A free world needs satire | Patrick Chappatte

Çeviri: Cihan Ekmekçi Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

I've been a political cartoonist on the global stage for the last 20 years.

Son 20 yıldır küresel boyutta siyasi bir karikatüristim.

Hey, we have seen a lot of things happen in those 20 years.

Bu 20 yıl içinde o kadar çok şey gördük ki.

We saw three different Catholic popes,

Üç farklı Katolik papa görmekle kalmadık,

and we witnessed that unique moment:

bir de eşsiz bir ana tanık olduk:

the election of a pope on St. Peter's Square --

Bir papanın St. Peter's Square'de seçilmesi --

you know, the little white smoke

o beyaz duman

and the official announcement.

ve resmi duyuru.

[It's a boy!]

[Bebeğiniz erkek!]

(Laughter)

(Kahkahalar)

(Applause)

(Alkışlar)

We saw four American presidents.

Dört ABD başkanı gördük.

Obama, of course.

Biri Obama tabii.

Oh, Europeans liked him a lot.

Ah, Avrupalılar onu çok sevdi.

He was a multilateralist.

Multilateralistti.

He favored diplomacy.

Diplomasiden yanaydı.

He wanted to be friends with Iran.

İran'la arkadaş olmak istedi.

(Laughter)

(Kahkahalar)

And then ...

Sonra da...

reality imitated caricature

gerçeklik, karikatürü taklit etmeye başladı,

the day Donald Trump became the President of the United States of America.

tam da Donald Trump ABD başkanı olduğu zaman.

(Laughter)

(Kahkahalar)

(Applause)

(Alkışlar)

You know, people come to us and they say,

İnsanlar bize diyorlar ki

"It's too easy for you cartoonists. I mean -- with people like Trump?"

''Siz karikatüristler için bu çok kolay. Trump gibi insanlarla...''

Well, no, it's not easy

Aslında hayır, kolay değil;

to caricature a man who is himself a caricature.

kendisi karikatür olan bir adamın karikatürünü yapmak kolay değil.

(Laughter)

(Kahkahalar)

No.

Değil.

(Applause)

(Alkışlar)

Populists are no easy target for satire

Popülistler hiciv için kolay hedefler değil

because you try to nail them down one day,

çünkü bir gün onları hedeflemeye çalışıyorsunuz

and the next day, they outdo you.

ve sonraki gün onlar sizi yeniyor.

For example, as soon as he was elected,

Mesela seçilir seçilmez

I tried to imagine the tweet that Trump would send on Christmas Eve.

Trump'ın Noel arifesinde attığı tweet'i hayal etmeye çalıştım.

So I did this, OK?

Sonra da bunu yaptım.

[Merry Christmas to all! Except all those pathetic losers. So sad.]

[Herkese mutlu noeller! Zavallı ezikler hariç. Ne üzücü.]

(Laughter)

(Kahkahalar)

And basically, the next day, Trump tweeted this:

Sonraki gün Trump bunu tvitledi:

[Happy New Year to all, including to my many enemies

[Herkese mutlu yıllar, çoğu düşmanım da dahil

and those who have fought me and lost so badly

ve benim için savaşan ve feci kaybedenler de

they just don't know what to do. Love!]

Sadece ne yapacaklarını bilmiyorlar. Sevgiler!]

(Laughter)

It's the same!

(Kahkahalar)

Aynısı geçerli!

(Applause)

(Alkışlar)

This is the era of strongmen.

Güçlü insanların zamanı.

And soon, Donald Trump was able to meet his personal hero, Vladimir Putin,

Kısa süre önce Donald Trump kişisel kahramanı Putin'le tanıştı

and this is how the first meeting went:

ve ilk toplantı şöyleydi:

[I'll help you find the hackers. Give me your password.]

[Hacker'ları bulmana yardım edeceğim. Bana şifreni ver.]

(Laughter)

(Kahkahalar)

And I'm not inventing anything.

Ben bir şey icat etmiyorum.

He came out of that first meeting saying that the two of them had agreed

O ilk toplantıdan çıktığında söylediği

siber güvenlik için ortak bir uygulama yürütecekleri yönünde anlaştıklarıydı.

on a joint task force on cybersecurity.

This is true, if you do remember.

Eğer hatırlıyorsanız, bu aslında doğru.

Oh, who would have imagined the things we saw over these 20 years.

Bu 20 yıl içinde tanık olduğumuz şeyleri kim hayal edebilirdi ki.

We saw Great Britain run towards a European Union exit.

Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği'nden çıkmak için yarışını gördük.

[Hard Brexit?]

[Zorlu Brexit?]

(Laughter)

(Kahkahalar)

In the Middle East, we believed for a while

Orta Doğu'da bir süre boyunca

in the democratic miracle of the Arab Spring.

Arap Baharı'nın demokratik mucizesine inanıyorduk.

We saw dictators fall, we saw others hang on.

Diktatörlerin düşüşünü ve kimilerinin dayanmasını gördük.

(Laughter)

(Kahkahalar)

And then there is the timeless Kim dynasty of North Korea.

Bir de Kuzey Kore'nin zamansız Kim hanedanı var.

These guys seem to be coming straight out of Cartoon Network.

Bu insanlar adeta Cartoon Network'ten çıkmış gibiler.

I was blessed to be able to draw two of them.

İkisini çizebildiğim için şanslıydım.

Kim Jong-il, the father,

Kim Jong-il, baba,

when he died a few years ago, that was a very dangerous moment.

birkaç yıl önce vefat etti, çok tehlikeli bir andı.

[That was close!]

[Çok yaklaşmıştı!]

(Laughter)

(Kahkahalar)

That was --

(Applause)

(Alkışlar)

And then the son, Kim Jong-un,

Ve de oğlu, Kim Jong, tahta layık bir halef olduğunu kanıtladı.

proved himself a worthy successor to the throne.

He's now friends with the US president.

Şimdi ABD başkanıyla arkadaşlar.

They meet each other all the time, and they talk like friends.

Birbirleriyle her zaman görüşüyorlar ve arkadaş gibi konuşuyorlar.

[What kind of hair gel?]

[Saç jölen ne marka?]

(Laughter)

(Kahkahalar)

Should we be surprised

Egomanyaklar tarafından yönetilen bir dünyada yaşamak

to be living in a world

ruled by egomaniacs?

bizi şaşırtmalı mı?

What if they were just a reflection of ourselves?

Ya onlar sadece bizim bir yansımamızsa?

I mean, look at us, each of us.

Bize bir bakın, her birimize.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Yeah, we love our smartphones;

Evet, akıllı telefonlarımızı çok seviyoruz.

we love our selfies;

Selfie'lerimizi de öyle;

we love ourselves.

kendimizi de.

And thanks to Facebook, we have a lot of friends

Facebook sayesinde de artık tüm dünyada çok arkadaşımız var.

all over the world.

Mark Zuckerberg is our friend.

Mark Zuckerberg arkadaşımız.

(Laughter)

(Kahkahalar)

You know, he and his peers in Silicon Valley

Kendi ve Silikon Vadisi'ndeki arkadaşları

are the kings and the emperors

zamanımızın kral ve imparatorları.

of our time.

Showing that the emperors have no clothes,

Kral çıplak diyebilmek...

that's the task of satire, right?

hicvin amacı bu değil mi?

Speaking truth to power.

Güce karşı gerçekleri konuşmak.

This has always been the historical role of political cartooning.

Siyasi karikatürün tarihi yönü hep bu oldu.

In the 1830s, postrevolutionary France under King Louis Philippe,

1830'larda Kral Louis Philippe'in olduğu ihtilal sonrası Fransa'da

journalists and caricaturists fought hard for the freedom of the press.

gazeteciler ve karikatüristler basının özgürlüğü için çok savaştı.

They were jailed, they were fined, but they prevailed.

Hapsedildiler, para cezası aldılar ama hep öne çıktılar.

And this caricature of the king by Daumier

Sonra Daumier tarafından çizilen kralın bu karikatürü

came to define the monarch.

monarşiyi tanımladı.

It marked history.

Tarih yazdı.

It became the timeless symbol of satire triumphing over autocracy.

Hicvin otokrasi karşısındaki zaferinin zaman üstü bir sembolü oldu.

Today, 200 years after Daumier,

Bugün, Daumier'den 200 yıl sonra,

are political cartoons at risk of disappearing?

siyasi karikatürler kaybolma tehlikesi altında mı?

Take this blank space on the front page of Turkish opposition newspaper "Cumhuriyet."

Türk muhalif gazetesi ''Cumhuriyet''in ilk sayfasındaki bu boş alan mesela.

This is where Musa Kart's cartoon used to appear.

Musa Kart'ın karikatürü bu kısımda olurdu.

In 2018, Musa Kart was sentenced to three years in jail.

2018'de Musa Kart üç yıl hapis cezasına çarptırıldı.

For doing what?

Peki ne için?

