Peter Gabriel: Fighting injustice with a videocamera

Peter Gabriel videolar ile adaletsizliğe karşı savaş veriyor

Çeviri: yasin alp aluç Gözden geçirme: Sancak Gülgen

I love trees, and I'm very lucky,

Ağaçlara bayılırım ve de evim muhteşem bir

because we live near a wonderful arboretum,

arboretuma yakın olduğu için çok şanslıyım,

and Sundays, usually, I'd go there with my wife

pazar günleri genellikle eşim ve 4 yaşındaki

and now, with my four-year-old,

çocuğum ile oraya gideriz,

and we'd climb in the trees, we'd play hide and seek.

ağaçlara tırmanırız, saklambaç oynarız.

The second school I was at had big trees too,

İkinci okulumun da kocaman ağaçları vardı,

had a fantastic tulip tree, I think it was the biggest in the country,

kocaman bir lale vardı, sanırım ülkedeki en büyük laleydi,

and it also had a lot of wonderful bushes and vegetation

ayrıca oyun alanının çevresinde muhteşem çalılar

around it, around the playing fields.

ve bitkiler bulunuyordu.

One day I was grabbed by some of my classmates,

Bir gün birkaç sınıf arkadaşım tarafından hırpalandım

and taken in the bushes -- I was stripped; I was attacked;

ve çalılara atıldım, elbiselerim soyuldu, bana saldırdılar,

I was abused; and this came out of the blue.

kötü şeyler yaşadım ve bunlar bir anda oldu.

Now, the reason I say that, because, afterwards, I was thinking --

Şimdi, bunları anlatmamın sebebi, sonrasında, düşünüyordum ki --

well, I went back into the school -- I felt dirty; I felt betrayed;

okula geri gittiğimde, kendimi kirlenmiş, ihanete uğramış,

I felt ashamed, but mainly -- mainly, I felt powerless.

utandırılmış hissettim ama en çok da güçsüz hissettim,

And 30 years later I was sitting in an airplane,

ve 30 yıl sonra bir uçakta oturuyordum,

next to a lady called Veronica, who came from Chile,

Veronica isimli Şilili bir bayanın yanında

and we were on a human rights tour,

bir insan hakları turunda birlikteydik

and she was starting to tell me what it was like to be tortured,

ve o bana işkence görmenin nasıl bir şey olduğunu anlatmaya başladı,

and, from my very privileged position,

ve benim açımdan da okuldaki anım

this was the only reference point that I had.

benim yaşadığım tek dayanak noktamdı.

And it was an amazing learning experience

Bu muhteşem bir öğrenim deneyimiydi,

because, for me, human rights have been something in which I had,

çünkü, bana göre, insan hakları her zaman kendimi

you know, a part-time interest, but, mainly,

içinde hissettiğim bir konuydu, ama, aslen,

it was something that happened to other people over there.

orada yaşayan diğer insanların başına gelen bir şeydi.

But I got a phone call from Bono in 1985 and, as you know,

1985 yılında Bono'dan bir telefon aldım, bildiğiniz gibi

he's a great singer, but he's a magnificent hustler, and --

harika bir şarkıcıdır ama muhteşem de bir aktif kişidir (hilebaz).

(Laughter) --

(Gülüşmeler)

a very hard guy to say no to, and he was saying,

hayır denmesi çok zor birisidir ve ben Biko

you know, just after I'd done the Biko song,

şarkısını yaptıktan sonra,

we're going to do a tour for Amnesty,

genel af için bir tura gidiyorduk,

you have to be on it, and really that was the first time

ilgilenilmesi gerekir, ve gerçekten bu benim ilk kez

that I'd been out and started meeting people

çıkıp gözleri önünde ailelerinin vurulduğunu gören insanlarla,

who'd watched their family being shot in front of them,

partnerleri gözü önünde uçaktan okyanusa atılan

who'd had a partner thrown out of an airplane into an ocean,

insanlarla, tanışmaya başladığım zamandı

and suddenly this world of human rights arrived in my world,

ve birden bu insan hakları dünyası benim dünyamın içine girdi,

and I couldn't really walk away in quite the same way as before.

ve gerçekten önceden yaptığım gibi bu konudan uzaklaşamadım.

