Two Nameless Bodies Washed Up on the Beach. Here Are Their Stories | Anders Fjellberg | TED Talks

Tłumaczenie: Patrycja Macyszyn Korekta: Rysia Wand

So this right here

Dokładnie tutaj

is the tiny village of Elle, close to Lista.

znajduje się mała wioska Elle, niedaleko Lista.

It's right at the southernmost tip of Norway.

Leży na najbardziej wysuniętym na południe krańcu Norwegii.

And on January 2 this year,

2 stycznia tego roku

an elderly guy who lives in the village,

starszy mieszkaniec wsi

he went out to see what was cast ashore

wyszedł z domu, by sprawdzić,

co ostatni sztorm wyrzucił na brzeg.

during a recent storm.

And on a patch of grass right next to the water's edge,

Na skrawku trawy, tuż przy brzegu,

he found a wetsuit.

znalazł piankę do nurkowania.

It was grey and black, and he thought it looked cheap.

Była szaro-czarna i wyglądała tanio.

Out of each leg of the wetsuit

Z nogawek pianki

there were sticking two white bones.

wystawały dwie białe kości.

It was clearly the remains of a human being.

Było jasne, że to pozostałość ludzkiego ciała.

And usually, in Norway, dead people are identified quickly.

W Norwegii zwłoki zwykle szybko są identyfikowane.

So the police started searching

Policja rozpoczęła poszukiwania

through missing reports from the local area,

od lokalnych zgłoszeń o zaginięciu,

przez ogólnokrajowe zgłoszenia zaginięcia,

national missing reports,

and looked for accidents with a possible connection.

a także wśród wypadków, które mogły być powiązane.

They found nothing.

Nic nie znaleźli.

So they ran a DNA profile,

Ustalili profil DNA

and they started searching internationally through Interpol.

i rozpoczęli międzynarodowe poszukiwania przez Interpol.

Nothing.

Nic.

This was a person that nobody seemed to be missing.

Wychodziło na to, że tej osoby nikt nie poszukiwał.

It was an invisible life heading for a nameless grave.

Była to nieznana istota zmierzająca do bezimiennego grobu.

But then, after a month,

Jednak miesiąc później

the police in Norway got a message from the police in the Netherlands.

policja w Norwegii otrzymała wiadomość od policji z Holandii.

A couple of months earlier, they had found a body,

Kilka miesięcy wcześniej znaleźli ciało

in an identical wetsuit, and they had no idea who this person was.

w identycznej piance do nurkowania, i też nie mieli pojęcia, kto to jest.

But the police in the Netherlands managed to trace the wetsuit

Jednak policji z Holandii udało się namierzyć piankę do nurkowania

by an RFID chip that was sewn in the suit.

przez wszyty czujnik RFID.

So they were then able to tell

Mogli potwierdzić,

that both wetsuits were bought by the same customer at the same time,

że obie pianki zostały zakupione przez tę samą osobę, w tym samym czasie,

October 7, 2014,

7 października 2014 roku

in the French city of Calais by the English Channel.

we Francji niedaleko Calais przy kanale La Manche.

But this was all they were able to figure out.

Nie ustalili nic ponadto.

The customer paid cash.

Klient zapłacił gotówką.

There was no surveillance footage from the shop.

Nie było żadnego nagrania z kamer ze sklepu.

So it became a cold case.

Śledztwo utknęło w martwym punkcie.

We heard this story,

Usłyszeliśmy tę historę

and it triggered me and my colleague, photographer Tomm Christiansen,

i poruszyła mnie i mojego znabjomego fotografa Tomma Christiansena

and we of course had the obvious question: who were these people?

i oczywiście obaj zapytaliśmy: kim byli ci ludzie?

At the time, I'd barely heard about Calais,

W tamtym czasie niewiele słyszałem o Calais,

but it took about two or three seconds to figure out

ale w trzy sekundy dowiedziałem się,

Calais is basically known for two things.

że Calais jest znane z dwóch rzeczy.

It's the spot in continental Europe closest to Britain,

To najbliższy Wielkiej Brytanii punkt w Europie,

and a lot of migrants and refugees are staying in this camp

a wielu imigrantów i uchodźców przebywa tam w obozie,

and are trying desperately to cross over to Britain.

i rozpaczliwie próbuje przedostać się do Wielkiej Brytanii.

And right there was a plausible theory about the identity of the two people,

Oto wiarygodna teoria o tożsamości tych dwóch osób,

and the police made this theory as well.

policja też miała taką teorię.

