3 kinds of bias that shape your worldview | J. Marshall Shepherd

Çeviri: Can Boysan Gözden geçirme: Esra Çakmak

I'm a meteorologist by degree,

Ben diplomalı bir meteoroloğum.

I have a bachelor's, master's and PhD in physical meteorology,

Fiziksel meteoroloji üzerine lisans, yüksek lisans ve doktoram var,

so I'm a meteorologist, card carrying.

yani kendini bir amaca adamış bir meteoroloğum.

And so with that comes four questions, always.

Bununla birlikte dört soruyla daima karşılaşıyorum.

This is one prediction I will always get right.

Bir tahmin şu ki hiç hata yapmıyorum.

(Laughter)

(Kahkaha)

And those questions are,

Sorular şunlar:

"Marshall, what channel are you on?"

"Marshall, hangi kanalda çıkıyorsun?"

(Laughter)

(Kahkaha)

"Dr. Shepherd, what's the weather going to be tomorrow?"

"Dr. Shepherd, yarın hava nasıl olacak?"

(Laughter)

(Kahkaha)

And oh, I love this one:

Şunu çok seviyorum:

"My daughter is getting married next September, it's an outdoor wedding.

"Kızım gelecek Eylül'de evleniyor, düğün açık alanda olacak.

Is it going to rain?"

Peki, yağmur yağacak mı?"

(Laughter)

(Kahkaha)

Not kidding, I get those, and I don't know the answer to that,

Şaka yapmıyorum, bu sorular geliyor ama bunların cevaplarını bilmiyorum.

the science isn't there.

Bilim burada yer almıyor.

But the one I get a lot these days is,

Bugünlerde çok aldığım soru ise şu:

"Dr. Shepherd, do you believe in climate change?"

"Dr. Shepherd iklim değişikliğine inanıyor musunuz?"

"Do you believe in global warming?"

"Küresel ısınmaya inanıyor musunuz?

Now, I have to gather myself every time I get that question.

Bu soruyu her aldığımda kendime gelmek zorundayım.

Because it's an ill-posed question --

Çünkü bu kötü konumlanmış bir soru,

science isn't a belief system.

bilim bir inanç sistemi değildir.

My son, he's 10 -- he believes in the tooth fairy.

Oğlum 10 yaşında ve diş perisine inanıyor.

And he needs to get over that, because I'm losing dollars, fast.

Bundan kurtulması gerek çünkü süratle para kaybediyorum.

(Laughter)

(Kahkaha)

But he believes in the tooth fairy.

Fakat o yine de diş perisine inanıyor.

But consider this.

Şunu bir düşünün.

Bank of America building, there, in Atlanta.

İşte şu Atlanta'daki Bank of America binası.

You never hear anyone say,

Asla kimsenin şöyle dediğini duymazsınız:

"Do you believe, if you go to the top of that building

"Bu binanın tepesine çıkıp bir topu aşağı atsanız düşer mi,

and throw a ball off, it's going to fall?"

buna inanıyor musunuz?"

You never hear that, because gravity is a thing.

Bunu asla duymazsınız çünkü yer çekimi mevcuttur.

So why don't we hear the question,

O zaman şu soruyu neden alıyoruz:

"Do you believe in gravity?"

"Yer çekimine inanıyor musunuz?"

But of course, we hear the question,

Fakat şu soruyu da elbette alıyoruz:

"Do you believe in global warming?"

"Küresel ısınmaya inanıyor musunuz?"

Well, consider these facts.

Bu gerçekleri bir düşünün.

The American Association for the Advancement of Science, AAAS,

Bilimde önde gelen organizasyonlardan biri olan

one of the leading organizations in science,

American Association for the Advancement of Science, AAAS,

queried scientists and the public on different science topics.

bilim insanlarına ve kamuoyuna farklı bilim konuları üzerine sorular sordu.

Here are some of them:

İşte bazıları şunlar:

genetically modified food, animal research, human evolution.

Genetiği değiştirilmiş gıda, hayvan araştırmaları, insan evrimi.

