Learning from dirty jobs | Mike Rowe

Mike Rowe: Emeği övmek - her türlü emeği

Çeviri: Banu Karakaş Gözden geçirme: Sancak Gülgen

"Kirli İşler" ekibi ve ben Colorado'da

The "Dirty Jobs" crew and I were called

to a little town in Colorado, called Craig.

küçük bir kasabaya çağırılmıştık.

It's only a couple dozen square miles.

Birkaç bin hektar kadar. Rocky Dağları'nda.

It's in the Rockies.

Mevzubahis iş de koyun çiftçiliği.

And the job in question was sheep rancher.

My role on the show, for those of you who haven't seen it -- it's pretty simple.

Benim programdaki rolüm, izlememiş olanlarınız için söylüyorum-- epey basit.

I'm an apprentice,

Ben bir çırağım ve bahsi geçen işi gerçekte yapan insanlarla birlikte çalışıyorum.

and I work with the people who do the jobs in question.

And my responsibilities are to simply try and keep up,

Ve yapmam gereken de sadece ayak uydurmaya çalışmak

and give an honest account of what it's like to be these people

ve hayatlarının bir gününde bu insanların yerinde olmanın nasıl

for one day in their life.

bir şey olduğunun dürüst bir hesabını çıkarmak.

The job in question: herding sheep.

Mevzubahis iş: koyun gütmek. Harika.

Great.

We go to Craig and we check into a hotel,

Craig'e gidip bir otele yerleşiyoruz

and I realize the next day

ve ertesi gün fark ediyorum ki hadım etmek

that castration is going to be an absolute part of this work.

bu işin kesin bir parçası olacak.

Normalde hiçbir araştırma yapmam.

Normally, I never do any research at all.

But this is a touchy subject, and I work for the Discovery Channel,

Ama bu hassas bir konu ve ben Discovery Channel'da çalışıyorum,

and we want to portray accurately whatever it is we do.

yaptığımız ne varsa doğru olarak göstermek istiyoruz

And we certainly want to do it with a lot of respect for the animals.

ve elbette bunu hayvanlara büyük bir saygıyla yapmak istiyoruz.

So I call the Humane Society and I say,

Ben de Humane Society'yi aradım

"Look, I'm going to be castrating some lambs. Can you tell me the deal?"

ve "Bakın, ben birkaç kuzu kadım edeceğim,

bana durumun nasıl olduğunu anlatır mısınız?" dedim.

And they're like, "Yeah, it's pretty straightforward."

Bunlar da "Evet, bayağı basit" filan dediler.

They use a band, basically, a rubber band, like this, only a little smaller.

Bir bant kullanıyorlar -- böyle lastik bir bant, sadece daha ufak.

This one was actually around the playing cards

Bu aslında dün aldığım oyun kağıtlarının etrafındaydı,

I got yesterday --

(Laughter)

ama onunla bir benzerliği var.

But it had a certain familiarity to it.

And I said, "Well, what exactly is the process?"

Ben de "Pekiii, işlem tam olarak nedir?" dedim.

And they said, "The band is applied to the tail, tightly.

Onlar da: "Lastik kuyruğa tutturulacak, sıkıca.

And then another band is applied to the scrotum, tightly.

Sonra başka bir lastik de testis torbasına sıkıca tutturulur.

Blood flow is slowly retarded;

Kan akışı yavaşça bozulur;

a week later the parts in question fall off.

bir hafta sonra da bahis konusu kısımlar düşer.

"Great -- got it."

"Harika -- kaptım."

OK, I call the SPCA to confirm this.

Tamam, bunu onaylatmak için SPCA'i arıyorum -- onaylıyorlar.

They confirm it.

I also call PETA just for fun,

PETA'yı da arıyorum, sırf eğlencesine, hiç hoşlanmıyorlar ama onlar da onaylıyor.

and they don't like it, but they confirm it.

OK, that's basically how you do it.

Tamam, temel olarak böyle yapılıyor.

So the next day I go out.

Ertesi gün dışarı çıkıyorum.

And I'm given a horse and we go get the lambs

Bana bir at veriliyor ve kuzuları almaya gidiyoruz

and we take them to a pen that we built,

ve kendi yaptığımız bir ağıla götürüyoruz

and we go about the business of animal husbandry.

sonra da hayvancılık işine girişiyoruz.

Melanie is the wife of Albert.

Melanie Albert'ın karısı.

Albert is the shepherd in question.

Albert mevzudaki çoban.

Melanie picks up the lamb, one hand on both legs on the right,

Melanie kuzuyu alıyor -- iki eliyle --

bir eli sağda iki bacağı tutuyor, solda da aynı şekilde.

likewise on the left.

Lamb goes on the post, she opens it up.

Kuzuyu direğin üstüne koyuyor ve açıyor.

Tamam. Harika.

Alright. Great.

Albert goes in, I follow Albert, the crew is around.

Albert giriyor, ben Albert'ı takip ediyorum, ekip etrafımızda.

I always watch the process done the first time before I try it.

Ben her zaman işlemi kendim denemeden önce yapılışını izliyorum.

Being an apprentice, you know, you do that.

Bir çırak olarak da, bilirsiniz, böyle yapılır.

