Michael Hansmeyer: Building unimaginable shapes

Translator: Morton Bast Reviewer: Thu-Huong Ha

Translator: Etrit Adami Reviewer: Helena Bedalli

As an architect, I often ask myself,

Si një arkitekt, unë shpesh pyes veten,

what is the origin of the forms that we design?

cila është origjina e formave që ne vizatojmë?

What kind of forms could we design

Çfarë lloj formash ne mund të vizatojmë

if we wouldn't work with references anymore?

nqse ne nuk do të punonim më me referenca?

If we had no bias, if we had no preconceptions,

Nqs nuk kemi asnjë ndikim, nqs ne nuk do kishim paragjykime,

what kind of forms could we design

çfarë lloj formash mund te vizatonim ne

if we could free ourselves from

nqs mundeshim të çlironim veten tonë

our experience?

eksperiencën tonë?

If we could free ourselves from our education?

Nqs ne mund të çlironim vehten tone nga shkollimi ynë?

What would these unseen forms look like?

Si do të dukeshin këtë forma të pashikuara?

Would they surprise us? Would they intrigue us?

A do të na habisnin ne? Do të na intrigonin ne ?

Would they delight us?

A do të na kënaqin ne?

If so, then how can we go about creating something that is truly new?

Nqs se po, si mund të ecim rreth krijimit të diçkaje që është me të vërtetë e re?

I propose we look to nature.

Unë propozoj që te shikojmë tek nayra.

Nature has been called the greatest architect of forms.

Natyra është quajtur arkitektja me e madhe e formave.

And I'm not saying that we should copy nature,

Por unë nuk them që ne të kopjojmë atë,

I'm not saying we should mimic biology,

Nuk them që ta imitojmë atë,

instead I propose that we can borrow nature's processes.

por propozoj që ne mund të marrim si model proceset e natyrës

We can abstract them and to create something that is new.

Ne mund t'i shkëpusim ato dhe të krijojmë diçka të re.

Nature's main process of creation, morphogenesis,

Proceset kryesore të krijimit të saj, morfogjeneza,

is the splitting of one cell into two cells.

është ndarja e një qelize në dy qeliza.

And these cells can either be identical,

Dhe këto qeliza mund te jenë identike,

or they can be distinct from each other

ose ato mund të jenë të ndryshme nga njëra-tjetra

through asymmetric cell division.

përmes ndarjes asimetrike të qelizave.

If we abstract this process, and simplify it as much as possible,

Nqs ne shkëpusim këtë proces, dhe e thjeshtojmë atë sa të jetë e mundur,

then we could start with a single sheet of paper,

që të mund te fillojmë me një letër të vetme,

one surface, and we could make a fold

me një sipërfaqe, ne mund të bejmë një përkulje

and divide the surface into two surfaces.

dhe ta ndajme këtë sipërfaqe në dy sipërfaqe.

We're free to choose where we make the fold.

Ne jemi të lirë për të zgjedhur se ku ta bëjmë përkuljen.

And by doing so, we can differentiate the surfaces.

Dhe duke bërë kështu, ne mund të bëjmë dallimin e sipërfaqeve.

Through this very simple process,

Përnes këtij procesi të tjeshtë,

we can create an astounding variety of forms.

ne mund të krijojmë një larmi formash mahnitëse.

Now, we can take this form and use the same process

Tani, ne mund ta marrim këtë formë dhe të përdorim të njejtin proces

to generate three-dimensional structures,

për të nxjerrë nje strukturë tre-dimensionale,

but rather than folding things by hand,

por para se të përthyejmë ketë me dorë,

we'll bring the structure into the computer,

unë do ta bëj këtë gjë me kompjuter,

and code it as an algorithm.

dhe ta kodoj atë si një algoritëm.

And in doing so, we can suddenly fold anything.

Dhe duke bërë këtë, ne menjeherë mund të perthyejmë çdo gjë.

We can fold a million times faster,

Ne mund ta përthyejmë miliona herë më shpejt,

we can fold in hundreds and hundreds of variations.

ne mund ta përthyejmë në qindra e qindra mënyra.

