Learning from dirty jobs | Mike Rowe

Translator: Linh Do Reviewer: Thao Luu

Ê kíp của chương trình "Nghề khổ ải" cùng tôi được gọi

The "Dirty Jobs" crew and I were called

to a little town in Colorado, called Craig.

đến thành phố Craig ở Colorado.

Thành phố ở gần dãy Rockies với diện tích chỉ khoảng vài dặm.

It's only a couple dozen square miles.

It's in the Rockies.

Nghề chúng tôi thực hiện lần này là chăm sóc trang trại cừu

And the job in question was sheep rancher.

My role on the show, for those of you who haven't seen it -- it's pretty simple.

Cho những ai chưa xem chuơng trình, nhiệm vụ của tôi khá đơn giản.

Tôi vào vai một nguời học việc và tôi làm việc với nguời trong nghề .

I'm an apprentice,

and I work with the people who do the jobs in question.

And my responsibilities are to simply try and keep up,

Nhiệm vụ của tôi là làm thử và cố gắng theo kịp

and give an honest account of what it's like to be these people

rồi đưa ra cảm nhận về sự vất vả của người trong nghề,

for one day in their life.

trong một ngày lao động của họ.

The job in question: herding sheep.

Công việc lần này: chăn cừu. Tốt thôi.

Great.

We go to Craig and we check into a hotel,

Chúng tôi đến Craig, vào khách sạn

and I realize the next day

và hôm sau tôi mới biết được triệt sản

that castration is going to be an absolute part of this work.

là một phần của công việc.

Thuờng thì tôi sẽ không tìm hiểu trước.

Normally, I never do any research at all.

But this is a touchy subject, and I work for the Discovery Channel,

Nhưng công việc lần này khá nhạy cảm và khi làm việc cho kênh Discovery,

and we want to portray accurately whatever it is we do.

chúng tôi muốn khắc họa chân thực những việc chúng tôi làm,

And we certainly want to do it with a lot of respect for the animals.

đồng thời thể hiện sự tôn trọng với động vật.

So I call the Humane Society and I say,

Nên tôi gọi cho tổ chức Nhân Đạo

"Look, I'm going to be castrating some lambs. Can you tell me the deal?"

và nói:" Tôi sắp triệt sản cừu,

Làm ơn huớng dẫn tôi cách làm"

And they're like, "Yeah, it's pretty straightforward."

Họ nói,"Được thôi, nó khá đơn giản."

They use a band, basically, a rubber band, like this, only a little smaller.

Họ thường dùng dây cao su, giống cái này, nhưng nhỏ hơn.

This one was actually around the playing cards

Thực ra đây là dây quấn quanh bộ bài tôi mua hôm qua

I got yesterday --

(Laughter)

nhưng nhìn rất giống với dây để triệt sản.

But it had a certain familiarity to it.

And I said, "Well, what exactly is the process?"

Tôi nói, "Vậy tiến trình chính xác là gì?"

And they said, "The band is applied to the tail, tightly.

Họ đáp "Một dây buộc chặt đuôi.

And then another band is applied to the scrotum, tightly.

Dây còn lại buộc chặt tinh hoàn.

Blood flow is slowly retarded;

Máu lưu thông chậm dần;

a week later the parts in question fall off.

một tuần sau tinh hoàn sẽ teo dần."

"Great -- got it."

"Tốt, tôi hiểu rồi."

OK, I call the SPCA to confirm this.

Tôi gọi cho SPCA, họ xác minh phương pháp này.

They confirm it.

I also call PETA just for fun,

Tôi gọi cho PETA, chỉ để đùa, và dù không thích họ xác minh phương pháp.

and they don't like it, but they confirm it.

OK, that's basically how you do it.

Vậy, đây là phương pháp triệt sản.

So the next day I go out.

Hôm sau tôi đến trang trại.

And I'm given a horse and we go get the lambs

Chúng tôi dùng một con ngựa để tập trung cừu lại

and we take them to a pen that we built,

đưa chúng vào chuồng do chúng tôi dựng,

and we go about the business of animal husbandry.

rồi làm công việc thường nhật của chăn nuôi gia súc.

Melanie is the wife of Albert.

Melanie là vợ của Albert.

Albert is the shepherd in question.

Albert là người chăn cừu.

Melanie picks up the lamb, one hand on both legs on the right,

Melanie nhấc con cừu lên, bằng hai tay

một tay cầm hai chân phải, hai chân trái tương tự.

likewise on the left.

Lamb goes on the post, she opens it up.

Con cừu trên miếng gỗ, bà ấy kéo chân cừu ra.

Tốt rồi.

Alright. Great.

Albert goes in, I follow Albert, the crew is around.

Albert bước vào, tôi theo sau, xung quanh là ê kíp.

I always watch the process done the first time before I try it.

Tôi luôn theo dõi quá trình trước khi bắt tay vào làm.

Being an apprentice, you know, you do that.

Bạn phải làm thế khi bạn là người học việc.

Albert reaches in his pocket to pull out, you know, this black rubber band,

Tôi tưởng Albert lấy ra từ trong túi dây cao su màu đen

but what comes out instead is a knife.

nhưng thay vào đó là một con dao.

And I'm like, "Hmm, that's not rubber at all," you know?