Albert reaches in his pocket to pull out, you know, this black rubber band,

Albert cebine uzanıyor, bu bahsettiğim lastik bantı çıkarmak için

but what comes out instead is a knife.

fakat onun yerine bir bıçak çıkıyor.

And I'm like, "Hmm, that's not rubber at all," you know?

Ben de "bu hiç lastik filan değil" oluyorum.

(Laughter)

Ve sustasını öyle bir açıyor ki o Rocky Dağları'nın üzerinden gelen

And he kind of flicked it open in a way that caught the sun

that was just coming over the Rockies, it was very --

güneşi yakalıyor sanki, epey --

(Laughter)

It was ... it was impressive.

epey etkileyiciydi.

In the space of about two seconds,

İki saniyelik bir zaman içinde Albert bıçağı kuyruğun kıkırdağından

Albert had the knife between the cartilage of the tail,

kuzunun kalçasının hemen yanına getiriyor,

right next to the butt of the lamb,

and very quickly, the tail was gone and in the bucket that I was holding.

ve kuyruk çok hızlı bir şekilde çıkıp benim tuttuğum kovanın içine giriveriyor.

Bir saniye sonra büyük bir başparmağı ve iyice nasırlı bir işaret parmağı ile

A second later, with a big thumb and a well-calloused forefinger,

he had the scrotum firmly in his grasp.

testis torbasını avcunun içinde sıkıca tutuyor.

And he pulled it toward him, like so,

Sonra kendisine doğru çekti, aynen bu şekilde,

and he took the knife and he put it on the tip.

bıçağı aldı ve ucunda tuttu.

"Now, you think you know what's coming, Michael,

Şimdi neyle karşılaşacağını bildiğini sanıyorsun, Michael -- bilmiyorsun, tamam mı?

You don't, OK?"

(Laughter)

He snips it, throws the tip over his shoulder,

Kırpıyor, ucunu omzuna atıyor,

and then grabs the scrotum and pushes it upward,

testis torbasını kavrayıp yukarı itiyor,

and then his head dips down, obscuring my view.

sonra benim görüşümü engeleyecek bir biçimde kafasını aşağı daldırıyor,

But what I hear is a slurping sound,

ama benim duyduğum höpürtülü bir ses,

yapışkan bir duvardan cırt cırtlı bir bantın aniden çekilmesi gibi bir ses

and a noise that sounds like Velcro being yanked off a sticky wall,

and I am not even kidding.

ve şaka yapmıyorum.

Videoyu gösterebilir miyiz?

Can we roll the video?

Yok, şaka yapıyorum

No, I'm kidding, we don't --

(Laughter)

(Kahkahalar)

I thought it best to talk in pictures.

Görüntülerle konuşmak en iyisi olur diye düşündüm.

Bu yüzden bir "Kirli İşler" çekiminde hiç yapmadığım bir şey yapıyorum, hiç bir zaman.

I do something now I've never, ever done on a "Dirty Jobs" shoot, ever.

I say, "Time out. Stop."

"Mola" diyorum. "Durun".

You guys know the show, we use take one; we don't do take two.

Siz programı biliyorsunuz, biz ilk çekimi kullanıyoruz, ikinci kez kayıt yapmıyoruz.

There's no writing, there's no scripting, there's no nonsense.

Yazım yok, senaryo yok, hiçbir saçmalık yok.

We don't fool around, we don't rehearse --

Oyalanmıyoruz, prova yapmıyoruz --

we shoot what we get!

elimizde ne varsa onu çekiyoruz!

I said, "Stop. This is nuts."

"Durun" dedim, "çılgınlık bu." (nuts: 'çılgınlık', aynı zamanda 'testisler')

I mean --

İşte, biliyorsunuz.

(Laughter)

"This is crazy.

(Kahkahalar)

"Delilik bu.

We can't do this."

Yapamayız bunu."

And Albert's like, "What?"

Albert "Ne var?" oldu.

And I'm like, "I don't know what just happened,

Ben de "Az önce n'oldu bilmiyorum,

but there are testicles in this bucket,

ama bu kovanın içinde testisler var ve bu iş böyle yapılmıyor."

and that's not how we do it."

He said "Well, that's how we do it."

O da "Bizde böyle yapılıyor" dedi.

I said, "Why would you do it this way?"

"Neden böyle yapıyorsunuz?" dedim.

And before I even let him explain,

Açıklamasına bile fırsat vermeden

I said, "I want to do it the right way, with the rubber bands."

"Doğru şekliyle yapmak istiyorum, lastik bantlarla." dedim.

And he says, "Like the Humane Society?"

O da "Humane Society gibi mi?" dedi.

I said, "Yes, like the Humane Society.

Dedim "Evet, Humane Society gibi.

Let's do something that doesn't make the lamb squeal and bleed.

Kuzuyu bağırtıp kanatacak bir şey yapmayalım, olur mu --

beş kıtada çıkıyoruz abi.

We're on in five continents, dude!

We're on twice a day on the Discovery -- we can't do this."

Günde iki kez Discovery Channel'dayız -- böyle yapamayız."

Tamam dedi.

He says, "OK."

He goes to his box and pulls out a bag of these little rubber bands.

Kutusunun yanına gidip bu küçük lastik bantlardan çıkardı bir torba.

Melanie başka bir kuzu aldı, direğe koydu,

Melanie picks up another lamb, puts it on the post,

band goes on the tail, band goes on the scrotum.

bant kuyruğa tutturuldu, diğeri testis torbasına.

