Bruce Aylward: How we'll stop polio for good

Bruce Aylward: Çocuk felcini nasıl tamamen durduracağız

Çeviri: Nilufer TAMER Gözden geçirme: Sancak Gülgen

I want to share with you

Sizlerle

over the next 18 minutes

önümüzdeki 18 dakika boyunca

a pretty incredible idea.

inanılmaz bir fikri paylaşmak istiyorum.

Actually, it's a really big idea.

Aslında, bu oldukça büyük bir fikir.

But to get us started,

Ama başlangıç olarak,

I want to ask if everyone

hepinizden rica ediyorum

could just close your eyes for two seconds

gözlerinizi sadece iki saniye için kapatın

and try and think of a technology or a bit of science

ve dünyayı değiştirdiğini düşündüğünüz

that you think has changed the world.

bir teknolji veya bir parça bilimi hayal edin.

Now I bet, in this audience,

Şimdi bu seyirciler arasında bahse varım ki;

you're thinking of some really incredible technology,

bazı inanılmaz teknolojileri düşünüyorsunuz,

some stuff that I haven't even heard of,

benim bile duymadığım bazı şeyler,

I'm absolutely sure.

Bundan kesinlikle eminim.

But I'm also sure, pretty sure,

Ama aynı zamanda eminim, oldukça eminim ki;

that absolutely nobody is thinking of this.

kimse kesinlikle şunu düşünmüyor.

This is a polio vaccine.

Bu bir çocuk felci aşısı.

And it's a great thing actually

Ve aslında bunu bugün buradaki kimsenin

that nobody's had to think about it here today

düşünmek zorunda olmaması harika birşey,

because it means that we can take this for granted.

çünkü bunu olmuş kabul ediyoruz demektir.

This is a great technology.

Bu harika bir teknoloji.

We can take it completely for granted.

Tamamiyle garantide diyebiliriz.

But it wasn't always that way.

Ama bu her zaman böyle değildi.

Even here in California,

Hatta burada California'da bile

if we were to go back just a few years,

eğer sadece birkaç yıl önceye gidersek

it was a very different story.

oldukça farklı bir hikayeydi.

People were terrified of this disease.

İnsanlar bu hastalıktan çok korkmuşlardı.

They were terrified of polio, and it would cause public panic.

Çocuk felcinden dehşete kapılmışlardı, ve bu halkın paniğe kapılmasına neden olabilirdi.

And it was because of scenes like this.

Nedeni bunun gibi görüntülerdi.

In this scene,

bu görüntüde,

people are living in an iron lung.

insanlar yapay bir akciğerin içinde yaşıyorlar.

These are people who were perfectly healthy two or three days before,

bu insanlar iki veya üç gün önce kusursuz dercede sağlıklıydılar

and then two days later,

ve iki gün sonra,

they can no longer breathe,

artık nefes alamıyorlardı

and this polio virus has paralyzed

ve bu çocuk felci virüsü

not only their arms and their legs,

sadece kollarını ve bacaklarını değil

but also their breathing muscles.

nefes alma kaslarını da felç etmişti.

And they were going to spend the rest of their lives, usually,

Ve hayatlarının geri kalanını genellikle, onlar için nefes alan

in this iron lung to breathe for them.

bu yapay akciğer içinde geçireceklerdi.

This disease was terrifying.

Bu hastalık dehşet vericiydi;

There was no cure,

tedavisi yoktu

and there was no vaccine.

ve aşısı yoktu.

The disease was so terrifying

Hastalık o kadar dehşet vericiydi ki;

that the president of the United States

Birleşik Devletler Başkanı

launched an extraordinary national effort

durdurabilecek bir yol bulmak için

to find a way to stop it.

olağanüstü bir ulusal çalışma başlattı.

Twenty years later, they succeeded

20 yıl sonra, başarılı oldular ve

and developed the polio vaccine.

çocuk felci aşısını geliştirdiler.

It was hailed as a scientific miracle

1950'lerin sonuna doğru bu

in the late 1950s.

bilimsel bir mucize olarak adlandırıldı.

Finally, a vaccine that could stop this awful disease,

Sonunda, bu korkunç hastalığı durdurabilecek bir aşı.

and here in the United States

Ve burada Birleşik Devletler'de

it had an incredible impact.

inanılmaz bir etki yarattı.

As you can see, the virus stopped,

Sizinde gördüğünüz gibi, virüs durdu,

and it stopped very, very fast.

ve çok, çok hızlı durdu.

But this wasn't the case

Ama olay dünyanın her yerinde

everywhere in the world.

böyle değildi.

And it happened so fast in the United States, however,

Birleşik Devletlerde bu kadar hızlı olmasına rağmen,

that even just last month Jon Stewart said this:

geçen ay Jon Stewart bile şöyle dedi:

(Video) Jon Stewart: Where is polio still active?

(Video) Jon Stewart : Çocuk felci nerede hala aktif?

Because I thought that had been eradicated

Çünkü ben onun, çiçek hastalığı gibi

in the way that smallpox had been eradicated.

kökünün kurutulduğunu sanıyordum.

Bruce Aylward: Oops. Jon, polio's almost been eradicated.

Bruce Aylward: Ayy! Jon, çocuk felci "neredeyse" yok edildi.

But the reality is

Fakat gerçekte,

that polio still exists today.

çocuk felci hala varlığını sürdürüyor.

We made this map for Jon to try to show him exactly where polio still exists.

Bu haritayı Jon'a çocuk felcinin tam olarak nerelerde var olduğunu göstermek için hazırladık.

This is the picture.

Resim bu.

