Richard Baraniuk on open-source learning

Tłumaczenie: Wojciech Borucki Korekta: Marcin Cwikla

I'm Rich Baraniuk and what I'd like to talk a little bit about today

Jestem Rich Baraniuk.

I o czym chciałbym dzisiaj trochę porozmawiać to kilka pomysłów,

are some ideas that I think have just tremendous resonance

o których myślę, że mają potężny oddźwięk

with all the things that have been talked about the last two days.

ze wszystkimi rzeczami, o których była mowa przez ostatnie dwa dni.

So many different points of resonance

De facto, tak wiele różnych punktów oddźwięku,

that it's going to be difficult to bring them all up,

że będzie trudno wyłonić je wszystkie, ale postaram się najlepiej jak potrafię.

but I'll try to do my best.

Czy ktoś to pamięta?

Does anybody remember these?

(Laughter)

(Śmiech)

OK, so these are LP records and they've been replaced, right?

Ok, to są płyty winylowe i one zostały zastąpione, prawda?

They've been swept away over the last two decades

Zostały zmiecione przez ostatnie dwie dekady

by these types of world-flattening digitization technologies, right?

przez te dwa typy płaskich technologii dygitalnych, prawda?

And I think it was best witnessed

I myślę, że to zostało najlepiej ukazane,

when Thomas was playing the music as we came in the room today.

kiedy Thomas odtwarzał muzykę jak wchodziliśmy dzisiaj do pokoju.

What's happened in the music world is there's a culture,

Co się stało w świecie muzyki jest to, że kultura

or an ecosystem that's been created

albo ekosystem, który został stworzony,

that, if you take some words from Apple,

jeśli weźmiemy ze słownika Apple,

the catchphrase -- that we create, rip, mix and burn.

slogan, że tworzymy, zgrywamy, miksujemy i wypalamy.

What I mean by that is that anyone in the world is free and allowed

Co mam przez to, na myśli, jest to, że każdy na świecie jest wolny

to create new music and musical ideas.

i może tworzyć nową muzykę i pomysły muzyczne.

Anyone in the world is allowed to rip or copy musical ideas,

Każdy z całego świata może zgrywać albo kopiować muzyczne pomysły,

use them in innovative ways.

używać ich w innowacyjne sposoby.

Anyone is allowed to mix them in different types of ways,

Każdy może je miksować na różne sposoby,

draw connections between musical ideas,

rysować połączenia pomiędzy pomysłami muzycznymi

and people can burn them or create final products and continue the circle.

i ludzie mogą je nagrywać albo tworzyć końcowy produkt i kontynuować to koło.

And what that's done is it's created, like I said,

I co to zrobiło, to stworzyło, jak powiedziałem

entuzjastyczne społeczeństwo, które szeroko obejmuje

a vibrant community that's very inclusive,

with people continually working to connect musical ideas,

ludzi ciągle pracującymi nad połączeniem pomysłów muzycznych,

innovate them and keep things constantly up to date.

zmieniając je i trzymając wszystko aktualnym stanie, prawda?

Today's hit single is not last year's hit single.

Dzisiejszy hit nie jest zeszłorocznym hitem, ok.

But I'm not here to talk about music today.

Ale nie jestem tutaj, aby mówić o muzyce.

I'm here to talk about books.

Jestem tutaj by opowiedzieć o książkach, ok.

In particular, textbooks and the kind of educational materials

W szczególności, o podręcznikach i rodzajach materiałów edukacyjnych,

that we use every day in school.

których używamy codziennie w szkole.

Has anyone here ever been to school?

Cz ktoś tutaj kiedykolwiek był w szkole?

(Laughter)

(Śmiech)

OK, does anybody realize there's a crisis in our schools,

Ok, czy ktoś sobie zdaje sprawę, że jest kryzys w szkołach

around the world?

na całym świecie?

I'm not going to spend too much time on that,

Mam nadzieję, że nie spędzę nad tym zbyt dużo czasu,

but what I want to talk about is some of the disconnects

ale o czym chcę powiedzieć to niektóre rozbieżności,

that appear when an author publishes a book.

które pojawiają się, kiedy autor publikuje książkę,

That in fact, the publishing process --

które w rzeczywistości, proces publikacji --

just because of the fact that it's complicated,

ponieważ faktycznie jest on po prostu skomplikowany,

it's heavy, books are expensive --

jest trudny, książki są drogie --

creates a sort of a wall between authors of books

tworzy coś na rodzaj ściany pomiędzy autorami książek

and the ultimate users of books,

i ostatecznym użytkownikiem książek,

be they teachers, students or just general readers.

czy to nauczycielami, studentami, albo tylko generalnie czytelnikami.