Because if you or I or anybody else with a firm connection to Europe

Jeżeli ja, ty czy ktoś inny mocno powiązany z Europą

goes missing off the coast of France, people would just know.

nagle znika u wybrzeży Francji, ludzie by wiedzieli.

Your friends or family would report you missing,

Znajomi lub rodzina zgłosiliby zaginięcie,

the police would come search for you, the media would know,

policja by cię poszukiwała, media by wiedziały,

and there would be pictures of you on lampposts.

a twoje zdjęcia wisiałyby na latarniach.

It's difficult to disappear without a trace.

Ciężko jest zniknąć bez śladu.

But if you just fled the war in Syria,

Jeśli jednak uciekasz przed wojną w Syrii,

and your family, if you have any family left,

a twoja rodzina, jeżeli jeszcze żyje,

don't necessarily know where you are,

właściwie nie wie, gdzie jesteś?

and you're staying here illegally

Jesteś tutaj nielegalnie,

amongst thousands of others who come and go every day.

wśród tysięcy przejezdnych.

Well, if you disappear one day, nobody will notice.

Jeśli znikniesz pewnego dnia, nikt nie zauważy.

The police won't come search for you because nobody knows you're gone.

Policja nie będzie cię szukać, bo nikt nie wie, że zaginąłeś.

And this is what happened to Shadi Omar Kataf

Shadi Omar Kataf

and Mouaz Al Balkhi from Syria.

i Mouaz Al Balkhi z Syrii byli właśnie w takiej sytuacji.

Me and Tomm went to Calais for the first time in April this year,

Pojechaliśmy z Tommem do Calais po raz pierwszy w kwietniu tego roku

and after three months of investigation, we were able to tell the story

i po trzech miesiącach dochodzenia mogliśmy powiedzieć historię

about how these two young men fled the war in Syria,

o tym, jak dwaj młodzi mężczyźni umknęli przed wojną w Syrii,

ended up stuck in Calais,

utknęli w Calais,

bought wetsuits and drowned in what seems to have been an attempt

kupili pianki do nurkowania i pewnie utonęli podczas próby

to swim across the English Channel in order to reach England.

przepłynięcia kanału La Manche w drodze do Anglii.

It is a story about the fact that everybody has a name,

Historia ta pokazuje, że każdy z nas się jakoś nazywa,

everybody has a story, everybody is someone.

ma własną historię i jest kimś w życiu.

But it is also a story about what it's like to be a refugee in Europe today.

To też historia o tym, jak to jest być uchodźcą w dzisiejszej Europie.

So this is where we started our search.

Tak rozpoczęliśmy nasze dochodzenie.

This is in Calais.

To jest w Calais.

Right now, between 3,500 and 5,000 people are living here

Teraz mieszka tu od 3500 do 5000 ludzi

under horrible conditions.

w okropnych warunkach.

It has been dubbed the worst refugee camp in Europe.

Nazwano ten obóz najgorszym w Europie.

Limited access to food, limited access to water,

Ograniczony dostęp do jedzenia, wody,

limited access to health care.

opieki zdrowotnej.

Disease and infections are widespread.

Choroby i infekcje są rozpowszechnione.

And they're all stuck here because they're trying to get to England

Wszyscy utknęli tutaj, bo chcą dostać się do Anglii,

in order to claim asylum.

żeby ubiegać się o azyl.

And they do that by hiding in the back of trucks headed for the ferry,

Próbują chować się w ciężarówkach jadących na prom

or the Eurotunnel,

albo do Euro tunelu.

or they sneak inside the tunnel terminal at night

Wślizgują się nocą do tunelu,

to try to hide on the trains.

próbując ukryć się w pociągu.

Most want to go to Britain because they know the language,

Większość chce dostać się do Anglii, bo znają angielski

and so they figure it would be easier to restart their lives from there.

i sądzą, że tam łatwiej rozpoczną nowe życie.

They want to work, they want to study,

Chcą pracować i uczyć się,

they want to be able to continue their lives.

chcą mieć możliwość kontynuacji życia.

A lot of these people are highly educated and skilled workers.

Większość z nich to wykształceni i wykwalifikowani pracownicy.

If you go to Calais and talk to refugees, you'll meet lawyers, politicians,

Gdy pojedziesz do Calais i porozmawiasz z uchodźcami,

spotkasz prawników, polityków, inżynierów, grafików, rolników, żołnierzy.

engineers, graphic designers, farmers, soldiers.

You've got the whole spectrum.

Masz całe spektrum.

