Michael Porter: Why business can be good at solving social problems

Tłumaczenie: Krzysiek Maślejak Korekta: Rysia Wand

I think we're all aware

Chyba wszyscy zdajemy sobie sprawę,

that the world today is full of problems.

że dzisiejszy świat jest pełen problemów.

We've been hearing them

Słyszymy o nich dzisiaj,

today and yesterday and every day for decades.

słyszeliśmy wczoraj, i tak od dziesiątków lat.

Serious problems, big problems, pressing problems.

Poważne problemy, duże problemy, naglące problemy.

Poor nutrition, access to water,

Złe odżywianie, brak dostępu do wody,

climate change, deforestation,

zmiany klimatu, wycinka drzew,

lack of skills, insecurity, not enough food,

brak umiejętności, bezpieczeństwa, jedzenia,

not enough healthcare, pollution.

niewydolna opieka medyczna, zanieczyszczenia.

There's problem after problem,

Problem na problemie.

and I think what really separates this time

Obecne czasy różnią się od tych,

from any time I can remember in my brief time

które pamiętam z własnego, krótkiego życia,

on Earth is the awareness of these problems.

tym, że je dostrzegamy.

We're all very aware.

Wszyscy jesteśmy ich bardzo świadomi.

Why are we having so much trouble

Dlaczego tak nam trudno

dealing with these problems?

poradzić sobie z nimi?

That's the question I've been struggling with,

Zmagam się ciągle z tym pytaniem,

coming from my very different perspective.

bo patrzę z zupełnie innej perspektywy.

I'm not a social problem guy.

Nie jestem społecznikiem.

I'm a guy that works with business,

Pracuję w biznesie,

helps business make money.

pomagam biznesowi zarabiać.

God forbid.

Boże, przebacz.

So why are we having so many problems

Czemu mamy takie trudności

with these social problems,

ze społecznymi problemami,

and really is there any role for business,

i czy biznes może coś z tym zrobić,

and if so, what is that role?

jeśli tak, to co?

I think that in order to address that question,

Aby odpowiedzieć na to pytanie,

we have to step back and think about

musimy się cofnąć i pomyśleć,

how we've understood and pondered

jak rozumiemy i rozważamy

both the problems and the solutions

zarówno problemy jak i rozwiązania

to these great social challenges that we face.

tych wielkich społecznych wyzwań.

Now, I think many have seen business

Wiele osób uważa może biznes

as the problem, or at least one of the problems,

za jedną z przyczyn

in many of the social challenges we face.

wielu społecznych problemów.

You know, think of the fast food industry,

Weźmy przemysł fast-foodowy,

the drug industry, the banking industry.

farmaceutyczny, bankowy.

You know, this is a low point

To najniższy poziom

in the respect for business.

zaufania do biznesu.

Business is not seen as the solution.

Biznes nie uchodzi za rozwiązanie,

It's seen as the problem now, for most people.

tylko za problem, dla większości ludzi.

And rightly so, in many cases.

I często słusznie.

There's a lot of bad actors out there

Jest tam mnóstwo czarnych charakterów,

that have done the wrong thing,

którzy popełnili wiele złego,

that actually have made the problem worse.

pogarszając sytuację.

So this perspective is perhaps justified.

Taki punkt widzenia jest usprawiedliwiony.

How have we tended to see the solutions

Jak postrzegamy rozwiązania

to these social problems,

problemów społecznych,

these many issues that we face in society?

z którymi mierzymy się jako społeczeństwo?

Well, we've tended to see the solutions

Dopatrywaliśmy się rozwiązania

in terms of NGOs,

w organizacjach pozarządowych,

in terms of government,

w działaniach rządu,

in terms of philanthropy.

w działaniach charytatywnych.

Indeed, the kind of unique organizational entity

Rzeczywiście, nasze czasy charakteryzuje

of this age is this tremendous rise of NGOs

rozrost organizacji pozarządowych

and social organizations.

i ruchów społecznych.