And this is even more true if you happen to speak a language

I to jest nawet bardziej prawdziwe, jeśli się zdarzy mówić w języku

other than one of the world's major languages, and especially English.

innym niż jeden z popularniejszych światowych języków, a w szczególności Angielskim.

I'm going to call these people below the barrier "shutouts"

I będę nazywał tych ludzi poniżej bariery Odciętymi,

because they're really shut out of the process

ponieważ oni naprawdę są odcięci od procesu

of being able to share their knowledge with the world.

umożliwiającego dzieleniem się ich wiedzą ze światem.

And so what I want to talk about today is trying to take these ideas

I o czym chciałbym opowiedzieć dzisiaj jest próbą wzięcia tych pomysłów,

that we've seen in the musical culture

które widzieliśmy w kulturze muzycznej

and try to bring these towards reinventing the way

i próbą sprowadzenia ich w kierunku przerobienia sposobu

we think about writing books, using them and teaching from them.

w jaki piszemy książki, używając ich i ucząc z nich, ok.

So, that's what I'd like to talk about

Więc, o tym chciałbym opowiedzieć

and, really, how we get from where we are now

i na prawdę, jak dostać się stąd, gdzie teraz jesteśmy, tam gdzie powinniśmy być?

to where we need to go.

The first thing I'd like you to do is a little thought experiment.

Pierwszą rzeczą, którą chciałbym zrobić jest mały, ale jednak eksperyment.

Imagine taking all the world's books.

Wyobraźcie sobie zebranie wszystkich książek.

OK, everybody imagine books and imagine just tearing out the pages.

Ok, wyobraźcie sobie książki

i wyobraźcie sobie tylko wyrywanie stron.

So, liberating these pages

Wyzwalanie tych stron i wyobraźcie sobie przetwarzanie ich na wersję cyfrową, dobrze,

and imagine digitizing them and then storing them

i umieszczenie ich w rozległej, wewnętrznie połączonej, globalnej składnicy.

in a vast, interconnected, global repository.

Think of it as a massive iTunes for book-type content.

Pomyślcie o tym jako o masywnym iTunes z zawartością książek, dobrze.

And then take that material and imagine making it all open,

I wtedy weźcie ten materiał i wyobraźcie sobie, że wszystko otwieracie,

so that people can modify it, play with it, improve it.

by ludzie mogli go modyfikować, bawić się z nim, ulepszać.

Imagine making it free,

Wyobraźcie sobie zrobienie tego darmowym, aby ktokolwiek z całego świata miał dostęp

so that anyone in the world can have access to all of this knowledge,

do całej tej wiedzy i wyobraźcie sobie używania technologii informacyjnej

and imagine using information technology

so that you can update this content, improve it, play with it,

aby można było uaktualnić zawartość, ulepszyć ją, bawić się nią,

on a timescale that's more on the order of seconds instead of years.

w skali czasu, który jest bardziej dostępny w sekundach niż latach.

Instead of editions of a book coming out every two years,

Ok, zamiast edycji książki wychodzącej co dwa lata,

imagine them coming out every 25 seconds.

wyobraźcie sobie wychodzącą co 25 sekund.

So, imagine we could do that and imagine we could put people into this.

Wyobraźcie sobie, że możemy to zrobić

i wyobraźcie sobie, że możemy zaangażować w to ludzi, dobrze.

So that we could truly build an ecosystem with not just authors,

Abyśmy mogli naprawdę zbudować ekosystem nie tylko z autorami,

but all the people who could be or want to be authors

ale ze wszystkimi ludźmi, którzy mogliby albo chcieliby być autorami,

in all the different languages of the world,

we wszystkich innych językach na świecie,

and I think if you could do this, it would be called --

i pomyślcie jeśli można by było to zrobić, nazywało by się... cóż

I'm just going to refer to it as a knowledge ecosystem.

Będę się do tego odnosił jako ekosystemu wiedzy.

So, really, this is the dream,

Naprawdę, to jest marzenie

and in a sense what you can think of it

i w sensie, co można tu wymyślić

is we're trying to enable anyone in the world,

jest próbą umożliwienia każdemu na świecie,

I mean anyone in the world --

mam na myśli każdemu na całym świecie,

(Laughter)

bycia własnym edukacyjnym DJ-em,

to be their own educational DJ,

creating educational materials, sharing them with the world,

tworzącym edukacyjne materiały, dzielącym się z nimi ze światem,

constantly innovating on them.

ciągle ulepszając je. Więc, to jest marzenie.

So, this is the dream.

In fact, this dream is actually being realized.

Tak na prawdę, to jest marzenie, które jest aktualnie realizowane.