And look at what the scientists say about those,

Bilim insanlarının bunlar hakkında ne söylediklerine bakın.

the people that actually study those topics, in red,

İnsanların üzerine çalıştıkları konular kırmızıyla gösterilirken

versus the gray, what the public thinks.

kamuoyunun ne düşündüğü de griyle gösterilmiş.

How did we get there?

Buraya nasıl geldik?

How did we get there?

Buraya nasıl geldik?

That scientists and the public are so far apart on these science issues.

Bilim insanları ile kamuoyu bu bilim konularında birbirlerinden çok uzaktalar.

Well, I'll come a little bit closer to home for me,

Bana daha yakın olan bir konuya,

iklim değişikliğine yavaştan geleceğim.

climate change.

Eighty-seven percent of scientists

Bilim insanlarının %87'si

believe that humans are contributing to climate change.

insanların iklim değişikliğine katkıda bulunduğuna inanıyor.

But only 50 percent of the public?

Fakat kamuoyunun ise sadece %50'si buna inanıyor.

How did we get there?

Buraya nasıl geldik?

So it begs the question,

Bu durum şunu sormayı gerektiriyor:

what shapes perceptions about science?

Bilim hakkındaki algıları ne şekillendiriyor?

It's an interesting question

Bu ilginç bir soru

and one that I've been thinking about quite a bit.

ve bir süredir üzerine oldukça düşündüğüm bir soru.

I think that one thing that shapes perceptions in the public, about science,

Bence kamuoyunda bilim hakkındaki algıları şekillendiren bir şey;

is belief systems and biases.

inanç sistemleri ve ön yargılar.

Belief systems and biases.

İnanç sistemleri ve ön yargılar.

Go with me for a moment.

Bana bir süre eşlik edin

çünkü bu konunun üç etmeni üzerine konuşmak istiyorum:

Because I want to talk about three elements of that:

confirmation bias, Dunning-Kruger effect

Doğrulama ön yargısı,

Dunning-Kruger etkisi

and cognitive dissonance.

ve bilişsel uyumsuzluk.

Now, these sound like big, fancy, academic terms, and they are.

Bunlar büyük, alengirli ve akademik terimler gibi gelebilir, öyleler de.

But when I describe them, you're going to be like, "Oh!

Fakat onları açıkladığımda şöyle diyeceksiniz:

I recognize that; I even know somebody that does that."

Vay! Bunu tanıyorum, bunu yapan birini bile tanıyorum.

Confirmation bias.

Doğrulama ön yargısı.

Finding evidence that supports what we already believe.

Hâlihazırda inandığımız şeyi destekleyen bir delil bulmak.

Now, we're probably all a little bit guilty of that at times.

Bu konuda hepimiz galiba bazen suçluyuz.

Take a look at this.

Şuna bir bakın.

I'm on Twitter.

Twitter'da geziniyorum

And often, when it snows,

ve kar yağdığında

I'll get this tweet back to me.

sıklıkla şu tweet'i yeniden alıyorum:

(Laughter)

(Kahkaha)

"Hey, Dr. Shepherd, bahçemde 50 santimetre büyüklüğünde küresel ısınma var,

"Hey, Dr. Shepherd, I have 20 inches of global warming in my yard,

what are you guys talking about, climate change?"

siz neyden bahsediyorsunuz, iklim değişikliği mi?"

I get that tweet a lot, actually.

Aslında bu tweet'i çok fazla alıyorum.

It's a cute tweet, it makes me chuckle as well.

Zekice bir tweet, hem de beni güldürüyor.

But it's oh, so fundamentally scientifically flawed.

Fakat aman tanrım, bilimsel olarak temelden kusurlu

Because it illustrates

çünkü tweet atan kişinin

that the person tweeting doesn't understand

hava durumu ile iklimin arasındaki farkı

the difference between weather and climate.

anlamadığını ortaya koyuyor.

I often say, weather is your mood

Sıklıkla şöyle derim:

Hava durumu sizin ruh hâliniz, iklim ise sizin karakteriniz.

and climate is your personality.

