Say your truths and seek them in others | Elizabeth Lesser

Çeviri: Enes Anbar Gözden geçirme: Ramazan Şen

Çoğumuz gibi,

Like many of us,

I've had several careers in my life,

hayatımda farklı kariyerlerim oldu

and although they've been varied,

ve hepsi çeşitli olmasına rağmen

my first job set the foundation for all of them.

ilk işim hepsinin temeli oldu.

I was a home-birth midwife throughout my 20s.

20'li yaşlarım boyunca ev doğumu yapan bir ebeydim.

Delivering babies taught me valuable and sometimes surprising things,

Bebekleri doğurtmak bana değerli ve bazen de şaşırtıcı şeyler öğretti.

like how to start a car at 2am.

Sıfırın altında 10 dereceyken,

when it's 10 degrees below zero.

sabahın ikisinde arabayı çalıştırmak gibi

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Or how to revive a father who's fainted at the sight of blood.

ya da kan görmesiyle bayılan babayı ayıltmak gibi.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Or how to cut the umbilical cord just so,

Ya da güzel bir göbek deliği yapmak için

to make a beautiful belly button.

göbek bağını nasıl kesmem gerektiği gibi.

But those aren't the things that stuck with me or guided me

Ebeliği bıraktığım ve diğer işlere başladığım zaman,

when I stopped being a midwife and started other jobs.

bu şeyler benimle kalan ya da bana rehberlik eden şeyler olmadı.

What stuck with me was this bedrock belief

Bende kalan temel şey her birimizin

that each one of us comes into this world with a unique worth.

bu dünyaya eşsiz bir değerle gelmesi inancıydı.

When I looked into the face of a newborn,

Yeni doğan bebeğin yüzüne baktığım zaman,

I caught a glimpse of that worthiness,

bu değere gözüm ilişti,

that sense of unapologetic selfhood,

pişmanlık duymayan benlik hissine,

that unique spark.

o benzersiz kıvılcıma.

I use the word "soul" to describe that spark,

Her bebeği odaya getirdiklerinde

because it's the only word in English that comes close to naming

bu kıvılcımı tanımlamak için "ruh" kelimesini kullanırım,

çünkü bu anlama yakın olan İngilizce'deki tek kelime.

what each baby brought into the room.

Every newborn was as singular as a snowflake,

Her yeni doğan bir kar tanesi gibi tektir.

a matchless mash-up of biology

Biyoloji, soy ve gizemin

and ancestry and mystery.

eşsiz bir karışımı.

And then that baby grows up,

Daha sonra o bebek büyür.

Aileye uyum sağlaması için,

and in order to fit into the family,

to conform to the culture,

kültüre, topluma

to the community, to the gender,

ve cinsiyete alışması için

o küçük ruhunu katman katman

that little one begins to cover its soul,

örtmeye başlar.

layer by layer.

We're born this way,

Bu şekilde doğduk,

but --

ama --

(Laughter)

(Gülüşmeler)

But as we grow, a lot of things happen to us

Fakat büyüdükçe,

that make us ...

bize

want to hide our soulful eccentricities and authenticity.

duygusal tuhaflığımızı ve gerçekliğimizi gizlettiren birçok şey olur.

We've all done this.

Hepimiz bunu yaptık.

Everyone in this room is a former baby --

Bu odadaki herkes eskiden bebekti --

(Laughter)

(Gülüşmeler)

with a distinctive birthright.

kendine özgü bir doğuş hakkı ile.

But as adults, we spend so much of our time uncomfortable in our own skin,

Ama yetişkin olarak, kendi içimizde tatsız şekilde o kadar çok zaman geçiriyoruz ki

like we have ADD: authenticity deficit disorder.

sanki ÖAB'miz var gibi: Özgünlük Açığı Bozukluğu.

But not those babies --

Fakat bebekler için değil,

henüz değil.

not yet.

