Aris Venetikidis: Making sense of maps

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Tłumaczenie: Marta Krzeminska Korekta: Rysia Wand

What I do is I organize information.

Jestem grafikiem, porządkuję informacje.

I'm a graphic designer.

Professionally, I try to make sense

Zajmuję się rozumieniem rzeczy,

often of things that don't make much sense themselves.

które często nie mają wiele sensu.

So my father might not understand what it is that I do for a living.

Mój ojciec tego pewnie nie rozumie.

Mój ojciec tego pewnie nie rozumie.

Pochodzi z rodziny farmerów,

His part of my ancestry has been farmers.

He's part of this ethnic minority called the Pontic Greeks.

mniejszości etnicznej zwanej Pontami.

Żyli w Azji mniejszej i uciekli do Grecji

They lived in Asia Minor and fled to Greece after a genocide

po masakrze przed 100 laty.

about a hundred years ago.

And ever since that, migration has somewhat been a theme in my family.

Od tego czasu emigracja stała się

naszym motywem rodzinnym.

Ojciec studiował i ożenił się w Niemczech,

My father moved to Germany, studied there and married,

and as a result, I now have this half-German brain,

stąd też mój mózg jest w połowie niemiecki,

analitycznie myślący,

with all the analytical thinking and that slightly dorky demeanor

a także trochę dziwny.

that come with that.

And of course it meant that I was a foreigner in both countries,

W obu krajach czułem się obco,

and that of course made it pretty easy for me to migrate as well,

co ułatwiło mi emigrację,

zgodnie z rodzinną tradycją.

in good family tradition, if you like.

But of course, most journeys that we undertake from day to day

Na co dzień podróżujemy w obrębie miasta,

a przemieszczanie się w znajomym mieście

are within a city.

And, especially if you know the city,

z punktu A do B,

getting from A to B may seem pretty obvious, right?

wydaje się proste.

But the question is, why is it obvious?

Pytanie brzmi: dlaczego?

How do we know where we're going?

Skąd wiemy, dokąd zmierzamy?

So I washed up on a Dublin ferry port about 12 years ago,

12 lat temu zawinąłem

do portu w Dublinie.

a professional foreigner, if you like,

and I'm sure you've all had this experience before, yeah?

Pewnie też doświadczyliście takiego uczucia,

You arrive in a new city,

kiedy po przyjeździe do nowego miasta,

and your brain is trying to make sense of this new place.

mózg stara się je ogarnąć.

Once you find your base, your home,

Po znalezieniu bazy, nowego domu,

tworzymy wirtualną mapę nowego środowiska.

you start to build this cognitive map of your environment.

It's essentially this virtual map that only exists in your brain.

Wszystkie zwierzęta to robią,

Wszystkie zwierzęta to robią,

All animal species do it,

even though we all use slightly different tools.

każde w nieco inny sposób.

Us humans, of course, we don't move around marking our territory by scent, like dogs.

Nie zaznaczamy terytorium zapachem, jak psy,

Nie zaznaczamy terytorium zapachem, jak psy,

We don't run around emitting ultrasonic squeaks, like bats.

ani nie używamy echolokacji, jak nietoperze.

We just don't do that,

Choć kto wie,

although a night in the Temple Bar district can get pretty wild.

szalona noc może skończyć się różnie. (Śmiech)

(Laughter)

No, we do two important things to make a place our own.

Używamy innych metod.

First, we move along linear routes.

Po pierwsze, poruszamy się wzdłuż linii ciągłych.

Typically, we find a main street,

Zwykle to główna ulica

and this main street becomes a linear strip map in our minds.

staje się centrum naszej mapy.

But our mind keeps it pretty simple, yeah?

Umysł woli postrzegać każdą ulicę jako linię prostą

Every street is generally perceived as a straight line,

Umysł woli postrzegać każdą ulicę jako linię prostą

and we kind of ignore the little twists and turns that the streets make.

i ignoruje wszelkie zakręty na jej długości.

When we do, however, make a turn into a side street,

Każdy skręt w boczną ulicę

our mind tends to adjust that turn to a 90-degree angle.

umysł postrzega jako kąt prosty,

co może być zabawne w mieście,

This of course makes for some funny moments

when you're in some old city layout

które rozplanowane jest na innym kształcie,

that follows some sort of circular city logic, yeah?

na przykład koła.

Wiecie o czym mówię?

Maybe you've had that experience as well.