Over the last six-and-a-half years,

Przez ostatnie sześć i pół roku,

we've been working really hard at Rice University

pracowaliśmy bardzo ciężko na Uniwersytecie Rice

on a project called Connexions,

nad projektem nazywanym Connexions (Połączenia)

and so what I'd like to do for the rest of the talk

i co chciałbym zrobić przez resztę mowy

is just tell you a little bit

jest tylko opowiedzenie wam trochę, co ludzie robią

about what people are doing with Connexions,

z Connexions, o którym możecie myśleć jako o przeciwnym punkcie

which you can kind of think of as the counterpoint

to Nicholas Negroponte's talk yesterday,

do wczorajszej przemowy Nicholas'a Negroponte'sa.

where they're working on the hardware of bringing education to the world.

gdzie oni pracowali nad urządzeniem

przybliżającym edukację światu.

We're working on the open-source tools

My pracujemy nad otwartoźródłowych narzędziach i zawartością, ok?

and the content.

So, that's sort of to put it in perspective here.

To jest tutaj pewnego rodzaju spojrzenie w perspektywie.

So, create.

Więc twórzcie, a jacy są niektórzy z tych ludzi, którzy używają tego rodzaju narzędzi?

What are some of the people that are using these kind of tools?

Well, the first thing is,

Cóż, pierwszą rzeczą jest

there's a community of engineering professors,

społeczność profesorów inżynierii od Cambridge do Kioto,

from Cambridge to Kyoto,

who are developing engineering content in electrical engineering

która rozwija inżynieryjną zawartość w dziedzinie inżynierii elektryczności

to develop what you can think of as a massive, super textbook

aby rozwinąć, to o czym możecie myśleć jako ogromnym super podręczniku,

that covers the entire area of electrical engineering.

dobrze, który pokrywa całą dziecinę inżynierii elektrycznej

And not only that --

ale nie tylko to, można go spersonalizować

it can be customized for use in each of their own individual institutions.

do używania w każdym z ich indywidualnych instytutach.

Jeśli osoby jak Kitty Jones -- prawda, odciętą --

If people like Kitty Jones, a shut-out --

a private music teacher and mom from Champagne, Illinois,

prywatnie nauczycielka muzyki i mama z Champagne, Illinois,

who wanted to share her fantastic music content with the world,

która chce dzielić się zawartością jej fantastycznej muzyki ze światem,

on how to teach kids how to play music --

jak uczyć dzieci jak grać muzykę.

Her material is now used over 600,000 times per month.

Jej materiały są teraz używane ponad 600.000 razy na miesiąc.

Tremendous use.

Ogromne, ogromne użycie.

In fact, a lot of this use coming from United States K-12 schools,

W zasadzie, duża ilość tych użyć pochodzi ze Stanów, przez 12 szkół,

because anyone who's involved in a school scale back,

ponieważ każdy kto jest zaangażowany w zmniejszanie wydatków na szkolnictwo

the first thing that's cut is the music curriculum.

pierwszą rzeczą jaką ucina, są zajęcia muzyczne

And so this is just indicating the tremendous thirst

i to jest tylko wyznacznikiem ogromnego pragnienia

for this kind of open, free content.

na tego rodzaju otwartą, darmową zawartość.

A lot of teachers are using this stuff.

Wielu nauczycieli używa tych rzeczy. Ok, co ze zgrywaniem?

What about ripping? What about copying, reusing?

A co z kopiowaniem, ponownym użyciem, prawda?

A team of volunteers at the University of Texas at El Paso --

Grupa ochotników z Uniwersytetu Texas - El Paso,

graduate students translating this engineering super textbook ideas.

absolwentów tłumaczących ten super podręcznik pomysłów inżynieryjnych

And within about a week,

i w przeciągu tygodnia, sprawiła, że stał się on czymś w rodzaju naszych najpopularniejszych materiałów

having this be some of our most popular material

in widespread use all over Latin America, and in particular in Mexico,

w szerokim użyciu w całej Ameryce Łacińskiej a w szczególności w Meksyku,

because of the open, extensible nature of this.

z powodu naturalnie otwartej możliwości rozbudowy.

People, volunteers and even companies

Ludzie, ochotnicy, a nawet firmy

that are translating materials into Asian languages

tłumaczą materiały na języki azjatyckie

like Chinese, Japanese and Thai,

jak chiński, japoński, tajski,

to spread the knowledge even further.

aby szerzyć wiedzę nawet dalej.

OK, what about people who are mixing?

Ok, a co z ludźmi, którzy miksują? Co oznacza miksowanie?

What does "mixing" mean?

"Mixing" means building customized courses,

Miksowanie oznacza budowanie dostosowanych kursów,

means building customized books.

oznacza budowanie dostosowanych książek.

