Learning from dirty jobs | Mike Rowe

Tłumaczenie: Rysia Wand Korekta: Weronika Łabaj

Wezwano mnie i ekipę "Brudnej roboty"

The "Dirty Jobs" crew and I were called

to a little town in Colorado, called Craig.

do miasteczka Craig, w Kolorado.

It's only a couple dozen square miles.

parę hektarów na krzyż, w Górach Skalistych.

It's in the Rockies.

Chodziło o pracę hodowcy owiec.

And the job in question was sheep rancher.

My role on the show, for those of you who haven't seen it -- it's pretty simple.

Moja rola w programie jest bardzo prosta.

I'm an apprentice,

Jestem uczniem i pracuję z ludźmi danej profesji.

and I work with the people who do the jobs in question.

And my responsibilities are to simply try and keep up,

Staram się nadążyć,

and give an honest account of what it's like to be these people

a potem przedstawić wierny opis

for one day in their life.

jednego dnia ich życia.

The job in question: herding sheep.

Hodowla owiec. Świetnie.

Great.

We go to Craig and we check into a hotel,

Jedziemy do Craig i meldujemy się w hotelu.

and I realize the next day

Dowiaduję się następnego dnia,

that castration is going to be an absolute part of this work.

że muszę wziąć udział w kastracji.

Zwykle nie zbieram informacji przed programem.

Normally, I never do any research at all.

But this is a touchy subject, and I work for the Discovery Channel,

To jednak drażliwy temat, pracuję dla Discovery Channel,

and we want to portray accurately whatever it is we do.

a chcemy wiernie przedstawić wydarzenia,

And we certainly want to do it with a lot of respect for the animals.

traktując zwierzęta z szacunkiem.

So I call the Humane Society and I say,

Zadzwoniłem do Humane Society.

"Look, I'm going to be castrating some lambs. Can you tell me the deal?"

"Mam kastrować jagnięta.

Możecie mi coś o tym powiedzieć?"

And they're like, "Yeah, it's pretty straightforward."

Odparli: "To całkiem proste."

They use a band, basically, a rubber band, like this, only a little smaller.

Używa się gumki, trochę mniejszej niż ta.

This one was actually around the playing cards

Tę mam z talii kart, którą wczoraj dostałem,

I got yesterday --

(Laughter)

ale jest podobna.

But it had a certain familiarity to it.

And I said, "Well, what exactly is the process?"

Pytam: "Jak to dokładnie wygląda?"

And they said, "The band is applied to the tail, tightly.

Mówią: "Gumką zaciskamy ogon.

And then another band is applied to the scrotum, tightly.

Drugą gumką ściska się worek mosznowy.

Blood flow is slowly retarded;

Krew krąży coraz wolniej,

a week later the parts in question fall off.

a po tygodniu organ odpada."

"Great -- got it."

"Świetnie! Kapuję!"

OK, I call the SPCA to confirm this.

Zadzwoniłem też do TOZu, potwierdzili.

They confirm it.

I also call PETA just for fun,

Zadzwoniłem i do PETA, dla zabawy. Niechętnie, ale potwierdzili.

and they don't like it, but they confirm it.

OK, that's basically how you do it.

Czyli tak się to robi.

So the next day I go out.

Natępnego dnia wychodzę.

And I'm given a horse and we go get the lambs

Dostaję konia i jedziemy po jagnięta.

and we take them to a pen that we built,

Zapędzamy je do zagrody

and we go about the business of animal husbandry.

i zabieramy się do rzeczy.

Melanie is the wife of Albert.

Melanie to żona Alberta.

Albert is the shepherd in question.

Albert to rzeczony pasterz.

Melanie picks up the lamb, one hand on both legs on the right,

Melanie podnosi jagnię,

w jednej ręce trzyma lewe nogi, w drugiej - prawe.

likewise on the left.

Lamb goes on the post, she opens it up.

Kładzie jagnię na słupku, rozwiera mu nogi.

No dobra.

Alright. Great.

Albert goes in, I follow Albert, the crew is around.

Przychodzi Albert. Ja i ekipa za nim.

I always watch the process done the first time before I try it.

Zawsze przyglądam się zanim coś zrobię,

Being an apprentice, you know, you do that.

jak przystało na czeladnika.

Albert reaches in his pocket to pull out, you know, this black rubber band,

Albert sięga do kieszeni po gumkę,

but what comes out instead is a knife.

ale wyciąga nóż.

And I'm like, "Hmm, that's not rubber at all," you know?

Rany, to wcale nie gumka!