But who all of these people are

Ale to, kim są, zwykle ginie w narracji

usually gets lost in the way we talk about refugees and migrants,

o uchodźcach i imigrantach,

because we usually do that in statistics.

bo zwykle tak się robi w statystykach.

So you have 60 million refugees globally.

Mamy 60 milionów uchodźców na całym świecie.

About half a million have made the crossing

Około pół miliona w tym roku

over the Mediterranean into Europe so far this year,

przebyło Morze Śródziemne i dotarło do Europy

and roughly 4,000 are staying in Calais.

i w przybliżeniu 4000 pozostaje w Calais.

But these are numbers,

To są jednak tylko liczby,

and the numbers don't say anything about who these people are,

a te liczby nie mówią nam niczego o tych ludziach,

where they came from, or why they're here.

skąd pochodzą i dlaczego się tutaj znaleźli.

And first, I want to tell you about one of them.

Najpierw opowiem wam o jednym z nich.

This is 22-year-old Mouaz Al Balkhi from Syria.

To 22-letni Mouaz Al Balkhi z Syrii.

We first heard about him after being in Calais the first time

Usłyszeliśmy o nim podczas pierwszego pobytu w Calais,

looking for answers to the theory of the two dead bodies.

szukając informacji na temat dwóch topielców.

And after a while, we heard this story

Po pewnym czasie usłyszeliśmy historię

about a Syrian man who was living in Bradford in England,

o Syryjczyku mieszkającym w Bredford w Anglii,

and had been desperately searching for his nephew Mouaz for months.

który od miesięcy rozpaczliwie szukał swojego siostrzeńca Mouaza.

And it turned out the last time anybody had heard anything from Mouaz

Okazało się, że ostatni raz słyszał o Mouazie

was October 7, 2014.

7 października 2014 roku.

That was the same date the wetsuits were bought.

To był dzień, kiedy zakupiono pianki do nurkowania.

So we flew over there and we met the uncle

Wybraliśmy się zatem w odwiedziny do wujka,

and we did DNA samples of him,

pobraliśmy od niego próbkę DNA

and later on got additional DNA samples from Mouaz's closest relative

i chwilę później także dodatkową próbkę od innego członka rodziny Mouaza,

who now lives in Jordan.

który obecnie mieszka w Jordanie.

The analysis concluded

Analizy potwierdziły,

the body who was found in a wetsuit on a beach in the Netherlands

że ciało znalezione w piance do nurkowania na plaży w Holandii

was actually Mouaz Al Balkhi.

należało do Mouaza Al Balkhi.

And while we were doing all this investigation,

Podczas przeprowadzania dochodzenia

we got to know Mouaz's story.

poznaliśmy historię Mouaza.

He was born in the Syrian capital of Damascus in 1991.

Urodził się w stolicy Syrii, w Damaszku w 1991 roku.

He was raised in a middle class family,

Wychował się w rodzinie z klasy średniej,

and his father in the middle there is a chemical engineer

jego ojciec, ten po środku, jest inżynierem chemii,

who spent 11 years in prison for belonging to the political opposition in Syria.

który spędził 11 lat w więzieniu

za przynależność do opozycji politycznej w Syrii.

While his father was in prison,

Gdy jego ojciec był w więzieniu,

Mouaz took responsibility and he cared for his three sisters.

Mouaz przejął odpowiedzialność i dbał o swoje trzy siostry.

They said he was that kind of guy.

Podobno właśnie taki był.

Mouaz studied to become an electrical engineer

Mouaz studiował inżynierię elektryczną

at the University of Damascus.

na Uniwersytecie w Damaszku.

So a couple of years into the Syrian war,

Kilka lat wojny w Syrii

the family fled Damascus and went to the neighboring country, Jordan.

zmusiło rodzinę do opuszczenia Damaszku i przeprowadzenia się do Jordanu.

Their father had problems finding work in Jordan,

Ojciec miał problemy ze znalezieniem pracy w Jordanie,

and Mouaz could not continue his studies,

a Mouaz nie mógł kontynuować studiów,

so he figured, "OK, the best thing I can do to help my family

więc wywnioskował, że najlepiej pomoże rodzinie

would be to go somewhere where I can finish my studies

jadąc tam, gdzie będzie mógł dokończyć studia

and find work."

i znaleźć pracę.

So he goes to Turkey.

Pojechał do Turcji.

In Turkey, he's not accepted at a university,

W Turcji nie dostał się na uniwersytet,

and once he had left Jordan as a refugee, he was not allowed to reenter.

a ponieważ opuścił Jordan, jako uchodźca nie miał już możliwości powrotu.