And as we're seeking to make something three-dimensional,

Dhe siç mund të kërkojmë për të krijuar diçka tre-dimensionale,

we start not with a single surface, but with a volume.

nuk do të fillojmë me një strukturë të vetme, por me një vëllim.

A simple volume, the cube.

Nje vëllim i thjeshtë, kubi.

If we take its surfaces and fold them

Nqs marrim sipërfaqen e tij dhe ta përthyejmë atë

again and again and again and again,

përsëri dhe përsëri dhe përsëri dhe përsëri,

then after 16 iterations, 16 steps,

pastaj mbas 16 përsëritjesh, 16 herë,

we end up with 400,000 surfaces and a shape that looks,

na dalin 400,000 sipërfaqe dhe një pamje që ngjan,

for instance, like this.

p.sh , si kjo.

And if we change where we make the folds,

Dhe nqs ne ndryshojmë aty ku kemi bërë përthyerjet,

if we change the folding ratio,

dhe nqs ne ndryshojmë raportin e përkuljes,

then this cube turns into this one.

atëhere ky kub do të bëhet si ky këtu.

We can change the folding ratio again to produce this shape,

Ne mund të ndryshojmë raportin e përthyerjes përsëri për të krijuar këtë formë,

or this shape.

ose këtë formë.

So we exert control over the form

Kështu që ne mund të ushtrojmë kontroll mbi këtë formë

by specifying the position of where we're making the fold,

duke specifikuar pozicionin se ku ne do të bëjme përthyerjen,

but essentially you're looking at a folded cube.

but para së gjithas ju jeni duke parë një kub të përthyer.

And we can play with this.

Dhe ne mund të zbavitemi me të.

We can apply different folding ratios to different parts

Ne mund të vendosim një raport të ndryshëm të pjesëve të përthyerjes

of the form to create local conditions.

të formës për të krijuar forma të këtilla

We can begin to sculpt the form.

Ne mundemi ta skalisim formën.

And because we're doing the folding on the computer,

Duke qënë se ne mund të bëjmë përthyerjen tek kompjuteri,

we are completely free of any physical constraints.

jemi të lirë të bëjmë çdo lloj ndryshimi fizik.

So that means that surfaces can intersect themselves,

Kështu që kjo do të thotë që sipërfaqet mund kryqëzojnë vet-veten

they can become impossibly small.

dhe ato mund të bëhen shumë vogla.

We can make folds that we otherwise could not make.

Ne mund të bejmë përthyerje që nuk mund ti bënim.

Surfaces can become porous.

Sipërfaqet mund të bëhen poroze.

They can stretch. They can tear.

Ato mund ti tërheqësh. Ato mund të shkëputen.

And all of this expounds the scope of forms that we can produce.

Dhe e gjitha kjo shpjegon qëllimin e formave që ne mund të bejmë.

But in each case, I didn't design the form.

Por për cdo rast, nuk e krijova unë formën

I designed the process that generated the form.

Unë dizenjova procesin që gjeneroi formën.

In general, if we make a small change to the folding ratio,

E përgjithshmja, ështe nqse ne bëjme një ndryshim tek proporcioni i përthyerjes,

which is what you're seeing here,

që është ajo që shikoni këtu,

then the form changes correspondingly.

atëhere forma ndryshon përkatësisht.

But that's only half of the story --

Por kjo është vetëm gjysma e historisë--

99.9 percent of the folding ratios produce not this,

99.9 përgjind e vlerës së përthyerjes nuk krijon këtë,

but this, the geometric equivalent of noise.

por këtë, ekuivalentin gjeometrik të zhurmës.

The forms that I showed before were made actually

Format që unë ju tregova përpara ishin bërë aktualisht

through very long trial and error.

përmes një eksperimenti të gjatë dhe gabimeve.

A far more effective way to create forms, I have found,

Dhe aq sa mënyra të dobishme që kam krijuar dhe kam gjetur

is to use information that is already contained in forms.

është të përdorosh informacionin që tashmë përmban forma.

A very simple form such as this one actually contains

Një formë shumë e thjeshtë si kjo që përmban

a lot of information that may not be visible to the human eye.

shumë informacion që mund të mos duket me syrin njerezor.