(Laughter)

Otworzył nóż. W ostrzu odbiło się słońce

And he kind of flicked it open in a way that caught the sun

that was just coming over the Rockies, it was very --

wschodzące nad Górami Skalistymi.

(Laughter)

It was ... it was impressive.

Robi wrażenie.

In the space of about two seconds,

W dwie sekundy Albert przykłada nóż

Albert had the knife between the cartilage of the tail,

do chrząstki ogona jagnięcia, obok odbytu,

right next to the butt of the lamb,

and very quickly, the tail was gone and in the bucket that I was holding.

i odcięty ogon ląduje w wiadrze, które trzymam.

Kciukiem i zrogowaciałym palcem wskazującym

A second later, with a big thumb and a well-calloused forefinger,

he had the scrotum firmly in his grasp.

złapał mocno za mosznę

And he pulled it toward him, like so,

i pociągnął do siebie,

and he took the knife and he put it on the tip.

wziął nóż i przyłożył do koniuszka.

"Now, you think you know what's coming, Michael,

Wiecie co teraz nastąpi, co? Otóż nie.

You don't, OK?"

(Laughter)

He snips it, throws the tip over his shoulder,

Nacina, wyrzuca skrawek przez ramię,

and then grabs the scrotum and pushes it upward,

łapie mosznę i wypycha w górę.

and then his head dips down, obscuring my view.

Opuszcza głowę, zasłaniając mi widok,

But what I hear is a slurping sound,

ale słyszę siorbanie

i dźwięk, jak odrywanie rzepa od lepkiej ściany,

and a noise that sounds like Velcro being yanked off a sticky wall,

and I am not even kidding.

Wcale nie żartuję.

Możemy włączyć film?

Can we roll the video?

Żartuję, nie będziemy...

No, I'm kidding, we don't --

(Laughter)

(Śmiech)

I thought it best to talk in pictures.

Lepiej obrazowo opowiadać.

Po raz pierwszy w historii "Brudnej roboty"

I do something now I've never, ever done on a "Dirty Jobs" shoot, ever.

I say, "Time out. Stop."

zawołałem "Kamera stop".

You guys know the show, we use take one; we don't do take two.

Znacie ten program. Kręcimy raz i wystarczy.

There's no writing, there's no scripting, there's no nonsense.

Nie ma scenariusza, dialogów i głupot.

We don't fool around, we don't rehearse --

Nie błaznujemy, nie robimy prób,

we shoot what we get!

kręcimy tak, jak jest.

I said, "Stop. This is nuts."

Powiedziałem: "Stop. Bez jaj."

I mean --

To znaczy...

(Laughter)

"This is crazy.

(Śmiech)

To szaleństwo.

We can't do this."

Nie możemy tego zrobić.

And Albert's like, "What?"

Albert pyta: "Co?"

And I'm like, "I don't know what just happened,

Ja na to: "Nie wiem, co tu się dzieje,

but there are testicles in this bucket,

ale w wiadrze są jądra, a tak się nie robi".

and that's not how we do it."

He said "Well, that's how we do it."

A on: "U nas tak się to robi."

I said, "Why would you do it this way?"

"Ale dlaczego?"

And before I even let him explain,

Nie dałem mu nawet dojść do słowa.

I said, "I want to do it the right way, with the rubber bands."

"Chcę to zrobić jak należy, z gumkami".

And he says, "Like the Humane Society?"

A on: "Jak Towarzystwo Opieki nad Zwierzętami?".

I said, "Yes, like the Humane Society.

"Tak, tak jak TOZ.

Let's do something that doesn't make the lamb squeal and bleed.

Żeby jagnię nie beczało i nie krwawiło.

Nasz program leci na 5 kontynentach,

We're on in five continents, dude!

We're on twice a day on the Discovery -- we can't do this."

w Discovery Channel - nie możemy tak".

On na to: "OK."

He says, "OK."

He goes to his box and pulls out a bag of these little rubber bands.

Wyciągnął ze skrzyni torbę małych gumek.

Melanie przyniosła następne jagnię,

Melanie picks up another lamb, puts it on the post,

band goes on the tail, band goes on the scrotum.

jedna gumka na ogon, druga na mosznę.

Lamb goes on the ground, lamb takes two steps, falls down,

Jagnię staje na ziemi, robi dwa kroki, pada,

wstaje, trzęsie się trochę,

gets up, shakes a little,

takes another couple steps, falls down.

znów robi parę kroków, pada.

Myślę sobie, coś z nim niedobrze.