This is a unique, new organizational form

To wyjątkowa, nowa forma organizacji,

that we've seen grown up.

której rozwój ostatnio obserwujemy.

Enormous innovation, enormous energy,

Wielkie innowacje, ogromna energia,

enormous talent now has been mobilized

potężne talenty zmobilizowano

through this structure

w tych strukturach,

to try to deal with all of these challenges.

by poradzić sobie z wyzwaniami.

And many of us here are deeply involved in that.

Wielu z tu obecnych głęboko się w to angażuje.

I'm a business school professor,

Jestem profesorem w szkole biznesu,

but I've actually founded, I think, now, four nonprofits.

ale założyłem już 4 organizacje non-profit.

Whenever I got interested and became aware

Gdy zauważałem i interesowałem się

of a societal problem, that was what I did,

danym problemem społecznym - tak właśnie pomagałem,

form a nonprofit.

przez organizację non-profit.

That was the way we've thought about how to deal

Wydawało się, że tędy prowadzi droga

with these issues.

do radzenia sobie z tymi rzeczami.

Even a business school professor has thought about it that way.

Myślał tak nawet profesor szkoły biznesu.

But I think at this moment,

Ale teraz wydaje mi się,

we've been at this for quite a while.

że próbujemy tego podejścia już jakiś czas.

We've been aware of these problems for decades.

Wiemy o tych problemach od lat.

We have decades of experience

Po dziesiątkach lat doświadczeń

with our NGOs and with our government entities,

z organizacjami pozarządowymi i rządami

and there's an awkward reality.

widać kłopotliwą rzeczywistość.

The awkward reality is we're not making

Otóż nie robimy

fast enough progress.

wystarczająco szybkich postępów.

We're not winning.

Nie wygrywamy.

These problems still seem very daunting

Problemy wciąż wydają się bardzo trudne

and very intractable,

i przytłaczające,

and any solutions we're achieving

a osiągane rozwiązania są małe.

are small solutions.

a osiągane rozwiązania są małe.

We're making incremental progress.

To stopniowy postęp.

What's the fundamental problem we have

Na czym polega fundamentalny problem

in dealing with these social problems?

w rozwiązywaniu problemów społecznych?

If we cut all the complexity away,

Jeśli pominiemy całą złożoność problemu,

we have the problem of scale.

widać, że mamy problem ze skalą.

We can't scale.

Nie umiemy dostosować skali.

We can make progress. We can show benefits.

Możemy robić postępy. Możemy pokazywać korzyści.

We can show results. We can make things better.

Pokazywać rezultaty. Usprawniać.

We're helping. We're doing better. We're doing good.

Pomagamy. Mamy się coraz lepiej.

We can't scale.

Ale nie wychodzi nam skala.

We can't make a large-scale impact on these problems.

Zmiany są za małe.

Why is that?

Dlaczego?

Because we don't have the resources.

Bo brakuje nam zasobów.

And that's really clear now.

To jest teraz bardziej oczywiste,

And that's clearer now than it's been for decades.

niż przez dziesiątki lat.

There's simply not enough money

Po prostu nie ma dość pieniędzy,

to deal with any of these problems at scale

by zaradzić całości problemów

using the current model.

za pomocą obecnego modelu działania.

There's not enough tax revenue,

Nie wystarcza dochodów z podatków,

there's not enough philanthropic donations,

ani darowizn, by zaradzić problemom

to deal with these problems the way we're dealing with them now.

w taki sposób, jak dotąd.

We've got to confront that reality.

Musimy stawić czoła rzeczywistości.

And the scarcity of resources

Niedobór środków

for dealing with these problems is only growing,

tylko rośnie,

certainly in the advanced world today,

w dzisiejszym zaawansowanym świecie,

with all the fiscal problems we face.

z jego fiskalnymi problemami.

So if it's fundamentally a resource problem,

Skoro chodzi o niedobór środków,

where are the resources in society?

to gdzie właściwie są te środki w społeczeństwie?