Think about that.

Bunu düşünün.

Hava durumu sizin ruh hâliniz, iklim ise sizin karakteriniz.

Weather is your mood, climate is your personality.

Your mood today doesn't necessarily tell me anything about your personality,

Bugünkü ruh hâliniz karakteriniz hakkında bana mutlak bir şey söylemez,

nor does a cold day tell me anything about climate change,

soğuk bir gün de bana iklim değişikliği hakkında bir şey söylemez,

or a hot day, for that matter.

hatta sıcak bir gün bile söylemez.

Dunning-Kruger.

Dunning-Kruger.

Cornell Üniversitesi'nden iki bilim insanı Dunning-Kruger etkisini ortaya attı.

Two scholars from Cornell came up with the Dunning-Kruger effect.

If you go look up the peer-reviewed paper for this,

Bu terimin hakemli çalışmasını bulursanız

you will see all kinds of fancy terminology:

alengirli terminolojinin her türünü göreceksiniz,

it's an illusory superiority complex, thinking we know things.

bu bir hayali üstünlük bloku, bir şeyler bildiğimizi düşünüyoruz.

Diğer bir deyişle, insanlar gerçekte bildiklerinden

In other words, people think they know more than they do.

daha çok şey bildiklerini sanıyorlar.

Or they underestimate what they don't know.

Ya da bilmedikleri şeyi hafife alıyorlar.

And then, there's cognitive dissonance.

Bir de bilişsel uyumsuzluk var.

Cognitive dissonance is interesting.

Bilişsel uyumsuzluk ilginç bir şey.

We just recently had Groundhog Day, right?

Köstebek Günü'nü yeni geçirdik, değil mi?

Now, there's no better definition of cognitive dissonance

Bilişsel uyumsuzluğun, bir kemirgenin hava tahmininin

than intelligent people asking me if a rodent's forecast is accurate.

doğru olup olmadığını akıllı insanların bana sormasından daha iyi bir tanımı yok.

(Laughter)

(Kahkaha)

But I get that, all of the time.

Fakat bunu her zaman anlıyorum.

(Laughter)

(Kahkaha)

But I also hear about the Farmer's Almanac.

Fakat Farmer's Almanac kitabını da duydum.

We grew up on the Farmer's Almanac, people are familiar with it.

Farmer's Almanac kitabıyla büyüdük, insanlar bu esere aşina.

The problem is, it's only about 37 percent accurate,

Sorun şu ki

Penn State Üniversitesi'ndeki çalışmalara göre

according to studies at Penn State University.

bunun doğruluğu sadece %37.

But we're in an era of science

Fakat aslında hava durumunu tahmin edebileceğimiz

bir bilim çağındayız.

where we actually can forecast the weather.

İnanın ya da inanmayın, ki bazılarınız şöyle diyecek:

And believe it or not, and I know some of you are like, "Yeah, right,"

"Evet doğru, hava tahminleriyle birlikte %90'ı doğru.

we're about 90 percent accurate, or more, with weather forecast.

You just tend to remember the occasional miss, you do.

Ara sıra gözden kaçanları hatırlamaya meyillisiniz, öylesiniz.

(Laughter)

(Kahkaha)

So confirmation bias, Dunning-Kruger and cognitive dissonance.

Peki, doğrulama ön yargısı, Dunning-Kruger etkisi

ve bilişsel uyumsuzluk.

I think those shape biases and perceptions that people have about science.

Bence bunlar, insanların bilim hakkındaki maske ön yargıları ve algıları.

But then, there's literacy and misinformation

Fakat okuryazarlık ile yanlış bilgi de bizi hapsediyor.

that keep us boxed in, as well.

During the hurricane season of 2017,

2017'deki kasırga mevsimi boyunca,

media outlets had to actually assign reporters

aslında basın kuruluşları hava tahminleriyle ilgili

sahte bilgileri açığa çıkarmak için

to dismiss fake information about the weather forecast.

muhabirler görevlendirmek zorunda kaldılar.