Z ulicy, z której widać

Let's say you're on some spot on a side street

that projects from a main cathedral square,

plac katedralny chcesz dostać się na inną

and you want to get to another point on a side street just like that.

z podobnym widokiem.

The cognitive map in your mind may tell you,

Wewnętrzna mapa powie ci, żeby wrócić

"Aris, go back to the main cathedral square,

na plac główny,

take a 90-degree turn and walk down that other side street."

skręcić pod kątem prostym w następną ulicę.

But somehow you feel adventurous that day, and you suddenly discover

Ale równie dobrze

możesz odkryć, że te dwa miejsca,

that the two spots were actually only a single building apart.

oddzielone były jednym budynkiem.

Now, I don't know about you,

Zawsze wydaje mi się,

but I always feel like I find this wormhole

jakbym odkrył portal między dwoma wymiarami.

or this inter-dimensional portal.

(Laughter)

So we move along linear routes

Poruszamy się wzdłuż linii prostych,

nasz umysł prostuje ulice

and our mind straightens streets and perceives turns as 90-degree angles.

i wszystkie zakręty widzi jako kąty proste.

Po drugie przywiązujemy znaczenia

The second thing that we do to make a place our own

i emocje do obiektów,

is we attach meaning and emotions to the things

that we see along those lines.

które widzimy wzdłuż tych linii.

Starsza pani w irlandzkiej wiosce

If you go to the Irish countryside and you ask an old lady for directions,

spytana o drogę, nie oszczędzi historii

brace yourself for some elaborate Irish storytelling

o wszystkich okolicznych obiektach.

about all the landmarks, yeah?

She'll tell you the pub where her sister used to work,

Opowie o pubie, gdzie pracowała jej siostra,

and "... go past that church where I got married," that kind of thing.

o kościele, w którym wyszła za mąż.

So we fill our cognitive maps with these markers of meaning.

Swoje mapy wypełniamy takimi znaczeniami.

Doszukujemy się wzorów

What's more, we abstract repeat patterns and recognize them.

i zaczynamy je rozpoznawać

We recognize them by the experiences and we abstract them into symbols.

w powiązaniu z własnymi doświadczeniami.

Abstrahujemy je w symbole.

And of course, we're all capable of understanding these symbols.

Każdy z nas potrafi

odkodować taki symbol. (Śmiech)

(Laughter)

Każdy z nas nie tylko rozumie wewnętrzną mapę,

What's more, we're all capable of understanding the cognitive maps,

Każdy z nas nie tylko rozumie wewnętrzną mapę,

and you are all capable of creating these cognitive maps yourselves.

ale także potrafi ją stworzyć.

So next time, when you want to tell your friend how to get to your place,

Wyjaśniając, jak się dostać do waszego domu,

you grab a beermat, grab a napkin, and you just observe yourself

łapiemy serwetkę,

i tworzymy idealny przykład komunikacji graficznej.

create this awesome piece of communication design.

Linie proste.

It's got straight lines.

It's got 90-degree corners.

Kąty proste.

Czasem jakieś symbole.

You might add little symbols along the way.

Przyglądając się rysunkowi zauważycie,

And when you look at what you've just drawn,

że nie przypomina rzeczywistej mapy.

you realize it does not resemble a street map.

If you were to put an actual street map on top of what you've just drawn,

Po nałożeniu jej na wasz rysunek okaże się,

że ulice i odległości

you'd realize your streets and the distances -- they'd be way off.

są zupełnie inne.

No, what you've just drawn is more like a diagram or a schematic.

Wasz rysunek

jest schematyczny, jak diagram.

It's a visual construct of lines, dots, letters,

To kod z linii, kropek i liter,

napisany językiem naszych mózgów.

designed in the language of our brains.

So it's no big surprise

Nic dziwnego, że ikona grafiki informacyjnej XX w.,

that the big information-design icon of the last century --

szczyt skutecznego przedstawienia drogi od A do B,

the pinnacle of showing everybody how to get from A to B,

czyli mapa londyńskiego metra,

the London Underground map --

to nie projekt planisty miast ani kartografa,

was not designed by a cartographer or a city planner;

it was designed by an engineering draftsman.

tylko rysownika technicznego.

In the 1930s,

W latach 30. Henry Beck

Harry Beck applied the principles of schematic diagram design

dzięki metodzie schematycznego projektowania

and changed the way public transport maps are designed forever.

na zawsze zmienił projekt map transportu miejskiego.