Lamb goes on the ground, lamb takes two steps, falls down,

Kuzu düzlüğe salınıyor, iki adım atıyor, düşüyor,

ayağa kalkıyor, biraz sallanıyor,

gets up, shakes a little,

takes another couple steps, falls down.

birkaç adım daha atıyor, düşüyor.

Ben böyle 'bu kuzu için hiç de iyi bir işaret değil' diyorum.

I'm like, this is not a good sign for this lamb, at all.

Ayağa kalkıyor, köşeye kadar yürüyor, titriyor,

Gets up, walks to the corner.

It's quivering, and it lies down and it's in obvious distress.

yere yatıyor ve bariz bir acı içinde.

And I'm looking at the lamb and I say, "Albert, how long?

Ben kuzuya bakıyorum ve "Albert, daha ne kadar sürecek?

When does he get up?"

Ne zaman ayağa kalkar?" diyorum.

He's like, "A day?"

"Bir gün".

I said, "A day! How long does it take them to fall off?"

"Bir gün! Düşmeleri ne kadar sürüyor?" diyorum.

"A week."

"Bir hafta."

Meanwhile, the lamb that he had just done his little procedure on

Bu arada az önce küçük prosedürünü üzerinde uyguladığı kuzu

is, you know, he's just prancing around, bleeding stopped.

bildiğin hoplayıp zıplıyor, kanaması durmuş.

Biraz to kemiriyor filan, muziplik yapıyor.

He's, you know, nibbling on some grass, frolicking.

And I was just so blown away at how completely wrong I was,

Ben de o anda tamamen

ne kadar yanlış olduğuma şaşkınım.

in that second.

Ve ne kadar çok zaman nasıl düpedüz yanlış olduğumu hatırlıyorum.

And I was reminded how utterly wrong I am, so much of the time.

(Laughter)

(Kahkahalar)

And I was especially reminded

Ve özellikle o gün ne fena bir yenilgiye uğradığımı hatırlıyorum

of what a ridiculously short straw I had that day,

because now I had to do what Albert had just done,

çünkü şimdi Albert'ın biraz önce yaptığını yapmak zorundayım,

and there are like 100 of these lambs in the pen.

ağılda da bu kuzulardan 100 tane filan var

ve bir anda bütün bu durum bir Alman pornosu gibi gelmeye başlıyor

And suddenly, this whole thing's starting to feel like a German porno,

and I'm like --

ve ben de ... (Gülüşmeler)

(Laughter)

Melanie picks up the lamb, puts it on the post, opens it up.

Melanie kuzuyu alıyor,

direğe koyuyor, açıyor.

Albert hands me the knife.

Albert bıçağı bana veriyor.

I go in, tail comes off.

Yapıyorum, kuyruk çıkıyor.

I go in, I grab the scrotum, tip comes off.

Testis torbasını kavrıyorum, ucu çıkıyor.

Albert instructs, "Push it way up there."

Albert komut veriyor "Tamamen yukarı kadar it."

I do.

Yapıyorum.

"Push it further."

"Daha da yukarı it."

I do.

Yapıyorum.

The testicles emerge. They look like thumbs, coming right at you.

Testisler ortaya çıkıyor -- başparmak gibiler, böyle dosdoğru sana geliyor --

And he says, "Bite 'em.

"Isır" diyor.

Just bite 'em off."

"Isırarak kopar."

(Laughter)

Adamı duydum, bütüm kelimelerini duydum.

And I heard him, I heard all the words --

(Laughter)

(Kahkahalar)

Ben nasıl -- nasıl buraya geldim?

Like, how did I get here?

How did -- I mean --

Nasıl -- yani -- işte --

how did I get here?

bu noktaya nasıl geldim?

It's just -- it's one of those moments where the brain goes off on its own,

(Kahkahalar)

Beynin kendi kendine dolandığı o anlardan biri:

and suddenly, I'm standing there in the Rockies,

ve bir anda orda Rocky Dağları'nda dikilmişim,

and all I can think of is the Aristotelian definition of a tragedy.

ve tek düşünebildiğim Aristotelyen bir trajedi tanımı.

You know, Aristotle says a tragedy is that moment

İşte Aristo der ki trajedi

kahramanın gerçek kimliğiyle yüzyüze geldiği o andır.

when the hero comes face to face with his true identity.

(Laughter)

(Kahkahalar)

And I'm like, "What is this jacked-up metaphor?

"Bu hasta metafor ne şimdi?" diyorum.

I don't like what I'm thinking right now."

"Şu anda düşündüğüm şeyden hoşlanmıyorum."

Bu düşünceyi kafamdan atamıyorum,

And I can't get this thought out of my head,

O görüntüyü gözümün önünden çıkaramıyorum,

and I can't get that vision out of my sight,

so I did what I had to do.

ben de yapmam gerekeni yaptım.

I went in and I took them.

Girdim ve onları çıkardım.

I took them like this,

Şöyle aldım

and I yanked my head back.

ve suratımı geri çektim hemen.

And I'm standing there with two testicles on my chin.

Orda öylece duruyorum

çenemde iki tane testis.

(Laughter)

(Kahkahalar)

And now I can't get -- I can't shake the metaphor.

Şimdi de -- o metaforu atamıyorum.