Tôi nghĩ nhưng đây không phải dây cao su.

(Laughter)

rồi ông ấy bật con dao làm phản chiếu ánh mặt trời

And he kind of flicked it open in a way that caught the sun

that was just coming over the Rockies, it was very --

vừa xuất hiện trên dãy Rockies, cảnh tượng

(Laughter)

It was ... it was impressive.

rất đáng nhớ.

In the space of about two seconds,

Trong khoảng hai giây, Albert đặt con dao

Albert had the knife between the cartilage of the tail,

ở giữa sụn đuôi, ngay cạnh mông con cừu,

right next to the butt of the lamb,

and very quickly, the tail was gone and in the bucket that I was holding.

rất nhanh, đuôi bị cắt rồi được bỏ vào xô do tôi cầm.

Tiêp theo, bằng ngón tay cái to và và ngón trỏ chai sạn,

A second later, with a big thumb and a well-calloused forefinger,

he had the scrotum firmly in his grasp.

ông giữ tinh hoàn chặt trong lòng bàn tay.

And he pulled it toward him, like so,

Kéo tinh hoàn lại gần,

and he took the knife and he put it on the tip.

ông cầm con dao đặt ở đầu chóp.

"Now, you think you know what's coming, Michael,

Bạn nghĩ bạn biết điều gì sắp xảy ra, nhưng bạn không biết đâu.

You don't, OK?"

(Laughter)

He snips it, throws the tip over his shoulder,

Ông cắt đầu tinh hòa, ném qua vai,

and then grabs the scrotum and pushes it upward,

rồi cầm chặt tinh hoàn và kéo lên trên

and then his head dips down, obscuring my view.

đầu ông ấy cúi xuống, làm chắn tầm nhìn của tôi

But what I hear is a slurping sound,

nhưng tôi nghe thấy một âm thanh,

nghe giống như miếng dán tường bị giật khỏi tường

and a noise that sounds like Velcro being yanked off a sticky wall,

and I am not even kidding.

và tôi không đùa đâu.

Làm ơn chiếu video lên.

Can we roll the video?

Không, tôi đùa đấy, chúng tôi không quay cảnh ấy.

No, I'm kidding, we don't --

(Laughter)

(Tiếng cười)

I thought it best to talk in pictures.

Tôi luôn nghĩ hình ảnh là cách truyền đạt tốt nhất

Nhưng tôi làm một điều tôi chưa làm bao giờ trong "Nghề khổ ải"

I do something now I've never, ever done on a "Dirty Jobs" shoot, ever.

I say, "Time out. Stop."

Tôi nói "Dừng lại."

You guys know the show, we use take one; we don't do take two.

Các bạn biết đấy, chúng tôi chỉ quay môt lần.

There's no writing, there's no scripting, there's no nonsense.

Không có kịch bản, không có những thứ vô nghĩa.

Chúng tôi không phí thời gian, chúng tôi không chuẩn bị trước

We don't fool around, we don't rehearse --

we shoot what we get!

chúng tôi chỉ quay trực tiếp!

I said, "Stop. This is nuts."

Tôi nói,"Dừng lại. Thế này điên quá."

I mean --

Các bạn biết đấy.

(Laughter)

"This is crazy.

(Cười)

"Thế này thật điên rồ.

We can't do this."

Chúng ta không thể quay được."

And Albert's like, "What?"

Albert nói: "Cái gì?"

And I'm like, "I don't know what just happened,

Tôi đáp: "Tôi không biết chuyện gì vừa xảy ra

but there are testicles in this bucket,

nhưng tinh hoàn ở trong xô, đây không phải cách chúng tôi làm

and that's not how we do it."

He said "Well, that's how we do it."

Albert đáp:"Chúng tôi luôn làm theo cách này."

I said, "Why would you do it this way?"

Tôi nói,"Sao ông lại làm như thế?"

And before I even let him explain,

Chưa nghe ông ấy giải thích,

I said, "I want to do it the right way, with the rubber bands."

Tôi nói, "Tôi muốn làm đúng cách, bằng dây cao su."

And he says, "Like the Humane Society?"

Ông nói,"Giống tổ chức Nhân Đạo?"

I said, "Yes, like the Humane Society.

Tôi đáp, "Đúng, giống tổ chức Nhân Đạo.

Let's do something that doesn't make the lamb squeal and bleed.

Như thế sẽ khiến bọn cừu không kêu thét hay chảy máu.

chúng tôi phát sóng trên năm châu lục,

We're on in five continents, dude!

We're on twice a day on the Discovery -- we can't do this."

hai lần một ngày trên kênh Discovery, chúng tôi không thể làm thế."

He says, "OK."

Ông nói:"OK."

He goes to his box and pulls out a bag of these little rubber bands.

Ông tới gần hộp đồ và lấy ra túi dây cao su.

Malanie nhấc một con cừu nữa lên miếng gỗ

Melanie picks up another lamb, puts it on the post,

band goes on the tail, band goes on the scrotum.

một dây buộc ở đuôi, một dây buộc tinh hoàn.

Con cừu đi lại, được hai bước chân, ngã xuống,

Lamb goes on the ground, lamb takes two steps, falls down,

đứng dậy, hơi run,

gets up, shakes a little,

takes another couple steps, falls down.

bước vài bước nữa, ngã xuống.