There's not very much left in the world.

Dünya üzerinde pek fazla kalmadı.

But the reason there's not very much left

Fakat pek fazla kalmamasının nedeni

is because there's been an extraordinary public/private partnership

eminim ki; bugün burada çoğunuzun bilmediği,

working behind the scenes, almost unknown,

olağanüstü bir halk/özel kurum işbirliğinin

I'm sure to most of you here today.

arka planda çalışıyor olmasıdır.

It's been working for 20 years

20 yıldır

to try and eradicate this disease,

bu hastalığı ortadan kaldırmaya çalışıyor.

and it's got it down to these few cases

Ve bu grafikte gördüğünüz gibi

that you can see here on this graphic.

sadece birkaç vakaya kadar azalttı.

But just last year,

Ama geçen yıl

we had an incredible shock

inanılmaz bir şok yaşadık

and realized that almost just isn't good enough

ve "neredeyse"nin çocuk felci gibi bir virüs için

with a virus like polio.

yeterli olmadığını anladık.

And this is the reason:

Nedeni şudur:

in two countries

bu hastalığı son on yıldan daha fazla bir süredir görmeyen

that hadn't had this disease for more than probably a decade,

dünyanın zıt taraflarında bulunan

on opposite sides of the globe,

iki ülkede

there was suddenly terrible polio outbreaks.

ani çocuk felci salgınları başladı.

Hundreds of people were paralyzed.

Yüzlerce insan felç oldu.

Hundreds of people died --

Yüzlerce insan öldü --

children as well as adults.

yetişkinler kadar çocuklarda.

And in both cases,

Ve her iki vakada da

we were able to use genetic sequencing to look at the polio viruses,

çocuk felci virüslerine bakabilmek için gen dizilimlerini araştırabildik.

and we could tell these viruses were not from these countries.

Ve diyebiliriz ki; bu virüsler, bu ülkelerden değillerdi.

They had come from thousands of miles away.

Binlerce mil uzaktan gelmişlerdi.

And in one case, it originated on another continent.

Ve bir vakada, virüs başka bir kıtadan yayılmıştı.

And not only that, but when they came into these countries,

Ve sadece oda değil, muhtemelen ticari jet uçaklarıyla

then they got on commercial jetliners probably

bu ülkelere geldiklerinde

and they traveled even farther

daha uzaklara taşındılar.

to other places like Russia,

Rusya gibi,

where, for the first time in over a decade last year,

son on yılda ilk kez geçen sene

children were crippled and paralyzed

çocukları sakatlayan ve felç bırakan

by a disease that they had not seen for years.

bir hastalığı yıllardır görmemiş diğer yerlere gittiler.

Now all of these outbreaks that I just showed you,

Şimdi size gösterdiğim tüm bu salgınlar,

these are under control now,

şu anda kontrol altındalar

and it looks like they'll probably stop very, very quickly.

ve görünen o ki; çok çok kısa sürede sonlanacaklar.

But the message was very clear.

Fakat mesaj çok açıktı.

Polio is still

Çocuk felci hala

a devastating, explosive disease.

tahrip edici, patlamaya hazır bir hastalıktır.

It's just happening in another part of the world.

Sadece dünyanın başka bir bölgesinde yaşanıyor.

And our big idea

Ve bizim büyük fikrimiz,

is that the scientific miracle of this decade

bu onyılın bilimsel mucizesinin

should be the complete eradication

çocuk felcinin (poliyomiyelit)

of poliomyelitis.

tamamen ortadan yok edilmesi olmalıdır.

So I want to tell you a little bit

Bu yüzden size

about what this partnership, the Polio Partnership,

bu ortaklığın, Çocuk Felci Ortaklığı'nın (Polio Partnership),

is trying to do.

ne yapmaya çalıştığından bahsetmek istiyorum.

We're not trying to control polio.

Biz çocuk felcini kontrol etmeye çalışmıyoruz.

We're not trying to get it down to just a few cases,

Biz onu sadece birkaç vakaya indirmeye çalışmıyoruz.

because this disease is like a root fire;

Çünkü bu hastalık köklerin yanmasına benziyor.

it can explode again if you don't snuff it out completely.

Eğer tamamen söndürmezseniz, yeniden patlama yapabilir.

So what we're looking for

Yani bizim aradığımız

is a permanent solution.

kalıcı bir çözüm.

We want a world in which every child, just like you guys,

Bizim istediğimiz dünya, her çocuğun, sizler gibi,

can take for granted

çocuk felcinden arınmış

a polio-free world.

bir dünyayı garanti edebilmeleridir.

So we're looking for a permanent solution,

Yani aradığımız kalıcı bir çözüm.

and this is where we get lucky.

Ve işte burada şanslıyız.

This is one of the very few viruses in the world

Bu virüs dünya üzerinde, zırhında yeteri kadar büyük çatlaklar olan

where there are big enough cracks in its armor

gerçekten olağanüstü birşeyler yapmayı deneyebileceğimiz,

that we can try to do something truly extraordinary.

az sayıdaki virüslerden birisi.

This virus can only survive in people.

Bu virüs sadece insanlar içinde hayatta kalabilir.

It can't live for a very long time in people.

İnsanlar içinde de uzun süre yaşayamaz.

It doesn't survive in the environment hardly at all.

Doğada hemen hemen hiç hayatta kalamaz.

And we've got pretty good vaccines, as I've just showed you.

Ve size az önce gösterdiğim gibi, bizim oldukça iyi aşılarımız var.

So we are trying

Yani biz bu virüsü

to wipe out this virus completely.

tamamen silip yok etmeye çalışıyoruz.