Now the very key to the success of this map

Kluczem do sukcesu tej mapy

jest pominięcie mniej ważnych informacji

is in the omission of less important information

and in the extreme simplification.

i maksymalne uproszczenie.

Proste ulice, kąty 90 i 45 stopni

So, straightened streets, corners of 90 and 45 degrees,

a także ogromne zniekształcenia geograficzne.

but also the extreme geographic distortion in that map.

Rzeczywiste lokalizacje tych stacji

If you were to look at the actual locations of these stations,

you'd see they're very different.

są zupełnie inne,

But this is all for the clarity of the public Tube map.

ale przejrzystość mapy jest zachowana.

If you, say, wanted to get from Regent's Park station

Według mapy, by dostać się ze stacji Regent's Park

to Great Portland Street,

na Great Portland Street,

the Tube map would tell you:

trzeba jechać na Baker Street i się przesiąść.

take the Tube, go to Baker Street, change over, take another Tube.

Of course, what you don't know is that the two stations

Ale nie widać, że te dwie stacje

dzieli zaledwie 100 metrów.

are only about a hundred meters apart.

Skoro już o tym mowa,

Now we've reached the subject of public transport,

and public transport here in Dublin

transport w Dublinie

to delikatna sprawa. (Śmiech)

is a somewhat touchy subject.

(Laughter)

W skrócie, miejscowy system autobusowy

For everybody who does not know the public transport here in Dublin,

essentially, we have this system of local buses that grew with the city.

rozrastał się wraz z miastem.

Kiedy dodawano nowe dzielnice,

For every outskirt that was added, there was another bus route added,

dodawano też nowy autobus,

running from the outskirt all the way to the city center.

prowadzący z danego miejsca do centrum.

Dojeżdżając do centrum,

And as these local buses approach the city center,

they all run side by side and converge in pretty much one main street.

spotykają się wszystkie

na tej samej ulicy.

So when I stepped off the boat 12 years ago,

Kiedy tu przypłynąłem 12 lat temu

I tried to make sense of that.

starałem się to pojąć,

bo na piechotę nie da się daleko zajść.

Because exploring a city on foot only gets you so far.

But when you explore a foreign and new public transport system,

Badając obcy system komunikacji miejskiej

tak samo tworzymy w mózgu

you will build a cognitive map in your mind in pretty much the same way.

wirtualną mapę.

Typically, you choose yourself a rapid transport route,

Wybieramy szybką trasę transportu,

and in your mind, this route is perceived as a straight line.

którą w głowie postrzegamy jako linię prostą,

And like a pearl necklace,

naszyjnik z przystankami

all the stations and stops are nicely and neatly aligned along the line.

ułożonymi równiutko wzdłuż linii.

And only then you start to discover some local bus routes

Dopiero potem odkrywamy inne autobusy,

które wypełniają transportowe luki,

that would fill in the gaps,

and that allow for those wormhole, inter-dimensional portal shortcuts.

niczym tajne przejścia.

So I tried to make sense, and when I arrived,

Kiedy przyjechałem

I was looking for some information leaflets

starałem się rozwiązać zagadkę tego systemu

that would help me crack this system and understand it,

z pomocą różnych broszur, jak te. (Śmiech)

and I found those brochures.

z pomocą różnych broszur, jak te. (Śmiech)

(Laughter)

They were not geographically distorted.

Nie były zniekształcone geograficznie.

Pominięto na nich wiele informacji,

They had a lot of omission of information,

but unfortunately, the wrong information.

ale nie te, które należało.

Say, in the city center --

there were never actually any lines that showed the routes.

Brakowało tras autobusowych,

(Laughter)

There are actually not even any stations with names.

przystanki nie miały nazw.

(Laughter)

Now, the maps of Dublin transport have gotten better,

Kiedy skończyłem projekt,

mapy się znacznie poprawiły,

and after I finished the project, they got a good bit better,

but still no station names, still no routes.

choć nadal nie ma nazw i szlaków.

So, being naive, and being half-German, I decided,

Jako naiwny pół-Niemiec postanowiłem

"Aris, why don't you build your own map?"

stworzyć własną mapę.

So that's what I did.

Zbadałem trasy autobusów

I researched how each and every bus route moved through the city, nice and logical,

prowadzące przez miasto,

przedstawiając każdy autobus jako oddzielną linię,

every bus route a separate line.

I plotted it into my own map of Dublin,

i naniosłem na mapę Dublina.

W centrum miasta

and in the city center ...