Tôi nghĩ có chuyện không ổn với con cừu.

I'm like, this is not a good sign for this lamb, at all.

Nó đứng dậy, đi tới góc, run rẩy,

Gets up, walks to the corner.

It's quivering, and it lies down and it's in obvious distress.

rồi nó năm xuống, tỏ rõ vể bất an.

And I'm looking at the lamb and I say, "Albert, how long?

Tôi nhìn con cừu, hỏi, "Albert, mất bao lâu?

When does he get up?"

Khi nào nó đứng dậy được?"

He's like, "A day?"

Ông đáp'"Một ngày."

I said, "A day! How long does it take them to fall off?"

Tôi nói,"Một ngày cơ à! Bao lâu thì tinh hoàn sẽ teo đi?"

"A week."

"Một tuần."

Meanwhile, the lamb that he had just done his little procedure on

Trong khi ấy, con cừu được thiến theo cách của Albert

is, you know, he's just prancing around, bleeding stopped.

đang đi lại tung tăng, máu đã được cầm.

Nó, vừa gặm cỏ, vừa đi lại tung tăng

He's, you know, nibbling on some grass, frolicking.

And I was just so blown away at how completely wrong I was,

Tôi thấy sửng sốt khi nhận ra

mình đã sai vào phút ấy.

in that second.

Tôi còn nhớ lại tôi đã sai hoàn toàn, rất nhiều lần khác.

And I was reminded how utterly wrong I am, so much of the time.

(Laughter)

(Cười)

And I was especially reminded

Tôi nhớ lại hôm đó tôi đã vô cùng vất vả

of what a ridiculously short straw I had that day,

vì tôi phải làm công việc mà Albert vừa làm,

because now I had to do what Albert had just done,

and there are like 100 of these lambs in the pen.

mà có khoảng 100 con cừu trong chuồng,

và bỗng chốc tất cả chuyện này trở nên giống phim cấp ba Đức.

And suddenly, this whole thing's starting to feel like a German porno,

and I'm like --

và tôi giống ... (Cười)

(Laughter)

Melanie picks up the lamb, puts it on the post, opens it up.

Melanie nhấc con cừu lên,

đặt lên bàn gỗ, kéo chân cừu ra,

Albert hands me the knife.

Albert đưa tôi con dao.

I go in, tail comes off.

Tôi làm, đuôi được cắt đi.

Tôi cầm tinh hoàn, đầu tinh hoàn bị cắt.

I go in, I grab the scrotum, tip comes off.

Albert instructs, "Push it way up there."

Albert hướng dẫn, "Kéo lên trên."

I do.

Tôi kéo.

"Push it further."

"Kéo nữa lên."

Tôi kéo.

I do.

The testicles emerge. They look like thumbs, coming right at you.

Tinh hoãn căng ra, giống những ngón cái, ở ngay trước mặt

And he says, "Bite 'em.

ông ấy nói," Cắn chúng.

Just bite 'em off."

Cứ cắn đứt luôn."

(Laughter)

Tôi nghe rõ từng lời ông ấy nói.

And I heard him, I heard all the words --

(Laughter)

(Cười)

Tôi nghĩ, sao mình lại ở đây?

Like, how did I get here?

How did -- I mean --

Bằng cách nào, ý tôi là

how did I get here?

sao tôi lại ở đây?

It's just -- it's one of those moments where the brain goes off on its own,

(Cười)

Đó là giây phút mà não tôi hoạt động không theo chủ ý của của tôi:

and suddenly, I'm standing there in the Rockies,

bổng nhiên,tôi đứng đó, ở dãy Rockies,

and all I can think of is the Aristotelian definition of a tragedy.

tôi chỉ có thể nghĩ đến định nghĩa về bi kịch của Aristotle.

You know, Aristotle says a tragedy is that moment

Aristotle nói một bi kịch

là khi người anh hùng đối mặt với bản chất thật của mình.

when the hero comes face to face with his true identity.

(Laughter)

(Cười)

And I'm like, "What is this jacked-up metaphor?

Tôi nghĩ, "Vậy phép ẩn dụ ở đây là gì?

I don't like what I'm thinking right now."

Tôi không thích điều mình nghĩ chút nào."

Tôi không thể quên đi suy nghĩ này,

And I can't get this thought out of my head,

và tôi không thể quên đi viễn cảnh trước mắt,

and I can't get that vision out of my sight,

so I did what I had to do.

nên tôi đã làm điều phải làm.

I went in and I took them.

Tôi cắn chặt tinh hoàn.

I took them like this,

Tôi cắn như thế này.

and I yanked my head back.

rồi tôi kéo mạnh đầu ra phía sau.

And I'm standing there with two testicles on my chin.

Rồi tôi đứng đó

với hai cái tinh hoàn trước cằm

(Laughter)

(Cười)

And now I can't get -- I can't shake the metaphor.

Và giờ tôi không thể phủ nhận phép ẩn dụ .

I'm still in "Poetics," in Aristotle, and I'm thinking --

Tôi vẫn nghĩ về "Thi học" của Aristotle

không biết từ đâu, chợt ùa về trong tôi hai khái niệm

out of nowhere, two terms come crashing into my head, that I hadn't heard

tôi chưa gặp lại kể từ khi tôi được dạy bởi giáo sư môn văn học cổ điển ở đại học

since my classics professor in college drilled them there.