Their message to me was:

Bana mesajları:

uncover your soul

Ruhunu ortaya çıkar

and look for that soul-spark

ve herkeste

in everyone else.

o ruh kıvılcımını ara.

O hâlâ orada.

It's still there.

İşte doğumdaki kadınlardan öğrendiklerim.

And here's what I learned from laboring women.

Their message was about staying open,

Onların mesajları açık kalmak hakkında,

even when things are painful.

hatta bir şeyler acı verici olsa bile.

A woman's cervix normally looks like this.

Bir kadının rahim ağzı normalde şu şekildedir.

Rahim tabanında

It's a tight little muscle

at the base of the uterus.

sıkı, küçük bir kas.

And during labor, it has to stretch from this

Doğum sırasında, bu durumdan

to this.

bu duruma gerilir.

Ouch!

Of!

If you fight against that pain,

Eğer o acıya karşı savaşırsan

you just create more pain,

sadece daha fazla acı yaratırsın

ve doğmak isteyen şeyi engellersin.

and you block what wants to be born.

I'll never forget the magic that would happen

Bir kadın acıya karşı koymaya son verdiğinde ve açıldığında

when a woman stopped resisting the pain

meydana gelen şeyin sihrini

and opened.

asla unutmayacağım.

It was as if the forces of the universe took notice

Sanki evrenin güçleri bir şeyleri fark etmiş de

and sent in a wave of help.

bir yardım dalgası göndermiş gibi.

I never forgot that message,

Bu mesajı asla unutmayacağım.

and now, when difficult or painful things happen to me

Şimdi, bana zorlu veya acı verici bir şey olduğunda,

in my life or my work,

yaşamımda veya işimde,

of course at first I resist them,

tabii ki ilk olarak onlara karşı koyarım.

but then I remember what I learned from the mothers:

Fakat daha sonra annelerden öğrendiğimi hatırlarım.

stay open.

Açık kal.

Stay curious.

Merakta kal.

Ask the pain what it's come to deliver.

Acıya ne doğurtmaya geldiğini sor.

Yeni bir şey doğmak istiyor.

Something new wants to be born.

And there was one more big soulful lesson,

Bir tane daha büyük, duygusal bir ders vardı.

and that one I learned from Albert Einstein.

Bunu Albert Einstein'dan öğrendim.

He wasn't at any of the births, but --

O doğumların hiçbirinde yoktu, ama --

(Laughter)

(Gülüşmeler)

It was a lesson about time.

Bu ders zaman hakkındaydı.

At the end of his life, Albert Einstein concluded

Hayatının sonunda, Albert Einstein

bizim normal, tekrarlayıp duran hayat deneyimimizin

that our normal, hamster-wheel experience of life

yanılsama olduğunu sonuçlandırdı.

is an illusion.

We run round and round, faster and faster,

Oradan oraya daha hızlı koşturuyoruz,

trying to get somewhere.

bir yere gitmeye çalışıyoruz.

And all the while,

Ve bu süreçte,

underneath surface time is this whole other dimension

yüzeyin altındaki zaman tamamen farklı bir boyuttur

where the past and the present and the future merge

ve burada geçmiş, şimdi ve gelecek birleşerek

and become deep time.

derin zaman hâline gelir.

And there's nowhere to get to.

Ulaşılacak bir yer yok.

Albert Einstein called this state, this dimension,

Albert Einstein bu durumu, bu boyutu,

"sadece olmak" diye adlandırdı.

"only being."

And he said when he experienced it,

Bunu deneyimlediğinde,

he knew sacred awe.

kutsal huşuyu biliyordu.

When I was delivering babies,

Bebek doğurttuğumda,

I was forced off the hamster wheel.

kendimi tekrarlamıyordum.

Sometimes I had to sit for days, hours and hours,

Bazen günlerce ve saatlerce oturmak zorunda kaldım,

just breathing with the parents;

sadece aileler ile nefes alabiliyordum.

just being.

Sadece olmak.

And I got a big dose of sacred awe.