I'm still in "Poetics," in Aristotle, and I'm thinking --

Tamam, hala Poetika'da, Aristo'dayım

ve düşünüyorum -- durup dururken, aklıma iki terim geliyor yıldırım gibi

out of nowhere, two terms come crashing into my head, that I hadn't heard

üniversitedeki klasikler dersinin hocası kafama kazıdığından beri hayatımda duymadığım.

since my classics professor in college drilled them there.

And they are "anagnorisis" and "peripeteia."

Anagnorisis ile peripeteia.

Anagnorisis and peripeteia.

...

Anagnorisis Yunanca'da keşif demek.

Anagnorisis is the Greek word for discovery.

Literally, the transition from ignorance to knowledge is anagnorisis.

Tam karşılığıyla, cehaletten bilgiye geçiş anagnorisis.

It's what our network does; it's what "Dirty Jobs" is.

Bizim çevrenin yaptığı bu;

"Kirli İşler"in yaptığı bu.

And I'm up to my neck in anagnorises every single day.

Her gün boğazıma kadar anagnorisis doluyum.

Great.

Müthiş.

Diğer kelime peripeteia.

The other word, peripeteia,

that's the moment in the great tragedies --

Büyük trajedilerdeki o an --

Euripides and Sophocles.

Evripides ve Sofokles gibi --

That's the moment where Oedipus has his moment, where he suddenly realizes

Oedipus'un kendi anını yaşadığı

bir anda, seviştiği ve birlikte bebek yaptığı o seksi hatunun

that hot chick he's been sleeping with and having babies with

annesi olduğunu anladığı an. Tamam.

is his mother.

That's peripety, or peripeteia.

Bu peripeti

veya peripeteia.

And this metaphor in my head --

Bu metafor kafamda --

I've got anagnorisis and peripeteia on my chin --

anagnorisis ve peripeteia çenemde.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Fakat söylemeliyim müthiş bir alet.

I've got to tell you, it's such a great device, though.

When you start to look for peripeteia,

Peripeteia'ya bakmaya başladığınızda

her yerde buluyorsunuz.

you find it everywhere.

I mean, Bruce Willis in "The Sixth Sense," right?

"Altıncı His"te Bruce Willis mesela, di mi?

Spends the whole movie trying to help the little kid who sees dead people,

Bütün film boyunca ölüler gören çocuğa yardım etmeye çalışır,

and then -- boom! -- "Oh, I'm dead."

sonra birden pat -- "Aa, ben ölüyüm" -- peripeteia.

Peripeteia. You know?

Anlıyor musunuz?

It's crushing when the audience sees it the right way.

İzleyici gerçeği öğrendiğinde yıkıcıdır.

Neo in "The Matrix," you know?

"Matrix"te Neo, di mi?

"Oh, I'm living in a computer program.

"Aa, bilgisayar programında yaşayan benim" -- tuhaf.

That's weird."

These discoveries that lead to sudden realizations.

Böyle ani fark edişlere sebep olan bu keşifler;

200'den fazla kirli iş boyunca bunları yaşıyorum ben, her an onlarlayım.

And I've been having them, over 200 dirty jobs,

I have them all the time, but that one --

Fakat bu seferki -- bu seferki bana öyle bir şeyi kabul ettirmişti ki hazır değildim.

that one drilled something home in a way that I just wasn't prepared for.

Orda öylece duruyorum

And, as I stood there,

looking at the happy lamb that I had just defiled --

o biraz önce mahvettiğim mutlu kuzuya bakarak --

but it looked OK;

ama normal gözüküyor.

looking at that poor other little thing that I'd done it the right way on,

Doğru yolla yaptığım o diğer zavallıya bakıyorum

ve ne kadar yanlış olduğuma

and I just was struck by --

if I'm wrong about that,

şaşırıyorum

and if I'm wrong so often, in a literal way,

ve eğer bu kadar sıklıkla yanlışa düşüyorsam gerçekten de

what other peripatetic misconceptions might I be able to comment upon?

acaba başka hangi peripetik yanlış fikirler hakkında yorum yapabilirim?

Because, look -- I'm not a social anthropologist,

Çünkü bakın, ben kendim sosyal antopolog değilim

ama olan bir arkadaşım var.

but I have a friend who is.

And I talk to him.

Ve onunla konuşuyorum.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And he says, "Hey Mike, look.

"Mike" diyor.

I don't know if your brain is interested in this sort of thing or not,

"Bak, aklın böyle şeylere ilgi duyuyor mu bilmiyorum ama

but do you realize you've shot in every state?

her eyalette çekim yaptın, biliyorsun di mi?

You've worked in mining, you've worked in fishing,

Madencilikte çalıştın, balıkçılıkta da çalıştın,

you've worked in steel, you've worked in every major industry.

çelikte de çalıştın, bütün büyük endüstrilerdede çalıştın.

You've had your back shoulder to shoulder with these guys

Politikacılarımızın her dört yılda bir anlamak için can attıkları bu insanlarla

that our politicians are desperate to relate to every four years, right?"

sen her gün omuz omuza çalıştın, di mi?"

I can still see Hillary doing the shots of rye,

Hala Hillary'yi görebiliyorum çelik işçileriyle

dribbling down her chin, with the steel workers.