How are those resources really created,

Jak tworzone są środki,

the resources we're going to need to deal

których będziemy potrzebować

with all these societal challenges?

do zmierzenia się ze społecznymi wyzwaniami?

Well there, I think the answer is very clear:

Myślę, że odpowiedź jest prosta:

They're in business.

te środki są w biznesie.

All wealth is actually created by business.

Cały dobrobyt jest tworzony przez biznes.

Business creates wealth

Biznes kreuje dobrobyt,

when it meets needs at a profit.

kiedy odpowiadając na popyt przynosi zysk.

That's how all wealth is created.

Tak tworzy się zamożność.

It's meeting needs at a profit

Zaspokaja popyt przynosząc zysk,

that leads to taxes

co prowadzi do podatków,

and that leads to incomes

a to z kolei do wpływów

and that leads to charitable donations.

i wreszcie do datków charytatywnych.

That's where all the resources come from.

Stąd biorą się wszystkie środki.

Only business can actually create resources.

Tylko biznes może powiększać środki.

Other institutions can utilize them

Inne instytucje mogą je wykorzystać

to do important work,

do ważnej pracy,

but only business can create them.

ale tylko biznes potrafi je tworzyć.

And business creates them

A biznes tworzy je wtedy,

when it's able to meet a need at a profit.

kiedy może osiągnąć zysk.

The resources are overwhelmingly

Środki są w przeważającej mierze

generated by business.

generowane przez biznes.

The question then is, how do we tap into this?

Pytanie, jak możemy po nie sięgnąć?

How do we tap into this?

Jak po nie sięgamy?

Business generates those resources

Biznes generuje te środki wtedy,

when it makes a profit.

kiedy osiąga zyski.

That profit is that small difference

Zysk to mała różnica

between the price and the cost it takes to produce

między ceną a kosztem produkcji,

whatever solution business has created

danego rozwiązania dowolnego problemu,

to whatever problem they're trying to solve.

z którym biznes chce się uporać.

But that profit is the magic.

Magia tkwi w zyskach.

Why? Because that profit allows whatever solution

Dlaczego? Bo pozwalają zastosować

we've created

dowolne wymyślone rozwiązanie

to be infinitely scalable.

na dowolną skalę.

Because if we can make a profit,

Jeśli są zyski,

we can do it for 10, 100, a million,

można to powtórzyć 10, 100, milion,

100 million, a billion.

100 milionów, miliard razy.

The solution becomes self-sustaining.

Rozwiązanie staje się samowystarczalne.

That's what business does

Tak właśnie działa biznes,

when it makes a profit.

kiedy wytwarza zysk.

Now what does this all have to do

Co to ma wspólnego

with social problems?

ze społecznymi problemami?

Well, one line of thinking is, let's take this profit

Jedno podejście mówi, żeby zabrać zysk

and redeploy it into social problems.

i skierować go na problemy społeczne.

Business should give more.

Biznes ma dawać więcej.

Business should be more responsible.

Biznes powinien być bardziej odpowiedzialny.

And that's been the path that we've been on

Tak dotąd myślano w biznesie.

in business.

Tak dotąd myślano w biznesie.

But again, this path that we've been on

To podejście jednak

is not getting us where we need to go.

nie prowadzi nas tam, gdzie powinno.

Now, I started out as a strategy professor,

Zacząłem karierę jako profesor strategii,

and I'm still a strategy professor.

i ciągle nim jestem.

I'm proud of that.

Jestem z tego dumny.

But I've also, over the years,

Jednak z biegiem lat

worked more and more on social issues.

coraz więcej pracuję społecznie,

I've worked on healthcare, the environment,

w dziedzinie opieki medycznej, środowiska,

economic development, reducing poverty,

rozwoju ekonomii, walki z biedą.

and as I worked more and more in the social field,

Podczas pracy społecznej

I started seeing something

zacząłem zauważać coś,

that had a profound impact on me

co mocno na mnie wpłynęło

and my whole life, in a way.

i zaważyło na całym moim życiu.