I'm like, this is not a good sign for this lamb, at all.

Jagnię wstaje, idzie do kąta, drży,

Gets up, walks to the corner.

It's quivering, and it lies down and it's in obvious distress.

kładzie się, wyraźnie cierpi.

And I'm looking at the lamb and I say, "Albert, how long?

Pytam Alberta: "Jak długo tak?

When does he get up?"

Kiedy wstanie?"

He's like, "A day?"

A on: "Jakiś dzień".

I said, "A day! How long does it take them to fall off?"

"Cały dzień! A za ile odpadną?"

"A week."

"Za tydzień"

Meanwhile, the lamb that he had just done his little procedure on

Tymczasem pierwsze jagnię, po zabiegu,

is, you know, he's just prancing around, bleeding stopped.

już skacze dookoła, krwawienie ustało.

Skubie sobie trawę, figluje.

He's, you know, nibbling on some grass, frolicking.

And I was just so blown away at how completely wrong I was,

Uderzyło mnie,

jak bardzo się myliłem.

in that second.

Jak często kompletnie się mylę.

And I was reminded how utterly wrong I am, so much of the time.

(Laughter)

(Śmiech)

And I was especially reminded

Zrozumiałem też, że mam pecha,

of what a ridiculously short straw I had that day,

because now I had to do what Albert had just done,

bo teraz muszę zrobić to, co Albert,

and there are like 100 of these lambs in the pen.

a w zagrodzie stoi ze 100 jagniąt.

Nagle wszystko zaczęło przypominać

And suddenly, this whole thing's starting to feel like a German porno,

and I'm like --

niemieckiego pornosa.

(Laughter)

Melanie picks up the lamb, puts it on the post, opens it up.

Melanie podnosi jagnię,

kładzie, rozwiera mu nogi.

Albert hands me the knife.

Albert wręcza mi nóż.

I go in, tail comes off.

Nacinam, odpada ogon.

I go in, I grab the scrotum, tip comes off.

Wchodzę, łapię mosznę, odpada koniuszek.

Albert instructs, "Push it way up there."

Albert instruuje: "Wypchnij tutaj".

I do.

Wypycham.

"Push it further."

"Wypchnij więcej".

I do.

Wypycham więcej.

The testicles emerge. They look like thumbs, coming right at you.

Jądra, jak dwa kciuki wyjeżdzają wprost na mnie.

And he says, "Bite 'em.

A on mówi: "Gryź.

Just bite 'em off."

Po prostu je odgryź."

(Laughter)

Słyszę jego głos, wszystkie słowa.

And I heard him, I heard all the words --

(Laughter)

(Śmiech)

Skąd ja się tu wziąłem?

Like, how did I get here?

How did -- I mean --

Jakim cudem tu jestem?

how did I get here?

Jakim cudem tu jestem?

It's just -- it's one of those moments where the brain goes off on its own,

(Śmiech)

W takich chwilach mózg się sam resetuje.

and suddenly, I'm standing there in the Rockies,

Nagle stoję, w Górach Skalistych,

and all I can think of is the Aristotelian definition of a tragedy.

a myślę tylko o definicji tragedii wg Arystotelesa.

You know, Aristotle says a tragedy is that moment

Wg Arystotelesa tragedia to moment, w którym

bohater staje twarzą w twarz ze swą tożsamością.

when the hero comes face to face with his true identity.

(Laughter)

(Śmiech)

And I'm like, "What is this jacked-up metaphor?

Myślę: "Co to za nadęta metafora?

I don't like what I'm thinking right now."

Nie podoba mi się ta myśl"

Ale nie mogę się pozbyć ani tej myśli,

And I can't get this thought out of my head,

ani widoku sprzed oczu,

and I can't get that vision out of my sight,

so I did what I had to do.

więc robię, co należy.

I went in and I took them.

Wziąłem je i chwyciłem.

I took them like this,

O tak.

and I yanked my head back.

I szarpnąłem głową do tyłu.

And I'm standing there with two testicles on my chin.

No i stoję tak,

z dwoma jądrami na brodzie.

(Laughter)

(Śmiech)

And now I can't get -- I can't shake the metaphor.

Nie mogę pozbyć się tej metafory.

I'm still in "Poetics," in Aristotle, and I'm thinking --

Wciąż tkwię w Arystotelesie.

Znikąd dopadły mnie 2 określenia,

out of nowhere, two terms come crashing into my head, that I hadn't heard

wbite mi do głowy w college'u.

since my classics professor in college drilled them there.

And they are "anagnorisis" and "peripeteia."