What the polio eradication program is trying to do

Çocuk felcini yok etme programının yapmaya çalıştığı,

is to kill the virus itself

tüm dünya üzerinde

that causes polio

çocuk felcine yol açan

everywhere on Earth.

virüsün kendisini öldürmek.

Now we don't have a great track record

Konu, hastalıkların

when it comes to doing something like this,

kökünün kurutulmasına geldiğinde

to eradicating diseases.

harika bir başarı kaydımız yok.

It's been tried six times in the last century,

Geçen yüzyıl içinde altı kez denendi

and it's been successful exactly once.

ve sadece bir kere başarılı olundu.

And this is because disease eradication,

Bu nedenle de hastalıkların yok edilmesi

it's still the venture capital of public health.

hala halk sağlığının başlıca teşebbüsüdür.

The risks are massive,

Riskler çok büyük,

but the pay-off --

ama

economic, humanitarian, motivational --

ekonomik, insancıl, güdüsel kazanç

it's absolutely huge.

kesinlikle büyük.

One congressman here in the United States

Burada Birleşik Devletler'de bir meclis üyesi

thinks that the entire investment

artık ihtiyaç duyulmayan tedavi harcamaları

that the U.S. put into smallpox eradication

ve aşılama maliyetlerine göre

pays itself off every 26 days --

her 26 günde bir

in foregone treatment costs

A.B.D.'nin çiçek hastalığının yok edilmesi için yaptığı tüm yatırımların

and vaccination costs.

kendini karşıladığını düşünüyor.

And if we can finish polio eradication,

Ve eğer biz çocuk felcinin kurutulmasını başarabilirsek

the poorest countries in the world

dünyadaki en fakir ülkeler

are going to save over 50 billion dollars

sadece önümüzdeki 25 yıl içinde

in the next 25 years alone.

50 milyar dolardan fazla tasarruf sağlayacak.

So those are the kind of stakes that we're after.

Yani peşinde olduğumuz çıkarlar bunlar.

But smallpox eradication was hard;

Ama çiçek hastalığının yok edilmesi zordu,

it was very, very hard.

çok, çok zordu.

And polio eradication, in many ways, is even tougher,

Ve çocuk felcinin yok edilmesi, birçok açıdan daha zor.

and there's a few reasons for that.

Bunun için birkaç neden var.

The first is that,

Birincisi,

when we started trying to eradicate polio

yaklaşık 20 yıl önce

about 20 years ago,

çocuk felcini yok etme çalışmalarına başladığımızda

more than twice as many countries were infected

enfekte olmuş ülkelerin sayısı

than had been when we started off with smallpox.

çiçek hastalığı için başladığımız zamandan 2 kat daha fazlaydı.

And there were more than 10 times as many people

Ve bu ülkelerde 10 kattan daha fazla

living in these countries.

insan yaşıyordu.

So it was a massive effort.

Yani çok büyük bir çabaydı.

The second challenge we had was --

İkinci engel ise,

in contrast to the smallpox vaccine,

çok kararlı olan ve tek dozun hayatınızı kurtardığı

which was very stable, and a single dose protected you for life --

çiçek aşısının tersine

the polio vaccine is incredibly fragile.

çocuk felci aşısı inanılmaz derecede kırılgan.

It deteriorates so quickly in the tropics

Tropik bölgelerde çok çabuk bozulduğu için

that we've had to put this special vaccine monitor

bu özel aşı monitörünü

on every single vial

her bir şişeye koymak zorunda kaldık.

so that it will change very quickly

Böylece fazla sıcağa maruz kaldığında

when it's exposed to too much heat,

çok çabuk bir şekilde değişiyor

and we can tell that it's not a good vaccine to use on a child --

ve bizde onun bir çocuk üzerinde kullanılamayacak olduğunu,

it's not potent; it's not going to protect them.

etkisini kaybettiğini, çocukları korumayacağını anlıyoruz.

Even then, kids need many doses of the vaccine.

Buna rağmen çocukların çok miktarda aşıya ihtiyacı var.

But the third challenge we have --

Ama karşılaştığımız üçüncü engel

and probably even bigger one, the biggest challenge --

-- ve herhalde daha büyük, en büyük engel --

is that, in contrast to smallpox where you could always see your enemy --

her zaman düşmanını görebildiğin çiçek hastalığının tersi --

every single person almost who was infected with smallpox

çiçek hastalığına yakalanmış hemen herkes

had this telltale rash.

kendini belli eden bu kızarıklıklara sahipti.

So you could get around the disease;

Yani bu hastalığın üstesinden gelebilirdiniz,

you could vaccinate around the disease and cut it off.

hastalığın etrafını aşılayabilir ve kesebilirdiniz.

With polio it's almost completely different.

Çocuk felci ile durum neredeyse tamamiyle farklı.

The vast majority of people who are infected with the polio virus

Çocuk felci virüsü bulaşmış insanların büyük çoğunluğu

show absolutely no sign of the disease.

hastalık adına herhangi bir işaret göstermemektedir.

So you can't see the enemy most of the time,

Bu yüzden çoğu zaman düşman görülmez.

and as a result,

Ve sonuç olarak,

we've needed a very different approach to eradicate polio

çocuk felcini yok etmek için, çiçek hastalığına uygulanandan

than what was done with smallpox.

daha farklı bir yaklaşım izlememiz gerekiyordu.

We've had to create

Tarihteki en geniş sosyal hareketi

one of the largest social movements in history.

yaratmamız gerekiyordu.

