Joel Levine: Why we need to go back to Mars

Joel Levine: Tại sao chúng ta cần xem xét lại sao Hỏa

Translator: Thao Nguyen Reviewer: Tra Nguyen

I want to talk about 4.6 billion years of history

Tôi muốn nói về lịch sử của 4.6 tỷ năm

in 18 minutes.

trong vòng 18 phút.

That's 300 million years per minute.

Nghĩa là 300 triệu năm trong một phút.

Let's start with the first photograph NASA obtained

Hãy bắt đầu với bức ảnh đầu tiên của sao Hỏa

of planet Mars.

do NASA thu được.

This is fly-by, Mariner IV.

Đây là tàu bay vũ trụ Mariner IV.

It was taken in 1965.

Nó được chụp vào năm 1965.

When this picture appeared,

Khi bức ảnh này xuất hiện,

that well-known scientific journal,

tạp chí khoa học nổi tiếng,

The New York Times, wrote in its editorial,

Tờ New York Times, đã viết như thế này trong bài luận,

"Mars is uninteresting.

"Sao Hỏa tẻ nhạt."

It's a dead world. NASA should not spend

Đó là một thế giới chết. NASA không nên tốn thêm

any time or effort studying Mars anymore."

thời gian hay nỗ lực để nghiên cứu sao Hỏa."

Fortunately, our leaders in Washington

May mắn thay, các nhà lãnh đạo ở Washington

at NASA headquarters knew better

tại trụ sở NASA tin tưởng chúng tôi hơn

and we began a very extensive study

và chúng tôi đã bắt đầu một nghiên cứu sâu rộng

of the red planet.

về hành tinh màu đỏ này.

One of the key questions in all of science,

Một trong những câu hỏi quan trọng của khoa học,

"Is there life outside of Earth?"

"Bên ngoài trái đất có sự sống không?"

I believe that Mars is the most likely target

Tôi tin rằng sao Hỏa rất có thể là mục tiêu

for life outside the Earth.

cho sự sống bên ngoài Trái Đất.

I'm going to show you in a few minutes

Lát nữa đây, tôi sẽ đưa cho các bạn xem

some amazing measurements that suggest

một số thông số tuyệt vời cho thấy

there may be life on Mars.

có thể có sự sống trên sao Hỏa.

But let me start with a Viking photograph.

Nhưng hãy để tôi bắt đầu với một bức ảnh Viking.

This is a composite taken by Viking in 1976.

Đây là ảnh ghép được thực hiện bởi Viking năm 1976.

Viking was developed and managed at the

Viking được phát triển và quản lý tại

NASA Langley Research Center.

trung tâm nghiên cứu NASA Langley.

We sent two orbiters and two landers in the summer of 1976.

Chúng tôi đã gửi hai tàu quỹ đạo và hai do thám vào mùa hè năm 1976.

We had four spacecraft, two around Mars,

Chúng tôi đã có bốn tàu vũ trụ, hai cái xung quanh sao Hỏa,

two on the surface --

hai cái trên bề mặt--

an amazing accomplishment.

một thành tựu tuyệt vời.

This is the first photograph taken from

Đây là bức ảnh đầu tiên chụp từ

the surface of any planet.

bề mặt của hành tinh bất kỳ.

This is a Viking Lander photograph

Đây là một bức ảnh của tàu do thám Viking

of the surface of Mars.

chụp bề mặt sao Hỏa.

And yes, the red planet is red.

Và đúng vậy, hành tinh đỏ này màu đỏ.

Mars is half the size of the Earth,

Sao Hỏa bằng một nửa kích thước của Trái Đất,

but because two-thirds of the Earth is covered by water,

nhưng vì hai phần ba Trái Đất được bao phủ bởi nước,

the land area on Mars

diện tích đất trên sao Hỏa

is comparable to the land area on Earth.

được so sánh với diện tích đất liền trên Trái Đất.

So, Mars is a pretty big place even though it's half the size.

Vì vậy, sao Hỏa là một nơi khá lớn ngay cả khi nó bằng một nửa Trái Đất.

We have obtained topographic measurements

Chúng tôi đã thu được những thông số địa hình

of the surface of Mars. We understand

của bề mặt của sao Hỏa. Chúng tôi hiểu

the elevation differences.

sự khác biệt về độ cao.

We know a lot about Mars.

Chúng tôi biết rất nhiều về sao Hỏa.