That's the era that we're in.

İşte böyle bir çağın içindeyiz.

I deal with this all the time in social media.

Sosyal medyada bu gibi şeylerle sürekli uğraşıyorum.

Birisi hava tahmini hakkında bir tweet atacak --

Someone will tweet a forecast --

that's a forecast for Hurricane Irma, but here's the problem:

tahmin Irma kasırgası hakkında

fakat sorun şu:

it didn't come from the Hurricane Center.

Bu haber Kasırga Merkezi'nden gelmedi.

But people were tweeting and sharing this; it went viral.

Fakat insanlar bu tweet'i atıyor, paylaşıyor ve bu virüs gibi yayılıyor.

It didn't come from the National Hurricane Center at all.

Bu, hiçbir şekilde Ulusal Kasırga Merkezi'nden gelmedi.

So I spent 12 years of my career at NASA

Georgia Üniversitesi'ne gelmeden önce

before coming to the University of Georgia,

kariyerimin 12 yılı NASA'da geçti

and I chair their Earth Science Advisory Committee,

ve orada Yer Bilimleri Danışma Kurulu'nu yönettim.

I was just up there last week in DC.

Daha geçen hafta D.C.'deydim

And I saw some really interesting things.

ve gerçekten ilginç şeyler gördüm.

Here's a NASA model and science data from satellite

İşte 2017 kasırga mevsimini uydudan gösteren

showing the 2017 hurricane season.

bir NASA modeli ve bilim verisi.

You see Hurricane Harvey there?

Oradaki Harvey kasırgasını görüyor musunuz?

Look at all the dust coming off of Africa.

Afrika'dan gelen bütün o toza bir bakın.

Look at the wildfires up in northwest US and in western Canada.

Yukarıda, Kuzeybatı Amerika'da

ve Batı Kanada'da kontrol edilemeyen yangınlara bakın.

There comes Hurricane Irma.

İşte bu gelen Irma kasırgası.

This is fascinating to me.

Bu benim için büyüleyici.

But admittedly, I'm a weather geek.

Fakat kuşkusuz ben sıkı bir hava durumu meraklısıyım.

But more importantly, it illustrates that we have the technology

Fakat daha da önemlisi, bu durum

hava durumunu ve iklimi gözlemleyecek teknolojimizin olmasının yanında,

to not only observe the weather and climate system,

bunu tahmin edebileceğimizi gösteriyor.

but predict it.

There's scientific understanding,

Burada bilimsel bir anlayış var,

so there's no need for some of those perceptions and biases

bu yüzden üzerine konuştuğumuz

bu gibi algıların ve ön yargıların bazılarına ihtiyaç yok.

that we've been talking about.

We have knowledge.

Bilgimiz var.

But think about this ...

Fakat şunu bir düşünün:

This is Houston, Texas, after Hurricane Harvey.

Burası Harvey kasırgasından sonra Houston, Texas.

Now, I write a contribution for "Forbes" magazine periodically,

Belli aralıklarla "Forbes" dergisinde yazı yazıyorum

and I wrote an article a week before Hurricane Harvey made landfall, saying,

ve Harvey kasırgası toprak kaymasına sebep olmadan bir hafta önce

bir makale yazdım ve şöyle dedim:

"There's probably going to be 40 to 50 inches of rainfall."

"Muhtemelen 100 ile 127 santimetreküp yağış olacak."

I wrote that a week before it happened.

Bunu kasırga olmadan bir hafta önce yazdım.

But yet, when you talk to people in Houston,

Fakat Houston'da insanlarla konuştuğunuzda şöyle diyorlar:

people are saying, "We had no idea it was going to be this bad."

"Bu kadar kötü olacağına dair hiçbir fikrimiz yoktu."

I'm just...

Diyecek sözüm yok.

(Sigh)

(İç geçiriyor)

(Laughter)

(Kahkaha)

A week before.

Bir hafta önceydi.