Büyük bir doz kutsal huşu aldım.

Bu üç dersi, ebelikten aldım.

So those are the three lessons I took with me from midwifery.

One: uncover your soul.

Bir: Ruhunu ortaya çıkar.

Two: when things get difficult or painful, try to stay open.

İki: Bir şeyler zor ya da acı vericiyse, açık kalmayı dene.

And three: every now and then, step off your hamster wheel

Ve üç: Arada bir kendini tekrar etmekten çıkıp

into deep time.

derin zamanın içine adım at.

Those lessons have served me throughout my life,

Bu dersler hayatım boyunca bana yardımcı oldu

but they really served me recently,

ama yakın zamanda, şimdiye kadar

when I took on the most important job of my life thus far.

hayatımdaki en önemli işimi aldığımda gerçekten bana yardımcı oldular.

Two years ago, my younger sister came out of remission

2 yıl önce, kız kardeşimin nadir kan kanserinde,

from a rare blood cancer,

küçülme oldu

and the only treatment left for her was a bone marrow transplant.

ve onun için tek tedavi yöntemi kemik ilik nakliydi.

And against the odds, we found a match for her,

Her şeye rağmen onun için bir eşleşme bulduk,

who turned out to be me.

o da bendim.

I come from a family of four girls,

Dört kızdan oluşan bir aileden geliyorum.

Kız kardeşlerim onun için kusursuz bir genetik eş olduğumu öğrenince,

and when my sisters found out that I was my sister's perfect genetic match,

their reaction was, "Really? You?"

tepkileri: "Gerçekten mi? Sen mi?" oldu.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

"A perfect match for her?"

"Onunla mükemmel eşleşme mi?"

Which is pretty typical for siblings.

Kardeşler için oldukça tipiktir.

In a sibling society, there's lots of things.

Kardeş toplum içerisinde, bir sürü şey vardır.

There's love and there's friendship and there's protection.

Aşk var, arkadaşlık var ve koruma var.

But there's also jealousy

Ayrıca kıskançlık,

and competition

rekabet,

and rejection and attack.

reddetme ve eleştirme var.

In siblinghood, that's where we start assembling many of those first layers

Kardeşlik, ruhumuzu kaplayan ilk katmanların çoğunu

that cover our soul.

birleştirdiğimiz yerdir.

Kız kardeşim ile uyumlu olduğumu öğrendiğimde,

When I discovered I was my sister's match,

araştırma moduna girdim.

I went into research mode.

And I discovered that

Nakil işleminin

oldukça kolay olduğunu fark ettim.

the premise of transplants is pretty straightforward.

You destroy all the bone marrow in the cancer patient

Kanserli hastada tüm kemik iliğini

ağır dozlarda kemoterapi ile yok ediyorsun

with massive doses of chemotherapy,

and then you replace that marrow

ve sonra o iliği, donörden alınan

with several million healthy marrow cells from a donor.

milyonlarca sağlıklı ilik hücreleri ile değiştiriyorsun.

And then you do everything you can

Sonra o yeni hücrelerin hastaya uyum sağladığına

to make sure that those new cells engraft in the patient.

emin olmak için yapabileceğin her şeyi yapıyorsun.

Kemik iliği naklinin tehlikelerle dolu olduğunu da öğrendim.

I also learned that bone marrow transplants are fraught with danger.

If my sister made it through the near-lethal chemotherapy,

Kız kardeşim neredeyse ölümcül olan kemoterapinin üstesinden gelseydi,

she still would face other challenges.

hâlen başka zorluklarla yüz yüze gelebilirdi.

My cells

Hücrelerim

might attack her body.

onun vücuduna saldırabilir.

And her body might reject my cells.

Onun vücudu hücrelerimi reddedebilir.

They call this rejection or attack,

Reddetme veya saldırı dedikleri şey

and both could kill her.

onu öldürebilirdi.

Rejection. Attack.

Reddetme. Saldırı.