Anagnorisis i peripeteia.

Anagnorisis and peripeteia.

Anagnorisis i peripeteia.

Anagnorisis znaczy po grecku 'odkrycie',

Anagnorisis is the Greek word for discovery.

Literally, the transition from ignorance to knowledge is anagnorisis.

przejście od ignorancji do wiedzy, czyli to,

It's what our network does; it's what "Dirty Jobs" is.

czym zajmuje się nasza stacja.

Na tym polega "Brudna robota".

And I'm up to my neck in anagnorises every single day.

Co dzień po szyję tkwię w anagnorisach.

Great.

Świetnie.

Drugie słowo, peripeteia,

The other word, peripeteia,

that's the moment in the great tragedies --

to moment w wielkich tragediach

Euripides and Sophocles.

Eurypidesa i Sofoklesa.

That's the moment where Oedipus has his moment, where he suddenly realizes

Moment, w którym Edyp

zdaje sobie sprawę, że odlotowa laska

that hot chick he's been sleeping with and having babies with

z którą sypia i ma dzieci, to jego matka.

is his mother.

That's peripety, or peripeteia.

To jest perypetia

lub peripeteia.

And this metaphor in my head --

Z myślą o tej metaforze

I've got anagnorisis and peripeteia on my chin --

mam na brodzie anagnorisis i peripetię.

(Laughter)

(Śmiech)

To jest świetne narzędzie.

I've got to tell you, it's such a great device, though.

When you start to look for peripeteia,

Kiedy zaczynasz szukać perypetii,

znajdujesz ją wszędzie.

you find it everywhere.

I mean, Bruce Willis in "The Sixth Sense," right?

Weźmy Bruce'a Willisa w "Szóstym zmyśle".

Spends the whole movie trying to help the little kid who sees dead people,

Cały film pomaga chłopcu widzącemu umarłych,

and then -- boom! -- "Oh, I'm dead."

i nagle, bum, a, to ja umarłem. Perypetia.

Peripeteia. You know?

Wiecie, o czym mówię?

It's crushing when the audience sees it the right way.

Kiedy widz to pojmuje, odczuwa wstrząs.

Neo in "The Matrix," you know?

Neo w "Matrixie".

"Oh, I'm living in a computer program.

Ojej, żyję w programie komputerowym. Dziwne.

That's weird."

These discoveries that lead to sudden realizations.

Te odkrycia wiodą do nagłych olśnień.

Olśniewało mnie w ponad 200 brudnych robotach,

And I've been having them, over 200 dirty jobs,

I have them all the time, but that one --

ale ta poruszyła mnie w niezwykły sposób.

that one drilled something home in a way that I just wasn't prepared for.

Stałem tam,

And, as I stood there,

looking at the happy lamb that I had just defiled --

patrząc na wesołe jagnię, które właśnie zbrukałem.

but it looked OK;

Wyglądało w porządku.

looking at that poor other little thing that I'd done it the right way on,

Patrzyłem na drugiego biedaka, którego kazałem potraktować poprawnie.

Uderzyło mnie,

and I just was struck by --

if I'm wrong about that,

że skoro nie miałem racji w tej sprawie,

and if I'm wrong so often, in a literal way,

i tak często nie mam racji,

what other peripatetic misconceptions might I be able to comment upon?

może mógłbym objaśniać i inne perypatetyczne nieporozumienia?

Because, look -- I'm not a social anthropologist,

Nie jestem socjo-antropologiem,

ale mam kolegę, który jest.

but I have a friend who is.

And I talk to him.

Rozmawiam z nim.

(Laughter)

(Śmiech)

And he says, "Hey Mike, look.

Powiedział mi

I don't know if your brain is interested in this sort of thing or not,

Nie wiem, czy cię to intelektualnie zainteresuje,

but do you realize you've shot in every state?

ale wiesz, że kręciłeś we wszystkich stanach?

You've worked in mining, you've worked in fishing,

Pracowałeś w kopalni, w rybołówstwie,

you've worked in steel, you've worked in every major industry.

w stalowni, w każdym większym przemyśle.

You've had your back shoulder to shoulder with these guys

Pracowałeś ramię w ramię z facetami,

that our politicians are desperate to relate to every four years, right?"

o których zjednaniu politycy marzą co 4 lata.

I can still see Hillary doing the shots of rye,

Pamiętam, jak Hillary strzelała lufki żytniówki

dribbling down her chin, with the steel workers.

z pracownikami stalowni.

Pracuję z takimi ludźmi codziennie.