And they are "anagnorisis" and "peripeteia."

Đó là anagnorisis và peripeteia.

Anagnorisis and peripeteia.

Anagnorisis và peripeteia.

Anagnorisis là tiếng Hy Lạp nghĩa là sự khám phá.

Anagnorisis is the Greek word for discovery.

Literally, the transition from ignorance to knowledge is anagnorisis.

Nói rõ hơn, là sự chuyển đổi từ không biết đến biết là anagnorisis.

It's what our network does; it's what "Dirty Jobs" is.

Đó là mục đích của cộng đồng này.

Đó là bản chất của "Nghề khổ ải".

And I'm up to my neck in anagnorises every single day.

Tôi đối mặt với anagnorises mỗi ngày.

Great.

Tuyệt.

Từ còn lại, peripeteia,

The other word, peripeteia,

that's the moment in the great tragedies --

đó là lúc tấn bi kịch xảy ra,

Euripides and Sophocles.

Các nhà biên kịch Euripides và Sophocles

That's the moment where Oedipus has his moment, where he suddenly realizes

Peripeteria chính là lúc Oedipus

chợt nhận ra người con gái xinh đẹp

that hot chick he's been sleeping with and having babies with

ông nằm bên mỗi tối và có con với ông lại là mẹ của ông.

is his mother.

That's peripety, or peripeteia.

Đó là peripety

hoặc peripeteia.

And this metaphor in my head --

Tôi nghĩ về phép ẩn dụ này.

I've got anagnorisis and peripeteia on my chin --

Tôi đang có anagnorisis và peripetia ở trước cằm.

(Laughter)

(Cười)

Tôi muốn nói với các bạn một lời khuyên.

I've got to tell you, it's such a great device, though.

When you start to look for peripeteia,

Khi tìm kiếm peripetia,

bạn sẽ thấy ở khắp mọi nơi.

you find it everywhere.

I mean, Bruce Willis in "The Sixth Sense," right?

Bruce Wills trong "Giác Quan Thứ Sáu," đúng không?

Spends the whole movie trying to help the little kid who sees dead people,

Cả bộ phim anh ấy cố giúp đứa trẻ có thể nhìn thấy người chết,,

and then -- boom! -- "Oh, I'm dead."

rồi, bùm,"Ôi, tôi cũng là người chết" peripetia.

Peripeteia. You know?

Bạn hiểu chứ?

It's crushing when the audience sees it the right way.

Nếu bạn hiểu đúng thì nó rất dữ dội.

Neo in "The Matrix," you know?

Neo trong "Ma Trận,", nhớ chứ?

"Oh, I'm living in a computer program.

"Ôi, mình đang sống trong phần mềm vi tính", thật kì lạ.

That's weird."

These discoveries that lead to sudden realizations.

Những khám phá ấy dẫn đến những nhận thức đột ngột;

Tôi luôn có những khám phá, hơn 200 nghề khổ ải

And I've been having them, over 200 dirty jobs,

I have them all the time, but that one --

nhưng lần đó đã khắc ghi vào tâm trí tôi theo một cách tôi không ngờ.

that one drilled something home in a way that I just wasn't prepared for.

Tôi đứng đó,

And, as I stood there,

looking at the happy lamb that I had just defiled --

nhìn con cừu tôi vừa triệt sản

but it looked OK;

nó nhìn ổn.

looking at that poor other little thing that I'd done it the right way on,

Nhìn sang con cừu tội nghiệp tôi triệt theo đúng quy chuẩn,

tôi sững sờ

and I just was struck by --

if I'm wrong about that,

nếu tôi sai về việc đó

and if I'm wrong so often, in a literal way,

và nếu tôi sai thường xuyên

what other peripatetic misconceptions might I be able to comment upon?

vậy còn có bao nhiêu nhận thức sai kiểu peripetia mà tôi đã nêu ra?

Bởi vì, tôi không phải một nhà nhân học xã hội

Because, look -- I'm not a social anthropologist,

nhưng tôi có bạn làm nghề này.

but I have a friend who is.

And I talk to him.

Tôi nói chuyện với anh ấy.

(Laughter)

(Cười)

And he says, "Hey Mike, look.

Anh ấy nói, "Mike này.

I don't know if your brain is interested in this sort of thing or not,

Tôi không biết cậu có hứng thú về vấn đề này hay không,

nhưng cậu có nhận ra cậu đã quay ở tất cả các bang?

but do you realize you've shot in every state?

You've worked in mining, you've worked in fishing,

Cậu đã làm trong ngành khai khoáng, ngành đánh bắt cá,

you've worked in steel, you've worked in every major industry.

ngành thép, cậu đã làm trong tất cả các ngành công nghiệp lớn.

You've had your back shoulder to shoulder with these guys

Cậu đã kề vai sát cánh cùng những người

that our politicians are desperate to relate to every four years, right?"

mà các chính trị gia cố hết sức để tìm hiểu về họ cứ bốn năm một lần."

I can still see Hillary doing the shots of rye,

Tôi thấy Hilary vẫn làm mánh này,

dribbling down her chin, with the steel workers.