Mars has the largest volcano in the solar system,

Sao Hỏa có núi lửa lớn nhất trong thái dương hệ,

Olympus Mons.

là Olympus Mons.

Mars has the Grand Canyon

Sao Hỏa có Grand Canyon của

of the solar system, Valles Marineris.

thái dương hệ, Valles Marineris.

Very, very interesting planet.

Một hành tinh vô cùng thú vị.

Mars has the largest

Sao Hỏa có hố lớn nhất tạo thành do sự va chạm

impact crater in the solar system,

trong thái dương hệ,

Hellas Basin.

Hellas Basin.

This is 2,000 miles across.

Khu vực này trải dài 2,000 dặm.

If you happened to be on Mars

Nếu chúng ta đang ở trên sao Hỏa

when this impactor hit,

vào thời điểm xảy ra sự va đập này,

it was a really bad day on Mars.

đó quả thật là một ngày đen tối trên sao Hỏa.

(Laughter)

(Tiếng cười)

This is Olympus Mons.

Đây là Olympus Mons.

This is bigger than the state of Arizona.

Nó lớn hơn cả bang Arizona.

Volcanoes are important, because volcanoes

Núi lửa rất quan trọng, bởi vì núi lửa

produce atmospheres and they produce oceans.

tạo khí quyển và những đại dương.

We're looking at Valles Marineris,

Chúng ta đang nhìn thấy Valles Marineris,

the largest canyon in the solar system,

hẻm núi lớn nhất trong thái dương hệ,

superimposed on a map of the United States,

đươc đặt chồng lên bản đồ của Hoa Kỳ,

3,000 miles across.

trải dài 3.000 miles.

One of the most intriguing features about Mars,

Một trong những đặc điểm hấp dẫn nhất về sao Hỏa,

the National Academy of Science says

Viện Hàn lâm khoa học quốc gia cho rằng

one of the 10 major mysteries of the space age,

một trong 10 bí ẩn lớn của tuổi của vũ trụ,

is why certain areas of Mars

là tại sao một số khu vực của sao Hỏa

are so highly magnetized.

bị từ hóa rất cao.

We call this crustal magnetism.

Chúng tôi gọi cái này là lớp vỏ từ.

There are regions on Mars, where, for some reason --

Có những khu vực trên sao Hỏa, từ đâu, vì một số lý do--

we don't understand why at this point --

chúng tôi không hiểu lý do tại sao ở đây--

the surface is very, very highly magnetized.

bề mặt được từ hóa rất cao.

Is there water on Mars?

Sao Hỏa có nước không?

The answer is no, there is no liquid water

Câu trả lời là không, hiện tại không có nước dạng lỏng

on the surface of Mars today.

trên bề mặt của sao Hỏa.

But there is intriguing evidence

Nhưng có bằng chứng hấp dẫn

that suggests that the early history of Mars

cho thấy rằng ở thời kỳ đầu của lịch sử sao Hỏa

there may have been rivers

có thể có những dòng sông

and fast flowing water.

và dòng nước xiết.

Today Mars is very very dry.

Hiện nay, sao Hỏa rất rất khô cằn.

We believe there's some water in the polar caps,

Chúng tôi tin rằng có đầu cực có một chút nước,

there are polar caps of North Pole and South Pole.

những đầu cực ở Bắc cực và Nam cực.

Here are some recent images.

Dưới đây là một số hình ảnh gần đây.

This is from Spirit and Opportunity.

Đây là từ Spirit và Opportunity.

These images that show at one time,

Những hình ảnh cho thấy tại một thời điểm,

there was very fast flowing water on the surface of Mars.

trên bề mặt sao Hỏa có dòng nước chảy rất nhanh.

Why is water important? Water is important

Tại sao nước lại quan trọng? Nước quan trọng

because if you want life you have to have water.

bởi vì nếu bạn muốn có sự sống, bạn phải có nước.

Water is the key ingredient

Nước là thành phần quan trọng

in the evolution, the origin of life on a planet.

trong sự tiến hóa, là nguồn gốc của sự sống trên một hành tinh.

Here is some picture of Antarctica

Đây là một số hình ảnh châu Nam cực

and a picture of Olympus Mons,

và một hình ảnh của Olympus Mons,

very similar features, glaciers.

có những điểm chung, những dòng sông băng.

So, this is frozen water.

Đó là nước bị đóng băng.

