị gọi là nói dối.
14:19
The second big enabler is intellectual property.
295
859720
3136
Điều kiện cần thứ hai là sở hữu trí tuệ,
14:22
Because, in fact, I got up here
296
862880
1496
bởi vì thực sự tôi đứng trên đây
14:24
and I talked about how great the music culture is.
297
864400
2336
và tôi đã nói về văn hóa âm nhạc vĩ đại như thế nào.
14:26
We can share and rip, mix and burn, but in fact, that's all illegal.
298
866760
3616
Chúng ta có thể chia sẻ, rip, mix và burn, nhưng thực sự tất cả là phi pháp.
14:30
And we would be accused of [piracy] for doing that,
299
870400
3376
và chúng ta có thể thể bị kiện ăn cắp bản quyề vì việc đó,
14:33
because this music has been propertized.
300
873800
3336
bởi vì những bản nhạc này đã được đăng ký bản quyền.
14:37
It's now owned, much of it by big industries.
301
877160
4296
Nó được sở hữu, hầu hết bằng những ngành công nghiệp lớn.
14:41
So, really, the key thing here is we can't let this happen.
302
881480
2762
Vì vậy, thực sự chìa khóa ở đây là chúng ta không thể để nó xảy ra.
14:44
We can't let this Napster thing happen here.
303
884266
2710
Chúng ta không thể để cho những thứ Napster xảy ra ở đây.
14:47
So, what we have to do is get it right from the very beginning.
304
887000
2953
Vì vậy, cái mà tôi phải làm là làm cho mọi chuyện hợp pháp ngay từ lúc đầu
14:49
And what we have to do is find an intellectual property framework
305
889977
3399
và cái mà chúng tôi phải làm
là tìm một cái sườn sở hữu trí tuệ mà làm cho việc chia sẻ an toàn,
14:53
that makes sharing safe and makes it easily understandable.
306
893400
5056
và làm cho nó có thể được hiểu một cách dễ dàng,
14:58
And the inspiration here is taken from open-source software.
307
898480
3816
và cảm hứng ở đây được lấy từ phần mềm mã nguồn mở,
15:02
Things like Linux and the GPL.
308
902320
3576
những thứ như Linux và GPL ( Giấy phép bản quyền mã nguồn mở ).
15:05
The Creative Commons licenses.
309
905920
2381
Và những ý tưởng, những bản quyền sáng tạo chung.
15:08
How many people have heard of creative commons?
310
908325
2191
Bao nhiều người từng nghe đến những sáng tạo chung?
15:10
If you have not, you must learn about it.
311
910540
1956
Nếu bạn chưa từng nghe, bạn nên biết về nó. Creativecommons.org.
15:12
Creativecommons.org.
312
912520
1576
15:14
At the bottom of every piece of material in Connexions
313
914120
3336
Bên dưới mỗi mảnh tài liệu trong Các Liên kết ( Connections - tên của một dự án )
15:17
and in lots of other projects,
314
917480
1856
và trong rất nhiều những dự án khác, bạn có thể tìm thấy logo của họ.
15:19
you can find their logo.
315
919360
1576
15:20
Clicking on that logo takes you to an absolute no-nonsense,
316
920960
3576
Click vô logo đó sẽ đưa bạn đến một tài liệu hoàn toàn có lý,
15:24
human-readable document, a deed,
317
924560
3136
con người đọc được,
15:27
that tells you exactly what you can do with this content.
318
927720
2667
một hành động nói cho bạn chính xác cái gì bạn có thể làm với nội dung này.
15:30
In fact, you're free to share it, to do all of these things:
319
930411
3605
Thực sự, bạn tự do để chia sẻ, làm đủ mọi chuyện,
15:34
to copy it, to change it, even to make commercial use of it,
320
934040
3056
sao chép, thay đổi, thậm chí kiếm tiền từ chúng
15:37
as long as you attribute the author.
321
937120
2896
nếu bạn có đóng góp.
