Joel Levine: Why we need to go back to Mars

Joel Levine: Neden Mars'a tekrar gitmeliyiz

Çeviri: Ahmet Yükseltürk Gözden geçirme: Ayşe Demirel

I want to talk about 4.6 billion years of history

4.6 milyarlık bir tarihi

in 18 minutes.

18 dakika içinde anlatmak istiyorum.

That's 300 million years per minute.

Bu dakika başı 300 milyon yıl demek.

Let's start with the first photograph NASA obtained

NASA'nın elde ettiği ilk Mars

of planet Mars.

fotoğrafından başlayalım.

This is fly-by, Mariner IV.

Bu Mariner IV.

It was taken in 1965.

1965'te çekildi.

When this picture appeared,

Bu fotoğraf,

that well-known scientific journal,

çok tanınan bilimsel dergi New York Times'da

The New York Times, wrote in its editorial,

yayınlandığı zaman, başyazı şöyleydi:

"Mars is uninteresting.

"Mars ilginç değil.

It's a dead world. NASA should not spend

Mars ölü bir dünya. NASA Mars'ı daha fazla

any time or effort studying Mars anymore."

anlamak için zaman ve para harcamamalıdır."

Fortunately, our leaders in Washington

Çok şükür Washington'da NASA'daki

at NASA headquarters knew better

lidelerimiz daha bilgili idi.

and we began a very extensive study

Ve biz kırmızı gezegenin geniş

of the red planet.

araştırmasına başladık.

One of the key questions in all of science,

Bütün bilimlerdeki anahtar sorulardan biri,

"Is there life outside of Earth?"

"Dünya dışında bir hayat var mı?"

I believe that Mars is the most likely target

Bence Mars, Dünya dışında hayatın olabileceği

for life outside the Earth.

en muhtemel yer.

I'm going to show you in a few minutes

Birazdan size

some amazing measurements that suggest

Mars'ta hayatın olabileceğini gösteren

there may be life on Mars.

bazı muhteşem ölçümler göstereceğim.

But let me start with a Viking photograph.

İzin verirseniz bir Viking fotoğrafı ile başlayayım.

This is a composite taken by Viking in 1976.

Bu kompozit Viking tarafından 1976'da çekildi.

Viking was developed and managed at the

Viking NASA Langley Araştırma Merkezi'nde

NASA Langley Research Center.

geliştirildi ve idare edildi.

We sent two orbiters and two landers in the summer of 1976.

1976'da iki tane yörüngeye ve iki tane de yüzeye araç gönderdik.

We had four spacecraft, two around Mars,

Dört tane uzay aracımız vardı, ikisi Mars'ın etrafında,

two on the surface --

ikisi yüzeyde,

an amazing accomplishment.

muhteşem bir başarı.

This is the first photograph taken from

Bu herhangi bir gezegenin yüzeyinden çekilmiş

the surface of any planet.

ilk resim.

This is a Viking Lander photograph

Bu yüzeye inen Viking'in

of the surface of Mars.

Mars'ın yüzeyini çektiği fotoğraf.

And yes, the red planet is red.

Ve evet, kırmızı gezegen kırmızı.

Mars is half the size of the Earth,

Mars Dünya'nın yarısı kadar.

but because two-thirds of the Earth is covered by water,

Fakat Dünya'nın 2/3'ü su ile kaplı olduğundan,

the land area on Mars

Mars'taki kara alanı

is comparable to the land area on Earth.

Dünya'nınki ile aynı.

So, Mars is a pretty big place even though it's half the size.

Yani, Mars Dünya'nın yarısı kadar da olsa gayet büyük bir yer.

We have obtained topographic measurements

Mars yüzeyinin topografik ölçümlerini aldık.

of the surface of Mars. We understand

Yükseklik farklarını

the elevation differences.

anlayabiliyoruz.

We know a lot about Mars.

Mars hakkında çok şey biliyoruz.

