Pavan Sukhdev: Put a value on nature!

Tłumaczenie: Marcin Mituniewicz Korekta: Rysia Wand

I'm here to talk to you

Jestem tu, aby opowiedzieć

about the economic invisibility of nature.

o ekonomicznie niewidzialnej naturze.

The bad news

Niestety biuro matki Natury

is that mother nature's back office isn't working yet,

jeszcze nie funkcjonuje

so those invoices don't get issued.

i nie może wystawić żadnych faktur.

But we need to do something about this problem.

Musimy jakoś temu zaradzić.

I began my life as a markets professional

Zacząłem karierę jako specjalista od rynków

and continued to take an interest,

i cały czas się nimi interesuję,

but most of my recent effort

ale moje ostatnie działania

has been looking at the value

dotyczyły oszacowania korzyści,

of what comes to human beings from nature,

jakie ludzie czerpią z natury,

and which doesn't get priced by the markets.

na co nie ma ceny rynkowej.

A project called TEEB was started in 2007,

W roku 2007 wystartował projekt TEEB,

and it was launched by a group of environment ministers

z inicjatywy ministrów środowiska

of the G8+5.

grupy G8+5.

And their basic inspiration

Ich podstawową inspiracją

was a stern review of Lord Stern.

był surowy raport lorda Sterna.

They asked themselves a question:

Zadali sobie pytanie:

If economics could make such a convincing case

skoro ekonomia potrafiła nas przekonać

for early action on climate change,

do przeciwdziałania zmianom klimatu,

well why can't the same be done for conservation?

może zobiłaby to też dla jego ochrony?

Why can't an equivalent case be made

Dlaczego w podobny sposób

for nature?

nie pomóc naturze?

And the answer is: Yeah, it can.

Odpowiedź brzmi: można.

But it's not that straightforward.

Ale nie jest to prosta sprawa.

Biodiversity, the living fabric of this planet, is not a gas.

Bioróżnorodność to nie gaz.

It exists in many layers,

Istnieje na wielu płaszczyznach,

ecosystems, species and genes across many scales --

ekosystemach, gatunkach i genach w każdej skali:

international, national, local, community --

międzynarodowej, narodowej, lokalnej, społecznej.

and doing for nature

Niełatwo zrobić dla natury tyle,

what Lord Stern and his team did for nature is not that easy.

ile lord Stern z zespołem zrobili dla klimatu.

And yet, we began.

Mimo to rozpoczęliśmy.

We began the project with an interim report,

Zaczęliśmy od tymczasowego raportu,

which quickly pulled together

który pobieżnie zebrał

a lot of information that had been collected on the subject

mnóstwo informacji na ten temat

by many, many researchers.

zgromadzonych przez wielu badaczy.

And amongst our compiled results

Wśród zebranych wniosków

was the startling revelation

był jeden niepokojący,

that, in fact, we were losing natural capital --

mianowicie, że tracimy naturalny kapitał,

the benefits that flow from nature to us.

korzyści, jakie płyną dla nas z natury.

We were losing it at an extraordinary rate --

Ponosiliśmy straty na niebywałą skalę,

in fact, of the order of two to four trillion dollars-worth

rzędu 2 do 4 bln dolarów

of natural capital.

kapitału naturalnego.

This came out in 2008,

Raport pojawił się w 2008 r.,

which was, of course, around the time that the banking crisis had shown

czyli w czasie, gdy kryzys bankowy

that we had lost financial capital

spowodował straty w kapitale finansowym.

of the order of two and a half trillion dollars.

rzędu 2,5 bln dolarów.

So this was comparable in size to that kind of loss.

Rozmiary strat są podobne.

We then have gone on since

Od tamtego czasu

to present for [the] international community,

przedstawiliśmy społeczności międzynarodowej,

for governments,

rządom krajów,

for local governments and for business

samorządom i przedsiębiorcom,

and for people, for you and me,

a także zwykłym ludziom szereg raportów,

a whole slew of reports, which were presented at the U.N. last year,

prezentowanych też w ONZ w zeszłym roku,

which address the economic invisibility of nature

a dotyczących niewidzialnej ekonomii natury

and describe what can be done to solve it.

i opisujących rozwiązanie problemu.