đổ mồ hôi, gặp mặt những công nhân ngành thép.

I mean, these are the people that I work with every single day.

Tôi làm việc với những người này mỗi ngày.

"And if you have something to say about their thoughts, collectively,

"Nếu có một ý niệm chung về suy nghĩ của họ

it might be time to think about it.

cậu nên cân nhắc nói ra.

Because, dude, you know, four years."

Bời vì, nhiệm kì bốn năm."

So, that's in my head, testicles are on my chin,

Cuộc đối thoại đang ở trong đầu tôi, tinh hoàn ở trước cằm,

thoughts are bouncing around.

nhứng ý niệm nảy ra.

And, after that shoot, "Dirty Jobs" really didn't change,

Sau ngày hôm đó,"Việc khổ ải" không thay đổi

in terms of what the show is, but it changed for me, personally.

về bản chất,

nhưng cá nhân tôi đã thay đổi.

And now, when I talk about the show,

Khi nói về chương trình,

I no longer just tell the story you heard and 190 like it.

tôi không chỉ kể câu chuyện vừa rồi và 190 câu chuyện giống thế.

Tôi còn nói về những điều tôi đã lầm tưởng,

I do, but I also start to talk about some of the other things

I got wrong;

những quan niệm về công việc

some of the other notions of work

tôi luôn cho rằng đúng đắn,

that I've just been assuming are sacrosanct,

nhưng thật ra không phải.

and they're not.

Những người làm nghề khổ ải hạnh phúc hơn chúng ta nghĩ.

People with dirty jobs are happier than you think.

Họ là nhóm người vui vẻ nhất tôi từng gặp.

As a group, they're the happiest people I know.

Tôi không muốn cao giọng "Hi vọng vào Công Đoàn"

And I don't want to start whistling "Look for the Union Label,"

và những điều về người lao động hạnh phúc.

and all that happy-worker crap.

Họ là những người sống cân bằng dù làm những nghề vất vả.

I'm just telling you that these are balanced people

who do unthinkable work.

Công nhân dọn xác động vật trên đường huýt sáo khi làm việc.

Roadkill picker-uppers whistle while they work, I swear to God --

Tôi đã làm cùng họ.

I did it with them.

They've got this amazing sort of symmetry to their life.

Họ có sự đồng điệu tuyệt vời với cuộc đời.

And I see it over and over and over again.

Tôi đã nhìn thấy hết lần này đến lần khác.

So I started to wonder what would happen

Nên tôi tự hỏi chuyện gì sẽ xảy ra

if we challenged some of these sacred cows?

nếu chúng ta xem xét lại những định kiến.

Follow your passion --

Theo đuổi đam mê,

we've been talking about it here for the last 36 hours.

chúng ta nói về điều này suốt 36 tiếng trước.

Theo đuổi đam mê, câu này sai làm sao được?

Follow your passion -- what could possibly be wrong with that?

Đây có thể lời khuyên tệ nhất tôi từng nhận.

It's probably the worst advice I ever got.

(Cười)

(Laughter)

Theo đuổi đam mê để nghèo rớt à?

Follow your dreams and go broke, right?

Khi lớn lên, tôi hay nghe những câu này.

I mean, that's all I heard growing up.

I didn't know what to do with my life,

Tôi đã không biết nên làm gì với cuộc đời mình,

but I was told if you follow your passion, it's going to work out.

nhưng tôi được dạy rằng theo đuôỉ đam mê rồi sẽ thành công

I can give you 30 examples right now.

Tôi có thể đưa ra 30 ví dụ, ngay bây giờ

Bob Combs, the pig farmer in Las Vegas

Bob Combs, chủ trang trại lợn ở Las Vegas

who collects the uneaten scraps of food from the casinos

đã thu gom thức ăn thừa ở các sòng bạc

and feeds them to his swine.

cho đàn lợn ăn.

Vì sao? Vì có rất nhiều đạm trong thức ăn thừa

Why?

Because there's so much protein in the stuff we don't eat,

lợn của anh ấy tăng trường nhanh gấp đôi bình thường,

his pigs grow at twice the normal speed, and he's one rich pig farmer.

anh ấy là một chủ trang trại lợn giàu có.

anh ấy giúp cho môi trường,

He's good for the environment,

anh ấy dành rất nhiều thời gian để làm việc này,

he spends his days doing this incredible service,

người anh ấy rất nặng mùi, nhưng chẳng sao cả.

and he smells like hell, but God bless him.

Anh có thu nhập rất tốt.

He's making a great living.

You ask him, "Did you follow your passion here?"

Bạn mà hỏi "Anh có đang theo đuổi đam mê không?"

and he'd laugh at you.

anh ấy sẽ cười bạn.

The guy's worth -- he just got offered like 60 million dollars for his farm

Anh vừa được mời bán trang trại với giá 60 triệu đô la

and turned it down, outside of Vegas.

anh từ chối, ở ngoại ô Vegas.

He didn't follow his passion.

Anh ấy không theo đuổi đam mê của mình.

He stepped back and he watched where everybody was going,

Anh lùi lại, xem mọi người đang đi đâu

và anh đi con đường khác.

and he went the other way.