So then he decides to head for the UK,

Wtedy zdecydował ruszyć do Anglii,

where his uncle lives.

gdzie mieszkał jego wujek.

He makes it into Algeria, walks into Libya,

Dociera do Algierii, potem piechotą do Libii,

pays a people smuggler to help him with the crossing into Italy by boat,

płaci przemytnikom za przewóz łodzią do Włoch,

and from there on he heads to Dunkirk,

a stąd zmierza do Dunkierki,

the city right next to Calais by the English Channel.

miasta położonego niedaleko Calais przy kanale La Manche.

We know he made at least 12 failed attempts to cross the English Channel

Wiemy, że co najmniej 12 razy próbował przebyć kanał La Manche,

by hiding in a truck.

ukrywając się w ciężarówkach.

But at some point, he must have given up all hope.

Kiedyś pewnie stracił wszelką nadzieję.

The last night we know he was alive,

Wiemy, że ostatnią noc życia

he spent at a cheap hotel close to the train station in Dunkirk.

spędził w tanim hotelu koło stacji pociągów w Dunkierce.

We found his name in the records, and he seems to have stayed there alone.

Znaleźliśmy jego nazwisko w rejestrze i wygląda na to, że był tam sam.

The day after, he went into Calais, entered a sports shop

Kolejnego dnia udał się do Calais do sklepu sportowego

a couple of minutes before 8 o'clock in the evening,

kilka minut przed 20:00

along with Shadi Kataf.

razem z Shadim Katafim.

They both bought wetsuits,

Obaj kupili pianki do nurkowania,

and the woman in the shop

a kobieta ze sklepu

was the last person we know of to have seen them alive.

była ostatnia osobą, o której wiemy, że widziała ich żywych.

We have tried to figure out where Shadi met Mouaz,

Próbowaliśmy dowiedzieć się, gdzie Shadi poznał Mouaza,

but we weren't able to do that.

ale niestety nie udało się.

But they do have a similar story.

Obaj jednak mają podobne historie.

We first heard about Shadi after a cousin of his, living in Germany,

Pierwszy raz usłyszeliśmy o Shadim, kiedy jego kuzyn mieszkający w Niemczech

had read an Arabic translation of the story made of Mouaz on Facebook.

przeczytał arabskie tłumaczenie historii Mouaza na Facebooku.

So we got in touch with him.

Skontaktował się ze mną.

Shadi, a couple of years older than Mouaz,

Shadi był kilka lat starszy od Mouaza

was also raised in Damascus.

i także wychował się w Damaszku.

He was a working kind of guy.

Był pracowity.

He ran a tire repair shop and later worked in a printing company.

Prowadził wulkanizację, a później pracował w drukarni.

He lived with his extended family,

Mieszkał z wielopokoleniową rodziną,

but their house got bombed early in the war.

ale ich dom zbombardowano na początku wojny.

So the family fled to an area of Damascus known as Camp Yarmouk.

Rodzina przeniosła się do części Damaszku zwanej obozem Yarmouk.

Yarmouk is being described as the worst place to live

Yarmouk uchodzi za najgorsze miejsce do życia

on planet Earth.

na ziemi.

They've been bombed by the military, they've been besieged,

Przeszli bombardowanie, oblężenie,

they've been stormed by ISIS

szturm ISIS

and they've been cut off from supplies for years.

i trwający latami brak zaopatrzenia.

There was a UN official who visited last year,

Urzędnik ONZ odwiedził to miejsce w zeszłym roku

and he said, "They ate all the grass so there was no grass left."

i powiedział: "Ludzie zjedli całą trawę, nie zostało ani źdźbło".

Out of a population of 150,000,

Z populacji 150 000 ludzi

only 18,000 are believed to still be left in Yarmouk.

zostało w Yarmouk może 18 000.

Shadi and his sisters got out.

Shadi i jego siostry wydostali się.

The parents are still stuck inside.

Rodzice są tam tkwią.

So Shadi and one of his sisters, they fled to Libya.

Shadi i jedna z jego sióstr uciekli do Libii.

This was after the fall of Gaddafi,

Stało się po obaleniu Kadafiego,

but before Libya turned into full-blown civil war.

ale przed tym jak Libię pochłonęła wojna domowa.

And in this last remaining sort of stability in Libya,

W tych ostatnich momentach stabilności w Libii

Shadi took up scuba diving, and he seemed to spend most of his time underwater.