Mars has the largest volcano in the solar system,

Mars'ta Güneş Sistemi'ndeki en büyük volkan var,

Olympus Mons.

Olympus Mons.

Mars has the Grand Canyon

Mars Güneş Sistemi'nin en büyük

of the solar system, Valles Marineris.

kanyonuna sahip, Valles Marineris.

Very, very interesting planet.

Çok, çok ilginç bir gezegen.

Mars has the largest

Mars Güneş Sistemi'ndeki

impact crater in the solar system,

en büyük etki kraterine sahip,

Hellas Basin.

Hellas Basin.

This is 2,000 miles across.

Uzunluğu 3200 kilometre.

If you happened to be on Mars

Eğer bu krater oluşurken

when this impactor hit,

Mars'ta olsaydınız,

it was a really bad day on Mars.

gerçekten çok, çok kötü bir gün geçirirdiniz.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

This is Olympus Mons.

Bu Olympus Mons.

This is bigger than the state of Arizona.

Arizona eyaletinden büyük.

Volcanoes are important, because volcanoes

Volkanlar önemli çünkü,

produce atmospheres and they produce oceans.

volkanlar atmosferi ve okyanusları oluşturuyorlar.

We're looking at Valles Marineris,

Valles Marineris'e,

the largest canyon in the solar system,

Güneş Sistemi'ndeki en büyük kanyona,

superimposed on a map of the United States,

ABD haritasının üzerine getirip bakıyoruz,

3,000 miles across.

4.800 kilometre uzunluğunda.

One of the most intriguing features about Mars,

Ulusal Bilim Akademisi'nin dediğine göre

the National Academy of Science says

Mars ile ilgili en dikkat çekici şeylerden biri,

one of the 10 major mysteries of the space age,

uzay çağının 10 ana gizeminden biri,

is why certain areas of Mars

Mars'ın bazı alanlarının

are so highly magnetized.

çok manyetik olması.

We call this crustal magnetism.

Biz buna kabuk manyetizması diyoruz.

There are regions on Mars, where, for some reason --

Mars'ın bazı noktalarında, bazı sebeplerden ötürü,

we don't understand why at this point --

şu anda bunları anlayamıyoruz,

the surface is very, very highly magnetized.

yüzey çok, çok yüksek manyetizmaya sahip.

Is there water on Mars?

Mars'ta su var mı?

The answer is no, there is no liquid water

Cevap, hayır. Mars yüzeyinde

on the surface of Mars today.

bugün sıvı su yok.

But there is intriguing evidence

Fakat ilginç bir delil,

that suggests that the early history of Mars

Mars'ın erken tarihinde nehirlerin

there may have been rivers

ve hızlı akan suların olabileceğini

and fast flowing water.

söylüyor.

Today Mars is very very dry.

Bugün Mars çok, çok kuru.

We believe there's some water in the polar caps,

Kutup bölgelerinde biraz su olduğunu düşünüyoruz.

there are polar caps of North Pole and South Pole.

Kuzey ve Güney kutuplarında donmuş bölgeler var.

Here are some recent images.

Bunlar yeni fotoğraflar.

This is from Spirit and Opportunity.

Bu Spirit ve Opportunity'den.

These images that show at one time,

Bunlar da Mars'ın yüzeyinde bir zamanlar

there was very fast flowing water on the surface of Mars.

hızlı akan suların olduğunu gösteren fotoğraflar.

Why is water important? Water is important

Su neden önemli? Su önemli çünkü,

because if you want life you have to have water.

hayatın olmasını istiyorsanız, su olması lazım.

Water is the key ingredient

Su, evrimin, gezegende hayatın ortaya çıkmasındaki

in the evolution, the origin of life on a planet.

en önemli bileşen.

Here is some picture of Antarctica

Burada Antarktika'nın

and a picture of Olympus Mons,

ve Olympus Mons'un resimleri var,

very similar features, glaciers.