What is this about?

Czego dotyczy raport?

A picture that you're familiar with --

Oto dobrze znany widok:

the Amazon rainforests.

lasy deszczowe Amazonii.

It's a massive store of carbon, it's an amazing store of biodiversity,

Ogromny magazyn węgla i bioróżnorodności,

but what people don't really know

ale też, o czym nie wszyscy wiedzą,

is this also is a rain factory.

fabryka deszczu.

Because the northeastern trade winds,

Pasaty wiejące z północnego wschodu,

as they go over the Amazonas,

przecinające Amazonię,

effectively gather the water vapor.

efektywnie zbierają parę wodną.

Something like 20 billion tons per day of water vapor

Jakieś 20 miliardów ton dziennie

is sucked up by the northeastern trade winds,

zasysanych jest przez pasaty,

and eventually precipitates in the form of rain

z czego w końcu tworzą się deszcze

across the La Plata Basin.

na nizinie La Platy.

This rainfall cycle, this rainfall factory,

Ta fabryka cyklicznych deszczów

effectively feeds an agricultural economy

efektywnie zasila rolnictwo

of the order of 240 billion dollars-worth

na kwotę rzędu 240 mld dolarów,

in Latin America.

w Ameryce Łacińskiej.

But the question arises: Okay, so how much

Powstaje jednak pytanie:

do Uruguay, Paraguay, Argentina

ile Urugwaj, Paragwaj, Argentyna

and indeed the state of Mato Grosso in Brazil

oraz stan Mato Grosso w Brazylii

pay for that vital input to that economy

płacą za tak cenny wkład w swoją gospodarkę

to the state of Amazonas, which produces that rainfall?

stanom w Amazonii, gdzie deszcze powstają?

And the answer is zilch,

Odpowiedź: ani centa,

exactly zero.

dokładnie zero.

That's the economic invisibility of nature.

Tak wygląda niewidzialna ekonomia natury.

That can't keep going on,

Nie może tak dalej być, bo w ekonomii

because economic incentives and disincentives are very powerful.

bodźce pobudzające i hamujące są potężne.

Economics has become the currency of policy.

Ekonomia stała się narzędziem polityki.

And unless we address

Jeśli nie odniesiemy się

this invisibility,

do niewidzialności tej ekonomii,

we are going to get the results that we are seeing,

otrzymamy obecny rezultat,

which is a gradual degradation and loss

czyli postępującą degradację

of this valuable natural asset.

i utratę cennych zasobów naturalnych.

It's not just about the Amazonas, or indeed about rainforests.

Nie chodzi tylko o Amazonię, czy lasy deszczowe.

No matter what level you look at,

Czy rozpatrujemy cały ekosystem,

whether it's at the ecosystem level or at the species level or at the genetic level,

poszczególne gatunki czy pulę genów,

we see the same problem again and again.

cały czas pojawiają się te same problemy.

So rainfall cycle and water regulation by rainforests

Regulacja gospodarki wodnej przez lasy deszczowe

at an ecosystem level.

na poziomie ekosystemów.

At the species level,

Na poziomie gatunków:

it's been estimated that insect-based pollination,

zapylanie kwiatów przez owady,

bees pollinating fruit and so on,

np. zapylanie przez pszczoły

is something like 190 billion dollars-worth.

szacuje się na 190 mld dolarów.

That's something like eight percent

Jest to mniej więcej 8%

of the total agricultural output globally.

całkowitego produktu światowego rolnictwa.

It completely passes below the radar screen.

Całkowicie umyka to naszej uwadze.

But when did a bee actually ever give you an invoice?

Czy pszczoła wystawiła kiedyś fakturę?

Or for that matter, if you look at the genetic level,

Popatrzmy na poziom genetyczny.