So I got involved with this tour, which was for Amnesty,

Bu genel af ile ilgili tura dahil oldum, sonra 1988'de

and then in '88 I took over Bono's job trying to learn how to hustle.

Bono'nun işini devraldım ve nasıl aktif olunur öğrenmeye çalıştım.

I didn't do it as well, but we managed to get Youssou N'Dour, Sting,

Çok iyi değildim ama Youssou N'Dour, Sting, Tracy Chapman ve

Tracy Chapman, and Bruce Springsteen to go 'round the world for Amnesty,

Bruce Springsteen'i genel af için dünyayı dolaşmaya ikna ettik,

and it was an amazing experience.

bu müthiş bir deneyimdi.

And, once again, I got an extraordinary education,

Bir kez daha, olağanüstü bir ders aldım,

and it was the first time, really,

gerçekten bu ilk kez idi,

that I'd met a lot of these people in the different countries,

birçok ülkeden bir sürü insan ile tanıştım

and these human rights stories became very physical,

ve bu insan hakları hikayeleri çok gerçekçi olmaya başladı,

and, again, I couldn't really walk away quite so comfortably.

ve tekrar, öyle rahatça bu konudan kaçmayı başaramadım.

But the thing that really amazed me, that I had no idea,

Ama fikrim olmayan bir konuda beni en çok şaşırtan şey

was that you could suffer in this way

bu şekilde acıya maruz kalıyorsunuz ve sonra

and then have your whole experience, your story, denied,

tüm yaşadıklarınız, hikayeniz sizinle kalıyor, inkar ediliyor,

buried and forgotten.

gömülüyor ve unutuluyor.

And it seemed that whenever there was a camera around,

Görünen o ki, ne zaman etrafta bir kamera olsa,

or a video or film camera,

video veya film kamerası,

it was a great deal harder to do -- for those in power to bury the story.

o hikayeleri yok etmeye çalışan güçlerin işleri çok çok zorlaşıyor.

And Reebok set up a foundation after these Human Rights Now tours

Ve Reebok bu İnsan Hakları Şimdi turundan sonra bir fon kurd

and there was a decision then --

ve orada bir karar alındı --

well, we made a proposal, for a couple of years,

yani, birkaç yıl boyunca kameraları

about trying to set up a division

insan hakları aktivistlerine ulaştıracak

that was going to give cameras to human rights activists.

bir bölüm kurulması teklifinde bulunduk.

It didn't really get anywhere,

Hiçbir şey elde edemedik,

and then the Rodney King incident happened, and people thought,

sonra Rodney King olayı yaşandı, ve insanlar şöyle düşündü,

OK, if you have a camera in the right place at the right time,

"Pekala, eğer doğru zamanda ve yerde kamera bulunursa

or, perhaps, the wrong time, depending who you are,

ya da belki, yanlış zamanda, kim olduğuna göre değişir,

then you can actually start doing something,

sonra gerçekten bir şeyler yapmaya başlayabilirsin,

and campaigning, and being heard,

kampanya yapmaya, sesini duyurmaya,

and telling people about what's going on.

ve insanlara neler olduğunu anlatmaya.

So, WITNESS was started in '92

Böylece, Witness (şahit) 1992 yılında başlatıldı

and it's since given cameras out in over 60 countries.

ve bugüne kadar 60'dan fazla ülkeye kamera verildi.

And we campaign with activist groups

Biz de aktivist gruplarla kampanyalar başlattık,

and help them tell their story and, in fact,

hikayelerini anlatmaya yardım ettik ve

I will show you in a moment one of the most recent campaigns,

birazdan sizlere göstereceğim, son kampanyalardan biri,

and I'm afraid it's a story from Uganda,

korkarım ki Uganda'dan bir hikaye

and, although we had a wonderful story from Uganda yesterday,

ve dün Uganda'dan muhteşem bir hikayemiz olmasına rağmen,

this one isn't quite so good.

bu o kadar iyi değil.