çok benzer yapılar, buzullar.

So, this is frozen water.

Pekala, bu donmuş su.

This is ice water on Mars.

Bu Mars'taki buz halindeki su.

This is my favorite picture. This was just taken a few weeks ago.

Bu benim en çok sevdiğim fotoğraf. Birkaç hafta önce çekildi.

It has not been seen publicly.

Daha alenen gösterilmedi.

This is European space agency

Bu Avrupa Uzay Ajansı.

Mars Express, image of a crater on Mars

Mars Express'in Mars yüzeyindeki bir kraterden çektiği resim.

and in the middle of the crater

Kraterin ortasında

we have liquid water, we have ice.

sıvı su var, buz var.

Very intriguing photograph.

Çok ilgi çekici bir fotoğraf.

We now believe that in the early history of Mars,

Şu anda Mars'ın erkan tarihinde,

which is 4.6 billion years ago,

4.6 milyar yıl önce,

4.6 billion years ago, Mars was very Earth-like.

4.6 milyar yıl önce, Mars Dünya'ya çok benziyordu.

Mars had rivers, Mars had lakes,

Mars'ta nehirler, Mars'ta göller,

but more important Mars had planetary-scale oceans.

daha da önemlisi Mars'ta gezegen boyutlarında okyanuslar vardı.

We believe that the oceans were in the northern hemisphere,

Şu anda okyanusların kuzey yarımkürede olduğuna inanıyoruz.

and this area in blue,

6.4 kilometrelik bir depresyonun gösterildiği

which shows a depression of about four miles,

bu mavi ile kaplı alanda,

was the ancient ocean area

eskiden Mars yüzeyinde

on the surface of Mars.

bir okyanus vardı.

Where did the ocean's worth of water on Mars go?

Mars'taki okyanuslar dolusu su nereye gitti?

Well, we have an idea.

Aslında bir fikrimiz var.

This is a measurement we obtained a few years ago

Bu Mars'ın yörüngesinde dolanan uydu Odyssey'den

from a Mars-orbiting satellite called Odyssey.

birkaç yıl önce elde ettiğimiz bir ölçüm.

Sub-surface water on Mars,

Mars'ın yeraltı suları,

frozen in the form of ice.

donmuş buz şeklinde.

And this shows the percent. If it's a blueish color,

Bu da yüzdeyi gösteriyor. Mavimsi bir renkse,

it means 16 percent by weight.

ağırlığın yüzde 16'sı demek.

Sixteen percent, by weight, of the interior

İç tarafın ağırlığının % 16'sı

contains frozen water, or ice.

donmuş su ya da başka bir değişle buz ihtiva ediyor.

So, there is a lot of water below the surface.

Yani, yeraltında çok su var.

The most intriguing and puzzling measurement,

Bence Mars'tan elde ettiğimiz

in my opinion, we've obtained of Mars,

en ilgi çekici ve anlaşılmaz ölçüm,

was released earlier this year

bu yılın başında Science dergisinde

in the magazine Science.

yayınlandı.

And what we're looking at is the presence of the gas methane,

Mars'ın atmosferinde aradığımız şey,

CH4, in the atmosphere of Mars.

gaz, metan, CH4.

And you can see there are three distinct regions of methane.

Gördüğünüz gibi üç ayrı metan bölgesi var.

Why is methane important?

Metan neden önemli?

Because on Earth, almost all --

Çünkü Dünya'da, neredeyse

99.9 percent -- of the methane

metanın tamamı, %99.9'u

is produced by living systems,

canlı sistemler tarafından üretiliyor,

not little green men, but microscopic life

küçük yeşil adamlar değil, mikroskopik hayat,

below the surface or at the surface.

yüzeyde ya da yüzey altında.

We now have evidence

Dünya'da

that methane is in the atmosphere of Mars,

canlı sistemler tarafından üretilen bir gaz olan

a gas that, on Earth,

metanın Mars'ın atmosferinde

is biogenic in origin,

olduğuna dair

produced by living systems.

artık bir kanıtımız var.