60 percent of medicines were prospected,

60% leków na rynku powstało dzięki

were found first as molecules in a rainforest or a reef.

molekułom znalezionym w lasach deszczowych czy na rafach.

Once again, most of that doesn't get paid.

Znowu nikt za to nie zapłacił.

And that brings me to another aspect of this,

Tu pojawia się kolejny wątek:

which is, to whom should this get paid?

komu należałoby zapłacić?

That genetic material

Ten materiał genetyczny

probably belonged, if it could belong to anyone,

należał, jeśli to właściwe słowo,

to a local community of poor people

do lokalnej społeczności ubogich ludzi,

who parted with the knowledge that helped the researchers to find the molecule,

których wiedza pomogła badaczom odkryć cząsteczkę,

which then became the medicine.

dzięki której powstał lek.

They were the ones that didn't get paid.

Tym ludziom nikt nie zapłacił.

And if you look at the species level,

Patrząc na poziomie gatunków,

you saw about fish.

warto wspomnieć o rybach.

Today, the depletion of ocean fisheries is so significant

Dziś łowiska tak zubożały,

that effectively it is effecting the ability of the poor,

że w rezultacie ogranicza to biednych,

the artisanal fisher folk

drobnych miejscowych rybaków

and those who fish for their own livelihoods,

oraz wszystkich, którzy łowią ryby, aby przeżyć,

to feed their families.

i wyżywić rodziny.

Something like a billion people depend on fish,

Życie blisko miliarda ludzi

the quantity of fish in the oceans.

zalezy od ilości ryb w morzach.

A billion people depend on fish

Dla tej miliardowej rzeszy

for their main source for animal protein.

są one głównym źródłem białka zwierzęcego.

And at this rate at which we are losing fish,

Tempo, w jakim ubywa ryb

it is a human problem of enormous dimensions,

jest ogromną bolączką ludzkości,

a health problem

problemem zdrowotnym,

of a kind we haven't seen before.

o wcześniej niespotykanym rozmiarze.

And finally, at the ecosystem level,

Wreszcie, na poziomie ekosystemu,

whether it's flood prevention or drought control provided by the forests,

czy zapobiegamy powodziom i suszy dzięki lasom,

or whether it is the ability of poor farmers

czy umożliwiamy biednym rolnikom

to go out and gather leaf litter

zbieranie liściastej ściółki

for their cattle and goats,

dla bydła i kóz,

or whether it's the ability of their wives

czy ich żonom

to go and collect fuel wood from the forest,

gromadzenie drewna opałowego z lasu,

it is actually the poor

to właśnie życie ubogich

who depend most on these ecosystem services.

najbardziej zależy od tych ekosystemów.

We did estimates in our study

W naszych badaniach oszacowaliśmy,

that for countries like Brazil, India and Indonesia,

że dla krajów jak Brazylia, Indie czy Indonezja,

even though ecosystem services --

korzyści płynące z ekosystemów,

these benefits that flow from nature to humanity for free --

pozyskiwane przez ludność za darmo,

they're not very big in percentage terms of GDP --

nie stanowią dużego odsetka PKB:

two, four, eight, 10, 15 percent --

2, 4, 8, 10, 15 procent.

but in these countries, if we measure how much they're worth to the poor,

Ale rozpatrując ich wartość dla biednych,

the answers are more like

otrzymujemy wynik rzędu

45 percent, 75 percent, 90 percent.

45, 75 czy nawet 90%.

That's the difference.

Różnice są właśnie takie.

Because these are important benefits for the poor.

Tak ważne są te korzyści dla ubogich.

And you can't really have a proper model for development

Nie można wypracować właściwego modelu rozwoju,

if at the same time you're destroying or allowing

jeśli w tym samym czasie niszczymy

the degradation of the very asset, the most important asset,

lub pozwalamy na degradację najważniejszej wartości,

which is your development asset,

która odpowiada za postęp,

that is ecological infrastructure.

a jaką jest ekologiczna infrastruktura.

How bad can things get?

Jak bardzo sytuacja może się pogorszyć?