Companies like National Instruments,

Firmy takie jak National Instruments

who are embedding very powerful, interactive simulations

które wstawiają bardzo potężne, interaktywne symulacje w materiały,

into the materials,

so that we can go way beyond our regular kind of textbook

abyśmy mogli iść dalej poza zwyczajny rodzaj naszych podręczników,

to an experience

aby doświadczać, że na wszystkie materiały i rzeczy do nauki,

that all the teaching materials are things you can actually interact with

można zasadniczo oddziaływać i bawić się

and play around with and actually learn as you do.

i uczyć się podczas tego.

We've been working with Teachers Without Borders,

Pracowaliśmy z Nauczycielami Bez Granic,

who are very interested in mixing our materials.

którzy są bardzo zainteresowani tworzeniem z naszych materiałów.

Będą używać programu Connexions jako ich platformy

They're going to be using Connexions as their platform

to develop and deliver teaching materials for teaching teachers how to teach

do rozwinięcia i dostarczenia materiałów szkoleniowych

do nauki nauczycieli jak mają nauczać

in 84 countries around the world.

w 84 krajach dookoła świata.

TWB is currently in Iraq,

NBG są obecnie w Iraku trenując 20.000 nauczycieli wspieranych przez USAID

training 20,000 teachers supported by USAID.

And to them, this idea of being able to remix

i dla nich, ta idea bycia zdolnym do mieszania

and customize to the local context is extraordinarily important,

i dostosowania do lokalnego kontekstu jest szczególnie ważne,

because just providing free content to people

ponieważ tylko dostarczanie darmowej zawartość ludziom

has actually been likened by people in the developing world

zasadniczo zostało porównane przez ludzi w krajach rozwijających się

to a kind of cultural imperialism --

do czegoś w rodzaju kulturowego imperializmu,

that if you don't empower people

jeśli nie zachęci się ludzi

with the ability to re-contextualize the material,

ze zdolnościami do ukontekstowienia materiałów,

translate it into their own language and take ownership of it,

do tłumaczenia na ich własny język i przejęcia tego,

it's not good.

nie będzie to dobre.

OK, other organizations we've been working with, UC Merced --

Ok, inne organizacje, z którymi współpracujemy, UC Merced,

people know about UC Merced.

który jest ogólnie znany.

It's a new university in California, in the Central Valley,

Jest to nowy uniwersytet w Kalifornii, w centralnej dolinie,

working very closely with community colleges.

współpracujący bardzo blisko z lokalnymi koledżami,

They're actually developing

Naprawdę tworzą dużo naukowych i inżynieryjnych zajęć,

a lot of their science and engineering curriculum

to spread widely around the world in our system.

które szerzą dookoła świata w naszym systemie

And they're also trying to develop all of their software tools

i oni też próbują rozwinąć ich wszystkie narzędzia programowe, aby były całkowicie otwarte.

completely open-source.

We've been working with AMD, which has a project called 50x15,

Współpracujemy z AMD nad projektem nazwanym 50 do 15-ego,

which is trying to bring Internet connectivity

który stara się przynieść łączność internetową

to 50 percent of the world's population by 2015.

50 procentom światowej populacji do 2015 roku.

We're going to be providing content to them

Będziemy im dostarczali zawartość

in a whole range of different languages.

w całym wachlarzu różnych języków,

And we've also been working with a number of other organizations.

i współpracowaliśmy z innymi organizacjami.

In particular, a bunch of the projects that are funded by Hewlett Foundation,

W szczególności, stosem projektów,

które zostały stworzone przez Fundację Hewlett,

who have taken a real leadership role in this area of open content.

która przejęła kierowniczą rolę w tej dziedzinie otwartej zawartości.

OK, burn -- I think this is, sort of, quite interesting.

Ok, nagrywanie, myślę że to jest całkiem interesujące.

"Burn" is the idea of trying to create the physical instantiation

Nagrywanie jest ideą próby stworzenia fizycznej instalacji jednego z tych kursów

of one of these courses.

And I think a lot of you received --

i myślę, że wielu z was otrzymało,

I think all of you received one of these music books in your gift pack.

myślę, że wszyscy otrzymaliście jedną z tych książek muzycznych w podarunku.

A little present for you.

Mały prezent dla was.

Just to tell you quickly about it: this is an engineering textbook.

Tylko szybko powiem wam o tym, to jest podręcznik inżynierii.

It's about 300 pages long, hardbound.

Ma około 300 stron, twarda oprawa.

This costs -- anybody guess?

To kosztuje, ktoś zgadnie?

How much would it cost in a bookstore?

Ile by kosztowała w księgarni?

(Audience) 65 dollars.

Widownia: 65 dolarów.

Richard Baraniuk: OK. This costs 22 dollars to the student.

Richard Baraniuk: Ona kosztuje 22 dolary dla studenta.