The conventional wisdom in economics

Historycznie w ekonomii

and the view in business has historically been

i w biznesie

that actually, there's a tradeoff

utarła się myśl o kompromisie

between social performance and economic performance.

między rozwojem społecznym a ekonomicznym.

The conventional wisdom has been

Utarło się,

that business actually makes a profit

że biznes zyskuje

by causing a social problem.

na powodowaniu społecznych problemów.

The classic example is pollution.

Klasycznym przykładem są zanieczyszczenia.

If business pollutes, it makes more money

Jeśli biznes brudzi, to zarabia więcej,

than if it tried to reduce that pollution.

niż kiedy stara się ograniczać zanieczyszczenia.

Reducing pollution is expensive,

Ograniczanie zanieczyszczeń jest drogie,

therefore businesses don't want to do it.

więc biznes nie chce tego robić.

It's profitable to have an unsafe working environment.

Niebezpieczne warunki pracy są rentowne.

It's too expensive to have a safe working environment,

Bezpieczne warunki pracy kosztują,

therefore business makes more money

więc biznes przynosi większe zyski,

if they don't have a safe working environment.

kiedy nie dba o bezpieczeństwo pracy.

That's been the conventional wisdom.

To było standardowe myślenie,

A lot of companies have fallen into that conventional wisdom.

któremu uległo wiele firm.

They resisted environmental improvement.

Byli przeciw ochronie środowiska.

They resisted workplace improvement.

Opierali się usprawnieniom w miejscu pracy.

That thinking has led to, I think,

To podejście jest chyba przyczyną

much of the behavior

większości zachowań,

that we have come to criticize in business,

które tak się obecnie krytykuje w biznesie,

that I come to criticize in business.

które ja sam krytykuję.

But the more deeply I got into all these social issues,

Im bardziej zagłębiałem się

one after another,

w kolejnych w problemach społecznych

and actually, the more I tried to address them

i im bardziej sam starałem się odnieść

myself, personally, in a few cases,

do kilku przypadków

through nonprofits that I was involved with,

przez organizacje, w których działałem,

the more I found actually that the reality

tym jaśniej widziałem,

is the opposite.

że w rzeczywistości jest odwrotnie.

Business does not profit

Biznes nie czerpie zysków

from causing social problems,

z powodowania problemów społecznych,

actually not in any fundamental sense.

w żadnym podstawowym wymiarze.

That's a very simplistic view.

To zbyt uproszczony pogląd.

The deeper we get into these issues,

Im głębiej wchodzimy w temat,

the more we start to understand

tym bardziej zaczynamy rozumieć,

that actually business profits

że zyski biznesu biorą się właściwie

from solving from social problems.

z rozwiązywania problemów społecznych.

That's where the real profit comes.

Stąd bierze się prawdziwy zysk.

Let's take pollution.

Na przykład zanieczyszczenia.

We've learned today that actually

Obecnie wiemy,

reducing pollution and emissions

że redukcja zanieczyszczeń

is generating profit.

generuje zysk.

It saves money.

Oszczędza pieniądze.

It makes the business more productive and efficient.

Zwiększa produktywność i wydajność.

It doesn't waste resources.

Nie marnotrawi zasobów naturalnych.

Having a safer working environment actually,

Bezpieczne środowisko pracy

and avoiding accidents,

i unikanie wypadków

it makes the business more profitable,

zwiększa zyskowność, bo oznacza,

because it's a sign of good processes.

że zastosowano właściwe procesy.

Accidents are expensive and costly.

Wypadki są drogie i kosztowne.

Issue by issue by issue, we start to learn

Aspekt po aspekcie, zaczynamy rozumieć,

that actually there's no trade-off

że tak naprawdę nie ma kompromisu

between social progress

między postępem społecznym

and economic efficiency

a wydajnością ekonomii

in any fundamental sense.

w żadnym podstawowym zakresie.

Another issue is health.