Tôi nghe những chuyện như thế rất nhiều lần.

And I hear that story over and over.

Matt Freund, a dairy farmer in New Canaan, Connecticut,

Matt Froin, nông dân trang trại sữa ở New Canaan, Connecticut,

who woke up one day and realized

anh ấy thức dậy vào một ngày và nhận ra phân của đàn bò

the crap from his cows was worth more than their milk,

còn đáng giá hơn sữa,

if he could use it to make these biodegradable flowerpots.

Anh có thể dùng chúng làm chậu hoa tự phân hủy.

Giờ anh đang bán sản phẩm này cho Walmart.

Now he's selling them to Walmart, right?

Anh ấy theo đuổi đam mê á? Thôi đi.

Follow his passion? The guy's -- come on.

So I started to look at passion,

Vậy là tôi nghĩ về đam mê,

I started to look at efficiency vs. effectiveness.

tôi nghĩ về năng suất với hiệu quả

As Tim talked about earlier, that's a huge distinction.

khi nghe Tim nói lúc nãy, tôi thấy sự khác biệt hoàn toàn.

Tôi nghĩ về làm việc nhóm và sự quyết tâm

I started to look at teamwork and determination.

And basically, all those platitudes they call "successories"

và những thứ vô vị gọi là "châm ngôn"

that hang with that schmaltzy art in boardrooms around the world right now,

được treo với những đồ trang trí sáo mòn trong các phòng họp trên thế giới .

that stuff -- it's suddenly all been turned on its head.

Những điều như vậy

bỗng nhiên trở nên sáo rỗng.

Safety. Safety first is ...

An toàn là trên hết?

Quay trở lại với OSHA, PETA và Xã Hội Nhân Đạo

Going back to OSHA and PETA and the Humane Society:

Nếu như OSHA sai?

What if OSHA got it wrong?

Điều tôi sắp nói sẽ không được đồng tình bơi đa số

I mean -- this is heresy, what I'm about to say --

but what if it's really safety third?

nhưng nếu như an toàn xếp thứ ba?

Right?

Đúng không?

(Laughter)

(Cười)

No, I mean, really.

Không, tôi nghiêm túc đấy.

What I mean to say is:

Tôi rất quý trọng sự an toàn của tôi trong những công việc khổ ải

I value my safety on these crazy jobs

cũng như của những người tôi làm việc cùng,

as much as the people that I'm working with,

nhưng những người trong nghề,

but the ones who really get it done --

they're not out there talking about safety first.

họ không nói rằng an toàn là trên hết.

Họ biết có những điều khác cần ưu tiên

They know that other things come first --

the business of doing the work comes first,

như việc phải thực hiện công việc

the business of getting it done.

việc phải hoàn thành công việc.

And I'll never forget, up in the Bering Sea,

Tôi không thể quên, ở biển Bering, tôi trên thuyền đánh bắt cua

I was on a crab boat with the "Deadliest Catch" guys --

cùng những người trong "Nghề đánh bắt" tôi làm việc cùng ở mùa đầu.

which I also work on in the first season.

We were about 100 miles off the coast of Russia:

Chúng tôi cách bờ biển Nga khoảng 100 hải lí:

50-foot seas, big waves, green water coming over the wheelhouse, right?

biển sâu 50 foot, sóng to, nước biển xô vào buồng lái.

Nơi nguy hiểm nhất tôi từng đến,

Most hazardous environment I'd ever seen,

tôi ở phía sau tàu với một người, quăng giỏ bắt cua xuống,

and I was back with a guy, lashing the pots down.

Tôi ở độ sâu 40 feet dưới boong tàu,

So I'm 40 feet off the deck,

which is like looking down at the top of your shoe, you know,

như kiểu đứng ở dưới mặt đất

chúng tôi đang làm việc trong biển.

and it's doing this in the ocean.

Unspeakably dangerous.

Cực kì nguy hiểm.

I scamper down, I go into the wheelhouse

Tôi đi nhanh vào buồng lái

and I say, with some level of incredulity,

và nói với vẻ không tin tưởng,

"Thuyền trưởng, cơ quan quản lí an toàn lao động OSHA."

"Captain -- OSHA?"

And he says, "OSHA? Ocean."

Ông nói,"OSHA á? Chính là biển."

And he points out there.

Ông ấy chỉ ra ngoài biển.

(Laughter)

(Cười)

Lúc ấy, ông nói những điều không được nói ở 48 tiểu vùng hạ

But in that moment, what he said next can't be repeated in the Lower 48.

It can't be repeated on any factory floor or any construction site.

Cũng không được nói trong các nhà máy hay công trình xây dựng.

Ông ấy nhìn tôi và nói, "Con trai"

But he looked at me and said, "Son," --

ông ấy tầm tuổi tôi mà gọi tôi là con, tôi thích thế,

he's my age, by the way, he calls me "son," I love that --

ông nói,"Là một thuyền trưởng tàu bắt cua,

he says, "Son, I'm the captain of a crab boat.

My responsibility is not to get you home alive.

trách nhiệm của tôi không phải đưa anh sống sót trở về,

My responsibility is to get you home rich."

mà là đưa anh về nhà có nhiều tiền trong tay."

(Laughter)

(Cười)

You want to get home alive, that's on you."