Bu sözcüklerin kardeş olma içerisinde,

Those words had a familiar ring

in the context of being siblings.

tanıdık bir etkisi vardı.

My sister and I had a long history of love,

Kardeşim ve benim uzun bir sevgi geçmişimiz vardı,

but we also had a long history of rejection and attack,

fakat küçük yanlış anlaşılmalardan daha büyük ihanetlere kadar

from minor misunderstandings to bigger betrayals.

reddetme ve saldırı geçmişimiz de vardı.

Derin konular hakkında konuştuğumuz

We didn't have the kind of the relationship

where we talked about the deeper stuff;

bir ilişkimiz olmadı,

but, like many siblings and like people in all kinds of relationships,

ama birçok kardeş ve herhangi bir türde ilişkisi olan insanlar gibi

we were hesitant to tell our truths,

doğrularımızı söylemekte,

to reveal our wounds,

yaralarımızı açığa vurmakta,

to admit our wrongdoings.

yanlışlarımızı itiraf etmekte teredütteydik.

But when I learned about the dangers of rejection or attack,

Fakat bu reddetmenin veya atağın tehlikesini öğrendiğimde,

bunu değiştirmenin zamanı diye düşündüm.

I thought, it's time to change this.

Ya kemik iliği nakli kararını doktorlara bıraksaydık

What if we left the bone marrow transplant up to the doctors,

but did something that we later came to call our "soul marrow transplant?"

ama sonradan "ruh iliği nakli" diyeceğimiz bir şey yapmış olsaydık?

What if we faced any pain we had caused each other,

Ya birbirimizin neden olduğu acıyla yüzleşseydik

and instead of rejection or attack,

bu reddetme veya atağın yerine,

could we listen?

dinleyebilir miydik?

Could we forgive?

Affedebilir miydik?

Kaynaşabilir miydik?

Could we merge?

Would that teach our cells to do the same?

Bu hücrelerimize aynı şeyi yapmasını öğretecek miydi?

To woo my skeptical sister, I turned to my parents' holy text:

Şüpheci kız kardeşimin aklını çelmek için, ailemin kutsal metnine yöneldim:

the New Yorker Magazine.

New Yorker Dergisi.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

I sent her a cartoon from its pages

Neden bir terapisti ziyaret etmemiz gerektiğini açıklamak için

as a way of explaining why we should visit a therapist

kemik iliğim onun vücuduna nakledilmeden önce,

dergiden ona bir karikatür yolladım.

before having my bone marrow harvested and transplanted into her body.

Here it is.

İşte;

"I have never forgiven him for that thing I made up in my head."

"Kafamda uydurduğum o şey için onu hiç affetmedim."

(Laughter)

(Gülüşmeler)

I told my sister

Kız kardeşime

we had probably been doing the same thing,

muhtemelen aynı şeyi yaptığımızı söyledim,

carting around made-up stories in our heads that kept us separate.

yani bizi ayıran uydurma hikâyeleri kafamızda dolaştırıyorduk.

And I told her that after the transplant,

Nakilden sonra ona söyledim ki,

damarlarından akan tüm kan

all of the blood flowing in her veins

would be my blood,

benim kanım olacaktı,

made from my marrow cells,

benim ilik hücrelerim ile üretilen.

and that inside the nucleus of each of those cells

Ve o hücrelerin her birinin çekirdeğinin içinde

is a complete set of my DNA.

benim DNA'm vardı.

"I will be swimming around in you for the rest of your life,"

Biraz dehşete düşmüş kız kardeşime şunu söyledim:

I told my slightly horrified sister.

"Hayatının geri kalanında, senin içinde dönüp dolaşacağım."

(Laughter)

( Gülüşmeler )

"I think we better clean up our relationship."

"Bence ilişkimizi daha iyi hâle getirmeliyiz."