These are the three plumes: A, B1, B2.

Şu 3 tane bulut, A, B1, B2.

And this is the terrain it appears over,

Bu da üzerinde bulunduğu arazi.

and we know from geological studies

Jeolojik araştırmalardan biliyoruz ki,

that these regions are the oldest regions on Mars.

buralar Mars'ın en eski bölgeleri.

In fact, the Earth and Mars

Aslında, hem Dünya, hem Mars

are both 4.6 billion years old.

4.6 milyar yaşında.

The oldest rock on Earth is only 3.6 billion.

Dünya'daki en eski kaya sadece 3.6 milyar yaşında.

The reason there is a billion-year gap

Jeolojik bilgimizde 1 milyar yıllık

in our geological understanding

bir açıklık olmasının sebebi

is because of plate tectonics,

levha tektoniği.

The crust of the Earth has been recycled.

Dünya'nın kabuğu yenilendi.

We have no geological record prior

İlk 1 milyar yıl öncesine dair

for the first billion years.

bir buluntumuz yok.

That record exists on Mars.

O buluntu Mars'ta var.

And this terrain that we're looking at

Bu baktığımız arazi de

dates back to 4.6 billion years

4.6 milyar yıl önce,

when Earth and Mars were formed.

Dünya ve Mars oluştuğu zaman meydana gelmiş.

It was a Tuesday.

Bir Salı günü idi.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

This is a map that shows

Bu harita Mars'a giden uzay araçlarının

where we've put our spacecraft on the surface of Mars.

nerelere indiğini gösteriyor.

Here is Viking I, Viking II.

Burada Viking I, Viking II.

This is Opportunity. This is Spirit.

Bu Opportunity. Bu Spirit.

This is Mars Pathfinder. This is Phoenix,

Bu Mars Pathfinder.

we just put two years ago.

Bu da iki yıl önce gönderdiğimiz Phoenix.

Notice all of our rovers and all of our landers

Dikkat ederseniz tüm araçlar

have gone to the northern hemisphere.

kuzey yarımküreye indiler.

That's because the northern hemisphere

Bunun sebebi ise eski okyanus havzasının

is the region of the ancient

kuzey yarımkürede

ocean basin.

olması.

There aren't many craters.

Çok fazla krater yok.

And that's because the water protected the basin

Ve bir de su, havzayı

from being impacted by asteroids and meteorites.

asteroid ve meteorlardan korumuş.

But look in the southern hemisphere.

Fakat bir de güney yarımküreye bakın.

In the southern hemisphere there are impact craters,

Güney yarımkürede etki kraterleri var,

there are volcanic craters.

volkanik kraterler var.

Here's Hellas Basin,

Bu Hellas Havzası,

a very very different place, geologically.

jeolojik olarak çok, çok farklı bir yer.

Look where the methane is, the methane is in a very

Metanın nerede olduğuna bakın,

rough terrain area.

metan çok pürüzlü bir arazide.

What is the best way to unravel

Şu anda varolan Mars sırlarını

the mysteries on Mars that exist?

çözmenin en iyi yolu nedir?

We asked this question 10 years ago.

Bu soruyu 10 yıl önde sorduk.

We invited 10 of the top Mars scientists

En iyi 10 Mars bilim adamını

to the Langley Research Center for two days.

Langley Araştırma Merkezi'ne iki günlüğüne çağırdık.

We addressed on the board

Tahtada cevabı bulunamamış

the major questions that have not been answered.

ana soruları tartıştık.

And we spent two days deciding

Ve iki günümüzü bu soruya verilebilecek

how to best answer this question.

en iyi cevabın ne olacağına karar vermek için harcadık.

And the result of our meeting

Toplantımızın sonucu da

was a robotic rocket-powered airplane we call ARES.

robotik roket yakıtlı uçaktı, biz ARES diyoruz.

