Cynthia Schneider: The surprising spread of "Idol" TV

Tłumaczenie: Kornelia Korzec Korekta: Maciek Szu

I'd like to ask you,

Chcę Was zapytać,

what do these three people have in common?

co tych troje ludzi ma ze sobą wspólnego?

Well, you probably recognize the first person.

Pewnie poznajecie pierwszą osobę.

I'm sure you're all avid "American Idol" watchers.

Raczej wszyscy tu są zapalonymi widzami 'Amerykańskiego Idola'.

But you might not recognize Aydah Al Jahani,

Mogliście nie rozpoznać Aydah Al Jahani,

who is a contestant, indeed a finalist,

która jest uczestniczką, a nawet finalistką

in the Poet of the Millions competition,

w konkursie 'Poeta Milionów',

which is broadcast out of Abu Dhabi,

który jest nadawany z Abu Dahbi,

and seen throughout the Arab world.

i oglądany przez cały świat arabski.

In this contest

W tym konkursie

people have to write and recite

ludzie piszą i recytują

original poetry, in the Nabati form of poetry,

oryginalne wiersze, w stylu poezji Nabati,

which is the traditional Bedouin form.

która jest tradycyjną formą beduińską.

And Lima Sahar was a finalist

A Lima Sahar była finalistką

in the Afghan Star singing competition.

w konkursie wokalnym "Afgańska Gwiazda".

Now, before I go any further,

A teraz, zanim przejdę dalej,

yes, I know it all began with "Britain's Got Talent."

tak, dobrze wiem, że to wszystko zaczęło się od "Brytania Ma Talent".

But my point in discussing this

Ale celem mojej wypowiedzi

is to show you -- I hope I'll be able to show you

jest pokazanie -- mam nadzieję, że uda mi się to pokazać,

how these merit-based competitions,

jak takie konkursy talentów,

with equal access to everyone,

otwarte dla każdego,

with the winner selected via voting by SMS,

w których zwycięzcę wyłania głosowanie SMSowe,

are changing tribal societies.

zmieniają społeczeństwa plemienne.

And I'm going to focus on Afghanistan

Skupię się na Afganistanie

and the Arab world with the UAE,

i świecie arabskim w Emiratach,

how they're changing tribal societies,

gdzie one zmieniają społeczeństwa plemienne,

not by introducing Western ideas,

nie poprzez wprowadzanie idei zachodu,

but by being integrated into the language in those places.

ale przez to, że są wcielone w język tych krajów.

It all begins with enjoyment.

Wszystko zaczyna się od przyjemności.

Video: We are late to watch "Afghan Star."

(Video): Spóźnimy się na Afgan Star.

We are going to watch "Afghan Star." We are late.

Będziemy oglądać Afgan Star. Ale będziemy spóźnieni.

We are running late.

Spóźnimy się.

We must go to watch "Afghan Star."

Musimy obejrzeć Afgan Star.

Cynthia Schneider: These programs are reaching incredibly deeply into society.

CS: Te programy sięgają niesamowicie głęboko w społeczeństwo.

In Afghanistan, people go to extraordinary lengths

W Afganistanie ludzie muszą daleko iść,

to be able to watch this program.

żeby obejrzeć ten program.

And you don't necessarily have to have your own TV set.

I wcale nie musisz mieć własnego telewizora.

People watch it all over the country

Ludzie oglądają to w całym kraju,

also in public places.

także w miejscach publicznych.

But it goes beyond watching,

Ale to więcej niż oglądanie,

because also, part of this

bo w części to też

is campaigning.

prowadzenie kampanii.

People become so engaged

Ludzie tak się angażują,

that they have volunteers, just like political volunteers anyway,

że dobrowolnie, podobnie jak wolontariusze partii politycznych,

who fan out over the countryside,

wyruszają w szeroki kraj,

campaigning for their candidate.

agitując dla swojego kandydata.

Contestants also put themselves forward.

Sami uczestnicy też starają się promować.

Now, of course there is a certain degree of ethnic allegiance, but not entirely.

Oczywiście występuje tam element etnicznej lojalności, ale nie tylko.

Because each year the winner has come from a different tribal group.

Bo każdego roku zwycięzca pochodzi z innego plemienia.

This has opened up the door,

To otworzyło drzwi,

particularly for women.

szczególnie dla kobiet.

And in the last season there were two women in the finalists.

I w ubiegłym sezonie wśród finalistów były dwie kobiety.