There's over 10 million people,

10 milyondan fazla insan,

probably 20 million people,

büyük olasılıkla 20 milyon insan,

largely volunteers,

çoğunlukla gönüllüler,

who have been working over the last 20 years

son 20 yıldır, şu anda

in what has now been called

barış sürecindeki en büyük

the largest internationally-coordinated operation in peacetime.

uluslararası-işbirlikli operasyonda çalışıyorlar.

These people, these 20 million people,

Bu insanlar, bu 20 milyon kişi, operasyonumuzun en üst noktasında

vaccinate over 500 million children

500 milyondan fazla çocuğu

every single year,

her yıl

multiple times

birden fazla defa

at the peak of our operation.

aşılıyorlar.

Now giving the polio vaccine is simple.

Çocuk felci aşısını yapmak kolay.

It's just two drops, like that.

Sadece iki damla, işte bu kadar.

But reaching 500 million people

Ama 500 milyon insana ulaşmak

is much, much tougher.

çok, çok daha zor.

And these vaccinators, these volunteers,

Aşıları yapan bu kişiler, bu gönüllüler

they have got to dive headlong

dünyanın en zorlu, en yoğun

into some of the toughest, densest

kenar mahallelerine

urban slums in the world.

düşünmeden dalmak zorundalar.

They've got to trek under sweltering suns

Cehennem gibi güneşin altında

to some of the most remote, difficult to reach places in the world.

dünyadaki ulaşılması en zor, en uzak yerlere seyahat etmek zorundalar.

And they also have to dodge bullets,

Ve aynı zamanda kurşunlardan kaçmalılar,

because we have got to operate

çünkü bizler çatışmaların etkilediği yerlerde bile

during shaky cease-fires and truces

sarsıntılı ateşkes ve barış zamanlarında

to try and vaccinate children,

çocukları aşılamaya çalışmak için

even in areas affected by conflict.

operasyona devam etmeliyiz.

One reporter

Bir gazeteci

who was watching our program in Somalia about five years ago --

çocuk felcini sadece bir kere değil

a place which has eradicated polio,

tekrar enfekte oldukları için iki kere kökünü kurutan

not once, but twice, because they got reinfected.

Somali'de ki programımızı izliyordu.

He was sitting outside of the road,

Yolun kenarında oturuyor,

watching one of these polio campaigns unfold,

çocuk felci kampanyalarından birisinin gelişimini izliyordu

and a few months later he wrote:

ve birkaç ay sonra şöyle yazdı:

"This is foreign aid at its most heroic."

"Bu en kahramanca yabancı yardım."

And these heroes, they come from every walk of life,

Ve bu kahramanlar, hayatın her köşesinden,

all sorts of backgrounds.

her türlü geçmişten geliyorlar.

But one of the most extraordinary is Rotary International.

Fakat en inanılmaz olanı Rotary International.

This is a group

Bu grubun

whose million-strong army of volunteers

milyon-güçteki gönüllü ordusu

have been working to eradicate polio

20 yıldan fazladır

for over 20 years.

çocuk felcini kurutmaya çalışıyor.

They're right at the center of the whole thing.

Tüm çalışmanın merkezinde bulunuyorlar.

Now it took years to build up the infrastructure

Çocuk felcini ortadan kaldırmak için altyapıyı oluşturmak

for polio eradication --

yıllarımızı aldı --

more than 15 years, much longer than it should have --

15 yıldan fazla, olması gerekenden çok daha uzun --

but once it was built, the results were striking.

ama bir kere yapılandığında, sonuçlar çarpıcıydı.

Within a couple of years,

Birkaç yıl içinde,

every country that started polio eradication

çocuk felci yok edilmesine başlayan her ülke

rapidly eradicated all three of their polio viruses,

burada gördüğünüz dört ülke haricinde

with the exception of four countries that you see here.

her üç çocuk felci virüsünüde hızla yok etti.

And in each of those, it was only part of the country.

Ve her birinde de ülkenin sadece bir bölgesiydi.

And then, by 1999,

1999'dan sonra

one of the three polio viruses

yok etmeye çalıştığımız

that we were trying to eradicate

çocuk felci virüslerinden birisi

had been completely eradicated worldwide --

tüm dünyada tamamiyle kurutuldu --

proof of concept.

kavramımızın kanıtı.

And then today,

Ve sonra bugün,

there's been a 99 percent reduction --

bu korkunç hastalık tarafından felç olan

greater than 99 percent reduction --

çocukların sayısında yüzde 99 --

in the number of children

yüzde 99'dan daha yüksek sayıda --

who are being paralyzed by this awful disease.

azalma oldu.

When we started, over 20 years ago,

20 yıldan daha önce başladığımızda

1,000 children were being paralyzed

her gün 1,000 çocuk

every single day by this virus.

bu hastalık yüzünden felç oluyordu.

Last year, it was 1,000.

Geçen tüm yılda bu sayı 1,000'di

And at the same time,

Ve aynı zamanda

the polio eradication program

çocuk felcini yok etme programı

has been working to help with a lot of other areas.

birçok farklı alanda yardım etmek için çalışıyordu.

It's been working to help control pandemic flu,

Grip salgınını kontrol etmek için çalışıyordu,

SARS for example.

mesela SARS.

It's also tried to save children by doing other things --

Ayrıca bu kampanyalar sırasında çocukları

giving vitamin A drops, giving measles shots,

A vitamini damlaları verip, kızamık aşıları yaparak

giving bed nets against malaria even

hatta sıtmaya karşı yatak fileleri (cibinlik) dağıtarak

during some of these campaigns.

korumaya çalıştılar.