In the north of Uganda,

Uganda'nın kuzeyinde

there are something like 1.5 million internally displaced people,

yaklaşık 1.5 milyon kişi ülke içinde yerlerinden edildi,

people who are not refugees in another country,

bunlar başka bir ülkede mülteci değiller

but because of the civil war, which has been going on for about 20 years,

ama son 20 yıldır süren iç savaş yüzünden,

they have nowhere to live.

yaşayacak yerleri yok.

And 20,000 kids have been taken away to become child soldiers,

20,000 çocuk, asker çocuk yapılmak için ailelerinden alındı

and the International Criminal Court is going after five of the leaders of the --

ve Uluslararası Suç Mahkemesi'de ordunun beş liderinin

now, what's it called?

peşine düştü,

I forget the name of the of the army --

ordunun adını unuttum,

it's Lord's Resistance Army, I believe --

sanırım Lordların Direniş Ordusu,

but the government, also, doesn't have a clean sheet,

ama hükümet de pek temiz bir geçmişe sahip değil,

so if we could run the first video.

ilk videoyu oynatabilir miyiz?

(Music)

(Müzik)

Woman: Life in the camp is never simple. Even today life is difficult.

Kadın: Kampta hayat hiçbir zaman kolay değildir. Bugün bile zor.

We stay because of the fear that what pushed us into the camp ...

Biz bizi bu kampa getiren korku yüzünden kalıyoruz ..

still exists back home.

hala geldiğimiz yerde mevcut.

Text: "Between Two Fires: Torture and Displacement in Northern Uganda"

"İki Ateş Arasında: Kuzey Uganda'da İşkence ve Yerdeğişim"

Man: When we were at home, it was Kony's [rebel] soldiers disturbing us.

Adam: Biz evimizdeyken Kony'nin asi askerleri bizi rahatsız ediyordu.

At first, we were safe in the camp.

Başta kampta güvendeydik.

But later the government soldiers began mistreating us a lot.

Ama sonradan hükümetin askerleri de bize kötü davranmaya başladı.

(Chanting)

(Marş)

Jennifer: A soldier walked onto the road, asking where we'd been.

Jennifer: Bir asker yola doğru gelerek nereden geldiğimizi sordu.

Evelyn and I hid behind my mother.

Evelyn ve ben annemin arkasına saklandık.

Evelyn: He ordered us to sit down, so we sat down.

Evelyn: Bize oturmamızı emretti biz de oturduk.

The other soldier also came.

Diğer asker de geldi.

Jennifer: The man came and started undressing me.

Jennifer: Adam geldi ve beni soymaya başladı.

The other one carried Evelyn aside.

Diğeri Evelyn'i kenara taşıdı.

The one who was defiling me then left me and went to rape Evelyn.

Beni kirleten asker beni bırakıp Evelyn'e tecavüz etmeye gitti.

And the one who was raping Evelyn came and defiled me also.

Evelyn'e tecavüz eden de onu bırakıp beni kirletmeye geldi.

Man: The soldiers with clubs this long beat us to get a confession.

Adam: Askerler, bu kadar uzunlukta sopalarla bizleri itiraf etmemiz için dövüyorlar.

They kept telling us, "Tell the truth!" as they beat us.

Bir yandan döverken, "Gerçeği söyle!" deyip duruyorlar.

Woman: They insisted that I was lying.

Kadın: Yalan söylediğimi söyleyip durdular.

At that moment, they fired and shot off my fingers.

O anda ateş edip parmaklarımı kopardılar.

I fell. They ran to join the others ... leaving me for dead.

Düştüm. Beni orada ölüme terk edip diğerlerine katılmak için koştular.

(Music)

(Müzik)

Text: Uganda ratified the Convention Against Torture in 1986.

Uganda 1986'da İşkenceye Karşı Komitesine katıldı.

Torture is defined as any act by which severe pain of suffering,

İşkence, ister fiziksel olsun ister ruhsal, bir göz korkutma, caydırma,

whether physical or mental,

intikam alma, cezalandırma veya

is intentionally inflicted by a person acting in an official capacity

bilgi toplama aracı olarak bilinçli şekilde

to obtain information or a confession, to punish, coerce or intimidate.

insanlara ağır acı çektirmekte kullanılan her türden edimlerdir.