Well here a picture of something called the mean species abundance.

Widzimy tu tzw. zasobność gatunków.

It's basically a measure

Jest to pomiar

of how many tigers, toads, ticks or whatever on average

ile tygrysów, ropuch czy kleszczy

of biomass of various species are around.

ma średnio biomasa lokalnych gatunków.

The green represents the percentage.

Odpowiednie kolory to procentowy udział.

If you start green, it's like 80 to 100 percent.

Zielony to od 80 do 100%.

If it's yellow, it's 40 to 60 percent.

Żółty - 40 do 60%.

And these are percentages versus the original state, so to speak,

Odsetki porównujemy do stanu oryginalnego

the pre-industrial era, 1750.

z ery przedprzemysłowej, z roku 1750.

Now I'm going to show you

Pokażę wam teraz,

how business as usual will affect this.

jaki wpływ ma na to gospodarka.

And just watch the change in colors

Popatrzcie na zmiany kolorów

in India, China, Europe,

w Indiach, Chinach, Europie

sub-Saharan Africa

i w Czarnej Afryce,

as we move on and consume global biomass

w miarę konsumpcji globalnej biomasy

at a rate which is actually not going to be able to sustain us.

w tempie, które nie pozwoli nas utrzymać.

See that again.

Popatrzcie raz jeszcze.

The only places that remain green -- and that's not good news --

Niestety kolor zielony

is, in fact, places like the Gobi Desert,

to obszary takie jak pustynia Gobi,

like the tundra and like the Sahara.

tundra, czy Sahara.

But that doesn't help because there were very few species

Marna to pociecha, bo w tych regionach

and volume of biomass there in the first place.

jest bardzo mało gatunków i niewielka biomasa.

This is the challenge.

Jest to wyzwanie.

The reason this is happening

Rzecz sprowadza się, moim zdaniem,

boils down, in my mind, to one basic problem,

do jednego zasadniczego problemu:

which is our inability to perceive the difference

nie umiemy zauważyć róznicy

between public benefits

między publiczną korzyścią,

and private profits.

a prywatnym zyskiem.

We tend to constantly ignore public wealth

Ignorujemy zwykle majątek publiczny,

simply because it is in the common wealth,

po prostu dlatego,

it's common goods.

że należy do wszystkich.

And here's an example from Thailand

Oto przykład z Tajlandii.

where we found that, because the value of a mangrove is not that much --

Wartość lasów namorzynowych jest niewielka,

it's about $600 over the life of nine years that this has been measured --

może 600$ przez 9 lat pomiarów.

compared to its value as a shrimp farm,

Wartości farmy krewetek,

which is more like $9,600,

to około 9600 dolarów.

there has been a gradual trend to deplete the mangroves

W efekcie stopniowo trzebi się lasy namorzynowe

and convert them to shrimp farms.

i zamieniania je w farmy krewetek.

But of course, if you look at exactly what those profits are,

Jednak jeśli przyjrzymy się zyskom,

almost 8,000 of those dollars

prawie 8000 z tej sumy

are, in fact, subsidies.

stanowią w rzeczywistości dotacje.

So you compare the two sides of the coin

Porównując te sumy odkryjemy,

and you find that it's more like 1,200 to 600.

że stosunek wynosi raczej 1200 do 600.

That's not that hard.

To wcale jest trudne.

But on the other hand, if you start measuring,

Z drugiej strony,

how much would it actually cost

ile naprawdę kosztowałoby

to restore the land of the shrimp farm

przywrócenie obszaru krewetkowej farmy

back to productive use?

do stanu produktywnego użytkowania?

Once salt deposition and chemical deposition

Gdy sole i chemikalia

has had its effects,

zaczną się odkładać,

that answer is more like $12,000 of cost.

koszta wyniosłyby około 12 tys. dolarów.