But the most exciting thing

Ama çocuk felcini yok etme programının

that the polio eradication program has been doing

yaptığı en heyecan verici şey

has been to force us,

bizi,

the international community,

uluslararası toplumu

to reach every single child, every single community,

her bir çocuğa, her bir topluluğa --

the most vulnerable people in the world,

dünyadaki en korunmasız, hassas insanlara --

with the most basic of health services,

sağlık hizmetinin en basit haliyle,

irrespective of geography, poverty,

coğrafyasına, yoksulluğuna, kültüre ve hatta

culture and even conflict.

anlaşmazlıklara bakmaksızın ulaşmaya zorlaması oldu.

So things were looking very exciting,

Bu nedenle olaylar çok heyecan verici görünüyordu

and then about five years ago,

ve sonra 5 yıl kadar önce

this virus, this ancient virus, started to fight back.

bu virüs, bu tarihi virüs, tekrar savaşmaya başladı.

The first problem we ran into

Karşılaştığımız ilk problem

was that, in these last four countries, the strongholds of this virus,

bu virüsün sığındığı, kalan dört ülkede

we just couldn't seem to get the virus rooted out.

virüsü bir türlü kökünden kazıyamıyorduk.

And then to make the matters even worse,

Ve sonra herşeyi daha da kötüye götürerek

the virus started to spread out of these four places,

virüs bu dört ülkeden dışarıya

especially northern India and northern Nigeria,

özellikle kuzey Hindistan ve kuzey Nijerya'dan,

into much of Africa, Asia, and even into Europe,

Afrika'nın çoğuna, Asya ve hatta Avrupa'ya

causing horrific outbreaks

korkunç salgınlara neden olarak

in places that had not seen this disease for decades.

onyıllardır bu hastalığı görmemiş yerlere yayılmaya başladı

And then,

Ve sonra,

in one of the most important, tenacious

dünyada bu virüsün en önemli, en inatçı

and toughest reservoirs of the polio virus in the world,

ve en zorlu birikim yerlerinden birinde

we found that our vaccine was working

gördük ki; bizi aşımız olması gerekenin

half as well as it should have.

yarısı kadar etkiyle çalışıyordu.

In conditions like this,

Bu koşullar altında,

the vaccine just couldn't get the grip it needed to

aşı, çocukların sindirim kanalında

in the guts of these children

gerektiği kadar tutunamıyordu

and protect them the way that it needed to.

ve onları gerektiği kadar koruyamıyordu.

Now at that time,

O zaman

there was a great, as you can imagine,

tahmin edebileceğiniz gibi, büyük bir

frustration -- let's call it frustration --

düş kırıklığı -- düş kırıklığı diyelim -- vardı.

it started to grow very, very quickly.

Çok, çok büyük bir hızla büyümeye başladı.

And all of a sudden, some very important voices

Ve birden bire, halk sağlığı ile ilgili

in the world of public health

dünyanın bazı en önemli sesleri,

started to say, "Hang on.

"Bekleyin.

We should abandon this idea of eradication.

Bu yok etme fikrini bırakmalıyız.

Let's settle for control -- that's good enough."

Control etmeye çalışalım -- bu yeterli olur." demeye başladı.

Now as seductive as the idea of control sounds,

Kontrol etme fikri ne kadar çekici gelsede,

it's a false premise.

yanlış bir görüdür.

The brutal truth is,

Acı gerçek şu ki;

if we don't have the will or the skill,

eğer çocuklara, dünyadaki en kırılgan çocuklara

or even the money that we need

ağızdan verilen çocuk felci aşısı gibi

to reach children, the most vulnerable children in the world,

basit birşeyle ulaşmamıza gerekecek

with something as simple

arzu veya yetenek,

as an oral polio vaccine,

hatta paraya sahip değilsek,

then pretty soon,

öyleyse yakın zamanda,

more than 200,000 children

200,000'den fazla çocuk

are again going to be paralyzed by this disease

bu hastalık yüzünden

every single year.

her yıl yeniden felç olacak.

There's absolutely no question.

Buna hiç şüphe yok.

These are children like Umar.

Bu çocuklar Umar gibi.

Umar is seven years old,

Umar 7 yaşında

and he's from northern Nigeria.

ve Nijeryalı.

He lives in a family home there

Orada ailesinin evinde

with his eight brothers and sisters.

sekiz kardeşiyle yaşıyor.

Umar also has polio.

Umar aynı zamanda çocuk felci.

Umar was paralyzed for life.

Umar ömrü boyunca felçli kalacak.

His right leg was paralyzed

Sağ bacağı

in 2004.

2004 yılında felç oldu.

This leg, his right leg,

Bu bacak, sağ bacağı

now takes an awful beating

korkunç bir darbe alıyor,

because he has to half-crawl,

çünkü arkadaşlarına, kendi kardeşlerine yetişmek için

because it's faster to move that way

yarı emeklemek zorunda,

to keep up with his friends, keep up with his brothers and sisters,

çünkü öyle hareket etmesi

than to get up on his crutches and walk.

koltuk değnekleriyle yürümekten daha hızlı.

But Umar is a fantastic student. He's an incredible kid.

Ama Umar şahane bir öğrenci. İnanılmaz bir çocuk.

As you probably can't see the detail here,

Buradaki detayı muhtemelen göremiyorsunuz,

but this is his report card,

ama bu onun karnesi.

and you'll see, he's got perfect scores.

Gördüğünüz gibi, harika notları var.

He got 100 percent in all the important things,

Tüm önemli şeylerden 100 almış,

like nursery rhymes, for example there.