But --

Ama işte --

I know, it's amusing, but the reality is,

Evet, bu eğlenceli fakat gerçek şu ki

we all struggle with perceiving something outside of our experience level.

hepimiz yaşantı seviyemizin dışındaki şeyleri algılamayla mücadele içindeyiz.

People in Houston get rain all of the time,

Houston'daki insanlar sürekli yağmurla karşılaşıyorlar,

they flood all of the time.

sürekli selle karşılaşıyorlar.

But they've never experienced that.

Fakat bunu hiç yaşamamışlardı.

Houston gets about 34 inches of rainfall for the entire year.

Houston bütün yıl boyunca yaklaşık 86 santimetreküp yağış alıyor.

They got 50 inches in three days.

Üç günde ise 127 santimetreküp yağış aldı.

That's an anomaly event, that's outside of the normal.

Bu anormal bir olay, normalin ötesinde bir şey.

Peki, inanç sistemleri ve ön yargılar, okuryazarlık ve yanlış bilgi.

So belief systems and biases, literacy and misinformation.

How do we step out of the boxes that are cornering our perceptions?

Algılarımızı köşeye sıkıştıran kutulardan dışarı nasıl çıkacağız?

Well we don't even have to go to Houston, we can come very close to home.

Houston'a gitmek zorunda bile değiliz, evimizin çok yakınına gelebiliriz.

(Laughter)

(Kahkaha)

Remember "Snowpocalypse?"

"Snowpocalypse"i hatırlıyor musunuz?

(Laughter)

(Kahkaha)

Snowmageddon?

Peki ya Snowmageddon?

Snowzilla?

Snowzilla'dan ne haber?

Whatever you want to call it.

Nasıl isterseniz öyle söyleyin.

All two inches of it.

Hepsi beş santimetreküpten ibaret.

(Laughter)

(Kahkaha)

Two inches of snow shut the city of Atlanta down.

Beş santimetreküp kar, Atlanta şehrini kapattırdı.

(Laughter)

(Kahkaha)

But the reality is, we were in a winter storm watch,

Fakat gerçek şu ki kış fırtınası devriyesindeydik,

we went to a winter weather advisory,

kış hava durumu danışma kuruluna gittik

and a lot of people perceived that as being a downgrade,

ve birçok insan bunu seviye düşürmek olarak algıladı,

"Oh, it's not going to be as bad."

"bu kadar da kötü olmayacak."

Algı, durumun o kadar kötü olmayacağı yönündeyken

When in fact, the perception was that it was not going to be as bad,

but it was actually an upgrade.

fakat aslında bu bir üst seviye idi.

Örnekler ortaya ortaya çıktıkça işler daha kötüye gidiyordu.

Things were getting worse as the models were coming in.

So that's an example of how we get boxed in by our perceptions.

İşte, kendi algılarımıza nasıl hapsolduğumuza dair bir örnek.

So, the question becomes,

Peki, soru şu ki

how do we expand our radius?

etki alanımızı nasıl genişletiriz?

The area of a circle is "pi r squared".

Bir dairenin alanı determinasyon katsayısıdır.

We increase the radius, we increase the area.

Etki alanını artırıyoruz, alanı artırıyoruz.

How do we expand our radius of understanding about science?

Ya bilimi kavrayışımızdaki etki alanımızı nasıl genişletiriz?

Here are my thoughts.

İşte benim düşüncelerim şunlar:

You take inventory of your own biases.

Kendi ön yargılarınızın bir envanterini çıkarın.

And I'm challenging you all to do that.

Hepinize bunu yapmanız için meydan okuyorum.

Take an inventory of your own biases.

Kendi ön yargılarınızın bir envanterini çıkarın.

Where do they come from?

Peki bunlar nereden geliyor?

Your upbringing, your political perspective, your faith --

Yetiştirilme tarzınızdan, siyasi perspektifinizden

ve inanışınızdan geliyor.

what shapes your own biases?

Kendi ön yargılarınızı şekillendiren ne?

Then, evaluate your sources --

Kaynaklarınızı değerlendirin.

where do you get your information on science?