çavdar tekleri atarken, çenesinden aşağı akıyor böyle.

Yani bu insanlar benim her gün birlikte çalıştığım insanlar.

I mean, these are the people that I work with every single day.

"And if you have something to say about their thoughts, collectively,

"Eğer onların fikirleri hakkında topyekün bir şey sylemek istersen

it might be time to think about it.

şimdi bunu düşünmenin zamanı olabilir.

Because, dude, you know, four years."

Çünkü Abi dört yıldan bahsediyoruz."

So, that's in my head, testicles are on my chin,

Neyse aklımda bu var, çenemde testisler,

thoughts are bouncing around.

düşünceler dolanıp duruyor.

And, after that shoot, "Dirty Jobs" really didn't change,

Ve o çekimden sonra Kirli İşler çok da değişmedi,

in terms of what the show is, but it changed for me, personally.

programın ne olduğu açısından,

ama benim için kişisel olarak değişti.

And now, when I talk about the show,

Şimdi ben programdan bahsederken

I no longer just tell the story you heard and 190 like it.

Artık sadece az önce duyduğunuz hikayeyi ve daha başka onun gibi 190 tanesini anlatmıyorum.

Onu da yapıyorum ama artık yanlış öğrendiğim diğer şeylerden de bahsetmeye başlıyorum,

I do, but I also start to talk about some of the other things

I got wrong;

emeğin bazı diğer kavramlarından

some of the other notions of work

bugüne kadar dokunulmaz varsaydıklarımdan

that I've just been assuming are sacrosanct,

ve aslında değiller.

and they're not.

People with dirty jobs are happier than you think.

Kirli işleri olan insanlar sandığınızdan daha mutlular.

As a group, they're the happiest people I know.

Bildiğim en mutlu grup onlar.

Öyle "İşçi Marşı" filan söylemeye başlayacak değilim.

And I don't want to start whistling "Look for the Union Label,"

bütün o mutlu işçi saçmalığı filan da değil.

and all that happy-worker crap.

I'm just telling you that these are balanced people

Sadece diyorum ki bunlar akla gelmeyecek işleri yapan aklıbaşında kişiler.

who do unthinkable work.

Yolda hayvan ölüsü toplayanlar -- yemin ediyorum -- ıslık çalıyorlar çalışırken.

Roadkill picker-uppers whistle while they work, I swear to God --

Ben de çaldım onlarla birlikte.

I did it with them.

They've got this amazing sort of symmetry to their life.

Hayatlarında müthiş bir çeşit simetri var.

And I see it over and over and over again.

Ve ben bunu sürekli tekrar tekrar görüyorum.

So I started to wonder what would happen

Ben de merak etmeye başladım

if we challenged some of these sacred cows?

Acaba bu kutsal ineklere meydan okusak n'olur diye.

Follow your passion --

Tutkunun peşinden git --

we've been talking about it here for the last 36 hours.

Son 36 saattir burda bundan bahsediyoruz.

Tutkunu takip et -- bundan ne zarar gelebilir ki?

Follow your passion -- what could possibly be wrong with that?

Muhtemelen hayatımda aldığım en berbat tavsiye.

It's probably the worst advice I ever got.

(Gülüşmeler)

(Laughter)

İşte, tutkunun peşinden git ve beş parasız kal, di mi?

Follow your dreams and go broke, right?

I mean, that's all I heard growing up.

Yani büyürken bütün duyduğum buydu.

I didn't know what to do with my life,

Hayatımla ne yapacağımı bilmiyordum,

but I was told if you follow your passion, it's going to work out.

ama duyduğuma göre eğer tutkunu takip edersen her şey yoluna girer.

I can give you 30 examples right now.

Size şu anda 30 tane örnek verebilirim --

Bob Combs, the pig farmer in Las Vegas

Las Vegas'taki domuz yetiştiricisi Bob Combs

who collects the uneaten scraps of food from the casinos

kumarhanelerden yenmemiş yemek artıkları toplayıp

and feeds them to his swine.

domuzlarına yediriyor.

Why?

Neden? Çünkü yemediğimiz şeylerde çok fazla protein var

Because there's so much protein in the stuff we don't eat,

domuzları normalin iki katı hızla büyüyor

his pigs grow at twice the normal speed, and he's one rich pig farmer.

ve kendisi de zengin bir domuz çiftçisi

çevre için de yararlı

He's good for the environment,

he spends his days doing this incredible service,

ve günlerini bu inanılmaz işi yaparak geçiriyor,

korkunç kokuyor ama Allah ondan razı olsun.

and he smells like hell, but God bless him.

Müthiş kazanıyor.

He's making a great living.

You ask him, "Did you follow your passion here?"

Eğer "Buraya tutkularının peşinden giderek mi geldin?" diye sorarsanız

and he'd laugh at you.

adam size güler.

The guy's worth -- he just got offered like 60 million dollars for his farm

Adamın değeri -- daha yeni 60 milyon dolarlık teklif aldı Vegas'ın hemen dışındaki çiftliği için

and turned it down, outside of Vegas.

ve geri çevirdi.

He didn't follow his passion.

O adam tutkusunun peşinden filan gitmedi.

He stepped back and he watched where everybody was going,

Bir adım geriye attı ve herkesin ne tarafa gittiğini izledi

sonra kendisi diğer tarafa gitti.

and he went the other way.