This is ice water on Mars.

Trên sao Hỏa có nước đóng băng.

This is my favorite picture. This was just taken a few weeks ago.

Đây là hình ảnh yêu thích của tôi. Nó được chụp cách đây vài tuần trước.

It has not been seen publicly.

Nó chưa được công bố rộng rãi.

This is European space agency

Đây là cơ quan vũ trụ Châu Âu

Mars Express, image of a crater on Mars

Mars Express, hình ảnh của một miệng núi lửa trên sao Hỏa

and in the middle of the crater

và ở giữa hố

we have liquid water, we have ice.

chúng ta có nước dạng lỏng, chúng ta có băng.

Very intriguing photograph.

Bức ảnh thật là tuyệt.

We now believe that in the early history of Mars,

Chúng tôi tin rằng trong thời kỳ đầu của lịch sử sao Hỏa,

which is 4.6 billion years ago,

4,6 tỷ năm trước,

4.6 billion years ago, Mars was very Earth-like.

4,6 tỷ năm trước, sao Hỏa rất giống Trái Đất.

Mars had rivers, Mars had lakes,

Sao Hỏa có sông, sao Hỏa có hồ,

but more important Mars had planetary-scale oceans.

nhưng quan trọng hơn sao Hỏa có những đại dương quy mô như ở Trái Đất.

We believe that the oceans were in the northern hemisphere,

Chúng tôi tin rằng các đại dương đã ở Bắc bán cầu,

and this area in blue,

và khu vực này có màu xanh,

which shows a depression of about four miles,

cho thấy vùng trũng rộng khoảng 4 dặm này,

was the ancient ocean area

là khu vực đại dương cổ

on the surface of Mars.

trên bề mặt sao Hỏa.

Where did the ocean's worth of water on Mars go?

Nước ở đại dương trên sao Hỏa đã đi đâu?

Well, we have an idea.

Vâng, chúng tôi có một ý tưởng.

This is a measurement we obtained a few years ago

Đây là số liệu chúng tôi thu được một vài năm trước

from a Mars-orbiting satellite called Odyssey.

từ vệ tinh bay trên quỹ đạo sao Hỏa có tên Odyssey.

Sub-surface water on Mars,

Tầng nước nổi trên sao Hỏa,

frozen in the form of ice.

đóng băng.

And this shows the percent. If it's a blueish color,

Và cái này diễn tả theo phần trăm. Nếu như nó có màu hơi xanh,

it means 16 percent by weight.

nghĩa là 16 % theo trọng lượng.

Sixteen percent, by weight, of the interior

16%, theo trọng lượng, của phần nội địa

contains frozen water, or ice.

chứa nước đông lạnh, hoặc băng.

So, there is a lot of water below the surface.

Vì vậy, dưới bề mặt có rất nhiều nước.

The most intriguing and puzzling measurement,

Thông số khó hiểu và hấp dẫn nhất

in my opinion, we've obtained of Mars,

theo quan điểm của tôi, chúng tôi đã thu được từ sao Hỏa,

was released earlier this year

đã được tiết lộ đầu năm nay

in the magazine Science.

trên tạp chí Science.

And what we're looking at is the presence of the gas methane,

Và những gì chúng tôi đang tìm kiếm là sự hiện diện của khí metan,

CH4, in the atmosphere of Mars.

CH4, trong khí quyển của sao Hỏa.

And you can see there are three distinct regions of methane.

Và các bạn có thể thấy có ba vùng riêng biệt của metan.

Why is methane important?

Tại sao metan quan trọng?

Because on Earth, almost all --

Bởi vì trên Trái Đất, hầu như tất cả--

99.9 percent -- of the methane

99,9% khí metan

is produced by living systems,

được tạo ra bởi hệ thống sống,

not little green men, but microscopic life

không phải từ những người đàn ông màu xanh nhỏ này,

below the surface or at the surface.

mà từ thế giới vi sinh vật dưới hay trên mặt đất.

We now have evidence

Hiện tại, chúng tôi có bằng chứng

that methane is in the atmosphere of Mars,

cho thấy metan có trong khí quyển của sao Hỏa,

a gas that, on Earth,

một chất khí, trên Trái Đất,

is biogenic in origin,

có nguồn gốc sinh học,

produced by living systems.

sản xuất bởi hệ thống sống.

These are the three plumes: A, B1, B2.