Sağlık sorunları insanlara her türlü riskli şeyler yaptırır,

A health crisis makes people do all sorts of risky things,

like quitting a job or jumping out of an airplane

istifa etmek veya uçaktan atlamak gibi.

and, in the case of my sister,

Kız kardeşimin durumunda,

saying "yes" to several therapy sessions,

birçok terapi seansına "Evet" demesi,

during which we got down to the marrow.

ki bunlardan birinde kemik iliği konusuna geldik.

We looked at and released years of stories

Sadece ortada sevgi kalana kadar

yılların hikâyeleri,

birbirimize karşı varsayımlarımız,

and assumptions about each other

suçlama ve utanç hakkında konuşup rahatladık.

and blame and shame

until all that was left was love.

İnsanlar kemik iliği çıkarma hasatını çektiğim için cesur olduğumu söylediler

People have said I was brave to undergo the bone marrow harvest,

but I don't think so.

ama ben öyle düşünmüyorum.

Bana cesur hissettiren şey

What felt brave to me

was that other kind of harvest and transplant,

başka tür hasat ve nakildi,

the soul marrow transplant,

ruh iliği nakli,

getting emotionally naked with another human being,

başka bir insana duygusal olarak açılarak,

putting aside pride and defensiveness,

gururu ve savunmayı bir kenara koyarak,

lifting the layers

katmanları kaldırarak

and sharing with each other our vulnerable souls.

ve savunmasız ruhlarımızı birbirimizle paylaşarak.

I called on those midwife lessons:

O ebelik derslerini hatırladım:

uncover your soul.

Ruhunu ortaya çıkar.

Open to what's scary and painful.

Korkutucu ve acıtıcı olanı ara.

Look for the sacred awe.

Kutsal huşuyu ara.

Here I am with my marrow cells after the harvest.

Hasattan sonra kemik hücrelerim ile buradayım.

Buna "hasat" derler.

That's they call it -- "harvest,"

Sanki tarladan toplayıp masaya koyuyorsun.

like it's some kind of bucolic farm-to-table event --

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Which I can assure you it is not.

Seni temin ederim ki öyle değil.

And here is my brave, brave sister

İşte benim cesur kız kardeşim

receiving my cells.

hücrelerimi alıyor.

After the transplant, we began to spend more and more time together.

Nakilden sonra, birlikte daha çok vakit geçirmeye başladık.

It was as if we were little girls again.

Sanki yeniden küçük kızlar gibiydik.

The past and the present merged.

Geçmiş ve bugün birleşti.

We entered deep time.

Derin zamana girdik.

I left the hamster wheel of work and life

İş ve hayatımın tekdüzeliğini bırakıp

to join my sister

bu hastalık ve şifa dolu

on that lonely island

ıssız adada

of illness and healing.

kardeşime kavuştum.

We spent months together --

Birlikte aylar geçirdik,

in the isolation unit,

izolasyon ünitesinde,

in the hospital and in her home.

hastanede ve onun evinde.

Our fast-paced society

Hareketli toplumumuz,

bu tür işleri desteklemiyor ya da hatta değer vermiyor.

does not support or even value this kind of work.

We see it as a disruption of real life and important work.

Gerçek hayatta ve önemli işlerde bir aksaklık olarak görüyoruz.

We worry about the emotional drain and the financial cost --

Duygusal güçsüzlük ve finansal gider konusunda endişeleniyoruz.

and, yes, there is a financial cost.

Evet, bunun finansal bir bedeli var.

But I was paid

Ama kültürümüzün

in the kind of currency our culture seems to have forgotten all about.

unutmuş gibi göründüğü bir çeşit para birimiyle ödendim.

Sevgiyle ödendim.

I was paid in love.

I was paid in soul.

Ruhla ödendim.

I was paid in my sister.

Kardeşimle ödendim.

My sister said the year after transplant was the best year of her life,

Kardeşim nakilden sonraki yılının hayatının en güzel yılı olduğunu söyledi,

ki bu şaşırtıcıydı.

which was surprising.

She suffered so much.

O kadar çok acı çekti ki.