So, for instance, we can plot the length of the edges.

Kështu, p.sh, ne mundemi të hedhin në diagramë fuqinë e skajeve.

White surfaces have long edges, black ones have short ones.

Sipërfaqet e bardha kanë skaje të gjatë, ato të zezat të shkurtëra.

We can plot the planarity of the surfaces, their curvature,

Ne mund realizojmë sipërfaqe të sheshta, të çarat e tyre

how radial they are -- all information that may not be

sesa radiale janë ato -- i gjithë informacioni që është mundë të

instantly visible to you,

mos duket ne dukje tek ty,

but that we can bring out, that we can articulate,

por ne mund ta nxjerrim, dhe mund ta bëjmë të qartë,

and that we can use to control the folding.

dhe atë ne mund ta përdorim për të kontrolluar përthyerjen.

So now I'm not specifying a single

Kështu që unë nuk po specifikoj më një

ratio anymore to fold it,

raport që ta përthyej atë,

but instead I'm establishing a rule,

por unë po vendos një rregull,

I'm establishing a link between a property of a surface

Unë po vendos një lidhje te nje tipari të sipërfaqes

and how that surface is folded.

dhe se si ajo sipërfaqe është e përthyer.

And because I've designed the process and not the form,

Dhe sepse unë kam projektuar procesin and jo formën,

I can run the process again and again and again

Unë ta bej procesin përsëri dhe përsëri dhe përsëri

to produce a whole family of forms.

për të prodhuar një set formash.

These forms look elaborate, but the process is a very minimal one.

Këto forma duken të përpunuara, por procesi është shumë i thjeshtë.

There is a simple input,

Është një vlerë e thjeshtë,

it's always a cube that I start with,

është gjithmonë një kub me të cilin unë fillova,

and it's a very simple operation -- it's making a fold,

dhe është një proçedure shumë e thjeshtë --- është një pjesë e bërë,

and doing this over and over again.

qe vazhdon e vazhdon përseri.

So let's bring this process to architecture.

Pra, le ta sjellim këtë proces në arkitekturë.

How? And at what scale?

Si? Dhe në cfarë raporti?

I chose to design a column.

Unë vendosa të vizatoj një kollonë.

Columns are architectural archetypes.

Kollonat janë prototipe arkitekturale.

They've been used throughout history to express ideals

Ato janë përdorur në të gjithë historinë për të shprehur modele të përkryera

about beauty, about technology.

dhe bukuri, rreth teknologjisë

A challenge to me was how we could express

Një sfidë për mua ishte se si ne mund të shprehnim

this new algorithmic order in a column.

këtë vlerë algoritmi në një kollonë.

I started using four cylinders.

Unë fillova duke përdorur katër cilindra.

Through a lot of experimentation, these cylinders

Përmes shumë eksperimentimesh, këta cilindra

eventually evolved into this.

përfundimisht u shëndruan në këto.

And these columns, they have information at very many scales.

Dhe këto kolona, kanë shumë informacion në shumë gradë.

We can begin to zoom into them.

Ne mund ti zmadhojmë ato .

The closer one gets, the more new features one discovers.

Aq sa më afër të afrohesh, më shumë elementë zbulon.

Some formations are almost at the threshold of human visibility.

Disa formacione janë puthuajse tek kufiri i shikimit njerzor.

And unlike traditional architecture,

Dhe sikurse arkitektura moderne,

it's a single process that creates both the overall form

është nje proces i vetëm që krijon mbi të gjitha formën

and the microscopic surface detail.

dhe detajet mikroskopike te sipërfaqes .

These forms are undrawable.

Format nuk mund të vizatohen.

An architect who's drawing them with a pen and a paper

Një arkitekt që do to vizatojë ato me pene dhe letër

would probably take months,

do ti duheshin muaj,

or it would take even a year to draw all the sections,

ose do ti duhej një vit për të vizatuar gjithë seksionet,

all of the elevations, you can only create something like this

të tëra këto pamje, ti mund të krijosh diçka si kjo

through an algorithm.

përmes një algoritmi.

The more interesting question, perhaps, is,

Pyetja më interesante, ndoshta, është,

are these forms imaginable?

a janë këto forma të imagjinueshme?