Why does it cost 22 dollars?

Dlaczego ona kosztuje 22 dolary?

Because it's published on demand

Ponieważ jest publikowana na rządanie

and it's developed from this repository of open materials.

i jest tworzona z tej skarbnicy otwartych materiałów.

If this book were to be published by a regular publisher,

Jeśli ta książka byłaby publikowana przez zwyczajnego wydawcę,

it would cost at least 122 dollars.

kosztowałaby co najmniej 122 dolary.

So what we're seeing

Ok, to co widzimy jest przenoszeniem tego procesu nagrywania

is moving this burning or publication process

albo publikacji ze zwyczajnego pojedynczego pisarza,

from the regular, sort of single-authored book

towards community-authored materials

redagowanej książki w kierunku społecznie redagowanych materiałów,

that are modular, that are customized to each individual class

które są modułowe, które są dostosowywane do każdej indywidualnej klasy

and published on demand very inexpensively,

i publikowane bardzo niedrogo, gdy zachodzi potrzeba,

either pushed out through Amazon

albo wypuszczane przez Amazon, prawda,

or published directly through an on-demand press, like QOOP.

albo bezpośrednio publikowane przez prasę na żądanie, jak Coop.

And I think that this is an extraordinarily interesting area

I myślę że to jest nadzwyczajnie interesująca dziedzina,

because there is tremendous area under this long tail in publishing.

ponieważ jest to ogromny obszar w tej długiej kolejce w wydawnictw.

We're not talking about the Harry Potter end,

Nie mówimy o zakończeniu Harrego Pottera, tam po lewej stronie.

right at the left side.

We're talking about books

Mówimy o książkach o hipergeometrycznych cząstkowych równiach różniczkowych.

on hypergeometric partial differential equations.

Books that might sell 100 copies a year, 1,000 copies a year.

Prawda, książkach które mogą się sprzedać w 100 egzemplarzach na rok, 1000 kopiach na rok.

There is tremendous sustaining revenue under this long tail

Jest ogromny podtrzymujący się dochód, prawda,

w tej długiej kolejce utrzymujących się otwartych projektów jak nasze,

to sustain open projects like ours,

but also to sustain this new emergence of on-demand publishers,

lecz także utrzymujących tych nowych pojawiających się na żądanie wydawnictw,

like QOOP, who produced these two books.

jak Coop, który wydał te dwie książki,

And I think one of the things that you should take away from this talk

i myślę, że jedną z tych rzeczy którą powinniście wynieść z tego wystąpienia

is that there's an impending cut-out-the-middle-man disintermediation,

jest to, że nadchodzi nieuniknione ominięcie pośredników, dobrze.

Pominięcie pośredników. Stanie się to w przemyśle wyydawniczym

that's going to be happening in the publishing industry.

And it's going to reach a crescendo over the next few years,

i osiągnie crescendo na przestrzeni kilku następnych lat,

and I think that it's for our benefit, really, and for the world's benefit.

i myślę, że to naprawdę będzie działało na naszą korzyść i z korzyścią dla świata.

OK, so what are the enablers?

Ok, więc jak to będzie możliwe?

What's really making all of this happen?

Co naprawdę sprawi, że to wszystko się stanie?

There's tons of technology,

Jest mnóstwo technologii,

and the only piece of technology that I really want to talk about is XML.

i tylko cząstka technologii, o której chcę naprawdę porozmawiać jest XML.

How many people know about XML?

Jak wielu ludzi wie o XML?

Oh, great.

So it's the future of the web, right?

O, wspaniale, to jest przyszłość sieci, prawda?

It's semantic representation of content.

Jest to semantyczna reprezentacja komentarza, zawartości,

And what you can really think of XML in this case

i co możecie w tym przypadku naprawdę myśleć o XML,

is it's the packaging that we're putting around these pages.

jest opakowanie, które umieściliśmy dookoła tych stron.

Remember we took the book, tore the pages out?

Pamiętajcie jak wzięliśmy książkę, wydarliśmy strony?

Well, what the XML is going to do

Coż, co zrobi XML to będzie zasadniczo --

is it's going to turn those pages into Lego blocks.

zmieni te strony w klocki Lego, prawda?

XML are the nubs on the Lego

XML są wypustkami na klockach Lego,

that allow us to combine the content together in a myriad different ways,

które pozwalają nam połączyć ze sobą zawartość na niezliczoną liczbę sposobów

and it provides us a framework to share content.

i dostarczy nam ramy do dzielenia się zawartością.

So, it lets you take this ecosystem

Więc, pozwala to wziąć ten ekosystem, prawda,

in its primordial state of all this content,

w jego pierwotnym stanie, prawda, całą jego zawartość,

all the pages you've torn out of books,

wszystkie strony, które wydarliście z książek

and create highly sophisticated learning machines:

i stworzyć wysoko wyszukaną maszynę do uczenia, prawda?

books, courses, course packs.