Muốn về nhà an toàn, đấy là việc của bạn.

And for the rest of that day -- safety first.

Thời gian còn lại, tôi nói thêm về an toàn là trên hết.

I mean, I was like --

Tôi nghĩ.

So, the idea that we create this sense of complacency

Chúng ta tạo ra những ý tưởng sai lệch

mặc định

when all we do is talk about somebody else's responsibility

trong khi chỉ nói về trách nhiệm của người khác

mặc dù đó là trách nhiệm của bản thân mỗi người và ngược lại.

as though it's our own, and vice versa.

Anyhow, a whole lot of things.

Còn rất nhiều điều khác.

I could talk at length about the many little distinctions we made

Tôi có thể nói nhiều về những phân biệt do chúng ta tao ra

and the endless list of ways that I got it wrong.

và rất nhiều lần tôi nhận ra mình đã sai.

Nhưng quan trọng nhất là điều này.

But what it all comes down to is this:

Tôi đã nghĩ ra một thuyết, và tôi sẽ chia sẻ bây giờ

I've formed a theory,

and I'm going to share it now in my remaining 2 minutes and 30 seconds.

trong hai phút 30 giây còn lại

It goes like this:

Nó là thế này

Chúng ta đã tuyên chiến với công việc,

we've declared war on work, as a society -- all of us.

cả xã hội chúng ta.

Đây là nội chiến.

It's a civil war.

It's a cold war, really.

Nói đúng hơn là chiến tranh lạnh.

We didn't set out to do it

Chúng ta không dự định làm thế

and we didn't twist our mustache in some Machiavellian way,

chúng ta không định hành động nham hiểm

but we've done it.

nhưng chúng ta đã gây chiến.

And we've waged this war on at least four fronts,

Chúng ta gây chiến trên ít nhất bốn mặt trận,

certainly in Hollywood.

trước tiên ở Hollywood.

The way we portray working people on TV --

Cách chúng ta khắc họa người lao động trên TV.

it's laughable.

Để gây cười.

If there's a plumber, he's 300 pounds

Nếu có thợ sửa ống, anh ấy nặng 300 pounds và anh ấy có mông đồ sộ. Thừa nhận đi.

and he's got a giant butt crack, admit it.

You see him all the time.

Bạn nhìn thấy anh ấy rất nhiều lần.

That's what plumbers look like, right?

Đấy là hình mẫu thợ sửa ống, đúng không?

We turn them into heroes, or we turn them into punch lines.

Chúng ta biến họ thành anh hùng hoặc người gây cười.

Đấy là điều TV làm.

That's what TV does.

We try hard on "Dirty Jobs" not to do that,

Chúng tôi cố gắng không làm thế trong "Nghề khổ ải",

which is why I do the work and I don't cheat.

bởi vậy nên tôi làm các công việc không gian lận.

Chúng ta gây chiến ở Đại Lộ Madison.

But, we've waged this war on Madison Avenue.

Nơi có rất nhiều quảng cáo

So many of the commercials that come out there in the way of a message --

mang thông điệp, chúng có ý nghĩa gì?

what's really being said?

Cuộc đời sẽ tươi đẹp hơn nếu bạn làm việc ít hơn

"Your life would be better if you could work a little less,

nếu không phải làm quá vất vả, nếu có thể về nhà sớm hơn,

didn't have to work so hard, got home a little earlier,

nếu có thể nghỉ hưu nhanh hơn, nếu có thế rút khỏi nhiệm vụ sớm hơn.

could retire a little faster, punch out a little sooner."

Tất cả đều ở đó, lặp đi lặp lại.

It's all in there, over and over, again and again.

Washington? Tôi không thể nói về những thỏa thuận và chính sách có hiệu lực

Washington?

I can't even begin to talk about the deals and policies in place

ảnh hưởng đến thực tế quan trọng của các ngành nghề

that affect the bottom-line reality of the available jobs,

because I don't really know; I just know that that's a front in this war.

bởi vì tôi không biết rõ.

Tôi chỉ biết đó là một tiền tuyến.

And right here, guys -- Silicon Valley.

Và ngay tại đây, Thung Lũng Silicon,

I mean -- how many people have an iPhone on them right now?

bao nhiêu người ở đây có Iphone?

How many people have their BlackBerry?

bao nhiêu người có Blackberries?

We're plugged in; we're connected.

Chúng ta được kết nối.

I would never suggest for a second

Tôi sẽ không nói

that something bad has come out of the tech revolution.

rằng cuộc cách mạng công nghệ gây ra những hậu quả.

Good grief, not to this crowd.

Với những người ngồi đây, tin này không có gì bất ngờ.

(Laughter)

(Cười)

But I would suggest

Tôi muốn nói rằng sáng tạo mà không có sự sao chép hàng loạt

that innovation without imitation is a complete waste of time.

thì chẳng có nghĩa lí gì.

Nhưng chẳng ai tung hô sự sao chép hàng loạt,

And nobody celebrates imitation

the way "Dirty Jobs" guys know it has to be done.

nhưng những người trong "Nghề khổ ải" biết nó không thể thiếu

Iphone của bạn nếu không có những con người làm ra những giao diện,

Your iPhone without those people making the same interface,

the same circuitry, the same board, over and over --

mạch điện, bàn phím giống nhau, hết lần này đến lần khác?

all of that -- that's what makes it equally as possible

Tất cả những điều trên góp phần tạo ra sản phẩm

as the genius that goes inside of it.

tương đương với việc các thiên tài sáng tạo ra nó.