And if you see the benefits of the mangrove

Jeśli dostrzeżemy rolę lasów namorzynowych

in terms of the storm protection and cyclone protection that you get

w ochronie przed sztormami i cyklonami

and in terms of the fisheries, the fish nurseries,

oraz w kontekście łowisk i hodowli ryb,

that provide fish for the poor,

które potem trafią do ubogich,

that answer is more like $11,000.

pojawia się suma około 11 tys. dolarów.

So now look at the different lens.

Spójrzmy teraz z innej perspektywy.

If you look at the lens of public wealth

Z perspektywy majątku publicznego

as against the lens of private profits,

w opozycji do prywatnych zysków,

you get a completely different answer,

otrzymujemy zupełnie inną odpowiedź:

which is clearly conservation makes more sense,

ochrona ma wyraźnie większy sens,

and not destruction.

niż destrukcja.

So is this just a story from South Thailand?

Czy dzieje się tak tylko w Płd.Tajlandii?

Sorry, this is a global story.

Niestety, dzieje się tak globalnie.

And here's what the same calculation looks like,

Mamy tu taką samą kalkulację,

which was done recently -- well I say recently, over the last 10 years --

wykonaną przez ostatnie 10 lat

by a group called TRUCOST.

przez grupę zwaną TRUCOST.

And they calculated for the top 3,000 corporations,

Oszacowali oni efekty zewnętrzne

what are the externalities?

3000 największych korporacji.

In other words, what are the costs of doing business as usual?

Obliczyli koszty ich działalności.

This is not illegal stuff, this is basically business as usual,

To nic nielegalnego, zwykły biznes,

which causes climate-changing emissions, which have an economic cost.

który powoduje zmieniającą klimat emisję gazów.

It causes pollutants being issued, which have an economic cost,

Emisja zanieczyszczeń niesie za sobą

health cost and so on.

koszta ekonomiczne, zdrowotne itd.

Use of freshwater.

Zużycie słodkiej wody.

If you drill water to make coke near a village farm,

Pompowanie wody do produkcji coli niedaleko wioski

that's not illegal, but yes, it costs the community.

jest legalne, ale kosztowne dla lokalnej społeczności.

Can we stop this, and how?

Czy i jak możemy to powstrzymać?

I think the first point to make is that we need to recognize natural capital.

Musimy uświadomić sobie istnienie naturalnego kapitału.

Basically the stuff of life is natural capital,

Kapitał ten stanowi po prostu samo życie.

and we need to recognize and build that into our systems.

Musimy to sobie uzmysłowić i wdrożyć do naszego systemu.

When we measure GDP

Dokonując wyliczeń PKB

as a measure of economic performance at the national level,

jako miary sprawności państwowej gospodarki,

we don't include our biggest asset at the country level.

pomijamy największe aktywa na poziomie lokalnym.

When we measure corporate performances,

Obliczając wydajność korporacji,

we don't include our impacts on nature

nie uwzględniamy jej wpływu na naturę

and what our business costs society.

i kosztów, jakie ponosi społeczeństwo.

That has to stop.

To musi się skończyć.

In fact, this was what really inspired my interest in this phase.

Właśnie ten aspekt mnie zainteresował.

I began a project way back called the Green Accounting Project.

Dawno temu zacząłem Projekt Zielonej Księgowości.

That was in the early 2000s

To było na początku XXI wieku,

when India was going gung-ho about GDP growth

gdy Indie przywiązywały wielką wagę

as the means forward --

do wzrostu PKB jako miary wzrostu,

looking at China with its stellar growths of eight, nine, 10 percent

widząc wrost w Chinach na poziomie 8-10%

and wondering, why can we do the same?

i pytając "czemu nie my"?

And a few friends of mine and I

Z kilkoma kolegami stwierdziliśmy,

decided this doesn't make sense.

że to nie ma sensu.

This is going to create more cost to society and more losses.

Zwiększy tylko koszty i straty społeczne.

So we decided to do a massive set of calculations

Dkonaliśmy rozległych kalkulacji

and started producing green accounts for India and its states.

zakładając "zielone konta" dla Indii.

That's how my interests began

Stąd wzięło się moje zainteresowanie,

and went to the TEEB project.

którego rezultatem jest projekt TEEB.