It's an Aerial Regional-scale Environmental Surveyor.

Havai Bölgesel Çevre Araştırmacısı.

There's a model of ARES here.

Bu da ARES'in bir maketi.

This is a 20-percent scale model.

Gerçeğinin %20'si kadar.

This airplane was designed at the Langley Research Center.

Uçak Langley Araştırma Merkezi'nde tasarlandı.

If any place in the world

Dünya'da Mars'a gidebilecek bir uçağı

can build an airplane to fly on Mars,

yapabilecek tek yer

it's the Langley Research Center,

Langley Araştırma Merkezi'dir.

for almost 100 years

100 yıldır

a leading center of aeronautics in the world.

dünyanın en iyi havacılık merkezi.

We fly about a mile above the surface.

Yüzeyden yaklaşık 1.6 km yukarıdan uçacağız.

We cover hundreds of miles,

Yüzlerce kilometreyi katedeceğiz,

and we fly about 450 miles an hour.

hızımız da saatte 724 km.

We can do things that rovers can't do

Gezicilerin ve inicilerin

and landers can't do:

yapamayacağı bazı şeyleri yapabiliyoruz.

We can fly above mountains, volcanoes, impact craters;

Dağların, volkanların, etki kraterlerin üstünden uçabiliyoruz.

we fly over valleys;

Vadilerin üstünde uçuyoruz.

we can fly over surface magnetism,

Yüzey manyetizmasının üzerinden,

the polar caps, subsurface water;

kutup şapkalarının, yeraltı sularının üstünden uçabiliyoruz.

and we can search for life on Mars.

Ve Mars'ta hayatı arayabiliyoruz.

But, of equal importance,

Ve aynı derecede öneme sahip bir şey daha var,

as we fly through the atmosphere of Mars,

Mars'ın atmosferinde uçarken,

we transmit that journey,

o yolculuğun fotoğraflarını,

the first flight of an airplane outside of the Earth,

Dünya dışındaki ilk uçak yolculuğunun fotoğraflarını,

we transmit those images back to Earth.

Dünya'ya gönderiyoruz.

And our goal is to inspire the American public

Amacımız da, bu uçuşu vergileri ile destekleyen

who is paying for this mission through tax dollars.

Amerikan halkına ilham vermek.

But more important we will

Daha da önemlisi

inspire the next generation of scientists,

gelecek nesil bilim adamlarına, teknolojicilerine,

technologists, engineers and mathematicians.

mühendislerine ve matematikçilerine ilham kaynağı olacağız.

And that's a critical area of national security

Ulusal güvenliğin ve ekonomik canlılığının

and economic vitality, to make sure

önemli bir hususu da

we produce the next generation

gelecek nesil bilim adamlarını, mühendislerini, matematikçilerini

of scientists, engineers, mathematicians and technologists.

ve teknolojicilerini yetiştirmemizdir.

This is what ARES looks like

ARES Mars üzerinde uçarken

as it flies over Mars.

böyle gözüküyor.

We preprogram it.

ARES'i önceden programlayacağız.

We will fly where the methane is.

Metanın olduğu bölge üzerinde uçacağız.

We will have instruments aboard the plane

Uçakta Mars atmosferinden üç dakikada bir

that will sample, every three minutes, the atmosphere of Mars.

ölçüm alacak aletler olacak.

We will look for methane

Metan dışında

as well as other gasses

canlı sistemler tarafından üretilen

produced by living systems.

diğer gazlara da bakacağız.

We will pinpoint where these gases emanate from,

Bu gazların nereden sızdığını bulacağız.

because we can measure the gradient where it comes from,

Geldikleri yerlerin meyilini ölçebiliyoruz.

and there, we can direct the next mission

Bir sonraki uçuşumuzda da

to land right in that area.

direk o bölgeye ineceğiz.

How do we transport an airplane to Mars?