Đây là ba cụm màu: A, B1, B2.

And this is the terrain it appears over,

Và đây là địa hình tương ứng ba cụm màu,

and we know from geological studies

và từ những nghiên cứu địa chất, chúng tôi biết

that these regions are the oldest regions on Mars.

rằng các khu vực này là vùng lâu đời nhất trên sao Hỏa.

In fact, the Earth and Mars

Trong thực tế, Trái Đất và sao Hỏa

are both 4.6 billion years old.

cả hai đều 4,6 tỷ năm tuổi.

The oldest rock on Earth is only 3.6 billion.

Đá cổ nhất trên Trái Đất chỉ 3,6 tỷ năm..

The reason there is a billion-year gap

Lý do đó là có một khoảng cách một tỷ năm

in our geological understanding

trong sự hiểu biết địa chất của chúng tôi

is because of plate tectonics,

là vì những mảnh kiến tạo,

The crust of the Earth has been recycled.

Vỏ Trái Đất đã được tái tạo.

We have no geological record prior

Chúng tôi đã không có những ghi chép địa chất của

for the first billion years.

thời kỳ những tỷ năm đầu tiên

That record exists on Mars.

Những ghi chép đó tồn tại trên sao Hỏa.

And this terrain that we're looking at

Và với địa hình này chúng tôi đang xem xét

dates back to 4.6 billion years

4.6 tỷ năm trước

when Earth and Mars were formed.

khi Trái Đất và sao Hỏa được tạo nên,

It was a Tuesday.

Hôm đó là thứ ba.

(Laughter)

(Tiếng cười)

This is a map that shows

Đây là một bản đồ cho thấy

where we've put our spacecraft on the surface of Mars.

vị trí chúng tôi cho tàu vũ trụ đáp trên bề mặt sao Hỏa.

Here is Viking I, Viking II.

Đây là Viking I, Viking II.

This is Opportunity. This is Spirit.

Đây là Opportunity. Đây là Spirit.

This is Mars Pathfinder. This is Phoenix,

Đây là Mars Pathfinder. Đây là Phoenix,

we just put two years ago.

chúng tôi chỉ mới đáp xuống hai năm trước.

Notice all of our rovers and all of our landers

Chú ý tất cả các rover và lander của chúng tôi

have gone to the northern hemisphere.

đã tới Bắc bán cầu.

That's because the northern hemisphere

Đó là bởi vì Bắc bán cầu

is the region of the ancient

là khu vực của

ocean basin.

lưu vực đại dương cổ.

There aren't many craters.

Không có nhiều hố.

And that's because the water protected the basin

Và đó là bởi vì nước đã bảo vệ vùng trũng

from being impacted by asteroids and meteorites.

khỏi va chạm từ các tiểu hành tinh và thiên thạch.

But look in the southern hemisphere.

Nhưng nhìn ở Nam bán cầu.

In the southern hemisphere there are impact craters,

Ở Nam bán cầu có những hố va chạm,

there are volcanic craters.

có những miệng núi lửa.

Here's Hellas Basin,

Đây là khu vực Hellas,

a very very different place, geologically.

một nơi rất khác biệt, về mặt địa chất.

Look where the methane is, the methane is in a very

Hãy nhìn vị trí của metan, metan ở nơi có địa hình

rough terrain area.

vô cùng gồ ghề.

What is the best way to unravel

Đâu là cách tốt nhất để làm sáng tỏ

the mysteries on Mars that exist?

những bí ẩn tồn tại trên sao Hỏa?

We asked this question 10 years ago.

Chúng tôi đặt câu hỏi này 10 năm trước đây.

We invited 10 of the top Mars scientists

Chúng tôi mời 10 nhà khoa học hàng đầu về sao Hỏa

to the Langley Research Center for two days.

tới trung tâm nghiên cứu Langley hai ngày.

We addressed on the board

Chúng tôi thảo luận trên diễn đàn

the major questions that have not been answered.

những câu hỏi lớn chưa có câu trả lời.

And we spent two days deciding

Và chúng tôi đã dành hai ngày đi đến

how to best answer this question.

câu trả lời thỏa đáng nhất cho câu hỏi này.

And the result of our meeting

Và kết quả của cuộc họp

was a robotic rocket-powered airplane we call ARES.

là một máy bay tên lửa tự động, gọi là ARES.

It's an Aerial Regional-scale Environmental Surveyor.