Ve ben bu hikayeyi sürekli bir daha dinliyorum.

And I hear that story over and over.

Matt Freund, a dairy farmer in New Canaan, Connecticut,

Matt Froind New Canaan, Connecticut'ta bir mandıracı.

who woke up one day and realized

Bir gün kalkıyor ve fark ediyor ki ineklerinin pisliği

the crap from his cows was worth more than their milk,

sütlerinden daha değerli oluyor

if he could use it to make these biodegradable flowerpots.

eğer şu biyolojik ayrışabilen saksıların yapımında kullanabilirse.

Şimdi bunları Walmart'a satıyor.

Now he's selling them to Walmart, right?

Tutkusunu takip mi etmiş? Adam şimdi -- yapmayın yani.

Follow his passion? The guy's -- come on.

So I started to look at passion,

Böylece ben de tutkuyla ilgilenmeye başladım.

I started to look at efficiency vs. effectiveness.

Verimlilikle etkililik farkına bakmaya başladım --

As Tim talked about earlier, that's a huge distinction.

Tim de bahsetmişti, arada büyük bir fark var.

Ekip çalışması ve kararlılığa bakmaya başladım

I started to look at teamwork and determination.

And basically, all those platitudes they call "successories"

ve genel anlamda o "başarı anahtarları" denilen klişelere

that hang with that schmaltzy art in boardrooms around the world right now,

hani şimdilerde büyük toplantı odalarındaki aşırı duygusal sanat yapıtlarıyla birlikte asılı duruyorlar.

that stuff -- it's suddenly all been turned on its head.

Bütün onlar --

Bir anda tamamen farklı bir anlama büründüler.

Safety. Safety first is ...

Güvenlik -- güvenlik ilk önce gelir?

OSHA, PETA ve Humane Society'ye geri dönecek olursak:

Going back to OSHA and PETA and the Humane Society:

ya OSHA'nınki yanlışsa?

What if OSHA got it wrong?

I mean -- this is heresy, what I'm about to say --

Ya -- birazdan söyleyeceğim şey sapkınlık ama --

but what if it's really safety third?

ya güvenlik aslında üçüncü geliyorsa?

Right?

Öyle değil mi?

(Laughter)

(Kahkahalar)

No, I mean, really.

Yok, gerçekten diyorum.

What I mean to say is:

Demek istediğim bu manyak işleri yaparken birlikte çalıştığım insanlar kadar

I value my safety on these crazy jobs

as much as the people that I'm working with,

değer veriyorum kendi güvenliğime,

fakat bu işleri gerçekten yapan insanlar

but the ones who really get it done --

they're not out there talking about safety first.

kalkıp güvenliğin önce geldiğinden bahsetmiyorlar.

Başka şeylerin önce geldiğini biliyorlar --

They know that other things come first --

the business of doing the work comes first,

işi yapma meselesi önce geliyor,

the business of getting it done.

işi bitirme meselesi.

And I'll never forget, up in the Bering Sea,

Hiç unutmam, Bering Denizi'nde bir yengeç gemisinde

I was on a crab boat with the "Deadliest Catch" guys --

hala üzerinde çalıştığın "Deadliest Catch"in elemanlarıyla birlikteydim ilk sezon.

which I also work on in the first season.

We were about 100 miles off the coast of Russia:

Rusya kıyısının yaklaşık 100 mil açığındayız:

50-foot seas, big waves, green water coming over the wheelhouse, right?

Kocaman, 15 metre dalgalar, dümen köşküne yeşil dalgalar geliyor, tamam mı?

Hayatımda gördüğüm en tehlikeli ortam,

Most hazardous environment I'd ever seen,

and I was back with a guy, lashing the pots down.

ben geride başka bir adamla sepetleri bağlıyorum.

Güvertenin 12 metre yukarsındayım ve

So I'm 40 feet off the deck,

which is like looking down at the top of your shoe, you know,

yukardan ayakkabının ucuna bakmak gibi bir şey

bir yandan okyanusta şu hareketi yapıyor.

and it's doing this in the ocean.

Unspeakably dangerous.

Tarif edilemeyecek kadar tehlikeli.

I scamper down, I go into the wheelhouse

Ben aşağı seyirtiyorum, dümen köşküne giriyorum

and I say, with some level of incredulity,

ve bir miktar inanmazlık haliyle

"Kaptan, OSHA" diyorum.

"Captain -- OSHA?"

"OSHA? Okyanus." diyor

And he says, "OSHA? Ocean."

And he points out there.

ve orayı gösteriyor.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Fakat o anda söylediği dondurucu soğukta tekrar edilemez

But in that moment, what he said next can't be repeated in the Lower 48.

It can't be repeated on any factory floor or any construction site.

Herhangi bir fabrika zemininde veya şantiye alanında tekrar edilecek bir şey değil.

Ama bana bakıyor be "Evlat" diyor --

But he looked at me and said, "Son," --

benim yaşımda bu arada ama bana evlat diyor, bayılıyorum --

he's my age, by the way, he calls me "son," I love that --

he says, "Son, I'm the captain of a crab boat.

"Ben bir yengeç gemisinin kaptanıyım" diyor,

My responsibility is not to get you home alive.

"Benim sorumluluğum seni eve sağlam götürmek değil,

My responsibility is to get you home rich."

benim sorumluluğum seni eve zengin götürmek."