Książki, kursy, zestawy kursów, ok.

It gives you the ability to personalize the learning experience

Daje to możliwość personalizowania doświadczenia uczenia się

to each individual student,

do każdego indywidualnego studenta, dobrze,

so that every student can have a book or a course

więc każdy student może mieć książkę albo kurs

that's customized to their learning style, their context,

który jest dostosowany do jego własnego stylu uczenia się, jego kontekstu,

their language and the things that excite them.

jego języka i rzeczy, które go ekscytują.

It lets you reuse the same materials in multiple different ways,

Pozwala to użyć ponownie tych samych materiałów w wieloraki sposób,

and surprising new ways.

i zaskakujące nowe sposoby.

It lets you interconnect ideas,

Pozwala połączyć pomysły

indicating how fields relate to each other.

wskazując nowe obszary, prawda, odnoszące się do siebie,

And I'll just give you my personal story.

i opowiem wam moją osobistą historię.

We came up with this six-and-a-half years ago

Wymyśliliśmy to sześć i pół roku temu

because I teach the stuff in the red box.

ponieważ uczę rzeczy w czerwonym kwadracie.

And my day job, as Chris said -- I'm an electrical engineering professor.

I na co dzień pracuję, jak powiedział Chris, jako profesor inżynierii elektrycznej.

I teach signal processing

Uczę przetwarzania sygnałów

and my challenge was to show that this math --

i moim wyzwaniem było pokazanie tego matematycznie --

Wow, about half of you have already fallen asleep

łał, prawie połowa z was już zasnęła tylko patrząc na te równanie --

just looking at the equation.

(Laughter)

(Śmiech)

But this seemingly dry math

ale ta wydająca się czysta matematyka jest w zasadzie centrum

is actually the center of this tremendously powerful web

tej niesamowicie wydajnej sieci, która łączy technologię --

that links technology --

that links really cool applications like music synthesizers

łączy naprawdę fajne aplikacje jak syntezatory muzyki

to tremendous economic opportunities,

w ogromne ekonomiczne szanse,

but also governed by intellectual property.

ale jednocześnie zarządzanie przez własność intelektualną.

And the thing that I realized

I z czego zdałem sobie sprawę nie było sposobu abym

is there was no way that I, as an engineer,

jako inżynier, mógł napisać tą książkę, która by to wszystko przekazywała.

could write this book that would get all of this across.

We needed a community to do it

Potrzebujemy społeczności do zrobienia tego

and we needed new tools to be able to interconnect these ideas.

i potrzebujemy nowych narzędzi, aby być w stanie połączyć te pomysły,

And I think that really, in a sense, what we're trying to do

i myślę, że tak naprawdę w sensie co próbujemy zrobić

jest sprawienie, aby sen Minskiego stał się rzeczywistością,

is make Minsky's dream come to a reality,

where you can imagine all the books in a library

gdzie można sobie wyobrazić wszystkie książki w bibliotece

actually starting to talk to each other.

które zaczynają odnosić się do siebie, prawda,

And people who are teachers out here -- whoever taught, you know this --

i wszystkich ludzi, którzy są gdzieś tam nauczycielami,

ktokolwiek nauczał, wiecie o tym.

it's the interconnections between ideas that teaching is really all about.

To wewnętrzne połączenia pomiędzy pomysłami jest tym na czym polega nauczanie.

OK, back to math.

Ok, wracamy do matematyki, dobrze, wyobraźcie sobie, to jest możliwe.

Imagine -- this is possible:

that every single equation that you click on in one of your new e-texts

Każde to pojedyncze równanie, w które możecie wklikać jeden z waszych nowych e-tekstów

is something that you're going to be able to explore and experiment with.

jest czymś co będziecie mogli odkrywać i z tym eksperymentować.

So imagine your kid's algebra textbook in seventh grade.

Dobrze, więc wyobraźcie sobie książkę dla dzieci do algebry do siódmej klasy.

You can click on every single equation

Można kliknąć na każde pojedyncze równanie

and bring up a little tool to be able to experiment with it,

i wyskoczy małe narzędzie by być wstanie eksperymentować z tym,

tinker with it, understand it.

pomajstrować przy tym, zrozumieć,

Because we really don't understand until we do.

ponieważ nie rozumiemy dopóki zrozumiemy.

The same type of mark-up, like MathML, for chemistry.

Ten sam typ skorygowanego, jak MathML, dla chemików.

Imagine chemistry textbooks

Wyobraźcie sobie podręczniki chemiczne, które zasadniczo rozumieją

that actually understand the structure of how molecules are formed.

jak tworzona jest struktura molekuł.