I mean, these are the people that I work with every single day.

"And if you have something to say about their thoughts, collectively,

Jeśli chcesz przekazać, co myślą, jako grupa,

it might be time to think about it.

warto nad tym pomyśleć.

Because, dude, you know, four years."

Bo wiesz, cztery lata.

So, that's in my head, testicles are on my chin,

To mi chodzi po głowie, jądra na brodzie,

thoughts are bouncing around.

myśli się kłębią.

And, after that shoot, "Dirty Jobs" really didn't change,

To ujęcie nie zmieniło "Brudnej roboty" jako programu,

in terms of what the show is, but it changed for me, personally.

To ujęcie nie zmieniło "Brudnej roboty" jako programu,

ale zmieniło mnie jako czlowieka.

And now, when I talk about the show,

Teraz, kiedy opowiadam o programie,

I no longer just tell the story you heard and 190 like it.

nie sypię już tylko historyjkami, jakich wiele.

Mówię też o innych swoich pomyłkach,

I do, but I also start to talk about some of the other things

I got wrong;

błędnych założeniach,

some of the other notions of work

które brałem za pewnik,

that I've just been assuming are sacrosanct,

choć wcale takie nie są.

and they're not.

People with dirty jobs are happier than you think.

Ludzie od brudnej roboty są szczęśliwsi, niż sądzimy

As a group, they're the happiest people I know.

Nie ma od nich szczęśliwszej grupy.

Nie mówię tu o związkach zawodowych

And I don't want to start whistling "Look for the Union Label,"

i bzdurach o szczęśliwych robotnikach.

and all that happy-worker crap.

I'm just telling you that these are balanced people

Mówię tylko, że ci ludzie wykonują nieprawdopodobną robotę.

who do unthinkable work.

Pogwizdują zbierając z asfaltu rozjechane zwierzaki, przysięgam!

Roadkill picker-uppers whistle while they work, I swear to God --

Sam to z nimi robiłem.

I did it with them.

They've got this amazing sort of symmetry to their life.

Ich życie jest zdumiewająco symetryczne,

And I see it over and over and over again.

co potwierdzam raz za razem.

So I started to wonder what would happen

Co by się stało,

if we challenged some of these sacred cows?

gdyby rzucić wyzwanie świętym krowom?

Follow your passion --

"Idź za swoją pasją."

we've been talking about it here for the last 36 hours.

Mówimy tu o tym od 36 godzin.

"Idź za swoją pasją" - cóż w tym złego?

Follow your passion -- what could possibly be wrong with that?

Ano, to najgorsza rada, jaką w życiu dostałem.

It's probably the worst advice I ever got.

(Śmiech)

(Laughter)

Spełniaj swe marzenia i zbankrutuj.

Follow your dreams and go broke, right?

I mean, that's all I heard growing up.

To słyszałem dorastając.

I didn't know what to do with my life,

Nie wiedziałem, co z sobą robić w życiu,

but I was told if you follow your passion, it's going to work out.

ale wmawiano mi, że idąc za pasją, dam sobie radę.

I can give you 30 examples right now.

Podam wam ze 30 przykładów.

Bob Combs, the pig farmer in Las Vegas

Bob Combs, hodowca świń z Las Vegas

who collects the uneaten scraps of food from the casinos

zbiera resztki jedzenia z kasyn

and feeds them to his swine.

i daje to świniom.

Why?

Dlaczego? Bo w resztkach jest tyle protein,

Because there's so much protein in the stuff we don't eat,

że świnie rosną mu 2 razy szybciej niż zwykle

his pigs grow at twice the normal speed, and he's one rich pig farmer.

a on się bogaci,

pomaga środowisku

He's good for the environment,

he spends his days doing this incredible service,

za dnia wyświadcza tę niewiarogodną usługę,

śmierdzi jak diabli, ale dzięki mu za to.

and he smells like hell, but God bless him.

Świetnie zarabia.

He's making a great living.

You ask him, "Did you follow your passion here?"

Zapytaj, czy szedł za swoją pasją

and he'd laugh at you.

to cię wyśmieje.

The guy's worth -- he just got offered like 60 million dollars for his farm

Ktoś proponował mu 60 milionów za jego farmę

and turned it down, outside of Vegas.

pod Las Vegas - odmówił.

He didn't follow his passion.

Nie szedł za pasją.

He stepped back and he watched where everybody was going,

Cofnął się i przypatrzył dokąd idą inni,

po czym ruszył w drugą stronę.

and he went the other way.

Ta historia sie powtarza.