For doing political cartoons in Erdoğan's Turkey.

Erdoğan'ın Türkiye'sinde siyasi karikatürler yaptığı için.

Cartoonists from Venezuela, Russia, Syria have been forced into exile.

Venezüela, Rusya, Suriye'den karikatüristler sürgüne zorlandı.

Look at this image.

Bu görsele bir bakın.

It seems so innocent, right?

Çok masum görünüyor değil mi?

Yet it is so provocative.

Ama bir o kadar provoke edici.

When he posted this image,

Bu görseli paylaştığında

Hani Abbas knew it would change his life.

Hani Abbas bunun hayatını değiştireceğini biliyordu.

It was in 2012, and the Syrians were taking to the streets.

2012 yılındaydı ve Suriyeliler sokaklara akın ediyordu.

Of course, the little red flower is the symbol of the Syrian revolution.

Tabii bu küçük kırmızı çiçek Suriye devriminin sembolü.

So pretty soon, the regime was after him,

Kısa zaman içinde rejim onun peşindeydi

and he had to flee the country.

ve ülkeyi terk etmek zorunda kaldı.

A good friend of his, cartoonist Akram Raslan,

Yakın bir arkadaşı, karikatürist Akram Raslan

didn't make it out of Syria.

Suriye'den çıkamadı.

He died under torture.

İşkence altında öldü.

In the United States of America recently,

Son zamanlarda ABD'de

some of the very top cartoonists, like Nick Anderson and Rob Rogers --

önde gelen karükatüristler, mesela Nick Anderson ve Rob Rogers --

this is a cartoon by Rob --

bu karikatür Rob'dan --

[Memorial Day 2018. (on tombstone) Truth. Honor. Rule of Law.]

[Anma Günü 2018. (mezar taşı yazısı) Gerçek. Onur. Yasa.]

they lost their positions

mevkilerini kaybettiler

because their publishers found their work too critical of Trump.

çünkü yayımcıları eserlerini Trump için aşırı eleştirel buldu.

And the same happened to Canadian cartoonist Michael de Adder.

Aynısı Kanadalı karikatürist Michael de Adder'in de başına geldi.

Hey, maybe we should start worrying.

Hey, belki de endişelenmeleri gerek.

Political cartoons were born with democracy,

Siyasi karikatürler demokrasiyle doğdu

and they are challenged when freedom is.

ve özgürlüğe meydan okunduğunda onlara da okunuyor.

You know, over the years,

Yıllar içinde

with the Cartooning for Peace Foundation and other initiatives,

Cartooning for Peace Vakfı ve diğer girişimler

Kofi Annan -- this is not well known -- he was the honorary chair

Bu pek bilinmiyor ama...

Kofi Annan vakfımızın fahri başkanıydı.

of our foundation,

the late Kofi Annan, Nobel Peace Laureate.

Nobel Ödüllü merhum Kofi Annan.

He was a great defender of cartoons.

Karikatürlerin çok iyi bir savunucusuydu.

Or, on the board of the Association of American Editorial Cartoonists,

Amerikan Editoryal Karikatüristler Derneği genel kurulunda,

we have advocated on behalf of jailed, threatened, fired, exiled cartoonists.

hapsedilmiş, tehdit ve sürgün edilmiş veya kovulmuş karikatüristleri savunduk.

But I never saw a case of someone losing his job

Ancak yapmadığı bir karikatürden ötürü işini kaybeden birine hiç rastlamadım.

over a cartoon he didn't do.

Well, that happened to me.

Ama bu benim başıma geldi.

For the last 20 years, I have been with the "International Herald Tribune"

Son 20 yıldır, "International Herald Tribune"

ve "New York Times"la çalışıyorum.

and the "New York Times."

Then something happened.

Bir şey oldu.

In April 2019,

Nisan 2019'da

a cartoon by a famous Portuguese cartoonist,

Portekizli ünlü bir karikatüristin yaptığı bir karikatür,

which was first published in a newspaper "El Expresso" in Lisbon,

ki ilk olarak Lizbon'da ''El Expresso'' diye bir gazetede yayımlanmıştı --

was picked by an editor at the "New York Times"

New York Times'ta bir editör tarafından seçildi

and reprinted in the international editions.

ve uluslararası baskılar için yeniden basıldı.

This thing blew up.

Bu olay büyüdü.

It was denounced as anti-Semitic,

Karikatür, yahudi karşıtı ilan edildi,

triggered widespread outrage,

geniş çapta öfke ve özre neden oldu

apologies

and a lot of damage control by the Times.

ve Times'ın sıkı bir hasar yönetimi yapması gerekti.