Shadi wziął się do nurkowania i odtąd większość czasu spędzał pod wodą.

He fell completely in love with the ocean,

Zakochał się w oceanie

so when he finally decided that he could no longer be in Libya,

i kiedy zdecydował, że nie chce dłużej być w Libii,

late August 2014,

z końcem sierpnia 2014 roku,

he hoped to find work as a diver when he reached Italy.

miał nadzieję, że we Włoszech znajdzie pracę jako nurek.

Reality was not that easy.

Rzeczywistość nie była taka prosta.

We don't know much about his travels

Niewiele wiemy o jego podróżach,

because he had a hard time communicating with his family,

bo ciężko było mu utrzymać kontakt z rodziną,

but we do know that he struggled.

ale wiemy, że było mu ciężko.

And by the end of September,

Pod koniec września

he was living on the streets somewhere in France.

tułał się po ulicach Francji.

On October 7, he calls his cousin in Belgium,

7 października zadzwonił do kuzyna w Belgii,

and explains his situation.

wyjaśniając swoją sytuację.

He said, "I'm in Calais. I need you to come get my backpack and my laptop.

Powiedział: "Jestem w Calais. Przyjedź po mój plecak i laptop.

Nie stać mnie na opłacenie przemytników, żeby przewieźli mnie do Wielkiej Brytanii,

I can't afford to pay the people smugglers to help me with the crossing to Britain,

but I will go buy a wetsuit and I will swim."

ale kupię piankę do nurkowania i przepłynę".

His cousin, of course, tried to warn him not to,

Kuzyn próbował go od tego odwieść,

but Shadi's battery on the phone went flat,

ale bateria w telefonie Shadiego padła,

and his phone was never switched on again.

i jego telefon już nigdy więcej nie został włączony.

What was left of Shadi was found nearly three months later,

To, co pozostało po Shadim, znaleziono 3 miesięcy później,

800 kilometers away

800 kilometrów dalej,

in a wetsuit on a beach in Norway.

w piance do nurkowania na plaży w Norwegii.

He's still waiting for his funeral in Norway,

Wciąż oczekuje pogrzebu w Norwegii,

and none of his family will be able to attend.

w którym nikt z jego rodziny nie będzie mógł uczestniczyć.

Many may think that the story about Shadi and Mouaz

Wiele osób pomyśli, że historia Shadiego i Mouaza

is a story about death,

to historia o śmierci,

but I don't agree.

ale się z tym nie zgadzam.

To me, this is a story about two questions that I think we all share:

Dla mnie to historia dwóch pytań, które dotyczą chyba każdego:

what is a better life,

czym jest lepsze życie

and what am I willing to do to achieve it?

i co zrobię, by to osiągnąć?

And to me, and probably a lot of you,

Dla mnie i pewnie dla większości z was

a better life would mean

lepsze życie oznaczałoby

being able to do more of what we think of as meaningful,

możliwość robienia tego, co uważamy za znaczące,

whether that be spending more time with your family and friends,

czy to spędzanie więcej czasu z rodziną i przyjaciółmi,

travel to an exotic place,

podróżowanie do egzotycznych miejsc

or just getting money to buy that cool new device

czy zarabianie pieniędzy na fajne gadżety

or a pair of new sneakers.

lub też parę nowych tenisówek.

And this is all within our reach pretty easily.

A to wszystko znajduje się w naszym zasięgu.

But if you are fleeing a war zone,

Ale kiedy uciekamy ze strefy wojny

the answers to those two questions are dramatically different.

odpowiedź na te pytania jest całkiem inna.

A better life is a life in safety.

Lepsze życie jest życiem w bezpiecznym miejscu.

It's a life in dignity.

Jest życiem z godnością.

A better life means not having your house bombed,

Lepsze życie oznacza dom, którego nie zniszczyły bomby,

not fearing being kidnapped.

brak strachu przed porwaniem.

It means being able to send your children to school,

możliwość wysłania dzieci do szkoły,

go to university,

na uniwersytet

or just find work to be able to provide for yourself and the ones you love.

lub znalezienie pracy, by móc utrzymać siebie i najbliższych.

A better life would be a future of some possibilities

Lepsze życie to jakieś możliwości na przyszłość

compared to nearly none,

w porównaniu z ich brakiem

and that's a strong motivation.

i to jest mocna motywacja.