I got a nice spaghetti plate.

zrobiło się istne spaghetti. (Śmiech)

(Laughter)

Żeby to uporządkować postanowiłem zastosować

Now, this is a bit of a mess,

so I decided, of course,

"You're going to apply the rules of schematic design,"

projektowanie schematyczne,

cleaning up the corridors,

oczyścić korytarze, poszerzyć ulice

widening the streets where there were loads of buses

z dużą ilością autobusów,

and making the streets at straight, 90-degree corners, 45-degree corners

zastosować kąty 90 i 45 stopni.

or fractions of that,

and filled it in with the bus routes.

Mapę transportu w centrum miasta

And I built this city center bus map of the system,

zaprojektowałem 5 lat temu.

how it was five years ago.

I'll zoom in again so that you get the full impact

Zbliżę, przyjrzyjcie się

of the quays and Westmoreland Street.

nabrzeżom i Westmoreland Street. (Śmiech)

(Laughter)

Z dumą powiem...(Brawa)

Now I can proudly say --

(Applause)

I can proudly say, as a public transport map,

...że jako mapa komunikacji miejskiej,

this diagram is an utter failure.

ten diagram to porażka. (Śmiech)

(Laughter)

Except, probably, in one aspect:

Jednak dobrze oddaje,

I now had a great visual representation

Jednak dobrze oddaje,

of just how clogged up and overrun the city center really was.

jak bardzo zatkane było centrum miasta.

Now, call me old-fashioned,

Może jestem staromodny, ale uważam,

but I think a public transport route map should have lines,

że na mapie

because that's what they are, yeah?

powinny być linie,

wstążki, przeplatające się przez miasto.

They're little pieces of string that wrap their way

through the city center or through the city.

wstążki, przeplatające się przez miasto.

If you will, the Greek guy inside of me feels if I don't get a line,

Moja grecka połowa czuje,

że bez linii dostajemy labirynt Minotaura

it's like entering the labyrinth of the Minotaur

without having Ariadne giving you the string to find your way.

bez nici Ariadny.

So the outcome of my academic research,

Wynikiem moich dochodzeń,

loads of questionnaires, case studies and looking at a lot of maps,

kwestionariuszy, badań,

studiowania map, było odkrycie,

was that a lot of the problems and shortcomings

że większość niedociągnięć systemu komunikacji

of the public transport system here in Dublin

was the lack of a coherent public transport map --

wynikało z braku prostej

a simplified, coherent public transport map --

i przejrzystej mapy,

because I think this is the crucial step to understanding

która jest kluczem do zrozumienia

transportu publicznego,

a public transport network on a physical level,

but it's also the crucial step to make a public transport network mappable

a także do przedstawienia go

w sposób czytelny wizualnie.

on a visual level.

So I teamed up with a gentleman called James Leahy,

Wraz z inżynierem Jamesem Leahym,

a civil engineer and a recent master's graduate

magistrem w dziedzinie zrównoważonego rozwoju

of the Sustainable Development program at DIT,

z Politechniki Dublińskiej,

and together we drafted the simplified model network,

stworzyliśmy uproszczony model sieci transportu,

which I could then go ahead and visualize.

który mogłem potem przedstawić wizualnie.

So here's what we did.

Przez miasto

We distributed these rapid-transport corridors throughout the city center,

poprowadziliśmy trasy szybkiego transportu,

które rozciągnęliśmy też na przedmieścia.

and extended them into the outskirts.

Rapid, because we wanted them to be served by rapid-transport vehicles.

Szybkiego, bo chcieliśmy by obsługiwały je

szybkie środki komunikacji miejskiej.

They would get exclusive road use, where possible,

Wysokiej jakości i pojemności pojazdy

miałyby oddzielne pasy ruchu.

and it would be high-quantity, high-quality transport.

James wanted to use bus rapid transport for that,

James wolał autobusy,

rather than light rail.

a nie kolejkę.

For me, it was important

Dla mnie ważne było,

that the vehicles that would run on those rapid transport corridors

by wyraźnie różniły się od lokalnych autobusów.

would be visibly distinguishable from local buses on the street.

Now we could take out all the local buses

Pozbyliśmy się linii,

that ran alongside those rapid transport means.

które poruszały się tymi samymi trasami,

Any gaps that appeared in the outskirts were filled again.

i wypełniliśmy luki na przedmieściach.