Imagine Music XML

Wyobraźcie sobie muzyczne XML,

that actually lets you delve into the semantic structure of music,

które zasadniczo pozwala na zagłębić się w strukturę semantyczną muzyki,

play with it, understand it.

bawić się nią, zrozumieć.

It's no wonder that everybody's getting into it, right?

Niedziwne, że każdy interesuje się tym, prawda?

Even the three wise men.

Nawet trzech mędrców.

(Laughter)

(Śmiech)

OK, the second big enabler, and this is where I told a big lie.

Ok, drugi duży aktywator, i to jest gdzie mówię duże kłamstwo.

The second big enabler is intellectual property.

Drugi aktywatorem jest własność intelektualna,

Because, in fact, I got up here

ponieważ de facto przyjechałem tutaj

and I talked about how great the music culture is.

i mówiłem na temat jak wspaniała jest kultura muzyczna.

We can share and rip, mix and burn, but in fact, that's all illegal.

Możemy dzielić się, zgrywać i miksować i nagrywać, ale de facto jest to nielegalne.

And we would be accused of [piracy] for doing that,

Robiąc to możemy być oskarżeni o piractwo, prawda

because this music has been propertized.

ponieważ ta muzyka została uwłaszczona.

It's now owned, much of it by big industries.

Teraz jest w posiadaniu, prawda, znaczna jej część przez wielki przemysł.

So, really, the key thing here is we can't let this happen.

Więc, naprawdę, kluczową rzeczą jest niedopuszczenie do tego.

We can't let this Napster thing happen here.

Nie możemy pozwolić, aby zdarzyła się ta rzecz jak z Napster.

So, what we have to do is get it right from the very beginning.

Więc, co musimy zrobić jest dostanie praw do samego początku

And what we have to do is find an intellectual property framework

i co musimy zrobić to

znaleźć ramy własności intelektualnej, która pozwala bezpiecznie się dzielić,

that makes sharing safe and makes it easily understandable.

i sprawiać by była łatwa do zrozumienia,

And the inspiration here is taken from open-source software.

i inspiracją jest tutaj branie z otwartego oprogramowania,

Things like Linux and the GPL.

rzeczy takich jak Linux i GPL.

The Creative Commons licenses.

I pomysły, licencje kreatywnych wspólnot.

How many people have heard of creative commons?

Ilu ludzi słyszało o kreatywnych wspólnotach?

If you have not, you must learn about it.

Jeśli nie słyszeliście musicie się dowiedzieć o Creativecommons.org

Creativecommons.org.

At the bottom of every piece of material in Connexions

Na spodzie każdego kawałka materiału w Connexions

and in lots of other projects,

i w wielu innych projektach, możecie znaleźć ich logo.

you can find their logo.

Clicking on that logo takes you to an absolute no-nonsense,

Kliknięcie na te logo przenosi cię do absolutnie niebezsensownego

human-readable document, a deed,

zrozumiałego dokumentu,

that tells you exactly what you can do with this content.

umowy, która mówi dokładnie co możesz zrobić z tą zawartością.

In fact, you're free to share it, to do all of these things:

De facto, możesz dzielić się, prawda, zrobić te wszystkie rzeczy,

to copy it, to change it, even to make commercial use of it,

kopiować, zmieniać, a nawet zrobić z tego komercyjny użytek

as long as you attribute the author.

tak długo jak ma to oznaczenie autora.

Because in academic publishing and much of educational publishing,

Ponieważ w publikacji akademicznej

i większość publikacji edukacyjnych

it's really this idea of sharing knowledge

to jest naprawdę ta idea dzielenia się wiedzą, dlatego wywiera wpływ,

and making impact.

That's why people write, not necessarily making bucks.

dlatego ludzie piszą, nie koniecznie zarabiając.

We're not talking about Harry Potter, right?

Nie mówimy o Harrym Potterze, prawda.

We're at the long tail end here.

Jesteśmy tutaj na końcu kolejki.

Behind that is the legal code, very carefully constructed.

Za tym jest kodeks prawny, prawda,

więc jeśli chce się bardzo ostrożnie to konstruować,

And Creative Commons is taking off --

i kreatywna wspólnota startuje, prawda.

over 43 million things out there,

Jest tam ponad 43 milionów rzeczy

licensed with a Creative Commons license.

licencjonowanych jako licencja kreatywnej wspólnoty.

Not just text,

Nie tylko tekst, ale muzyka, obrazy, wideo

but music, images, video.