Calculating this at the national level is one thing, and it has begun.

Zaczęliśmy od obliczeń na poziomie kraju.

And the World Bank has acknowledged this

Bank Światowy docenił nasze starania

and they've started a project called WAVES --

i rozpoczął projekt pn. WAVES:

Wealth Accounting and Valuation of Ecosystem Services.

Obliczanie zasobów i wycena usług ekosystemów.

But calculating this at the next level,

Jednak obliczenia na poziomie biznesowym

that means at the business sector level, is important.

są również ważne.

And actually we've done this with the TEEB project.

Zrobiliśmy to w ramach projektu TEEB,

We've done this for a very difficult case,

w związku z bardzo trudnym przypadkiem,

which was for deforestation in China.

jakim było wylesianie w Chinach.

This is important, because in China in 1997,

To ważne, bo w roku 1997

the Yellow River actually went dry for nine months

Rzeka Żółta wyschła na 9 miesięcy

causing severe loss of agriculture output

powodując ogromne straty w rolnictwie

and pain and loss to society.

oraz cierpienie społeczeństwa.

Just a year later the Yangtze flooded,

Zaledwie rok później Jangcy wezbrała,

causing something like 5,500 deaths.

powodując śmierć 5500 ludzi.

So clearly there was a problem with deforestation.

Wylesianie stanowiło wyraźny problem.

It was associated largely with the construction industry.

Winowajcą był sektor budowlany.

And the Chinese government responded sensibly

Chiński rząd zareagował rozsądnie

and placed a ban on felling.

i zabronił wyrębu.

A retrospective on 40 years

Ostatnie 40 lat pokazuje,

shows that if we had accounted for these costs --

że jeśli obliczylibyśmy koszty

the cost of loss of topsoil,

degradacji gleb,

the cost of loss of waterways,

utraty szlaków wodnych, produktywności

the lost productivity, the loss to local communities

oraz strat poniesionych przez społeczność lokalną

as a result of all these factors,

w wyniku tych przyczyn,

desertification and so on --

z pustynnieniem i itp,.

those costs are almost twice as much

koszty te są 2 razy wyższe

as the market price of timber.

niż rynkowa cena drewna.

So in fact, the price of timber in the Beijing marketplace

Zatem cena drewna na giełdzie pekińskiej

ought to have been three-times what it was

powinna być 3 razy wyższa,

had it reflected the true pain and the costs

by odzwierciedlić prawdziwe straty,

to the society within China.

jakie ponieśli Chińczycy.

Of course, after the event one can be wise.

Oczywiście, człowiek jest mądry po szkodzie.

The way to do this is to do it on a company basis,

Trzeba zacząć na poziomie firm,

to take leadership forward,

podejść poważnie do sprawy

and to do it for as many important sectors which have a cost,

w sektorach, które generują takie koszty,

and to disclose these answers.

i opublikować odpowiedzi.

Someone once asked me, "Who is better or worse,

Zapytano mnie: "Kto bardziej szkodzi,

is it Unilever or is it P&G

Unilever czy Procter & Gamble,

when it comes to their impact on rainforests in Indonesia?"

lasom deszczowym w Indonezji"?

And I couldn't answer because neither of these companies,

Nie wiedziałem, bo żadna z tych firm,

good though they are and professional though they are,

choć rzetelna i profesjonalna,

do not calculate or disclose their externalities.

nie kalkuluje tego ani nie ogłasza.

But if we look at companies like PUMA --

Natomiast takie firmy, jak Puma...

Jochen Zeitz, their CEO and chairman,

Jochen Zeitz, ich prezes zarządu i dyrektor,

once challenged me at a function,

rzucił mi wyzwanie mówiąc,

saying that he's going to implement my project before I finish it.

że wdroży mój projekt, zanim go ukończę.

Well I think we kind of did it at the same time, but he's done it.

Skończyliśmy prawie równocześnie, ale dotrzymał słowa.

He's basically worked the cost to PUMA.