So, in other words, if there was a street in an outskirt

Jeśli na podmiejskiej ulicy jeździł dawniej autobus,

where there had been a bus, we put a bus back in,

zostawialiśmy go tam, z tą różnicą,

only now these buses wouldn't run all the way to the city center,

że teraz nie jechał już do centrum,

but connect to the nearest rapid-transport mode,

tylko do najbliższej linii szybkiego transportu,

one of these thick lines over there.

jednej z tych grubych linii na mapie.

Po paru miesiącach pracy

So the rest was merely a couple of months of work,

and a couple of fights with my girlfriend,

i kilku kłótniach z dziewczyną

of our place constantly being clogged up with maps,

o walające się po domu mapy,

and the outcome, one of the outcomes,

powstała ta mapa.

was this map of the Greater Dublin area.

Mapa Dublina. Powiększę.

I'll zoom in a little bit.

This map only shows the rapid transport connections, no local bus,

Pokazuje ona tylko szybkie połączenia,

bez autobusów lokalnych,

very much in the "metro map" style that was so successful in London,

podobnie jak mapa metra w Londynie,

and that since has been exported to so many other major cities,

którą zaadaptowano w wielu dużych miastach.

and therefore is the language that we should use

To właściwy język

dla map transportu publicznego.

for public transport maps.

Taka uproszczona sieć

What's also important is, with a simplified network like this,

it now would become possible for me to tackle the ultimate challenge

umożliwiła mi zmierzenie się

z największym wyzwaniem:

mapą transportu w centrum miasta,

and make a public transport map for the city center,

one where I wouldn't just show rapid transport connections,

która pokazywałaby nie tylko trasy szybkiego ruchu,

but also all the local bus routes, streets and the likes,

ale też autobusy lokalne, ulice itp.

and this is what a map like this could look like.

Mogłaby wyglądać tak. Zbliżę.

I'll zoom in a little bit.

Mogłaby wyglądać tak. Zbliżę.

Przedstawia ona wszystkie formy transportu,

In this map, I'm including each transport mode,

so rapid transport, bus, DART, tram and the likes.

autobusy zwykłe, pospieszne, tramwaje itp.

Each individual route is represented by a separate line.

Każdą trasę przedstawia oddzielna linia.

Pokazane są wszystkie przystanki i stacje

The map shows each and every station,

each and every station name,

wraz z nazwami,

a nawet boczne ulice,

and I'm also displaying side streets.

In fact, most of the side streets even with their name,

w większości także z nazwami

and for good measure, also a couple of landmarks,

oraz kilka punktów orientacyjnych

oznaczonych symbolami,

some of them signified by little symbols,

others by these isometric three-dimensional

lub trójwymiarowymi rysunkami izometrycznymi

bird's-eye-view drawings.

z lotu ptaka.

The map is relatively small in overall size,

Mapa nie jest duża,

so something that you could still hold as a fold-out map

może służyć jako rozkładana mapa podręczna,

or display in a reasonably-sized display box on a bus shelter.

albo wisieć na przystanku autobusowym.

I think it tries to be the best balance

To przedstawienie transportu

between actual representation and simplification --

wyważone między rzeczywistością a uproszczeniem,

na sposób stosowany przez nasz mózg.

the language of way-finding in our brain.

So, straightened lines, cleaned-up corners,

Linie proste, jasne kąty

and of course, that very, very important geographic distortion

oraz bardzo ważne zniekształcenie geograficzne,

umożliwiające tworzenie takich map.

that makes public transport maps possible.

Weźmy dwie trasy biegnące przez miasto,

If you, for example, have a look at the two main corridors

Weźmy dwie trasy biegnące przez miasto,

that run through the city -- the yellow and orange one over here --

żółtą i pomarańczową.

this is how they look in an actual, accurate street map,

Tak wyglądają na prawdziwej mapie,

and this is how they would look in my distorted,

a tak na mojej, zniekształconej i uproszczonej

simplified public transport map.

mapie transportu.

So for a successful public transport map,

Dobra mapa transportu

we should not stick to accurate representation,

nie trzyma się rzeczywistości,

ale sposobu działania mózgu.

but design them in the way our brains work.

The reactions I got were tremendous, it was really good to see.

Zareagowano bardzo pozytywnie.

Cieszyłem się, że moja rodzina w Grecji i Niemczech

And of course, for my own self, I was very happy to see

that my folks in Germany and Greece finally have an idea

zrozumie może w końcu, czym zarabiam ma życie

(Śmiech) Dziękuję. (Brawa)

what I do for a living.

(Laughter)

Thank you.

(Applause)