And there's actually a tremendous uptake

i naprawdę jest ogromne zrozumienie

of the number of people that are actually licensing music

znacznej liczby ludzi, którzy właściwie licencjonują muzykę

to make it free for people who do this whole idea of re-sampling,

aby udostępnić ją za darmo dla ludzi, którzy robią ten cały pomysł z re-samplingiem.

ripping, mixing, burning and sharing.

zgrywaniem, miksowaniem, nagrywaniem i dzieleniem.

OK, I'd like to conclude with just the last few points.

Więc chciałbym podsumować tylko kilkoma ostatnimi punktami.

So, we've built this idea of a commons.

Budujemy ten pomysł dla zwykłych ludzi. Ludzie go używają.

People are using it.

We get over 500,000 unique visitors per month, just to our particular site.

Mamy ponad 500,000 unikalnych gości na miesiąc, tylko na tej naszej szczególnej stronie.

MIT OpenCourseWare, which is another large open-content site,

MIT udostępnił dodatkowe materiały, które są na dużej otwartej stronie,

gets a similar number of hits.

dostają podobną liczbę otwarć, ale jak to chronić?

But how do we protect this?

How do we protect it into the future?

Jak to zachować w przyszłości

And the first thing that people are probably thinking

i pierwszą rzeczą o jakiej ludzie prawdopodobnie myślą jest kontrola jakości, prawda.

is quality control, right?

Because we're saying that anybody can contribute things to this commons.

Ponieważ mówimy, że każdy może podzielić się rzeczami

z tą społecznością. Każdy może podzielić się wszystkim,

Anybody can contribute anything.

So that could be a problem.

więc to może stać się problemem.

It didn't take long until people started contributing materials,

Więc nie zabrało to wiele czasu, prawda,

zanim ludzie zaczęli dzielić się na przykład materiałami na temat bielizny damskiej.

for example, on lingerie,

which is actually a pretty good module.

co jest zasadniczo dobrym modułem.

The only problem is it's plagiarized from a major French feminist journal,

Jedynym problemem jest to, że zostało splagiatowane, prawda,

z większego francuskiego żurnalu kobiecego,

and when you go to the supposed course website,

a kiedy chcesz przejść do przypuszczalnej strony z kursami,

it points to a lingerie-selling website.

kieruje cię do strony sprzedającej bieliznę, ok?

So this is a little bit of a problem.

To jest mały problem,

So we clearly need some kind of idea of quality control

więc jest oczywiste, że potrzebujemy jakiegoś rodzaju pomysłu do kontroli jakości

and this is really where the idea of review and peer review comes in.

i to jest, gdzie wkracza pomysł sprawdzania i koleżeńskiej weryfikacji.

You come to TED. Why do you come to TED?

Ok, przyszliście do TED. Dlaczego przyszliście do TED?

Because Chris and his team have ensured

Ponieważ Chris i jego zespół zapewnił,

that things are very, very high quality, right?

że rzeczy są bardzo, bardzo wysokiej jakości, prawda,

And so we need to be able to do the same thing.

tak więc musimy być zdolni do zrobienia tego samego, prawda.

And we need to be able to design structures,

I musimy być zdolni do zaprojektowania struktur

and what we're doing is designing social software

i co robimy jest projektowaniem socjalnego oprogramowania,

to enable anyone to build their own peer review process,

aby umożliwić każdemu zbudowanie jego własnego koleżeńskiego procesu weryfikacji

and we call these things "lenses."

i nazywamy te rzeczy soczewkami

And basically what they allow

i zasadniczo co umożliwiają każdemu gdzieś tam, jest

is anyone out there can develop their own peer-review process,

rozwinięcie ich własnych koleżeńskich procesach weryfikacji,

so that they can focus on the content in the repository

aby mogli skupić się na zawartości w składnicy

that they think is really important.

o czym myślą, że jest naprawdę ważne

And you can think of TED as a potential lens.

i można myśleć o TED jako o potencjalnych soczewkach.

So I'd just like to end by saying:

Chciałbym zakończyć słowami,

you can really view this as a call to action.

które można naprawdę odczytać jako wezwanie do działania, prawda.

Connexions and open content is all about sharing knowledge.

Connexions i otwarta zawartość jest całkowicie na temat dzielenia się wiedzą.

All of you here are tremendously imbued with tremendous amounts of knowledge,

Wszyscy tutaj jesteście ogromnie nasyceni

wielkimi ilościami wiedzy

and what I'd like to do is invite each and every one of you

i co chciałbym zrobić to zaprosić każdego z was

to contribute to this project and other projects of its type,

do podzielenia się tym projektem i innymi projektami tego typu,

because I think together we can truly change the landscape

ponieważ myślę, że razem możemy naprawdę zmienić krajobraz

of education and educational publishing.

edukacji i wydawnictw edukacyjnych.

So, thanks very much.

Dziękuję bardzo.