Wyliczył koszty dla Pumy.

PUMA has 2.7 billion dollars of turnover,

Firma ma 2,7 miliarda dolarów obrotu,

300 million dollars of profits,

300 mln zysku,

200 million dollars after tax,

200 mln po podatkach,

94 million dollars of externalities, cost to business.

a 94 mln kosztują ich efekty zewnętrznych.

Now that's not a happy situation for them,

Nie jest to najszczęśliwsza sytuacja,

but they have the confidence and the courage

ale mają pewność siebie i odwagę,

to come forward and say, "Here's what we are measuring.

aby wyjść przed szereg i powiedzieć:

We are measuring it because we know

Tak wyglądają nasze pomiary,

that you cannot manage what you do not measure."

bo nie da się zarządzać bez pomiarów".

That's an example, I think, for us to look at

Jest to przykład wart odnotowania

and for us to draw comfort from.

i niosący pociechę.

If more companies did this,

Gdyby więcej firm poszłoby w ich ślady

and if more sectors engaged this as sectors,

i zaangażowałoby się więcej sektorów,

you could have analysts, business analysts,

to analitycy biznesowi,

and you could have people like us and consumers and NGOs

zwykli konsumenci i organizacje pozarządowe

actually look and compare the social performance of companies.

mogliby porównywać wpływ firm na społeczeństwo.

Today we can't yet do that, but I think the path is laid out.

Dziś jest na to za wcześnie, ale wytyczyliśmy drogę.

This can be done.

Można to zrobić.

And I'm delighted that the Institute of Chartered Accountants in the U.K.

Brytyjski Instytut Dyplomowanych Księgowych

has already set up a coalition to do this,

stworzył dla tego celu

an international coalition.

międzynarodową koalicję.

The other favorite, if you like, solution for me

Innym z moich ulubionych rozwiązań

is the creation of green carbon markets.

jest stworzenie ekologicznych rynków węgla.

And by the way, these are my favorites --

Właśnie to lubię najbardziej:

externalities calculation and green carbon markets.

obliczanie efektów zewnętrznych i ekologiczne rynki węgla.

TEEB has more than a dozen separate groups of solutions

TEEB ma kilkanaście zestawów rozwiązań,

including protected area evaluation

jak ewaluacja terenów chronionych,

and payments for ecosystem services

opłaty za korzyści płynące z ekosystemów,

and eco-certification and you name it, but these are the favorites.

czy eko-certyfikacja itp.

What's green carbon?

Co z "zielonym" węglem?

Today what we have is basically a brown carbon marketplace.

Dziś rynek węgla jest brązowy.

It's about energy emissions.

Chodzi tu o emisję energii.

The European Union ETS is the main marketplace.

UE to największy rynek handlu emisjami zanieczyszczeń.

It's not doing too well. We've over-issued.

Nie działa za dobrze, bo certyfikatów jest za dużo.

A bit like inflation: you over-issue currency,

Trochę jak z inflacją: zbyt duża emisja pieniędzy,

you get what you see, declining prices.

powoduje spadanie cen.

But that's all about energy and industry.

Tyle w zakresie energii i przemysłu.

But what we're missing is also some other emissions

Jednak pominęlismy inne emisje,

like black carbon, that is soot.

jak "czarny węgiel" czyli sadza.

What we're also missing is blue carbon,

Podobnie z "niebieskim węglem",

which, by the way, is the largest store of carbon --

który zawiera największą ilość węgla:

more than 55 percent.

ponad 55%.

Thankfully, the flux, in other words, the flow of emissions

Na szczęście przepływ tych emisji

from the ocean to the atmosphere and vice versa,

między oceanem a atmosferą i vice versa

is more or less balanced.

jest mniej więcej zrównoważony.

In fact, what's being absorbed

Faktycznie absorbowane jest

is something like 25 percent of our emissions,

jakieś 25% naszej emisji,

which then leads to acidification

co prowadzi do zakwaszenia

or lower alkalinity in oceans.

lub niższej alkaliczności oceanów.