A month after, my editor told me

Bir ay sonra editörüm bana,

they were ending political cartoons altogether.

siyasi karikatürlere tamamen son verdiklerini söyledi.

So we could, and we should, have a discussion about that cartoon.

Bu karikatür hakkında tartışabiliriz ve tartışmalıyız da.

Some people say it reminds them of the worst anti-Semitic propaganda.

Kimileri en kötü Yahudi karşıtı propagandayı hatırlattığını söylüyor.

Others, including in Israel,

İsrail'deki insanlar ve diğerleri

say no, it's just a harsh criticism of Trump,

sadece Trump'a yönelik sert bir eleştiri diyor,

who is shown as blindly following the Prime Minister of Israel.

karikatürde Trump, İsrail başbakanını görmeden takip ediyor.

I have some issues with this cartoon,

Bu karikatürle benim de sorunlarım var

but that discussion did not happen at the "New York Times."

ama bu tartışma New York Times'ta yapılmadı.

Under attack, they took the easiest path:

Saldırı altında kolay yolu seçtiler:

in order to not have problems with political cartoons in the future,

Gelecekte siyasi karikatürlerle ilgili hiçbir sorun yaşamamak için

let's not have any at all.

hepsini tümden kaldıralım.

Hey, this is new.

Bu da nereden çıktı.

Did we just invent preventive self-censorship?

Önleyici self sansür uygulaması mı geliştirdik?

I think this is bigger than cartoons.

Bu olay karikatürlerden daha büyük.

This is about opinion and journalism.

Bu fikir özgürlüğü ve gazetecilikle ilgili.

This, in the end, is about democracy.

Bu, nihayetinde, demokrasiyle ilgili.

We now live in a world

Şu an yaşadığımız dünyada

where moralistic mobs gather on social media

ahlak çeteleri, sosyal medyada toplanıyor ve çığ gibi büyüyorlar.

and rise like a storm.

The most outraged voices tend to define the conversation,

Bu durumdan rahatsız insanlar konuşmaya anlam katmaya çalışırken

and the angry crowd follows in.

öfke dolu grup konuya dahil oluyor.

These social media mobs,

Bu sosyal medya çeteleri,

sometimes fueled by interest groups,

bazen çıkar gruplarının desteğiyle

fall upon newsrooms in an overwhelming blow.

basın merkezlerine hücum ediyorlar.

They send publishers and editors scrambling for countermeasures.

Yayımcıları ve editörleri karşı önlem için çabalamaya zorluyorlar.

This leaves no room for meaningful discussions.

Bu da anlamlı bir tartışmaya yer bırakmıyor.

Twitter is a place for fury, not for debate.

Twitter öfke için, karşılıklı tartışma için değil.

And you know what?

Ama bakın ne diyeceğim.

Someone described pretty well our human condition in this noisy age.

Biri, tüm bu karmaşık çağdaki insani yanımızı çok güzel tanımladı.

You know who?

Kim dersiniz?

Shakespeare, 400 years ago.

Shakespeare, 400 yıl önce.

["(Life is) a tale told by an idiot, full of sound and fury, signifying nothing."]

["(Hayat) aptalın anlattığı bir hikâye, ses ve öfke dolu ama bir anlamı yok."]

This speaks to me. Shakespeare is still very relevant, no?

Bana hitap ediyor. Shakespeare hâlâ çok ilgili değil mi?

But the world has changed a bit.

Ama dünya biraz değişti.

[Too long!]

[Çok uzun!]

(Laughter)

(Kahkahalar)

It's true.

Bu doğru.

(Applause)

(Alkışlar)

You know, social media is both a blessing and a curse for cartoons.

Sosyal medya, karikatürler için hem bir şans hem de bir lanet.

This is the era of the image, so they get shared, they get viral,

Bu görselin çağındayız, paylaşılıyor, viral oluyor

but that also makes them a prime target.

ama aynı zamanda bir hedef hâline geliyor.

More than often, the real target behind the cartoon

Genellikle karikatürün arkasındaki gerçek hedef

is the media that published it.

onu yayımlayan medya organı.

[Covering Iraq? No, Trump!]

[Konu Irak mı? Hayır, Trump!]

That relationship between traditional media and social media

Geleneksel medya ve sosyal medya arasındaki ilişki komik bir ilişki.

is a funny one.

On one hand, you have the time-consuming process

Bir yandan bilgi, onay, düzenleme uzun süreciyle uğraşıyorsunuz.

of information, verification, curation.