Viết tắt của từ Aerial Regional-scale Environmental Surveyor.

There's a model of ARES here.

Đây là một mô hình của ARES.

This is a 20-percent scale model.

Đây là một mô hình quy mô 20%.

This airplane was designed at the Langley Research Center.

Máy bay này được thiết kế tại trung tâm nghiên cứu Langley.

If any place in the world

Nếu trên thế giới này có một nơi

can build an airplane to fly on Mars,

có thể xây dựng một chiếc máy bay bay đến sao Hỏa,

it's the Langley Research Center,

thì đó là trung tâm nghiên cứu Langley,

for almost 100 years

trong gần 100 năm

a leading center of aeronautics in the world.

một trung tâm hàng đầu của ngành hànG không thế giới.

We fly about a mile above the surface.

Chúng tôi bay cách bề mặt khoảng 1 mile.

We cover hundreds of miles,

Chúng tôi bay quanh hàng trăm miles,

and we fly about 450 miles an hour.

và chúng tôi bay khoảng 450 miles giờ.

We can do things that rovers can't do

Chúng tôi có thể làm điều rover không thể làm

and landers can't do:

và landers không thể làm:

We can fly above mountains, volcanoes, impact craters;

Chúng tôi có thể bay qua núi, núi lửa, hố va chạm;

we fly over valleys;

chúng tôi bay qua các thung lũng;

we can fly over surface magnetism,

chúng tôi có thể bay qua bề mặt từ tính,

the polar caps, subsurface water;

đầu cực, bên dưới bề mặt nước;

and we can search for life on Mars.

và chúng tôi có thể tìm kiếm sự sống trên sao Hỏa.

But, of equal importance,

Tuy nhiên, quan trọng không kém,

as we fly through the atmosphere of Mars,

khi chúng tôi bay qua bầu khí quyển của sao Hỏa,

we transmit that journey,

chúng tôi truyền tín hiệu về cuộc hành trình này,

the first flight of an airplane outside of the Earth,

chuyến bay đầu tiên của một máy bay bên ngoài Trái Đất,

we transmit those images back to Earth.

chúng tôi truyền tải những hình ảnh về Trái Đất.

And our goal is to inspire the American public

Và mục tiêu của chúng tôi là để truyền cảm hứng cho công chúng Mỹ

who is paying for this mission through tax dollars.

những người trả tiền cho nhiệm vụ này thông qua thuế.

But more important we will

Nhưng quan trọng hơn, chúng tôi sẽ

inspire the next generation of scientists,

truyền cảm hứng cho các thế hệ tiếp theo của các nhà khoa học,

technologists, engineers and mathematicians.

kỹ sư công nghệ, kỹ sư và nhà toán học.

And that's a critical area of national security

Và đó là một lĩnh vực quan trọng của an ninh quốc gia

and economic vitality, to make sure

và nền kinh tế, để đảm bảo

we produce the next generation

chúng tôi tạo nên các thế hệ

of scientists, engineers, mathematicians and technologists.

nhà khoa học, kỹ sư, nhà toán học và kỹ sư công nghệ.

This is what ARES looks like

Đây là những gì dự án ARES mong muốn

as it flies over Mars.

khi nó bay qua sao Hỏa.

We preprogram it.

Chúng tôi tái lập chương trình nó.

We will fly where the methane is.

Chúng tôi sẽ bay ở những nơi có metan.

We will have instruments aboard the plane

Chúng tôi sẽ có các thiết bị trên con tàu này

that will sample, every three minutes, the atmosphere of Mars.

xử lý mẫu khí quyển trên sao Hỏa 3 phút một lần.

We will look for methane

Chúng tôi sẽ tìm kiếm khí metan

as well as other gasses

cũng như các khí khác

produced by living systems.

sản xuất bởi hệ thống sống.

We will pinpoint where these gases emanate from,

Chúng tôi sẽ xác định vị trí các khí phát ra,

because we can measure the gradient where it comes from,

bởi vì chúng tôi có thể đo lường các gradient nơi nó xuất phát,

and there, we can direct the next mission

và, chúng tôi có thể hướng đến nhiệm vụ tiếp theo là

to land right in that area.

đáp ngay tại khu vực đó.

How do we transport an airplane to Mars?

Làm thế nào chúng tôi vận chuyển máy bay đến sao Hỏa?

In two words, very carefully.

Trong hai từ, rất cẩn thận.

