Zahra' Langhi: Why Libya's revolution didn't work -- and what might

Translator: Timothy Covell Reviewer: Morton Bast

Tłumaczenie: Capa Girl Korekta: Rysia Wand

I have never, ever forgotten the words of my grandmother

Nigdy nie zapomniałam słów

who died in her exile:

mojej babci zmarłej na emigracji:

"Son, resist Gaddafi. Fight him.

''Walcz z Kaddafim.

But don't you ever turn

Ale za nic nie wolno ci

into a Gaddafi-like revolutionary."

stać się taką jak on".

Almost two years have passed

Minęły prawie dwa lata

since the Libyan Revolution broke out,

od wybuchu libijskiej rewolucji,

inspired by the waves of mass mobilization

zainspirowanej falami masowych protestów

in both the Tunisian and the Egyptian revolutions.

w Tunezji i Egipcie.

I joined forces with many other Libyans inside and outside Libya

Z Libijczykami z kraju i zagranicy

to call for a day of rage

wzywaliśmy do "dnia gniewu",

and to initiate a revolution against the tyrannical regime of Gaddafi.

rewolucji przeciwko despotycznym rządom Kaddafiego.

And there it was, a great revolution.

I stało się - wielka rewolucja.

Young Libyan women and men were at the forefront

Przewodziła libijska młodzież,

calling for the fall of the regime,

domagając się upadku reżimu,

raising slogans of freedom, dignity, social justice.

pod hasłami wolności, godności, sprawiedliwości.

They have shown an exemplary bravery

Pokazali niezwykłą odwagę

in confronting the brutal dictatorship of Gaddafi.

stawiając czoła brutalnej dyktaturze.

They have shown a great sense of solidarity

Pokazali wielką solidarność

from the far east to the far west to the south.

od wschodu po zachód i południe.

Eventually, after a period of six months of brutal war

Po 6 miesiącach brutalnej wojny,

and a toll rate of almost 50,000 dead,

która pochłonęła 50 tys. ofiar,

we managed to liberate our country and to topple the tyrant.

udało nam się wyzwolić kraj i obalić tyrana.

(Applause)

(Brawa)

However, Gaddafi left behind a heavy burden,

Lecz Kaddafi zostawił po sobie brzemię,

a legacy of tyranny, corruption and seeds of diversions.

dziedzictwo tyranii, korupcję i ziarna niezgody.

For four decades Gaddafi's tyrannical regime

Cztery dekady reżimu Kaddafiego

destroyed the infrastructure as well as the culture and the moral fabric of Libyan society.

zniszczyły infrastrukturę oraz kulturowe i moralne filary społeczeństwa.

Aware of the devastation and the challenges,

Świadoma szkód oraz wyzwań,

I was keen among many other women to rebuild the Libyan civil society,

jak wiele innych kobiet, zapragnęłam odbudować społeczeństwo,

calling for an inclusive and just transition

apelując o pełne i sprawiedliwe przejście

to democracy and national reconciliation.

ku demokracji i narodowemu pojednaniu.

Almost 200 organizations were established in Benghazi

W czasie rewolucji i krótko po upadku Kaddafiego

during and immediately after the fall of Gaddafi --

w Bengazi powstało prawie 200 organizacji.

almost 300 in Tripoli.

Prawie 300 w Trypolisie.

After a period of 33 years in exile, I went back to Libya,

Po 33 latach na emigracji wróciłam do Libii

and with unique enthusiasm,

i z niezwykłym entuzjazmem

I started organizing workshops

zaczęłam organizować warsztaty

on capacity building, on human development of leadership skills.

o zwiększaniu kompetencji i zdolności przywódczych.

With an amazing group of women,

Ze wspaniałą grupą kobiet założyłam

I co-founded the Libyan Women's Platform for Peace,

Libijską Platformę Kobiet dla Pokoju,

a movement of women, leaders, from different walks of life,

ruch kobiet, liderek różnych środowisk,

to lobby for the sociopolitical empowerment of women

żeby domagać się wzmocnienia socjo-politycznej pozycji kobiet

and to lobby for our right

i naszych praw do równego udziału

for equal participation in building democracy and peace.

w budowaniu demokracji i pokoju.

I met a very difficult environment in the pre-elections,

W prawyborach napotkałam na trudne,

an environment which was increasingly polarized,

coraz bardziej spolaryzowane środowisko,

an environment which was shaped by the selfish politics of dominance and exclusion.

efekt egoistycznej polityki dominacji i wykluczenia.

I led an initiative by the Libyan Women's Platform for Peace

Prowadziłam Platformę Kobiet Libijskich dla Pokoju,

to lobby for a more inclusive electoral law,

by zabiegać o szersze prawo wyborcze,

a law that would give every citizen, no matter what your background,

które dałoby każdemu obywatelowi

the right to vote and run,

prawo do głosowania i kandydowania,

and most importantly to stipulate on political parties

i co najważniejsze, do żądania od partii

the alternation of male and female candidates

wystawiania kandydatur i mężczyzn i kobiet,

vertically and horizontally in their lists,

pionowo i poziomo na listach wyborczych

creating the zipper list.

tworząc listę suwakową.

Eventually, our initiative was adopted and successful.

W końcu przyjęto nasza inicjatywę.

Women won 17.5 percent of the National Congress

Kobiety stanowią 17,5% w Kongresie Narodowym

in the first elections ever in 52 years.

po pierwszych wyborach od 52 lat.

(Applause)

(Brawa)

However, bit by bit, the euphoria of the elections,

Jednak euforia wyborów

and of the revolution as a whole,

i całej rewolucji wygasła.

was fading out --

i całej rewolucji wygasła.

for every day we were waking up to the news of violence.