And I hear that story over and over.

Matt Freund, a dairy farmer in New Canaan, Connecticut,

Matt Froind, producent mleka w New Canaan, Connecticut.

who woke up one day and realized

Uświadomił sobie, że krowi nawóz

the crap from his cows was worth more than their milk,

jest wart więcej od mleka,

if he could use it to make these biodegradable flowerpots.

jeśli zrobi z niego bio-degradowalne doniczki.

Sprzedaje je do Walmartu.

Now he's selling them to Walmart, right?

Idź za pasją - dajcie spokój.

Follow his passion? The guy's -- come on.

So I started to look at passion,

Zacząłem przyglądać się pasji.

I started to look at efficiency vs. effectiveness.

Obserwowałem wydajność kontra efektywność.

As Tim talked about earlier, that's a huge distinction.

Jak wspominał Tim, to wielka różnica.

Obserwowałem pracę zespołową i determinację

I started to look at teamwork and determination.

And basically, all those platitudes they call "successories"

i inne banały, tzw. akcesoria sukcesu,

that hang with that schmaltzy art in boardrooms around the world right now,

których kiczowate obrazy wiszą w salach konferencyjnych świata.

that stuff -- it's suddenly all been turned on its head.

Wszystko stanęło na głowie.

Wszystko stanęło na głowie.

Safety. Safety first is ...

Bezpieczeństwo przede wszystkim.

BHP, PETA i Humane Society.

Going back to OSHA and PETA and the Humane Society:

A jeśli BHP się myli?

What if OSHA got it wrong?

I mean -- this is heresy, what I'm about to say --

Może to, co powiem, zabrzmi jak herezja,

but what if it's really safety third?

ale jeśli bezpieczeństwo jest tylko

Right?

na trzecim miejscu?

(Laughter)

(Śmiech)

No, I mean, really.

Poważnie.

What I mean to say is:

Cenię bezpieczeństwo podczas pracy

I value my safety on these crazy jobs

as much as the people that I'm working with,

tak samo jak ci, z którymi pracuję.

Ale żeby coś osiągnąć, nie można

but the ones who really get it done --

they're not out there talking about safety first.

stawiać bezpieczeństwa na pierwszym miejscu.

Oni wiedzą, że tam stoi co innego:

They know that other things come first --

the business of doing the work comes first,

wykonanie pracy.

the business of getting it done.

wykonanie pracy.

And I'll never forget, up in the Bering Sea,

Nie zapomnę Morza Beringa, na krewetkowcu,

I was on a crab boat with the "Deadliest Catch" guys --

z ekipą innego programu Discovery, przy którym pracowałem.

which I also work on in the first season.

We were about 100 miles off the coast of Russia:

Jesteśmy 160 km od wybrzeży Rosji.

50-foot seas, big waves, green water coming over the wheelhouse, right?

Głębokość 15m, duża fala, woda przelewa się przez pokład.

Niebezpiecznie jak licho.

Most hazardous environment I'd ever seen,

and I was back with a guy, lashing the pots down.

Z drugim gościem przywiązywalismy pojemniki.

Wiszę 12m nad pokładem,

So I'm 40 feet off the deck,

which is like looking down at the top of your shoe, you know,

jakbym patrzył na czubek buta,

a wszystko robi tak.

and it's doing this in the ocean.

Unspeakably dangerous.

niewymownie niebezpieczne.

I scamper down, I go into the wheelhouse

Pędzę na mostek

and I say, with some level of incredulity,

i mówię z niedowierzaniem:

"Kapitanie, BHP."

"Captain -- OSHA?"

On pyta: "BHP? To ocean."

And he says, "OSHA? Ocean."

And he points out there.

I pokazuje tam.

(Laughter)

(Śmiech)

Potem powiedział coś tak nieparlamentarnego,

But in that moment, what he said next can't be repeated in the Lower 48.

It can't be repeated on any factory floor or any construction site.

że nie da się powtórzyć nawet na budowie.

Spojrzał na mnie: "Synu..."

But he looked at me and said, "Son," --

ma tyle lat, co ja, a mówi mi "synu", cudowne,

he's my age, by the way, he calls me "son," I love that --

he says, "Son, I'm the captain of a crab boat.

"Synu, jestem kapitanem krewetkowca.

My responsibility is not to get you home alive.

Nie mam dostarczyć cię do domu żywego,

My responsibility is to get you home rich."

tylko bogatego."

(Laughter)

(Śmiech)

You want to get home alive, that's on you."