Usually, an architect can somehow envision the end state

Zakonisht, një arkitekt mund ndonjëherë të imagjinojë fundin

of what he is designing.

e asaj që ai vizaton.

In this case, the process is deterministic.

Në këtë rast, procesi është i pashmangshëm.

There's no randomness involved at all,

Nuk ka asnjë rastësi,

but it's not entirely predictable.

por nuk është e gjitha e parashikueshme.

There's too many surfaces,

Ka shumë sipërfaqe,

there's too much detail, one can't see the end state.

ka shumë detaje, ti nuk mund ta shohësh përfundimin.

So this leads to a new role for the architect.

Prandaj kjo na çon tek roli i ri për arkitektin.

One needs a new method to explore all of the possibilities

Njeriut i duhet një metodë e re për të eksporuar mundësitë

that are out there.

që janë aty jashtë.

For one thing, one can design many variants of a form,

Për një gjë, dikush mund të vizatojë shumë variante të një forme

in parallel, and one can cultivate them.

në paralel, dhe një mund ti zhvillojë ato.

And to go back to the analogy with nature,

Le të kthehemi tek analogjia me natyrën,

one can begin to think in terms of populations,

ndonjëri mund të mendojë në marredhënie me popullsitë,

one can talk about permutations, about generations,

dikush mund të flase rreth ndryshimeve, rreth gjeneratave,

about crossing and breeding to come up with a design.

rreth kalimit dhe shtimit dhe mund të bëjë një vizatim.

And the architect is really, he moves into the position

Dhe arkitekti tashmë vërtet, shëndrohet në pozicionin

of being an orchestrator of all of these processes.

duke u bërë dirigjenti i të gjtha këtyre proceseve.

But enough of the theory.

Por mjaft me teorinë.

At one point I simply wanted to jump inside

Për një moment unë doja të futesha aty brënda

this image, so to say, I bought these red and blue

kësaj figure, unë bleva këto syze 3D të kuqe dhe blu

3D glasses, got up very close to the screen,

i'u afrova shumë afër ekranit,

but still that wasn't the same as being able to

por ende nuk ishte e njëjtë sikur te ndjeja vehten

walk around and touch things.

sikur isha aty dhe ti prekja këto gjëra.

So there was only one possibility --

Pra kishte vetëm një menyrë --

to bring the column out of the computer.

të nxirrja kolonën jashtë kompjuterit.

There's been a lot of talk now about 3D printing.

Ështe folur shumë rreth printimit 3 dimensional.

For me, or for my purpose at this moment,

Për mua, ose për qëllimin tim për momentin,

there's still too much of an unfavorable tradeoff

ngelet shumë për një shkëmbim jo të favorshëm.

between scale, on the one hand, and resolution and speed, on the other.

midis shkallës, nga njëra anë, dhe rezolucionit dhe shpejtesise, nga ana tjetër.

So instead, we decided to take the column,

Kështu që, ne vendosëm ta nxjerrim jashtë kollonen,

and we decided to build it as a layered model,

dhe vendosëm ta ndërtojmë atë si në faqe modeli,

made out of very many slices, thinly stacked over each other.

e bërë me shumë shtresa, të vendosura mbi njëra-tjetrën.

What you're looking at here is an X-ray

Ajo cfarë po shikoni këtu është një X-ray

of the column that you just saw, viewed from the top.

e kollonës që ju sapo shikuat, e parë nga lart.

Unbeknownst to me at the time,

Në atë kohë pa dijeninë time

because we had only seen the outside,

sepse ne kishim parë vetëm anën e jashtme,

the surfaces were continuing to fold themselves,

sipërfaqet ishin përthyer në vetë-vete,

to grow on the inside of the column,

duke u zmadhuar brënda kollones,

which was quite a surprising discovery.

që ishte një zbulim mahnitës.

From this shape, we calculated a cutting line,

Për këtë formë, ne llogaritëm linjën e prerjes,

and then we gave this cutting line to a laser cutter

dhe pastaj e vendosëm ne preresin me lazer.

to produce -- and you're seeing a segment of it here --

për të prodhuar --- siç ju jeni duke parë këtë segment këtu -

very many thin slices, individually cut, on top of each other.

në thela shumë të holla,të prera një nga nje, mbi njera tjetren.