And I have no trouble imagining

Łatwo mogę sobie wyobrazić,

that after spending weeks or even months

że po spędzeniu tygodni, a nawet miesięcy

as a second-grade citizen,

jako obywatel drugiej klasy,

living on the streets or in a horrible makeshift camp

żyjąc na ulicy czy w koszmarnym obozie

with a stupid, racist name like "The Jungle,"

z głupią rasistowską nazwą jak "Dżungla",

most of us would be willing to do just about anything.

większość z nas poszłaby na cokolwiek.

If I could ask Shadi and Mouaz

Gdybym mógł zapytać o to Shadiego i Mouaza

the second they stepped into the freezing waters of the English Channel,

chwilę przed wejściem do lodowatej wody kanału La Manche,

they would probably say, "This is worth the risk,"

pewnie odpowiedzieliby: "Warto zaryzykować",

because they could no longer see any other option.

bo nie widzieli innej opcji.

And that's desperation,

To jest desperacja,

but that's the reality of living as a refugee in Western Europe in 2015.

ale i rzeczywistość życia uchodźców w Zachodniej Europie w 2015 roku.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)

Bruno Giussani: Thank you, Anders.

Bruno Giussani: Dziękuję Anders.

This is Tomm Christiansen,

To jest Tomm Christiansen,

who took most of the pictures you have seen and they've done reporting together.

który zrobił większość przedstawionych zdjęć, a które razem opracowywali.

Tomm, you two have been back to Calais recently.

Tomm, obaj wróciliście ostatnio do Calais.

This was the third trip.

To była wasza trzecia podróż.

It was after the publication of the article.

To było po publikacji artykułu.

What has changed? What have you seen there?

Co się zmieniło? Co tam widzieliście?

Tomm Christiansen: The first time we were in Calais,

Tomm Christiansen: Podczas pierwszego pobytu w Calais,

it was about 1,500 refugees there.

w obozie było około 1 500 uchodźców.

They had a difficult time, but they were positive, they had hope.

Było im ciężko, ale mieli optymizm i nadzieję.

The last time, the camp has grown, maybe four or five thousand people.

Za ostatnim pobytem obóz rozrósł się do 4 lub 5 tysięcy ludzi.

It seemed more permanent, NGOs have arrived,

Wydawał się trwalszy, organizacje pozarządowe przybyły na miejsce,

a small school has opened.

otworzono małą szkołę.

But the thing is that the refugees have stayed for a longer time,

Ale prawda jest taka, że uchodźcy zostawali dłużej,

and the French government has managed to seal off the borders better,

a rząd Francji uszczelnił granice,

so now The Jungle is growing,

więc teraz Dżungla rośnie

along with the despair and hopelessness among the refugees.

razem z rozpaczą i brakiem nadziei wśród uchodźców.

BG: Are you planning to go back? And continue the reporting?

BG: Czy planujecie powrót? I kontynuowanie sprawozdania?

TC: Yes.

TC: Tak.

BG: Anders, I'm a former journalist,

BG: Jestem byłym dziennikarzem

and to me, it's amazing that in the current climate

i zdumiewa mnie, że w obecnym klimacie

of slashing budgets and publishers in crisis,

cięcia budżetów i kryzysu wśród wydawców

Dagbladet has consented so many resources for this story,

wydawnictwo Dagbladet tyle poświęciło dla tej historii,

which tells a lot about newspapers taking the responsibility,

co nam wiele mówi o gazetach biorących odpowiedzialność,

but how did you sell it to your editors?

ale jak wam się udało sprzedać to redakcji?

Anders Fjellberg: It wasn't easy at first,

Anders Fjellgerg: Na początku nie było łatwo,

because we weren't able to know what we actually could figure out.

bo nie wiedzieliśmy, co nam się uda odkryć.

As soon as it became clear

Jak tylko stało się jasne,

that we actually could be able to identify who the first one was,

że można zidentyfikować pierwsze ciało,

we basically got the message that we could do whatever we wanted,

dano nam do zrozumienia, że możemy robić, co chcemy

just travel wherever you need to go, do whatever you need to do,

podróżować tam, gdzie potrzeba i robić to, co należy,

just get this done.

ale mamy znaleźć odpowiedź.

BG: That's an editor taking responsibility.

BG: Oto odpowiedzialna redakcja.

The story, by the way, has been translated and published

Na marginesie, historię przetłumaczono i opublikowano

across several European countries, and certainly will continue to do.

w kilku europejskich krajach i na pewno na tym nie koniec.

And we want to read the updates from you. Thank you Anders. Thank you Tomm.

Oczekujemy dalszych szczegółów. Dziękuję, Anders. Dziękuję, Tomm.

(Applause)

(Brawa)