15:40
Because in academic publishing and much of educational publishing,
322
940040
4416
Bởi vì trong việc xuất bản học đường
và nhiều xuất bản giáo dục,
15:44
it's really this idea of sharing knowledge
323
944480
4336
nó thực sự là ý tưởng của việc chia sẻ kiến thức, vì vậy, tạo nên ảnh hường,
15:48
and making impact.
324
948840
1296
15:50
That's why people write, not necessarily making bucks.
325
950160
3856
rằng tại sao người ta viết, không nhất thiết làm ra tiền.
15:54
We're not talking about Harry Potter, right?
326
954040
2096
Chúng ta không nói về Harry Potter.
15:56
We're at the long tail end here.
327
956160
1696
Chúng ta đang nói về thị trường lớn ở đây.
15:57
Behind that is the legal code, very carefully constructed.
328
957880
4656
Nó hợp pháp,
vì vậy nếu bạn muốn xây dựng nó một cách rất cẩn thận,
16:02
And Creative Commons is taking off --
329
962560
1856
và những sáng tạo chung cất cánh.
16:04
over 43 million things out there,
330
964440
4136
Hơn 43 triệu sản phẩm trên thế giới,
16:08
licensed with a Creative Commons license.
331
968600
2096
đăng ký với bản quyền sáng tạo chung.
16:10
Not just text,
332
970720
3096
Không chỉ sách, mà cả nhạc, hình ảnh, video
16:13
but music, images, video.
333
973840
2496
16:16
And there's actually a tremendous uptake
334
976360
2016
và thực sự có một lượng lớn những người
16:18
of the number of people that are actually licensing music
335
978400
3456
hiểu biết thực sự đăng ký bản quyền nhạc
16:21
to make it free for people who do this whole idea of re-sampling,
336
981880
3216
để làm cho nó miễn phí cho mọi người, những người làm tất cả những ý tưởng về re-sampling,
16:25
ripping, mixing, burning and sharing.
337
985120
2136
rip, mixing, burning và chia sẻ.
16:27
OK, I'd like to conclude with just the last few points.
338
987280
3696
Vì vậy tôi muốn kết luận với chỉ vài điểm.
16:31
So, we've built this idea of a commons.
339
991000
2376
Chúng tôi đã xây dựng ý tưởng này. Mọi người đang dùng nó.
16:33
People are using it.
340
993400
1896
16:35
We get over 500,000 unique visitors per month, just to our particular site.
341
995320
6296
Chúng tôi có hơn 500000 khách viếng thăm riêng biệt mỗi tháng, chỉ với trang của chúng tôi.
16:41
MIT OpenCourseWare, which is another large open-content site,
342
1001640
4056
khóa học mở của MIT, một trang nội dung mở lớn khác,
16:45
gets a similar number of hits.
343
1005720
2216
cũng có lượng người truy cập tương tự, nhưng làm cách nào chúng tôi bảo vể chúng?
16:47
But how do we protect this?
344
1007960
1656
16:49
How do we protect it into the future?
345
1009640
1776
Làm cách nào để chúng tôi bảo vệ chúng cho tương lai
16:51
And the first thing that people are probably thinking
346
1011440
2736
và điều đầu tiên mọi người nghĩ là quản lý chất lượng, đúng không.
16:54
is quality control, right?
347
1014200
1616
16:55
Because we're saying that anybody can contribute things to this commons.
348
1015840
4696
Bởi vì chúng tôi nói rằng ai cũng có thể đóng góp
vào cái chung này. Ai cũng có thể đóng góp bất cứ gì,
17:00
Anybody can contribute anything.
349
1020560
2816
17:03
So that could be a problem.
350
1023400
2536
vì vậy đây có thể là một vấn đề.
17:05
It didn't take long until people started contributing materials,
351
1025960
4216
Vì vậy, nó không cần nhiều thời gian
tới khi mọi người bắt đầu đóng góp tài liệu ví dụ như là đồ lót,
17:10
for example, on lingerie,
352
1030200
2136
17:12
which is actually a pretty good module.
353
1032360
1976
thực sự là một chuẩn tốt.