More of that in a minute.

O tym za chwilę.

And finally, there's deforestation,

Na końcu mamy deforestację,

and there's emission of methane

a także emisję metanu

from agriculture.

z działalności rolnej.

Green carbon,

"Zielony węgiel",

which is the deforestation and agricultural emissions,

czyli wylesianie i emisja z działalności rolnej

and blue carbon

oraz "niebieski węgiel"

together comprise 25 percent of our emissions.

odpowiadają w sumie za 25% emisji.

We have the means already in our hands,

Dysponujemy już odpowiednimi środkam,

through a structure, through a mechanism, called REDD Plus --

dzięki mechanizmowi o nazwie REDD Plus.

a scheme for the reduced emissions

Jest to plan ograniczenia emisji

from deforestation and forest degradation.

z powodu odlesienia i degradacji lasów.

And already Norway has contributed a billion dollars each

Norwegia już dała Indonezji i Brazylii

towards Indonesia and Brazil

po miliardzie dolarów,

to implement this Red Plus scheme.

w celu wprowadzenia planu REDD Plus.

So we actually have some movement forward.

Zrobiliśmy więc krok naprzód.

But the thing is to do a lot more of that.

Rzecz w tym, żeby zrobić znacznie więcej.

Will this solve the problem? Will economics solve everything?

Czy ekonomia rozwiąże te wszystkie problemy?

Well I'm afraid not.

Obawiam się, że nie.

There is an area that is the oceans, coral reefs.

Weźmy oceany i rafy koralowe.

As you can see,

Jak widzicie,

they cut across the entire globe

rozciągają się po całym globie,

all the way from Micronesia

od Mikronezji,

across Indonesia, Malaysia, India, Madagascar

przez Indonezję, Malezję, Indie, Madagaskar,

and to the West of the Caribbean.

aż po Zachodnie Karaiby.

These red dots, these red areas,

Te czerwone kropki to obszary,

basically provide the food and livelihood

które zapewniają pożywienie i byt

for more than half a billion people.

dla ponad pół miliarda ludzi.

So that's almost an eighth of society.

To prawie jedna ósma społeczeństwa.

And the sad thing is that, as these coral reefs are lost --

Niestety, w miarę utraty raf koralowych,

and scientists tell us

a naukowcy mówią, że CO2

that any level of carbon dioxide in the atmosphere above 350 parts per million

przy stężeniu ponad 350 części na milion,

is too dangerous for the survival of these reefs --

jest zbyt niebezpieczny dla raf,

we are not only risking the extinction

nie tylko stoimy przed ryzykiem wymarcia

of the entire coral species, the warm water corals,

całych gatunków korali

we're not only risking a fourth of all fish species which are in the oceans,

i utraty ¼ gatunków ryb oceanicznych,

but we are risking the very lives and livelihoods

ale ryzykujemy życie i byt

of more than 500 million people

ponad 500 mln ludzi

who live in the developing world in poor countries.

w biednych krajach rozwijających się.

So in selecting targets of 450 parts per million

Obierając za cel 450 części na milion

and selecting two degrees at the climate negotiations,

i dwa stopnie podczas negocjacji w sprawie klimatu,

what we have done is we've made an ethical choice.

dokonaliśmy etycznego wyboru.

We've actually kind of made an ethical choice in society

Jako społeczeństwo podjęliśmy decyzję,

to not have coral reefs.

by pożegnać się z rafami koralowymi.

Well what I will say to you in parting

Na koniec powiem wam,

is that we may have done that.

że chyba tak właśnie uczyniliśmy.

Let's think about it and what it means,

Pomyślcie, co to oznacza,

but please, let's not do more of that.

i, proszę, nie róbmy tego więcej.

Because mother nature only has that much

Matka natura ma ograniczone zasoby

in ecological infrastructure and that much natural capital.

ekologicznej infrastruktury i naturalnego kapitału.

I don't think we can afford too much of such ethical choices.

Nie stać nas zbyt wiele takich wyborów moralnych.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Oklaski)