The problem is we don't fly it to Mars,

Vấn đề là chúng tôi không bay bằng máy bay đó đến sao Hỏa,

we put it in a spacecraft

chúng tôi đặt nó trong một tàu vũ trụ

and we send it to Mars.

và chúng tôi gửi nó đến sao Hỏa.

The problem is the spacecraft's

Vấn đề ở chỗ đường kính lớn nhất

largest diameter is nine feet;

của tàu vũ trụ là 9 feet;

ARES is 21-foot wingspan, 17 feet long.

ARES có sải cánh 21 feet, dài 17 feet.

How do we get it to Mars?

Làm thế nào chúng tôi đưa nó đến sao Hỏa?

We fold it,

Chúng tôi gập nó lại,

and we transport it in a spacecraft.

và chúng tôi vận chuyển nó trong một tàu vũ trụ.

And we have it in something called an aeroshell.

Và chúng tôi có một thứ gọi là aeroshell.

This is how we do it.

Đây là cách chúng tôi làm điều đó.

And we have a little video that describes the sequence.

Và chúng tôi có một video nhỏ mô tả tiến trình.

Video: Seven, six. Green board. Five, four, three, two, one.

Video: Bảy, sáu. Bảng xanh lá cây. Năm, bốn, ba, hai, một.

Main engine start, and liftoff.

Động cơ chính bắt đầu, và phóng.

Joel Levine: This is a launch from the Kennedy Space Center in Florida.

Joel Levine: đây là sự kiện phóng tên lửa từ trung tâm vũ trụ Kennedy ở Floria.

This is the spacecraft taking nine months

Tàu vũ trụ này cần 9 tháng

to get to Mars.

để đến sao Hỏa.

It enters the atmosphere of Mars.

Nó đi vào bầu khí quyển của sao Hỏa.

A lot of heating,

Có rất nhiều sự đốt nóng.

frictional heating. It's going 18 thousand miles an hour.

Ma sát tạo nhiệt. Tốc độc 18 ngàn mile giờ.

A parachute opens up to slow it down.

Một chiếc dù mở ra làm giảm tốc độ.

The thermal tiles fall off.

Thermal tiles rơi ra.

The airplane is exposed to the atmosphere for the first time.

Chiếc máy bay được tiếp xúc với khí quyển lần đầu tiên.

It unfolds.

Nó được bung ra.

The rocket engine begins.

Động cơ tên lửa bắt đầu.

We believe that in a one-hour flight

Chúng tôi tin rằng trong vòng một giờ bay

we can rewrite the textbook on Mars

chúng tôi có thể viết lại sách giáo khoa về sao Hỏa

by making high-resolution measurements of the atmosphere,

bằng cách có những thông số có độ phân giải cao về khí quyển,

looking for gases of biogenic origin,

tìm kiếm các loại khí có nguồn gốc sinh học,

looking for gases of volcanic origin,

tìm kiếm các loại khí có nguồn gốc núi lửa,

studying the surface, studying the magnetism

nghiên cứu bề mặt, nghiên cứu từ tính

on the surface, which we don't understand,

trên bề mặt, những thứ chúng tôi không hiểu,

as well as about a dozen other areas.

cũng như khoảng một chục khu vực khác.

Practice makes perfect.

Thực hành làm nên sự hoàn hảo.

How do we know we can do it?

Làm thế nào chúng ta biết chúng ta có thể làm điều đó?

Because we have tested ARES model,

Bởi vì chúng tôi đã thử nghiệm mô hình ARES,

several models in a half a dozen wind tunnels

một số mô hình trong sáu đường hầm gió

at the NASA Langley Research Center for eight years,

tại trung tâm nghiên cứu Langley của NASA trong tám năm,

under Mars conditions.

dưới điều kiện sao Hỏa.

And, of equal importance

Và quan trọng không kém là

is, we test ARES in the Earth's atmosphere,

chúng tôi kiểm tra ARES trong khí quyển của trái đất,

at 100,000 feet,

tại độ cao 100.000 feet,

which is comparable to the density and pressure

có cùng điều kiện mật độ và áp suất

of the atmosphere on Mars where we'll fly.

của bầu khí quyển trên sao Hỏa, nơi chúng tôi sẽ bay.

Now, 100,000 feet, if you fly cross-country to Los Angeles,

Bây giờ, 100.000 feet, nếu bạn di chuyển qua Los Angeles,

you fly 37,000 feet.

bạn bay 37.000 feet.