Każdego dnia słyszeliśmy o przemocy.

One day we wake up to the news

Usłyszeliśmy o sprofanowaniu

of the desecration of ancient mosques and Sufi tombs.

starożytnych meczetów i sufijskich grobowców.

On another day we wake up to the news

Innego dnia podano o zamordowaniu

of the murder of the American ambassador and the attack on the consulate.

amerykańskiego ambasadora i ataku na konsulat.

On another day we wake up to the news

Kolejnego dnia doniesiono

of the assassination of army officers.

o zamordowaniu oficerów armii.

And every day, every day we wake up with the rule of the militias

Ciągle rządziły bojówki,

and their continuous violations of human rights of prisoners

notorycznie gwałcące prawa człowieka i więźniów,

and their disrespect of the rule of law.

nie szanujące litery prawa.

Our society, shaped by a revolutionary mindset,

Społeczeństwo ukształtowane przez myślenie rewolucyjne

became more polarized

spolaryzowało się

and has driven away from the ideals and the principles --

i oddaliło od wielkich ideałów i zasad

freedom, dignity, social justice --

wolności, godności, sprawiedliwości społecznej,

that we first held.

o które walczyliśmy.

Intolerance, exclusion and revenge

Nietolerancja, wykluczenie i zemsta

became the icons of the [aftermath] of the revolution.

stały się nowymi ikonami rewolucji.

I am here today not at all to inspire you

Nie zainspiruję was dzisiaj

with our success story of the zipper list and the elections.

historią naszego sukcesu wyborczego.

I'm rather here today to confess

Jestem tu dzisiaj by wyznać,

that we as a nation took the wrong choice, made the wrong decision.

że jako naród podjęliśmy złą decyzję.

We did not prioritize right.

Nie ustaliliśmy priorytetów.

For elections did not bring peace and stability and security in Libya.

Wybory nie przyniosły spokoju, stabilizacji i bezpieczeństwa.

Did the zipper list and the alternation between female and male candidates

Czy równe szanse wyborcze obu płci

bring peace and national reconciliation?

przyniosły pokój i narodowe pojednanie?

No, it didn't.

Nie, nie przyniosły.

What is it, then?

Dlaczego?

Why does our society continue to be polarized and dominated

Czemu naszym społeczeństwem nadal włada

with selfish politics of dominance and exclusion, by both men and women?

egoistyczna polityka dominacji i marginalizacji?

Maybe what was missing was not the women only,

Może w polityce brakowało nie tylko kobiet,

but the feminine values of compassion, mercy and inclusion.

lecz też kobiecych wartości współczucia, litości i integracji.

Our society needs national dialogue and consensus-building

Potrzeba nam dialogu narodowego i konsensusu

more than it needed the elections,

bardziej niż wyborów,

which only reinforced polarization and division.

które jedynie wzmocniły polaryzację i podziały.

Our society needs the qualitative representation of the feminine

Potrzeba nam kobiecych wartości

more than it needs the numerical, quantitative representation of the feminine.

bardziej niż reprezentacji kobiet w liczbach.

We need to stop acting as agents of rage and calling for days of rage.

Trzeba odrzucić wściekłość i wezwania do dni gniewu.

We need to start acting as agents of compassion and mercy.

Musimy zacząć działać ze współczucia i miłosierdzia.

We need to develop a feminine discourse

Rozwijać kobiecy dyskurs,

that not only honors but also implements

w którym nie chodzi tylko o szacunek,

mercy instead of revenge, collaboration instead of competition,

lecz o litość zamiast zemsty, współpracę zamiast rywalizacji,

inclusion instead of exclusion.

włączanie zamiast wykluczania.

These are the ideals that a war-torn Libya

Oto ideały, których rozdarta wojną Libia

needs desperately in order to achieve peace.

desperacko potrzebuje, żeby osiągnąć pokój.

For peace has an alchemy,

Pokój ma swoją alchemię,

and this alchemy is about the intertwining, the alternation

i ta alchemia jest ściśle związana

between the feminine and masculine perspectives.

z połączeniem żeńskiej i męskiej perspektywy.

That's the real zipper.

To prawdziwe łączenie.

And we need to establish that existentially

I to musi zaistnieć

before we do so sociopolitically.

przed wdrożeniem socjo-politycznym.

According to a Quranic verse

Według Koranu

"Salam" -- peace -- "is the word of the all-merciful God, raheem."

Salaam - pokój, to słowo miłosiernego boga, rahim.

In turn, the word "raheem," which is known in all Abrahamic traditions,

Słowo "rahim" znane wszystkim tradycjom abrahamicznym,

has the same root in Arabic as the word "rahem" -- womb --

ma ten sam rdzeń językowy: "R H M" - łono,

symbolizing the maternal feminine encompassing all humanity

symbolizując macierzyństwo obejmujące całą ludzkość,

from which the male and the female,

część męską i żeńską,

from which all tribes, all peoples, have emanated from.

z której wywodzą się wszystkie plemiona i ludzie.

And so just as the womb entirely envelopes the embryo, which grows within it,

Jak łono otaczające rosnący zarodek,

the divine matrix of compassion nourishes the entire existence.

boska matryca współczucia odżywia wszelkie istnienie.

Thus we are told that "My mercy encompasses all things."

Dlatego mówi się: "Moje miłosierdzie obejmuje wszystko".

Thus we are told that "My mercy takes precedence over my anger."

"Moje miłosierdzie ma pierwszeństwo przed moim gniewem."

May we all be granted a grace of mercy.

Oby nam wszystkim udzielono łaski miłosierdzia.

(Applause)

(Brawa)

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)