Bilim hakkındaki bilgileri nereden alıyorsunuz?

What do you read, what do you listen to,

Bilim hakkındaki bilginizi tüketmek için

to consume your information on science?

neler okuyorsunuz, neler dinliyorsunuz?

And then, it's important to speak out.

Dahası, yüksek sesle dile getirmek önemli.

Talk about how you evaluated your biases and evaluated your sources.

Ön yargılarınızı ve kaynaklarınızı nasıl değerlendirdiğinizden bahsedin.

I want you to listen to this little 40-second clip

Şu 40 saniyelik kısa klibi izlemenizi istiyorum,

from one of the top TV meteorologists in the US, Greg Fishel,

klip, ABD'nin en iyi televizyon meteorologlarından olan

Greg Fishel'dan geliyor.

in the Raleigh, Durham area.

Raleigh, Durham bölgesinden anlatıyor.

Ona o bölgede saygı duyuluyor.

He's revered in that region.

But he was a climate skeptic.

Fakat iklim konusunda kuşkucu biri.

But listen to what he says about speaking out.

Yüksek sesle dile getirmekle ilgili söylediklerini dinleyin.

Greg Fishel: The mistake I was making

Greg Fishel: Yaptığım hata

and didn't realize until very recently,

ve çok yakın zamana dek farkına varmadığım şey,

was that I was only looking for information

sadece hâlihazırda düşündüğüm şeyi

to support what I already thought,

desteklemek için bilgi arayışındaydım

and was not interested in listening to anything contrary.

ve bunun aksindeki hiçbir şeyi dinlemeyle ilgilenmiyordum.

And so I woke up one morning,

Bir sabah uyandım

and there was this question in my mind,

ve aklımda şu soru vardı:

"Greg, are you engaging in confirmation bias?

"Greg, doğrulama ön yargısıyla ilgileniyor musun?

Are you only looking for information to support what you already think?"

Hâlihazırda düşündüğün şeyi desteklemek için

bilgi arayışında olan yalnızca sen misin?"

And if I was honest with myself, and I tried to be,

Kendime karşı dürüst olsaydım ve olmaya çalışsaydım

I admitted that was going on.

itiraf ederim ki bu durum devam ediyordu.

And so the more I talked to scientists

Penn State Üniversitesi'nde öğrenciyken

and read peer-reviewed literature

daha çok bilim insanıyla konuşunca,

and tried to conduct myself the way I'd been taught to conduct myself

hakemli edebiyatı okuyunca

ve bana öğretildiği şekliyle davranmaya çalışınca

at Penn State when I was a student,

it became very difficult for me to make the argument

en azından biraz sonuç almadığımız bir tartışma yapmak

that we weren't at least having some effect.

benim için zorlaştı.

Maybe there was still a doubt as to how much,

Belki de bunun ne kadar olduğuna dair hâlâ bir kuşku var.

but to say "nothing" was not a responsible thing for me to do

Fakat bir bilim insanı veya bir insan olarak

"hiçbir şey" söylememek benim için bir sorumsuzluktu.

as a scientist or a person.

JMS: Greg Fishel just talked about expanding his radius

JMS: Greg Fishel, bilimi kavrayış konusunda

etki alanını genişletmek ile ilgili konuştu.

of understanding of science.

And when we expand our radius,

Etki alanımızı genişlettiğimizde

it's not about making a better future,

bu, yeni bir gelecek inşa etmek değildir

but it's about preserving life as we know it.

fakat bildiğimiz hayatı korumakla ilgilidir.

So as we think about expanding our own radius in understanding science,

Bilimi kavrama konusunda kendi etki alanımızı genişletmeyi düşündüğümüz zaman

it's critical for Athens, Georgia, for Atlanta, Georgia,

bu durum Athens, Georgia için, Atlanta, Georgia için

for the state of Georgia, and for the world.

Georgia eyaleti için ve tüm dünya için çok önemlidir.

So expand your radius.

Bu yüzden, etki alanınızı genişletin.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)