But she said life never tasted as sweet,

Ama hayatın daha önce hiç bu kadar tatlı olmadığını söyledi.

Bu birbirimize ruhumuzu açmamız

and that because of the soul-baring

and the truth-telling we had done with each other,

ve doğruları söylememiz sayesinde

she became more unapologetically herself

başkalarına karşı daha çok pişmanlık

with everyone.

duymayan biri hâline geldi.

She said things she'd always needed to say.

Her zaman söylemesi gereken şeyleri söyledi.

She did things she always wanted to do.

Her zaman yapmak istediği şeyleri yaptı.

The same happened for me.

Aynı şey benim için de oldu.

I became braver about being authentic with the people in my life.

Hayatımdaki insanlar ile gerçekçi olmak konusunda cesur hâle geldim.

I said my truths,

Kendi doğrularımı söyledim,

but more important than that, I sought the truth of others.

ama bundan daha önemlisi, başkalarının doğrusunu aradım.

It wasn't until the final chapter of this story

Ebeliğin beni ne kadar iyi eğittiğini

bu hikâyenin son bölümüne gelince anladım.

that I realized just how well midwifery had trained me.

After that best year of my sister's life,

Kız kardeşimin hayatının en iyi yılından sonra,

kanser kükleyerek geri geldi.

the cancer came roaring back,

and this time there was nothing more the doctors could do.

Bu sefer doktorların yapabileceği başka bir şey yoktu.

They gave her just a couple of months to live.

Ona yaşaması için sadece birkaç ay verdiler.

The night before my sister died,

Kız kardeşim ölmeden bir gece önce,

yatağının kenarına oturdum.

I sat by her bedside.

She was so small and thin.

Çok küçük ve zayıftı.

I could see the blood pulsing in her neck.

Boynundaki kan atışını görebiliyordum.

It was my blood, her blood, our blood.

Benim kanımdı, onun kanıydı, bizim kanımızdı.

When she died, part of me would die, too.

Öldüğünde, bir parçam da ölecekti.

I tried to make sense of it all,

Bunların hepsini anlamlandırmaya çalıştım.

how becoming one with each other

Birbirimiz ile bir hâline gelmemiz,

bizi daha fazla kendimiz yaptı,

had made us more ourselves,

ruh benliğimiz.

our soul selves,

and how by facing and opening to the pain of our past,

Geçmişimizin acılarıyla yüzleşerek

we'd finally been delivered to each other,

sonunda birbirimize teslim olduk,

and how by stepping out of time,

zamanın dışına çıkarak,

we would now be connected forever.

sonsuza kadar birbirimiz ile bağlı olacağız.

My sister left me with so many things,

Kız kardeşim bana çok şey bıraktı.

and I'm going to leave you now with just one of them.

Ben de size onlardan birini bırakarak ayrılacağım.

You don't have to wait for a life-or-death situation

İlişkilerinizi düzeltmek için,

to clean up the relationships that matter to you,

ruhunuzun özünü sunmak için

to offer the marrow of your soul

ve bunu başka birinde aramak için

ölüm-kalım anını beklemek zorunda değilsiniz.

and to seek it in another.

We can all do this.

Bunların hepsini yapabiliriz.

We can be like a new kind of first responder,

İlk cevap veren yeni bir tür olabiliriz.

Diğerine doğru ilk cesur adımı atan

like the one to take the first courageous step

toward the other,

biri gibi

and to do something or try to do something

ve reddetme ve saldırı yerine

other than rejection or attack.

bir şey yapan veya yapmaya çalışan biri.

We can do this with our siblings

Bunu kardeşlerimizle

and our mates

ve dostlarımızla

ve arkadaşlarımızla ve meslektaşlarımızla yapabiliriz.

and our friends and our colleagues.

We can do this with the disconnection

Bunu çevremizdeki kopukluk

ve çelişkilerle yapabiliriz.

and the discord all around us.

We can do this for the soul of the world.

Bunu dünyanın ruhu için yapabiliriz.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)