Bir uçağı Mars'a nasıl taşırsınız?

In two words, very carefully.

İki kelimede, çok dikkatli.

The problem is we don't fly it to Mars,

Problem şu, uçak Mars'a uçmayacak

we put it in a spacecraft

onu bir uzay aracının içine koyup

and we send it to Mars.

Mars'a göndereceğiz.

The problem is the spacecraft's

Problem şu ki,

largest diameter is nine feet;

en büyük uzay aracının çapı 2.7 metre.

ARES is 21-foot wingspan, 17 feet long.

ARES'in kanat açıklığı 6.4 metre, uzunluğu 5.2 metre.

How do we get it to Mars?

Onu Mars'a nasıl taşıyacağız?

We fold it,

Onu katlayacağız

and we transport it in a spacecraft.

ve uzay aracının içinde taşıyacağız.

And we have it in something called an aeroshell.

Aerokabuk dediğimiz bir şey içine koyacağız.

This is how we do it.

Şöyle yapıyoruz.

And we have a little video that describes the sequence.

Bunu anlatan kısa bir videomuz var.

Video: Seven, six. Green board. Five, four, three, two, one.

Video: Hazır. 5,4,3,2,1.

Main engine start, and liftoff.

Ana motor çalışıyor. Ve kalkış.

Joel Levine: This is a launch from the Kennedy Space Center in Florida.

Joel Levine: Bu Florida'daki Kennedy Uzay Merkezi'nden kalkış.

This is the spacecraft taking nine months

Bu da 9 ayda Mars'a ulaşan

to get to Mars.

uzay aracı.

It enters the atmosphere of Mars.

Mars atmosferine giriyor.

A lot of heating,

Aşırı bir ısınma var.

frictional heating. It's going 18 thousand miles an hour.

Sürtünme ısısı. Uçağın hızı saatte 29.000 km.

A parachute opens up to slow it down.

Yavaşlaması için bir paraşüt açılıyor.

The thermal tiles fall off.

Isı karoları düşüyor.

The airplane is exposed to the atmosphere for the first time.

Uçak atmosferle ilk defa temas ediyor.

It unfolds.

Açılıyor.

The rocket engine begins.

Roket motorları çalışmaya başlıyor.

We believe that in a one-hour flight

Bir saatlik uçuşla

we can rewrite the textbook on Mars

atmosferde yüksek çözünürlükte ölçümler yaparak

by making high-resolution measurements of the atmosphere,

canlılarda,

looking for gases of biogenic origin,

volkanlarda

looking for gases of volcanic origin,

oluşan gazlara bakarak,

studying the surface, studying the magnetism

yüzeyi araştırarak, yüzeydeki anlamadığımız manyetizmayı

on the surface, which we don't understand,

ve daha birçok alanı araştırarak

as well as about a dozen other areas.

Mars hakkındaki ders kitaplarını yeniden yazabileceğimizi düşünüyoruz.

Practice makes perfect.

Uygulama mükemmeliğe götürüyor.

How do we know we can do it?

Bunu yapabileceğimizi nasıl biliyoruz?

Because we have tested ARES model,

Çünkü ARES'in bu modelinin birkaç örneğini

several models in a half a dozen wind tunnels

NASA Langley Araştırma Merkezi'nde

at the NASA Langley Research Center for eight years,

Mars şartlarında sekiz yıl boyunca

under Mars conditions.

denedik.

And, of equal importance

Bir de

is, we test ARES in the Earth's atmosphere,

ARES'i Dünya atmosferinde,

at 100,000 feet,

30.5 km yükseklikte,

which is comparable to the density and pressure

Mars'taki atmosferin yoğunluğuna

of the atmosphere on Mars where we'll fly.

ve basıncına uygun bir yükseklikte, denedik.

Now, 100,000 feet, if you fly cross-country to Los Angeles,

Şimdi 30.5 km, ABD'nin bir ucundan Los Angeles'e uçtuğunuz zaman

you fly 37,000 feet.