17:14
The only problem is it's plagiarized from a major French feminist journal,
354
1034360
5576
Vấn đề duy nhất là nó ăn cắp ý tưởng
từ một tạp chí phụ nữ Pháp
17:19
and when you go to the supposed course website,
355
1039960
2816
và khi bạn đến trang web khóa đó,
17:22
it points to a lingerie-selling website.
356
1042800
4176
nó chỉ tới một trang web bán đồ lót.
17:27
So this is a little bit of a problem.
357
1047000
2176
Và vì vậy đây là một vấn đề nhỏ,
17:29
So we clearly need some kind of idea of quality control
358
1049200
3056
vì vậy chúng tôi cần một ý tưởng quản lý chất lượng rõ ràng
17:32
and this is really where the idea of review and peer review comes in.
359
1052280
3696
và đây thực sự là ý tưởng về duyệt và duyệt ngang hàng xuất hiện.
17:36
You come to TED. Why do you come to TED?
360
1056000
1905
Các bạn đến TED. Tại sao các bạn đến TED?
17:38
Because Chris and his team have ensured
361
1058400
2415
Bởi vì Chris và đội của anh ta đảm bảo
17:40
that things are very, very high quality, right?
362
1060839
3177
rằng mọi thứ có chất lượng rất, rất tốt, đúng không,
17:44
And so we need to be able to do the same thing.
363
1064040
2416
và vì vậy chúng tôi cần phải có thể làm điều tương tự
17:46
And we need to be able to design structures,
364
1066480
3056
Và chúng tôi cần phải có thể thiết kế cấu trúc
17:49
and what we're doing is designing social software
365
1069560
3056
và cái mà chúng tôi đang làm là thiết kế một phần mềm xã hội
17:52
to enable anyone to build their own peer review process,
366
1072640
3096
cho phép mọi người xây dựng quá trình duyệt bài ngang hàng của riêng họ
17:55
and we call these things "lenses."
367
1075760
1816
và chúng tôi gọi những thứ đó là những thấu kính
17:57
And basically what they allow
368
1077600
1416
và cơ bản cái mà chúng cho phép là bất cứ ai
17:59
is anyone out there can develop their own peer-review process,
369
1079040
3416
cũng có thể phát triển tiến trình duyệt bài ngang hàng của họ,
18:02
so that they can focus on the content in the repository
370
1082480
3976
vì vậy họ có thể tập trung vào nội dung
18:06
that they think is really important.
371
1086480
1715
mà họ nghĩ là thực sự quan trọng
18:08
And you can think of TED as a potential lens.
372
1088219
3277
và bạn có thể nghĩ TED như là một thấy kính tiềm tàng.
18:11
So I'd just like to end by saying:
373
1091520
1777
Vì vậy tôi chỉ muốn kết thúc bằng cách nói,
18:13
you can really view this as a call to action.
374
1093321
4655
bạn có thể thực sự nhìn điều này như là một lời kêu gọi.
18:18
Connexions and open content is all about sharing knowledge.
375
1098000
4976
Các Kết Nối ( Connections ) và nội dung mở là tất cả về chia sẻ tri thức.
18:23
All of you here are tremendously imbued with tremendous amounts of knowledge,
376
1103000
5016
Tất cả các bạn ở đây đã thấm nhuần
một lượng khổng lồ kiến thức
18:28
and what I'd like to do is invite each and every one of you
377
1108040
2776
và cái mà tôi muốn làm là mời mỗi người trong các bạn
18:30
to contribute to this project and other projects of its type,
378
1110840
3216
tiếp tục đóng góp cho dự án này và cho các dự án khạc thuộc dạng này,
18:34
because I think together we can truly change the landscape
379
1114080
3776
bởi vì tôi nghĩ, cùng nhau, chúng ta có thể thực sự thay đổi viễn cảnh
18:37
of education and educational publishing.
380
1117880
2216
của nền giáo dục và xuất bản giáo dục.
18:40
So, thanks very much.
381
1120120
1200
Cảm ơn rất nhiều.
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7