örneğin burada, çocuk şarkılarından.

But you know I'd love to be able to tell you

Fakat biliyorsunuz ki size, Umar'ın günümüzdeki

that Umar is a typical kid with polio these days,

çocuk felçli tipik çocuklardan biri olduğunu söyleyebilmeyi isterdim,

but it's not true.

ama bu doğru değil.

Umar is an exceptional kid

Umar, istisnai şartlar içinde,

in exceptional circumstances.

istisnai bir çocuk.

The reality of polio today

Bu günkü çocuk felci gerçeği

is something very different.

tamamiyle farklı bir durum.

Polio strikes the poorest communities in the world.

Çocuk felci dünyadaki en yoksul topluluklara saldırır.

It leaves their children paralyzed,

Çocuklarını felç bırakıp,

and it drags their families

ailelerini daha da

deeper into poverty,

yoksulluğa sürükler.

because they're desperately searching

Çünkü aileler umutsuzca araştırıp,

and they're desperately spending the little bit of savings that they have,

sahip oldukları küçük birikimlerini,

trying in vain

umutsuzca, çocuklarına bir tedavi bulmak için

to find a cure for their children.

boş yere harcıyorlar.

We think children deserve better.

Bizce çocuklar daha iyisini hak ediyor.

And so when the going got really tough

Böylece çocuk felcini yok etme programında

in the polio eradication program

işler zorlaşmaya başladığında

about two years ago,

yaklaşık iki yıl önce,

when people were saying, "We should call it off,"

insanlar "Bunu iptal etmeliyiz" dediklerinde

the Polio Partnership

Polio Partnership

decided to buckle down once again

tekrar dört elle sarılmaya

and try and find innovative new solutions,

ve devrimsel yeni çözümler bulmaya,

new ways to get to the children

tekrar tekrar kaybettiğimiz çocuklara ulaşmak için

that we were missing again and again.

yeni yollar bulmaya çalışmaya karar verdiler.

In northern India, we started mapping the cases

Kuzey Hindistan'da, vakaları bunun gibi uydu fotoğrafları

using satellite imaging like this,

kullanarak haritalamaya başladık.

so that we could guide our investments and vaccinator shelters,

Böylece yatırımcılarımıza ve aşılama barınaklarına rehberlik edip,

so we could get to the millions of children

Hiçbir sağlık hizmetinin olmadığı

on the Koshi River basin

Koshi Nehri havzasındaki

where there are no other health services.

milyonlarca çocuğa ulaşabildik.

In northern Nigeria,

Kuzey Nijerya'da,

the political leaders and the traditional Muslim leaders,

politik liderler ve geleneksel Müslüman liderler,

they got directly involved in the program

lojistik ve halk güvenliği ile ilgili

to help solve the problems of logistics

sorunları çözmeye yardım etmek için

and community confidence.

programa doğrudan dahil oldular.

And now they've even started using these devices --

Ve şimdi onlar bile bu aletleri kullanmaya başladılar --

speaking of cool technology --

harika teknolojiden bahsederken --

these little devices, little GIS trackers like this,

bu küçük aletler, bunun gibi küçük GIS takip cihazlarını

which they put into the vaccine carriers of their vaccinators.

aşılayanların, aşı taşıyıcılarına koyuyorlar

And then they can track them,

ve onları takip edebiliyorlar.

and at the end of the day, they look and see,

Ve günün sonunda bakıp görüyorlar ki;

did these guys get every single street, every single house.

bu insanlar her sokağa, her eve ulaşıyorlar.

This is the kind of commitment now we're seeing

Kaçırdığımız tüm çocuklara ulaşmaya çalışmak,

to try and reach all of the children we've been missing.

işte burada gördüğümüz böyle bir adanmışlık.

And in Afghanistan, we're trying new approaches --

Afganistan'da, yeni yaklaşımlar deniyoruz --

access negotiators.

arabulucular bağlamaya.

We're working closely with the International Committee of the Red Cross

Her çocuğa ulaşabilmemizi garantilemek için Kızıl Haç'ın Uluslararası Komite'siyle

to ensure that we can reach every child.

yakın bir şekilde çalışıyoruz.

But as we tried these extraordinary things,

Bu olağanüstü şeyleri yapmaya çalıştıkça,

as people went to this trouble

insanlar taktiklerini yeniden oluşturmaya çalışıp

to try and rework their tactics,

bu zorluklardan geçtikçe,

we went back to the vaccine -- it's a 50-year-old vaccine --

biz de aşıya döndük -- bu 50 yıllık bir aşı --

and we thought, surely we can make a better vaccine,

ve daha iyi bir aşı yapabiliriz diye düşündük,

so that when they finally get to these kids,

böylece sonunda bu çocuklara ulaşıp

we can have a better bang for our buck.

emeklerimizin hakkını verebiliriz.

And this started an incredible collaboration with industry,

Ve bu, sanayi ile inanılmaz bir işbirliği başlattı.

and within six months,

Altı ay içinde, iki yıl önce,

we were testing a new polio vaccine

dünyada kalan son iki çocuk felci virüsünü

that targeted, just two years ago,

hedef alan yeni aşıyı

the last two types of polio in the world.

denemeye başlamıştık.

Now June the ninth, 2009,

Şu anda 9 Haziran, 2009,

we got the first results from the first trial with this vaccine,

bu aşının ilk testlemelerinin ilk sonuçlarını aldık.

and it turned out to be a game-changer.

Ve kuralları değiştiren bir sonuç çıktı.