"Chcesz wrócić żywy - to twoja sprawa."

And for the rest of that day -- safety first.

Odtąd sam dbałem o bezpieczeństwo.

I mean, I was like --

Robiłem tak...

So, the idea that we create this sense of complacency

Tworzymy fałszywy spokój ducha,

Tworzymy fałszywy spokój ducha,

when all we do is talk about somebody else's responsibility

biorąc odpowiedzialność za kogoś

as though it's our own, and vice versa.

lub przypisując mu własną.

Anyhow, a whole lot of things.

Dużo by mówić.

I could talk at length about the many little distinctions we made

Dostrzegliśmy wiele różnic,

and the endless list of ways that I got it wrong.

ale często nie miałem racji.

Wniosek nasuwa się taki.

But what it all comes down to is this:

Sformułowałem teorię, którą teraz się podzielę

I've formed a theory,

and I'm going to share it now in my remaining 2 minutes and 30 seconds.

przez ostatnie 2 minuty i 30 sekund.

It goes like this:

Wypowiedzieliśmy wojnę pracy,

Wypowiedzieliśmy wojnę pracy,

we've declared war on work, as a society -- all of us.

jako społeczeństwo.

To wojna domowa.

It's a civil war.

It's a cold war, really.

A raczej zimna wojna.

We didn't set out to do it

Nie mieliśmy takiego zamiaru,

and we didn't twist our mustache in some Machiavellian way,

nie podkręcaliśmy machiawellicznego wąsa,

but we've done it.

ale jednak.

And we've waged this war on at least four fronts,

Toczymy wojnę na 4 frontach.

certainly in Hollywood.

W Hollywood,

The way we portray working people on TV --

telewizyjne portrety pracujących ludzi

it's laughable.

są śmiechu warte.

If there's a plumber, he's 300 pounds

Hydraulik musi mieć 130kg i tyłek wystający ze spodni.

and he's got a giant butt crack, admit it.

You see him all the time.

Ciągle takich widzimy.

That's what plumbers look like, right?

Tak wyglądają hydraulicy, nie?

We turn them into heroes, or we turn them into punch lines.

Robimy z nich bohaterów albo puenty dowcipów.

To robi telewizja.

That's what TV does.

We try hard on "Dirty Jobs" not to do that,

W "Brudnej robocie" staramy się tego nie robić.

which is why I do the work and I don't cheat.

Dlatego wykonuję pracę i nie oszukuję.

Wojnę wytoczył świat reklamy.

But, we've waged this war on Madison Avenue.

So many of the commercials that come out there in the way of a message --

Wychodzi tyle reklam

what's really being said?

z jakim przesłaniem?

"Your life would be better if you could work a little less,

Żeby żyć lepiej, trzeba mniej pracować,

didn't have to work so hard, got home a little earlier,

pracować lżej, wcześniej wracać do domu,

wcześniej przejść na emeryturę, wyjść z pracy.

could retire a little faster, punch out a little sooner."

Powtarzają nam to w kółko.

It's all in there, over and over, again and again.

Waszyngton. Trudno mi nawet mówić o polityce

Washington?

I can't even begin to talk about the deals and policies in place

wpływającej na faktycznie potrzebne zawody,

that affect the bottom-line reality of the available jobs,

because I don't really know; I just know that that's a front in this war.

bo jej nie znam.

Ale to front wojenny.

And right here, guys -- Silicon Valley.

Po czwarte Dolina Krzemowa.

I mean -- how many people have an iPhone on them right now?

Ilu z was ma przy sobie iPhona?

How many people have their BlackBerry?

A ile Blackberry?

We're plugged in; we're connected.

Jesteśmy podłączeni, połączeni.

I would never suggest for a second

W życiu nie sugerowałbym,

that something bad has come out of the tech revolution.

że coś złego wynika z rewolucji technicznej.

Good grief, not to this crowd.

Nie na tej sali.

(Laughter)

(Śmiech)

But I would suggest

Sugeruję natomiast, że innowacja bez imitacji

that innovation without imitation is a complete waste of time.

to kompletna strata czasu.

Jednak nikt nie świętuje imitacji,

And nobody celebrates imitation

the way "Dirty Jobs" guys know it has to be done.

jak uczą nas ludzie z "Brudnej roboty".

Your iPhone without those people making the same interface,

iPhone bez ludzi robiących ten sam interfejs,

the same circuitry, the same board, over and over --

te same układy, te same płyty, na okrągło.

all of that -- that's what makes it equally as possible

iPhony są możliwe zarówno dzięki tej pracy,

as the genius that goes inside of it.

jak i geniuszowi w środku.