On the other hand, it's an open buffet, frankly,

Diğer taraftan, doğrusu açık büfe gibi,

for rumors, opinions, emotions,

algoritmaların belirlediği söylentiler, fikirler, duygular...

amplified by algorithms.

Even quality newspapers mimic the codes of social networks on their websites.

Kaliteli gazeteler bile web sitelerindeki sosyal ağlarının kodlarını taklit ediyor.

They highlight the 10 most read, the 10 most shared stories.

En çok okunan ve paylaşılan ilk 10 haberi öne çıkarıyorlar.

They should put forward the 10 most important stories.

Ama en önemli 10 haberi öne çıkarmaları gerek.

(Applause)

(Alkışlar)

The media must not be intimidated by social media,

Sosyal medyanın klasik medyayı etkilememesi lazım,

and editors should stop being afraid of the angry mob.

editörlerin de öfkeli çeteden korkmayı bırakması lazım.

(Applause)

(Alkışlar)

We're not going to put up warnings the way we do on cigarette packs, are we?

Sigara paketlerine koyduğumuz gibi uyarılar koymayacağız değil mi?

[Satire can hurt your feelings]

[Hiciv, hislerinizi incitebilir]

(Laughter)

(Kahkahalar)

Come on.

Hadi ama.

[Under your burkini you could be hiding a sex bomb]

[Bikininizin altında bir seks bombası saklıyor olabilirsiniz]

Political cartoons are meant to provoke, just like opinions.

Siyasi karikatülerin de amacı fikirler gibi provoke etmek.

But before all, they are meant to be thought-provoking.

Ama öncesinde düşünmeye itmesi gerekiyor.

You feel hurt?

Duygularınız mı incindi?

Just let it go.

Boş verin.

You don't like it?

Hoşunuza gitmedi mi?

Look the other way.

Başka tarafa bakın.

Freedom of expression is not incompatible with dialogue

İfade özgürlüğü diyalogla ve birbirinizi dinlemekle uyumlu.

and listening to each other.

But it is incompatible with intolerance.

Ama tahammülsüzlükle uyumsuz.

(Applause)

(Alkışlar)

Let us not become our own censors in the name of political correctness.

Siyasi doğruluk adına kendi sansürlerimiz olmayalım.

We need to stand up, we need to push back,

Güçlü durmamız lazım, itiraz etmemiz lazım

because if we don't, we will wake up tomorrow

çünkü aksi hâlde öylesine temizlenmiş bir dünyada göz açacağız ki

in a sanitized world,

where any form of satire and political cartooning becomes impossible.

hiciv ve siyasi karikatürün her türü imkânsız olacak.

Because, when political pressure meets political correctness,

Çünkü siyasi baskının siyasi doğrulukla buluştuğu yerde

freedom of speech perishes.

ifade özgürlüğü yok olur.

(Applause)

(Alkışlar)

Do you remember January 2015?

Ocak 2015'i hatırlıyor musunuz?

With the massacre of journalists and cartoonists

Paris'teki "Charlie Hebdo"da gazeteci ve karikatürist katliamını?

at "Charlie Hebdo" in Paris,

we discovered the most extreme form of censorship:

Sansürün en aşırı boyutunu gördük:

murder.

Cinayet.

Remember how it felt.

Nasıl bir histi hatırlayın.

[Without humor we are all dead]

[Hiciv olmadan hepimiz ölüyüz]

Whatever one thought of that satirical magazine,

Hicve yer veren o dergi hakkında kim ne düşündüyse,

however one felt about those particular cartoons,

söz konusu o karikatürler hakkında kim ne hissettiyse

we all sensed that something fundamental was at stake,

hepimiz temel bir şeyin tehlikede olduğunu hissettik;

that citizens of free societies -- actually, citizens of any society --

özgür toplumların vatandaşları -- her toplumun vatandaşı --

need humor as much as the air we breathe.

soluduğumuz hava kadar mizaha ihtiyaç duyar.

This is why the extremists,

Bu yüzden de ekstremistler,

the dictators, the autocrats and, frankly, all the ideologues of the world

diktatörler, otokratlar ve açıkçası dünyadaki tüm ideologlar

cannot stand humor.

bu yüzden mizaha dayanamıyor.

In the insane world we live in right now,

Yaşadığımız bu çılgın dünyada

we need political cartoons more than ever.

siyasi karikatürlere her şeyden çok ihtiyacımız var.

And we need humor.

Mizaha da öyle.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)