We do our tests at 100,000 feet.

Chúng tôi làm kiểm tra ở độ cao 100.000 feet.

And I want to show you one of our tests.

Và tôi muốn chỉ cho bạn một bài kiểm tra của chúng tôi.

This is a half-scale model.

Đây là một mô hình quy thu nhỏ một nửa.

This is a high-altitude helium balloon.

Đây là một khí cầu chứa nhiều khí helium.

This is over Tilamook, Oregon.

Nó đang bay phía trên Tilamook, Oregon.

We put the folded airplane on the balloon --

Chúng tôi gập máy bay, đặt bên trong khinh khí cầu--

it took about three hours to get up there --

phải mất khoảng ba giờ để lên tới đó--

and then we released it on command

và sau đó chúng tôi phóng nó

at 103,000 feet,

ở độ cao 103,000 feet,

and we deploy the airplane and everything works perfectly.

và chúng tôi triển khai máy bay và tất cả mọi thứ hoạt động hoàn hảo.

And we've done

Và chúng tôi đã thực hiện được điều đó

high-altitude and low-altitude tests,

tại độ cao cao và độ cao thấp,

just to perfect this technique.

chỉ để hoàn thiện kỹ thuật này.

We're ready to go.

Chúng tôi đã sẵn sàng để thực hiện nó,

I have a scale model here.

Tôi có một mô hình ở đây.

But we have a full-scale model

Nhưng chúng tôi có một mô hình quy mô đầy đủ

in storage at the NASA Langley Research Center.

lưu trữ tại Trung tâm nghiên cứu của NASA Langley.

We're ready to go. All we need is a check from NASA headquarters

Chúng tôi đã sẵn sàng để đi. Tất cả chúng ta cần là sự kiểm duyệt từ trụ sở chính NASA

(Laughter)

(Tiếng cười)

to cover the costs.

để trang trải các chi phí.

I'm prepared to donate my honorarium for today's talk

Tôi đã sẵn sàng để hiến tặng tiền thù lao của tôi cho buổi nói chuyện hôm nay

for this mission.

cho nhiệm vụ này.

There's actually no honorarium for anyone for this thing.

Thực ra không có bất kỳ thù lao nào cho điều này.

This is the ARES team;

Đây là đội ARES;

we have about 150 scientists, engineers;

chúng tôi có khoảng 150 các nhà khoa học, kỹ sư;

where we're working with Jet Propulsion Laboratory,

nơi chúng tôi đang làm việc với Jet Propulsion Laboratory,

Goddard Space Flight Center,

trung tâm Goddard Space Flight ,

Ames Research Center and half a dozen major universities

trung tâm nghiên cứu Ames và 6 trường đại học lớn

and corporations in developing this.

và các công ty để phát triển dự án này.

It's a large effort. It's all at NASA Langley Research Center.

Đó là một nỗ lực lớn.Tất cả thực hiện ở trung tâm nghiên cứu NASA Langley.

And let me conclude by saying

Và hãy để tôi kết luận bằng câu này

not too far from here,

không quá xa từ đây,

right down the road in Kittyhawk, North Carolina,

ngay đường ở Kittyhawk, North Carolina

a little more than 100 years ago

hơn 100 năm trước

history was made

lịch sử đã được thực hiện

when we had the first powered flight of an airplane on Earth.

Khi chúng ta đã có được chuyến bay đầu tiên của máy bay trên Trái Đất.

We are on the verge right now

Chúng tôi sắp tới đây

to make the first flight of an airplane

thực hiện chuyến bay đầu tiên của một máy bay

outside the Earth's atmosphere.

bên ngoài khí quyển Trái Đất.

We are prepared to fly this on Mars,

Chúng tôi đang chuẩn bị chuyến bay này trên sao Hỏa,

rewrite the textbook about Mars.

viết lại sách giáo khoa về sao Hỏa.

If you're interested in more information,

Nếu bạn muốn biết thêm thông tin,

we have a website that describes this exciting

chúng tôi có trang web mô tả điều thú vị này

and intriguing mission, and why we want to do it.

và nhiệm vụ hấp dẫn, và lý do tại sao chúng tôi muốn làm điều đó.

Thank you very much.

Cảm ơn các bạn rất nhiều.

(Applause)

(Vỗ tay)