One of them, Lima Sahar, is a Pashtun from Kandahar,

Jedna z nich, Lima Sahar, jest Pasztunką z Kandaharu,

a very conservative part of the country.

bardzo konserwatywnej części kraju.

And here she relates, in the documentary film "Afghan Star,"

Tutaj opowiada w filmie dokumentalnym "Afgańska Gwiazda",

how her friends urged her not to do this

jak jej bliscy nakłaniali ją, żeby tego nie robiła

and told her that she was leaving them for democracy.

i powiedzieli, że opuszcza ich dla demokracji.

But she also confides that

Ale zdradza też,

she knows that members of the Taliban

że wie, że Talibowie

are actually SMS-ing votes in for her.

wysyłają SMSy z głosami na nią.

Aydah Al Jahnani also took risks

Aydah Al Jahani też podjęła ryzyko,

and put herself out, to compete

i wyłamała się, żeby

in the Poet of the Millions competition.

wziąć udział w "Poecie Milionów".

I have to say, her husband backed her from the start.

Muszę dodać, że jej mąż wspierał ją od początku.

But her tribe and family urged her not to compete

Ale plemię i rodzina nakłaniały, żeby tego nie robiła

and were very much against it.

i byli bardzo przeciwni.

But, once she started to win,

Ale kiedy zaczęła wygrywać,

then they got behind her again.

wtedy ją poparli.

It turns out that competition and winning is a universal human value.

Okazało się, że współzawodnictwo i wygrana to uniwersalne wartości.

And she's out there.

A ona jest tam.

Her poetry is about women,

Jej wiersze są o kobietach,

and the life of women in society.

o życiu kobiet w społeczeństwie.

So just by presenting herself

I tak prezentując siebie,

and being in competition with men --

podejmując rywalizację z mężczyznami --

this shows the voting on the program --

jak pokazują wyniki głosowania --

it sets a very important example for young women --

stanowi bardzo ważny przykład dla młodych kobiet --

these are young women in the audience of the program --

młode kobiety są wśród widowni tego programu --

in Abu Dhabi, but also people in the viewing audience.

w samym Abu Dahbi, ale i przed ekranami.

Now you'd think that "American Idol"

Wydaje się, że "Amerykański Idol"

would introduce a measure of Americanization.

wprowadza sporą dawkę amerykanizacji.

But actually, just the opposite is happening.

W rzeczywistości dzieje się odwrotnie.

By using this engaging popular format

Użycie wciągającej i popularnej formy

for traditional, local culture,

dla celów tradycyjnej, lokalnej kultury,

it actually, in the Gulf, is precipitating a revival

obecnie powoduje w Zatoce nagły powrót

of interest in Nabati poetry,

zainteresowania poezją Nabati,

also in traditional dress and dance and music.

jak też tradycyjnymi strojami, tańcami i muzyką.

And for Afghanistan,

A w Afganistanie,

where the Taliban banned music for many years,

gdzie Talibowie zakazali muzyki na wiele lat,

it is reintroducing their traditional music.

to przywraca im tradycyjną muzykę.

They don't sing pop songs,

Oni nie śpiewają piosenek popowych,

they sing Afghan music.

oni śpiewają muzykę Afgańską.

And they also have learned how to lose gracefully,

I nauczyli się też przegrywać z wdziękiem,

without avenging the winner.

bez mszczenia się na zwycięzcy.

(Laughter)

(Śmiech)

No small thing.

To nie banalna sprawa.

And the final, sort of, formulation

I wreszcie, w pewnym sensie kulminacją

of this "American Idol" format,

tego stylu "Amerykańskiego Idola"

which has just appeared in Afghanistan,

która właśnie pojawiła się w Afganistanie,

is a new program called "The Candidate."

jest nowy program zatytułowany 'Kandydat".

And in this program, people present

W tym programie ludzie prezentują

policy platforms that are then voted on.

programy polityczne, na które potem się głosuje.

Many of them are too young to run for president,

Wielu z nich jest za młodych by kandydować na prezydenta.

but by putting the issues out there,

Ale prezentując ważne zagadnienia,

they are influencing the presidential race.

mają wpływ na przebieg wyborów.

So for me, the substance of things unseen

I tak dla mnie istotą rzeczy niewidzialnych jest

is how reality TV is driving reality.

to jak telewizja 'na żywo' steruje życiem.

Thank you.

Dziękuję Państwu.

(Applause)

(Oklaski)