The new vaccine

Yeni aşı,

had twice the impact on these last couple of viruses

bu, son virüsler üzerinde, eski aşıya göre

as the old vaccine had,

iki kat daha fazla etkiye sahipti.

and we immediately started using this.

Ve bizde hemen bunu kullanmaya başladık.

Well, in a couple of months we had to get it out of production.

Birkaç ay içerisinde, üretimden geçirmemiz gerekiyordu.

And it started rolling off the production lines

Ve üretim hatlarından dünyadaki çocukların

and into the mouths of children around the world.

ağızlarına akıp gitmeye başladı.

And we didn't start with the easy places.

Bizde kolay bölgelerle başlamadık.

The first place this vaccine was used

Bu aşının kullanıldığı ilk yer,

was in southern Afghanistan,

güney Afganistan'dı.

because it's in places like that

Çünkü, bu gibi teknolojilerden

where kids are going to benefit the most

en çok yararlanacak çocuklar

from technologies like this.

bu bölgelerde bulunuyorlar.

Now here at TED, over the last couple of days,

Burada TED'de, geçtiğimiz birkaç gün içinde,

I've seen people challenging the audience again and again

insanların dinleyicilere imkansıza inanmaları için

to believe in the impossible.

tekrar tekrar meydan okuduklarını gördüm.

So this morning at about seven o'clock,

Böylece bu sabah saat 7'de

I decided that we'd try to drive Chris

çılgın bir şekilde, buraya Chris

and the production crew here berserk

ve yapım ekibine gelmeye kara verdim.

by downloading all of our data from India again,

Tüm bilgilerimizi Hindistan'dan tekrar indirip,

so that you could see something

böylece daha bugün gözler önüne serilen,

that's just unfolding today,

imkansızın mümkün olduğunu kanıtlayan

which proves that the impossible is possible.

şeyi görebilesiniz diye.

And only two years ago, people were saying that this is impossible.

Ve sadece iki yıl önce, insanlar bunun imkansız olduğunu söylüyordu.

Now remember, northern India is the perfect storm

Şimdi hatırlayım, kuzey Hindistan çocuk felcine gelince

when it comes to polio.

büyük bir fırtına.

Over 500,000 children

İki bölgede doğan 500,000'den fazla çocuk

are born in the two states that have never stopped polio --

çocuk felcine yakalanmaktan kurtulamadı --

Uttar Pradesh and Bihar --

Uttar Pradesh ve Bihar --

500,000 children every single month.

her ay 500,000 çocuk.

Sanitation is terrible,

Sağlık önlemleri çok kötü

and our old vaccine, you remember,

ve hatırladığınız gibi bizim eski aşımız

worked half as well as it should have.

olması gerekenin yarısı kadar çalışıyordu.

And yet, the impossible is happening.

Buna rağmen imkansız gerçekleşiyor.

Today marks exactly six months --

Bugün tam altı ay oluyor --

and for the first time in history,

ve tarihte ilk defa,

not a single child has been paralyzed

Uttar Pradesh veya Bihar'da

in Uttar Pradesh or Bihar.

bir tek çocuk bile felç olmadı.

(Applause)

(Alkışlar)

India's not unique.

Hindistan tek değil.

In Umar's home country of Nigeria,

Umar'ın evi Nijerya'da

a 95 percent reduction

geçen yıl çocuk felci nedeniyle felç olan

in the number of children paralyzed by polio last year.

çocukların sayısında yüzde 95 azalma var.

And in the last six months,

Ve son altı ay içinde,

we've had less places reinfected by polio

tarihteki herhangi bir zamanda olduğundan

than at any other time in history.

daha az bölgede yeniden enfeksiyon görüldü.

Ladies and gentlemen, with a combination

Bayanlar Baylar,

of smart people, smart technology

akıllı insanlar, akıllı teknoloji

and smart investments,

ve akıllı yatırımların kombinasyonuyla,

polio can now be eradicated anywhere.

çocuk felci şu anda heryerde sonlandırılabilir.

We have major challenges, you can imagine,

Tahmin edebileceğiniz gibi, bu işi bitirmek için

to finish this job,

büyük zorluklar var,

but as you've also seen,

ama aynı zamanda da gördüğünüz gibi

it's doable,

yapılabilir.

it has great secondary benefits,

Geri kazanımları çok büyük

and polio eradication is a great buy.

ve çocuk felcinin kurutulması büyük bir kazanç.

And as long as any child anywhere

Herhangi bir yerde herhangi bir çocuk

is paralyzed by this virus,

bu virüs yüzünden felç olduğu sürece

it's a stark reminder

bu bizim toplum olarak

that we are failing, as a society, to reach children

en basit hizmet ile çocuklara ulaşmakta

with the most basic of services.

başarısız olduğumuzun kesin kanıtıdır.

And for that reason, polio eradication:

Ve bu nedenle çocuk felcinin ortadan kaldırılması:

it's the ultimate in equity

haksızlıkta son noktadır;

and it's the ultimate in social justice.

ve sosyal adalette son noktadır.

The huge social movement

Çocuk felcinin sona erdirilmesindeki

that's been involved in polio eradication

büyük sosyal hareket

is ready to do way more for these children.

bu çocuklar için daha çok şey yapmaya hazır.

It's ready to reach them with bed nets, with other things.

Onlara yatak fileleriyle, diğer şeylerle ulaşmaya hazır.

But capitalizing on their enthusiasm,

Ama onların coşkularına katkı sağlamak,

capitalizing on their energy

enerjilerine katkı sağlamak

means finishing the job

20 yıl önce başladıkları işi

that they started 20 years ago.

bitirmek demek.