To nowa skrzynka z narzędziami.

So, we've got this new toolbox. You know?

Our tools today don't look like shovels and picks.

Dzisiejsze narzędzia nie przypominają łopat i wideł.

Wyglądają jak to, z czym chodzimy.

They look like the stuff we walk around with.

And so the collective effect of all of that

Kolektywnie przesunęliśmy

has been this marginalization of lots and lots of jobs.

mnóstwo zawodów poza margines.

Zrozumiałem, może za późno,

And I realized, probably too late in this game --

I hope not, because I don't know if I can do 200 more of these things --

a może nie, bo nie wiem czy stać mnie na kolejne 200 odcinków,

że pokażemy ich, ile tylko się da.

but we're going to do as many as we can.

Trzeba się koniecznie dowiedzieć

And to me, the most important thing to know

and to really come face to face with,

i stanąć twarzą w twarz z tym,

is that fact that I got it wrong about a lot of things,

że często się mylę,

not just the testicles on my chin.

nie tylko co do jąder.

I got a lot wrong.

Myliłem się wiele razy.

So, we're thinking -- by "we," I mean me --

Uważam, że powinniśmy rozmawiać

(Laughter)

o kampanii PR na rzecz pracy,

that the thing to do is to talk about a PR campaign for work --

pracy manualnej, wymagającej wprawy.

manual labor, skilled labor.

Ktoś powinien

Somebody needs to be out there, talking about the forgotten benefits.

mówić o zapomnianych korzyściach,

I'm talking about grandfather stuff,

jak za czasów dziadka.

the stuff a lot us probably grew up with

Wielu z nas na tym wyrosło

but we've kind of -- you know, kind of lost a little.

ale teraz jesteśmy trochę zagubieni.

ale teraz jesteśmy trochę zagubieni.

Barack wants to create two and a half million jobs.

Barack chce stworzyć 2,5 miliona miejsc pracy.

Infrastruktura to wielka rzecz.

The infrastructure is a huge deal.

This war on work that I suppose exists, has casualties like any other war.

Wojna o pracę, która chyba się toczy,

ma ofiary, jak każda inna wojna.

The infrastructure is the first one,

Pierwszą ofiarą jest infrastruktura.

declining trade school enrollments are the second one.

Druga ofiara to spadek liczby uczniów w technikach.

Co roku mamy mniej elektryków,

Every single year, fewer electricians, fewer carpenters, fewer plumbers,

cieśli, hydraulików,

spawaczy, specjalistów od wodociągów

fewer welders, fewer pipe fitters, fewer steam fitters.

czy ogrzewania.

The infrastructure jobs that everybody is talking about creating

Prace w infrastrukturze, o których słyszymy

are those guys -- the ones that have been in decline, over and over.

to właśnie te zawody.

Te, które od lat upadają.

Meanwhile, we've got two trillion dollars, at a minimum,

Tymczasem potrzeba minimum 2 bilionów dolarów,

according to the American Society of Civil Engineers,

wg Amerykańskiego Towarzystwa Inżynierów Cywilnych,

that we need to expend to even make a dent in the infrastructure,

by choć trochę polepszyć infrastrukturę,

obecnie ocenianą na 3 z minusem.

which is currently rated at a D minus.

Gdybym ubiegał się o urząd,

So, if I were running for anything -- and I'm not --

I would simply say that the jobs we hope to make

powiedziałbym, że miejsca pracy,

and the jobs we hope to create

które staramy się stworzyć

aren't going to stick unless they're jobs that people want.

nie utrzymają się, jeśli ludzie ich nie zechcą.

Ta część konferencji

And I know the point of this conference

is to celebrate things that are near and dear to us,

ma celebrować to, co nam drogie i bliskie,

but I also know that clean and dirty aren't opposites.

jednak wiem, że czyste i brudne to nie przeciwieństwa.

They're two sides of the same coin, just like innovation and imitation,

To dwie strony tej samej monety,

jak innowacja i imitacja,

like risk and responsibility, like peripeteia and anagnorisis,

jak ryzyko i odpowiedzialność,

jak peripetia i anagnorisis,

jak to biedne jagnię, które, mam nadzieję, już nie drży,

like that poor little lamb, who I hope isn't quivering anymore,

jak czas, który mi się skończył.

and like my time that's gone.

It's been great talking to you.

Świetnie się gadało,

And get back to work, will you?

a teraz wracajcie do pracy, dobrze?

(Applause)

(Oklaski)