(Laughter)

(Kahkahalar)

You want to get home alive, that's on you."

Eve sağlam dönmek istiyorsan o senin bileceğin iş.

And for the rest of that day -- safety first.

Artık o gün boyunca güvenlik önce geldi

I mean, I was like --

benim için.

So, the idea that we create this sense of complacency

Yani kendi uydurduğumuz bu sahte fikir --

yaptığımız tek şey bir başkasının sorumluluğundan kendimizinmiş gibi bahsettiğimizde

when all we do is talk about somebody else's responsibility

aynı şekilde tam tersi bir durumda da

as though it's our own, and vice versa.

oluşan bu memnunluk hissi.

Anyhow, a whole lot of things.

Neyse, daha bir sürü şey.

I could talk at length about the many little distinctions we made

Yaptığımız bir sürü küçük ayrımdan ve benim

and the endless list of ways that I got it wrong.

olayı sonsuz yanlış anlama şekillerimden uzun uzun bahsedebilirim.

Fakat neticede geldiği nokta şu.

But what it all comes down to is this:

Bir teori geliştirdim ve bunu önümüzdeki

I've formed a theory,

and I'm going to share it now in my remaining 2 minutes and 30 seconds.

kalan 30 saniye içinde paylaşacağım.

It goes like this:

Şöyle bir şey --

emeğe karşı toplum olarak

we've declared war on work, as a society -- all of us.

hepimiz savaş açmış durumdayız.

Sivil bir savaş.

It's a civil war.

It's a cold war, really.

Soğuk bir savaş gerçekten.

We didn't set out to do it

Bunu yapmak için yola çıkmadık

and we didn't twist our mustache in some Machiavellian way,

ya da bıyığımızı da şöyle Makyavelce burmadık

but we've done it.

ama sonuçta yaptık.

And we've waged this war on at least four fronts,

Ve bu savaşı en azından dört cephede savaştık,

certainly in Hollywood.

hiç kuşkusuz Hollywood'da.

The way we portray working people on TV --

Çalışan insanları televizyonda gösterme biçimimiz --

it's laughable.

gülünç.

If there's a plumber, he's 300 pounds

Eğer bir tesisatçı varsa kesin 130 kilodur, kocaman bir kıç yarığı vardır. Kabul edin.

and he's got a giant butt crack, admit it.

You see him all the time.

Her zaman görürsünüz.

That's what plumbers look like, right?

Tesisatçılar hep böyle gözükür, di mi?

We turn them into heroes, or we turn them into punch lines.

Onları vezir de ederiz, rezil de ederiz.

Televizyonun yaptığı budur.

That's what TV does.

We try hard on "Dirty Jobs" not to do that,

"Kirli İşler"de bunu yapmamak için çok uğraşıyoruz.

which is why I do the work and I don't cheat.

hile yapmayıp işi gerçekten kendim yapmamın sebebi de bu.

Fakat biz bu savaşı Madison Avenue'de yaşadık.

But, we've waged this war on Madison Avenue.

So many of the commercials that come out there in the way of a message --

Yani ordan çıkan reklamların bir çoğunda --

what's really being said?

mesajın veriliş şekliyle gerçekten söylenen ne oluyor?

"Your life would be better if you could work a little less,

Biraz daha az çalışabilsen hayatın çok daha iyi olur,

didn't have to work so hard, got home a little earlier,

bu kadar çok çalışmak zorunda olmasaydın eve biraz daha erken gelebilirdin,

biraz daha erken emekli olabilirsen, biraz daha erken çıkabilsen --

could retire a little faster, punch out a little sooner."

hepsi orda, hep en baştan, tekrar tekrar.

It's all in there, over and over, again and again.

Washington? Mevcut işlerin özündeki gerçekliği etkileyen işlemler

Washington?

I can't even begin to talk about the deals and policies in place

ve politikalar hakkında konuşmaya başlayamam bile

that affect the bottom-line reality of the available jobs,

because I don't really know; I just know that that's a front in this war.

çünkü aslında bilmiyorum.

Sadece onun da savaşta bir cephe olduğunu biliyorum.

And right here, guys -- Silicon Valley.

Tam burda ya, Silikon Vadisi'nde,

I mean -- how many people have an iPhone on them right now?

Ya -- kaç kişide şu an iphone var?

How many people have their BlackBerry?

Kaç kişide Blackberry var?

We're plugged in; we're connected.

Prize takılıyız, bağlantıdayız.

I would never suggest for a second

Ben hiçbir zaman bir saniyeliğine bile

that something bad has come out of the tech revolution.

teknoloji devriminden kötü bir şey geldiğini iddia etmem.

Good grief, not to this crowd.

Aman Allahım, bu topluluğa hiç değil.

(Laughter)

(Kahkahalar)

But I would suggest

Ama iddia edeceğim şey, öykünme olmadan

that innovation without imitation is a complete waste of time.

yapılan icadın vakit kaybı olduğudur.

Kimse öykünmeyi "Kirli İşler" ekibinin yapılması gerektiğini

And nobody celebrates imitation

the way "Dirty Jobs" guys know it has to be done.

bildiği şekilde övmez.