11.2 km yükseklikte uçuyorsunuz.

We do our tests at 100,000 feet.

Testlerimizi 30.5 km'de yapıyoruz.

And I want to show you one of our tests.

Sizlere testlerimizden birini göstermek istiyorum.

This is a half-scale model.

Bu gerçeğinin yarısı kadar büyüklükte bir maket.

This is a high-altitude helium balloon.

Bu da yüksek rakımlı helyum balonu.

This is over Tilamook, Oregon.

Oregon, Tilamook üzerinde.

We put the folded airplane on the balloon --

Katlanmış uçağı balona koyuyoruz.

it took about three hours to get up there --

İstediğimiz yüksekliğe çıkması yaklaşık 3 saat alıyor.

and then we released it on command

Verilen emirle 31.4 km'den

at 103,000 feet,

bırakıyoruz.

and we deploy the airplane and everything works perfectly.

Uçağı açıyoruz ve her şey mükemmel bir şekilde çalışıyor.

And we've done

Bu tekniği iyileştirmek için

high-altitude and low-altitude tests,

yüksek ve alçak rakım testleri

just to perfect this technique.

gerçekleştirdik.

We're ready to go.

Gitmeye hazırız.

I have a scale model here.

Burada biraz küçük boyutta bir maket var.

But we have a full-scale model

Tam büyüklükte model

in storage at the NASA Langley Research Center.

NASA Langley Araştırma Merkezi'nde var.

We're ready to go. All we need is a check from NASA headquarters

Gitmeye hazırız. Tek ihtiyacımız NASA'dan maliyetlerimizi

(Laughter)

(Gülüşmeler)

to cover the costs.

karşılamak için bir çek.

I'm prepared to donate my honorarium for today's talk

Bugünkü konuşmadan elde edeceğim ücreti

for this mission.

bağışlamaya hazırım.

There's actually no honorarium for anyone for this thing.

Aslında bu konuşma için herhangi bir ücret ödenmiyor.

This is the ARES team;

Bu da ARES takımı.

we have about 150 scientists, engineers;

Yaklaşık 150 bilim adamı, mühendis var,

where we're working with Jet Propulsion Laboratory,

Jet Tahrik Laboratuvarı

Goddard Space Flight Center,

Goddard Uzay Uçuş Merkezi

Ames Research Center and half a dozen major universities

Ames Araştırma Merkezi ve altı tane daha büyük üniversite

and corporations in developing this.

ve şirketlerle beraber çalışıyoruz.

It's a large effort. It's all at NASA Langley Research Center.

Çok büyük bir iş. Bu da herkes NASA Langley Araştırma Merkezi'nde iken.

And let me conclude by saying

Şunu söyleyerek bitireyim.

not too far from here,

Buradan çok uzak değil

right down the road in Kittyhawk, North Carolina,

Kittyhawk, North Carolina'da

a little more than 100 years ago

100 yıldan biraz daha fazla yıl kadar önce

history was made

Dünya'da ilk defa bir uçağı uçurduğumuz zaman

when we had the first powered flight of an airplane on Earth.

bir tarih yazmıştık.

We are on the verge right now

Şu anda ilk defa bir uçağı

to make the first flight of an airplane

Dünya'nın atmosferi dışında

outside the Earth's atmosphere.

uçurmanın eşiğindeyiz.

We are prepared to fly this on Mars,

Mars'a uçup,

rewrite the textbook about Mars.

Mars hakkındak ders kitaplarını değiştirmeye hazırız.

If you're interested in more information,

Daha fazla bilgiye ulaşmak isterseniz,

we have a website that describes this exciting

bu heyecan verici ve ilginç görev hakkında bilgi içeren

and intriguing mission, and why we want to do it.

ve neden yapmak istediğimizi paylaştığımız bir internet sitemiz var.

Thank you very much.

Çok teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)