Peter Gabriel: So torture is not something that always happens on other soil.

Peter Gabriel: Yani işkence her zaman kendi ülkeniz dışında yaşadığınız bir şey değil.

In my country, it was --

Vatanımda, --

we had been looking at pictures of British soldiers beating up young Iraqis;

İngiliz askerlerin genç Iraklıları dövdükleri fotoğraflara bakıyorduk,

we've got Abu Ghraib; we've got Guantanamo Bay.

Ebu Garib, Guantanamo Körfezi'nden fotoğraflar

I had a driver on my way to Newark Airport,

ve Newark havalanına giderken bir şöförüm vardı.

and he told me a story that, in the middle of the night, 4 a.m.,

Bana hikayesini anlattı, gecenin saat 4'ünde

he'd been taken out of his home in Queens -- taken to a place in the Midwest,

Queens'deki evinden alınmıştı -- Midwest'te bir yere götürülmüştü,

that he was interrogated and tortured

soruşturulmuş ve işkenceye uğramıştı,

and returned to the street four weeks later,

dört hafta sonra evine geri gönderilmişti

because he had the same -- he was Middle Eastern,

çünkü o da aynı şeye sahipti -- Orta doğulu idi

and he had the same name as one of the 9/11 pilots,

ve 11 eylül pilotlarından biri ile aynı isme sahipti

and that may or may not be true --

ve bu gerçek de olabilir yalan da

I didn't think he was a liar, though.

ama ben onun yalan söylediğini düşünmüyorum.

And, I think, if we look around the world,

Bence, eğer dünyada etrafımıza bakarsak,

as well as the polar ice caps melting,

eriyen kutuplardaki buzullar gibi,

human rights, which have been fought for,

yüzyıllardır bir çok olayda

for many hundreds of years in some cases,

savaşını verdiğimiz insan haklarının da

are, also, eroding very fast,

çok hızlı eridiğini görmeliyiz

and that is something that we need to take a look at

ve bu belki de dikkatlice bakmamız gereken ve

and, maybe, start campaigning for.

hatta kampanya başlatmamız gereken bir konudur.

I mean, here, too, one of our partners was at Van Jones

Burada da iş ortaklarımızdan biri -- Van Jones ve

and the Books Not Bars project -- they have managed,

Barlar Değil Kitaplar projesinde, görüntüleri ile

with their footage in California

Kaliforniya'daki yürürlükteki gençlik ıslah sisteminin

to change the youth correction systems employed,

değiştirilmesini sağladılar

and it's much -- much -- I think, more humane methods

ve sanırım çok çok daha fazla insani metot aranıyor,

are being looked at, how you should lock up young kids,

genç çocukları nasıl hapisaneye koymalıyız,

and that's questionable to start off.

bu başlangıç sorusu

And as the story of Mr. Morales, just down the road,

ve bay Morales'in hikayesi gibi,

excuse me, Mr. Gabriel,

afedersiniz bay Gabriel,

would you mind if we delayed your execution a little bit?

eğer sizin operasyonunuzu biraz ertelersek bir sorun olur mu?

No, not at all, no problem, take your time.

Hayır, hiç sorun değil, acele etmeyin.

But this, surely, whoever that man is, whatever he's done,

Ama bu kesinlikle, her kim her ne yaptıysa,

this is cruel and unusual punishment.

bu zalimce ve alışılmadık bir ceza.

Anyway, WITNESS has been trying to arm the brave people

Her neyse, Witness dünyanın her bir yanında hayatlarını tehlikeye

who often put their lives at risk around the world, with cameras,

atan insanları kamera ile silahlandırmaya çalışıyor

and I'd like to show you just a little more of that. Thank you.

ve size birkaç görüntü daha göstermek istiyorum. Teşekkürler.

(Thunder) Text: You can say a story is fabricated.

Bir hikayenin uydurma olduğunu söyleyebilirsin.(Gürleme)

(Music)

(Müzik)

Text: You can say a jury is corrupt.