And this is a photo now, it's not a rendering,

Dhe në këtë foto tani, nuk është një pasqyrim,

and the column that we ended up with

dhe kollona që ne përfunduam

after a lot of work, ended up looking remarkably like the one

mbas shumë punë, përfundoi çuditërisht si ajo

that we had designed in the computer.

që ne kishim projektuar në kompjuter.

Almost all of the details, almost all of the

Pothuajse të gjitha detajet, pothuajse të gjitha

surface intricacies were preserved.

sipërfaqet e ngateruara ishin ruajtur.

But it was very labor intensive.

Por ishte një punë shumë intensive.

There's a huge disconnect at the moment still

Është një hapsirë e madhe në këtë moment

between the virtual and the physical.

midis asaj virtuales dhe asaj fizike.

It took me several months to design the column,

U deshën disa muaj për të projektuar kollonën,

but ultimately it takes the computer about 30 seconds

por së fundi, kompjuterit ju deshën 30 seconda

to calculate all of the 16 million faces.

për të llogaritur atë me gjithë 16 milion faqet.

The physical model, on the other hand,

Modeli fizik, nga ana tjetër,

is 2,700 layers, one millimeter thick,

është prej 2,700 shtresa, një milimetër të holla,

it weighs 700 kilos, it's made of sheet that can cover

peshon 700 kg, dhe është bërë prej letre që mbulon

this entire auditorium.

tërë kete salle të madhe.

And the cutting path that the laser followed

Dhe rruga që lazeri ndoqi

goes from here to the airport and back again.

shkon nga tek aeroporti dhe mbrasht përsëri.

But it is increasingly possible.

Por është e mundur.

Machines are getting faster, it's getting less expensive,

Makineritë janë duke përparuar, po bëhen më të lira

and there's some promising technological developments

dhe duken disa zhvillime premtuese të teknologjisë

just on the horizon.

në horizont.

These are images from the Gwangju Biennale.

Këto janë pamje nga Gwagju Biennale.

And in this case, I used ABS plastic to produce the columns,

Dhe në këtë rast, unë përdora plastikë ABS për të prodhuar kollonat,

we used the bigger, faster machine,

ne përdorem një makineri më të madhe e te shpejte,

and they have a steel core inside, so they're structural,

ato kanë një bazament të çeliktë, pra jane si strukturë

they can bear loads for once.

dhe mund të mbajnë peshë tani për tani.

Each column is effectively a hybrid of two columns.

Çdo kollonë është një hibrid e dy të tjerave.

You can see a different column in the mirror,

Ju mund të shihni kollona të ndyshme në pasqyrë,

if there's a mirror behind the column

nqse është një pasqyrë mbapa kollonës

that creates a sort of an optical illusion.

që krijon një fare iluzioni optik.

So where does this leave us?

Pra ku na çon kjo ne?

I think this project gives us a glimpse of the unseen objects that await us

Unë mendoj që na jep një pamje të objekteve që nuk duken dhe që na presin neve

if we as architects begin to think about designing not the object,

nqse ne si arkitektë fillojmë të mendojmë për të mos vizatuar nje objekt,

but a process to generate objects.

por një proces për të gjeneruar objekte

I've shown one simple process that was inspired by nature;

Unë ju tregova nje proces të thjeshtë që ishte frymëzuar nga natyra;

there's countless other ones.

ka pafundësisht edhe shumë të tjerë.

In short, we have no constraints.

Me pak fjalë, ne s'kemi asnjë detyrim.

Instead, we have processes in our hands right now

Por, kemi proceset në duart tona tani

that allow us to create structures at all scales

që na lejojnë të krijojmë të gjithat strukturat në të gjitha shkallët

that we couldn't even have dreamt up.

që ne nuk mund as ta imagjinonim.

And, if I may add, at one point we will build them.

Dhe nqse mund të shtoj, në njefarë mënyre ne do t'i ndertojme ato.

Thank you. (Applause)

Falemderit ( Duartokitje)