Chúng ta đang có những công cụ mới,

So, we've got this new toolbox. You know?

Our tools today don't look like shovels and picks.

Công cụ giờ đây không phải xẻng hay cuốc.

Nó là những đồ vật chúng ta mang bên mình.

They look like the stuff we walk around with.

And so the collective effect of all of that

Tác động chung của công cụ mới

has been this marginalization of lots and lots of jobs.

đã giới hạn rất nhiều ngành nghề.

Tôi nhận ra, tôi mong không phải quá muộn

And I realized, probably too late in this game --

vì tôi không biết mình có thể làm thêm 200 công việc khác nhau nữa

I hope not, because I don't know if I can do 200 more of these things --

nhưng chúng tôi sẽ làm nhiều nhất có thể.

but we're going to do as many as we can.

Với tôi điều quan trọng nhất để biết

And to me, the most important thing to know

and to really come face to face with,

và để đối mặt'

is that fact that I got it wrong about a lot of things,

là tôi đã sai về rất nhiều điều,

not just the testicles on my chin.

không chỉ lần triệt sản cừu.

I got a lot wrong.

Tôi còn sai nhiều lần khác.

So, we're thinking -- by "we," I mean me --

Chúng tôi, ý tôi là tôi, đang nghĩ

(Laughter)

việc cần làm là nói về một chiến dịch tôn vinh công việc,

that the thing to do is to talk about a PR campaign for work --

công việc chân tay, công việc chuyên môn.

manual labor, skilled labor.

Phải có ai đó

Somebody needs to be out there, talking about the forgotten benefits.

nối về những lợi ích bị lãng quên.

I'm talking about grandfather stuff,

Tôi đang nói về những điều từ thời truớc

the stuff a lot us probably grew up with

những điều nhiều người trong chúng ta đã gắn bó khi còn nhỏ

but we've kind of -- you know, kind of lost a little.

những chúng ta quên đi

một chút.

Barack muốn tạo ra hai phẩy năm triệu việc làm.

Barack wants to create two and a half million jobs.

Cơ sở vật chất là vấn đề lớn.

The infrastructure is a huge deal.

Chiến tranh về việc làm, tôi cho rằng, tạo ra những thương tổn.

This war on work that I suppose exists, has casualties like any other war.

như mọi cuộc chiến.

Cơ sở vật chất là điều đầu tiên;

The infrastructure is the first one,

học viên trường nghề giảm dần là điều thứ hai.

declining trade school enrollments are the second one.

Every single year, fewer electricians, fewer carpenters, fewer plumbers,

Mỗi năm: thợ điện,

thợ mộc, thợ sửa ống,

thợ rèn, thợ lắp ống nước,

fewer welders, fewer pipe fitters, fewer steam fitters.

thợ sửa đường thông hơi ngày càng ít đi.

The infrastructure jobs that everybody is talking about creating

Những công việc xây dựng cơ sở vật chất mọi người đang muốn tạo ra

are those guys -- the ones that have been in decline, over and over.

chính là

những công việc đang giảm dần về số lượng.

Meanwhile, we've got two trillion dollars, at a minimum,

Trong khi đó, chúng ta cần có ít nhất hai nghìn tỉ đô là

according to the American Society of Civil Engineers,

theo như Hiệp hội Kỹ sư Hoa Kỳ

that we need to expend to even make a dent in the infrastructure,

để làm giảm chi phí cho cơ sở vật chất

mà gần đây được xếp hạng D trừ.

which is currently rated at a D minus.

Nếu tôi tranh cử cho vị trí nào đó, tôi không có ý định tranh cử gì cả,

So, if I were running for anything -- and I'm not --

I would simply say that the jobs we hope to make

tôi sẽ nói những công việc

and the jobs we hope to create

chúng ta mong muốn tạo ra

aren't going to stick unless they're jobs that people want.

sẽ không được chấp nhận nếu đó không phải nghề mọi người muốn làm.

Tôi biết mục đích của buổi hôm nay

And I know the point of this conference

is to celebrate things that are near and dear to us,

là để tôn vinh những điều gần gũi và thân thiết

but I also know that clean and dirty aren't opposites.

nhưng tôi cũng biết rằng sạch sẽ và lấm lem không đối lập nhau.

They're two sides of the same coin, just like innovation and imitation,

Đó là hai mặt của vấn đề,

như sự sáng tạo và sự sao chép,

like risk and responsibility, like peripeteia and anagnorisis,

sự mạo hiểm và trách nhiệm,

peripetia và anagnorisis

cũng như chú cừu tội nghiệp, mong là nó không còn run rẩy nữa,

like that poor little lamb, who I hope isn't quivering anymore,

hay cũng như quá khứ của tôi.

and like my time that's gone.

Tôi rất vui khi được nói chuyện với các bạn

It's been great talking to you.

và các bạn sẽ quay lại với công việc của mình chứ?

And get back to work, will you?

(Applause)

(Vỗ tay)