Jürinin ahlaksız olduğunu söyleyebilirsin.

You can say a person is lying.

Birinin yalan söylediğini söyleyebilirsin.

You can say you don't trust newspapers.

Gazetelere güvenmediğini söyleyebilirsin.

But you can't say

Ama gördüğün şeyin

what you just saw

aslında gerçekleşmediğini

never happened.

söyleyemezsin.

Help WITNESS give cameras to the world.

WITNESS (şahit)'in dünyaya kamera sağlamasına yardımcı olun.

Shoot a video;

Bir video çekin,

expose injustice;

adaletsizliği gözler önüne serin,

reveal the truth;

gerçekleri ortaya koyun,

show us what's wrong with the world;

bize dünyada neyin

and maybe

yanlış olduğunu gösterin

we can help

ve belki de

make it

dünyanın düzeltilmesine

right.

yardımcı olabiliriz.

WITNESS.

WITNESS (şahit)

All the video you have just seen was recorded by

Az önce izlediğiniz görüntülerin hepsi

human rights groups working with WITNESS.

WITNESS ile çalışan insan hakları grubu tarafından çekildi.

(Applause)

(Alkışlar)

PG: WITNESS was born of technological innovation --

PG: WITNESS teknolojik yenilikler ile ortaya çıktı,

in a sense the small, portable, DV cam

yani, ufak, taşınabilir, DV kameralar

was really what allowed it to come into being.

bu yaptıklarımızı mümkün kıldı.

And we've also been trying to get computers out to the world,

Ayrıca bilgisayarları dünyaya açmaya çabalıyoruz, böylece gruplar

so that groups can communicate much more effectively,

çok daha etkin iletişim kurabilecekler,

campaign much more effectively,

daha etkin kampanyalar yapacaklar,

but now we have the wonderful possibility,

ama şu anda kameralı cep telefonlarının

which is given to us from the mobile phone with the camera in it,

bize vermiş olduğu muhteşem bir fırsata sahibiz,

because that is cheap; it's ubiquitous; and it's moving fast

çünkü bu ucuz, her yerde mevcut ve tüm dünyada hızlıca

all around the world -- and it's very exciting for us.

yayılıyor bu da bizim için çok heyecan verici.

And so, the dream is that we could have a world

Düşümüz, başına bu tür kötü bir şey gelen

in which anyone who has anything bad happen to them of this sort

herkesin hikayesini internete yükleyebildiği

has a chance of getting their story uploaded,

insanların görmesini sağlayabildiği, izletebildiği

being seen, being watched,

bir dünya yaratmak,

that they really know that they can be heard,

böylece gerçekten seslerinin duyulduğunu bilebilirler,

that there would be a giant website,

orada belki Google Earth gibi

maybe, a little like Google Earth,

kocaman bir internet sayfası olacak,

and you could fly over and find out the realities of what's going,

insanların girip dünyada olan gerçeklerden haberdar olacağı

for the world's inhabitants. In a way

bir sayfa, dünyadaki herkes için, bir açıdan --

what this technology is allowing is, really,

bu teknolojinin bizlere mümkün kıldığı şey aslında

that a lot of the problems of the world can have a human face,

dünyanın birçok probleminin temsili bir yüzü olabilir,

that we can actually see who's dying of AIDS

AIDS'ten kimin öldüğünü görebiliriz,

or who's being beaten up, for the first time,

ya da, ilk kez, kimin dayak yediğini

and we can hear their stories in a way that the blogger culture --

ve blog kültürü gibi bizlere hikayelerini duyurabilirler --

if we can move that into these sort of fields,

bunu eğer bu tür alanlara taşıyabilirsek,

I think we can really transform the world in all sorts of ways.

bence dünyamızı gerçekten birçok şekilde değiştirebiliriz.

There could be a new movement growing up,

Yepyeni bir oluşum doğabilir,

rising from the ground, reaching for the light,

yerden yükselmeye başlayan, ışığa doğru giden

and growing strong, just like a tree. Thank you.

ve güçlü olan, tıpkı bir ağaç gibi. Teşekkür ederim.