Your iPhone without those people making the same interface,

Aynı arayüzü, aynı devreyi, aynı kartı tekrar tekrar

the same circuitry, the same board, over and over --

yapan o insanlar olmadan iphone'unuz nedir?

all of that -- that's what makes it equally as possible

Bütün hepsini? Onu içine giren deha kadar

as the genius that goes inside of it.

eşit bir şekilde mümkün kılan da bu.

Şimdi yeni bir alet çantamız var mesela.

So, we've got this new toolbox. You know?

Our tools today don't look like shovels and picks.

Bugün aletlerimiz kazma kürek gibi gözükmüyor.

Etrafta birlikte dolaştığımız şeyler gibi gözüküyor.

They look like the stuff we walk around with.

And so the collective effect of all of that

Ve bütün bunların toplu etkisi de

has been this marginalization of lots and lots of jobs.

bir sürü işin marjinalize edilmesi haline geldi.

Ve ben de fark ettim ki, bu oyunda muhtemelen artık çok geç --

And I realized, probably too late in this game --

I hope not, because I don't know if I can do 200 more of these things --

Umuyorum değildir çünkü bunlardan bir 200 tane daha yapabilir miyim bilmiyorum --

ama yapabildiğimiz kadar yapacağız.

but we're going to do as many as we can.

Ve benim için bilinmesi ve gerçekten

And to me, the most important thing to know

and to really come face to face with,

yüzyüze gelinmesi gereken en önemli şey

is that fact that I got it wrong about a lot of things,

birçok şeyde yanılmış olduğum

not just the testicles on my chin.

sadece çenemdeki testislerde değil.

I got a lot wrong.

Birçok konuda yanılmışım.

So, we're thinking -- by "we," I mean me --

Sonra düşündük ki -- düşündük derken sadece ben --

(Laughter)

yapılması gereken, emekle ilgili bir halka ilişkiler konusması yapmak

that the thing to do is to talk about a PR campaign for work --

el emeğiyle, kalifiye emekle ilgili.

manual labor, skilled labor.

Birinin ortaya çıkıp

Somebody needs to be out there, talking about the forgotten benefits.

unutulmuş yararlardan bahsetmesi gerek.

I'm talking about grandfather stuff,

Dedelerimizin yaptıklarından bahsediyorum

the stuff a lot us probably grew up with

muhtemelen birçoğumuzun onlarla büyüdüğü

but we've kind of -- you know, kind of lost a little.

fakat bir şekilde birazcık

unutmuş olduğumuz.

Barack wants to create two and a half million jobs.

Barack iki milyon iş yaratmak istiyor.

Altyapı çok büyük bir mesele.

The infrastructure is a huge deal.

This war on work that I suppose exists, has casualties like any other war.

Varolduğunu düşündüğüm emek üzerine olan bu savaşın da

kayıpları var, her savaşın olduğu gibi.

The infrastructure is the first one,

Altyapı birincisi;

declining trade school enrollments are the second one.

meslek okulları kayıtlarındaki düşüş ikincisi.

Her yıl: daha az elektirikçi

Every single year, fewer electricians, fewer carpenters, fewer plumbers,

daha az marangoz, daha az tesisatçı,

daha az kaynakçı, daha az boru tesisatçısı

fewer welders, fewer pipe fitters, fewer steam fitters.

daha az ısıtma döşemecisi var.

The infrastructure jobs that everybody is talking about creating

Herkesin daha fazla yaratmaktan bahsettiği o altyapı işleri

are those guys -- the ones that have been in decline, over and over.

bu insanlar --

sürekli düşüşte olanlar.

Meanwhile, we've got two trillion dollars, at a minimum,

Diğer yandan -- Amerika İnşaat Mühendisleri Topluluğu'na göre en azından --

according to the American Society of Civil Engineers,

iki trilyon dolar harcama yapmamız gerekiyor

that we need to expend to even make a dent in the infrastructure,

altyapıda yalnızca bir adım bile atabilmek için

ki şu anda "D eksi" seviyesinde değerlendiriliyor.

which is currently rated at a D minus.

Şimdi, eğer ben bir şey için adaylığımı koyup yarışıyorsam, ki ben bunu yapmıyorum bile,

So, if I were running for anything -- and I'm not --

I would simply say that the jobs we hope to make

en basit haliyle derdim ki;

and the jobs we hope to create

yapmayı ve üretmeyi umduğumuz işler

aren't going to stick unless they're jobs that people want.

insanların istediği işler olmadığı sürece tutmayacak.

Biliyorum bu konferansın amacı

And I know the point of this conference

is to celebrate things that are near and dear to us,

bize yakın ve değerli olan şeyleri övmek,

but I also know that clean and dirty aren't opposites.

fakat temiz ve kirlinin birbirinin zıttı olmadıklarını da biliyorum.

They're two sides of the same coin, just like innovation and imitation,

Aynı madalyonun iki yüzü onlar,

tıpkı icatla öykünmek gibi,

like risk and responsibility, like peripeteia and anagnorisis,

riskle sorumluluk gibi

peripeteia ile anagnorisis gibi,

artık titremediğini umduğum o zavallı kuzu,

like that poor little lamb, who I hope isn't quivering anymore,

ve biten zamanım gibi.

and like my time that's gone.

It's been great talking to you.

Sizinle konuşmak çok güzeldi

And get back to work, will you?

işinizin başına dönün, olur mu?

(Applause)

(Alkış)