Finishing polio is a smart thing to do,

Çocuk felcini sonlandırmak akıllıca

and it's the right thing to do.

ve yapılacak doğru şey.

Now we're in tough times economically.

Şu anda ekonomik olarak zor zamanlardayız.

But as David Cameron of the United Kingdom

Ama Birleşik Krallık (İngiltere)'nin David Cameron'unun

said about a month ago when he was talking about polio,

yaklaşık bir ay önce çocuk felcinden bahsederken söylediği gibi

"There's never a wrong time

"Doğru şeyi yapmak için,

to do the right thing."

asla yanlış bir zaman yoktur."

Finishing polio eradication

Çocuk felcinin ortadan kaldırılmasının bitirilmesi

is the right thing to do.

yapılacak doğru şey.

And we are at a crossroads right now

Son 20 yıldaki bu harika çabanın

in this great effort over the last 20 years.

dönüm noktasındayız.

We have a new vaccine,

Yeni bir aşımız var,

we have new resolve,

yeni bir çözümümüz var

and we have new tactics.

ve yeni taktiklerimiz var.

We have the chance

İnsanlık tarihinde

to write an entirely new polio-free chapter

tamamiyle çocuk felcinden arınmış yeni bir

in human history.

başlık yazma şansımız var.

But if we blink now,

Ama eğer şimdi gözümüzü kırparsak,

we will lose forever

bu tarihi hastalığı yok etmek için

the chance to eradicate an ancient disease.

şansımızı sonsuza dek yitireceğiz.

Here's a great idea to spread:

Burada yaymak için harika bir fikir var:

End polio now.

Çocuk felcini şimdi bitirin.

Help us tell the story.

Hikayeyi anblatmamıza yardım edin.

Help us build the momentum

Hareket gücünü inşa etmemize yardımcı olun.

so that very soon

Böylece kısa bir süre sonra

every child, every parent

her çocuk, her ebeveyn

everywhere

heryerde

can also take for granted

çocuk felcinin olmadığı bir hayatı

a polio-free life forever.

garantiye alabilecekler.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)

Bill Gates: Well Bruce, where do you think the toughest places are going to be?

Bill Gates: Peki Bruce, sence en zorlu bölgeler neresi olacak?

Where would you say we need to be the smartest?

En akıllı davranmamız gereken yer neresi?

BA: The four places where you saw, that we've never stopped --

BA: Gördüğün dört yer, hiç durmadığımız yerler --

northern Nigeria, northern India,

kuzey Nijerya, kuzey Hindistan,

the southern corner of Afghanistan

Afganistan'ın güney köşesi

and bordering areas of Pakistan --

ve Pakistan'ın sınır bölgeleri --

they're going to be the toughest.

bunlar en zorluları olacak.

But the interesting thing is, of those three,

Ama ilginç olan, bu üçünden,

India's looking real good, as you just saw in the data.

Hindistan verilerde gördüğünüz üzere gerçekten güzel gözüküyor.

And Afghanistan, Afghanistan, we think

Ve Afganistan, bizce Afganistan

has probably stopped polio repeatedly.

çocuk felcini defalarca durdurdu.

It keeps getting reinfected.

Sürekli olarak tekrar enfekte olmaya devam ediyor.

So the tough ones: going to get the top of Nigeria finished

Yani zor olanlar: Nijerya'nın üst kısımlarının

and getting Pakistan finished.

ve Pakistan'ın bitirilmesi.

They're going to be the tough ones.

Bunlar en zorluları olacak.

BG: Now what about the money?

BG: Peki mali durum nasıl?

Give us a sense of how much the campaign costs a year.

Kampanyanın yıllık maliyeti hakkında bize bir fikir ver.

And is it easy to raise that money?

Ve bu parayı sağlamak kolay mı?

And what's it going to be like the next couple of years?

Ve önümüzdeki birkaç yıl içinde nasıl birşey olacak?

BA: It's interesting.

BA: Bu ilginç.

We spend right now about 750 million

Şu anda her yıl 750 milyon ile

to 800 million dollars a year.

800 milyon dolar arasında harcama yapıyoruz.

That's what it costs to reach 500 million children.

500 milyon çocuğa ulaşmanın bedeli bu.

It sounds like a lot of money; it is a lot of money.

Çok büyük bir para gibi geliyor; çok büyük bir para.

But when you're reaching 500 million children multiple times --

Ama 500 milyon çocuğa birçok defa ulaşıyorsanız --

20, 30 cents to reach a child --

bir çocuğa ulaşmak 20, 30 sent --

that's not very much money.

bu pek fazla bir para değil.

But right now we don't have enough of that.

Ama şu anda ondan yeteri kadar yok.

We have a big gap in that money. We're cutting corners,

Bu parada büyük boşluklarımız var. Ucuz yollara başvuruyoruz.

and every time we cut corners,

Ve ne zaman tutumlu davransak

more places get infected that shouldn't have, and it just slows us down.

olmaması gereken daha fazla bölge enfekte oluyor ve bu bizi yavaşlatıyor.

And that great buy costs us a little bit more.

Ve bu muhteşem kazanç bize biraz daha pahalıya maloluyor.

BG: Well, hopefully we'll get the word out,

BG: Peki, umarım ki bizde bu haberi yayacağız

and the governments will keep their generosity up.

ve hükümetler cömertliklerini üst seviyede tutacaklar.

So good luck. We're all in this with you.

Başarılar. Bu işte hepimiz sizinle birlikteyiz.

Thank you. (BA: Thank you.)

Teşekkürler. (BA: Teşekkürler.)

(Applause)

(Alkışlar)