Jeśli chodzi o zdrowie,

I mean, what we've found is actually

okazało się,

health of employees is something

że zdrowie pracowników

that business should treasure,

jest cenne dla biznesu,

because that health allows those employees

bo zdrowi pracownicy

to be more productive and come to work

są wydajniejsi, przychodzą do pracy

and not be absent.

i nie biorą zwolnień.

The deeper work, the new work, the new thinking

Głębsze, nowe studia, nowe myślenie

on the interface between business and social problems

o związku biznesu ze społecznymi problemami

is actually showing that there's a fundamental,

pokazuje, że występuje między nimi

deep synergy,

fundamentalna, głęboka synergia,

particularly if you're not thinking in the very short run.

szczególnie przy podejściu długofalowym.

In the very short run, you can sometimes

Na krótką metę można czasem

fool yourself into thinking

łudzić się,

that there's fundamentally opposing goals,

że istnieją fundamentalne różnice,

but in the long run, ultimately, we're learning

ale na dłuższą metę okazuje się,

in field after field that this is simply not true.

że przeczy temu dziedzina za dziedziną.

So how could we tap into

Jak można sięgnąć

the power of business

po energię i siłę biznesu,

to address the fundamental problems

aby rozwiązać podstawowe problemy,

that we face?

z którymi się zmagamy?

Imagine if we could do that, because if we could do it,

Gdyby się to udało,

we could scale.

można by stosować rozwiązania na różne skale.

We could tap into this enormous resource pool

Można by sięgnąć po ogromne zasoby

and this organizational capacity.

i możliwości organizacyjne.

And guess what? That's happening now, finally,

Otóż tak się własnie dzieje,

partly because of people like you

częściowo dzięki ludziom takim, jak wy,

who have raised these issues now

którzy poruszają te tematy

for year after year and decade after decade.

od wielu lat.

We see organizations like Dow Chemical

Dow Chemical to lider rewolucji

leading the revolution away from trans fat

w odejściu od nienasyconych i nasyconych tłuszczów,

and saturated fat with innovative new products.

dzięki nowym, innowacyjnym produktom.

This is an example of Jain Irrigation.

Jest przykład Jain Irrigation.

This is a company that's brought drip irrigation technology

To firma, która pokazała technologię mikroirygacji

to thousands and millions of farmers,

tysiącom i milionom farmerów,

reducing substantially the use of water.

co istotnie zmniejszyło zużycie wody.

We see companies like the Brazilian forestry company Fibria

Znamy firmy takie jak brazylijska Fibria,

that's figured out how to avoid

która wymyśliła, jak zapobiegać

tearing down old growth forest

niszczeniu starych lasów

and using eucalyptus and getting much more yield

dzięki eukaliptusowi oraz większej wydajności

per hectare of pulp

miazgi z hektara,

and making much more paper than you could make

co pozwala wytwarzać więcej papieru

by cutting down those old trees.

niż przez wycinkę starych drzew.

You see companies like Cisco that are training

Widzimy firmy takie jak Cisco,

so far four million people in I.T. skills

które już wyszkoliły 4 miliony informatyków,

to actually, yes, be responsible,

nie tylko w obsłudze,

but help expand the opportunity

ale też w rozpowszechnianiu

to disseminate I.T. technology

technik informatycznych

and grow the whole business.

i rozwoju całej branży.

There's a fundamental opportunity for business today

Przed biznesem otwiera się możliwość

to impact and address these social problems,

wpływu i rozwiązania problemów społecznych.

and this opportunity

Ta możliwość

is the largest business opportunity

to największa szansa dla biznesu.

we see in business.

to największa szansa dla biznesu.

And the question is, how can we get business

Pytanie brzmi, jak przekonać świat biznesu

thinking to adapt this issue of shared value?

do myślenia o współdzielonej wartości,

This is what I call shared value:

czyli odpowiedzi na społeczne potrzeby przez model biznesowy.

addressing a social issue with a business model.

czyli odpowiedzi na społeczne potrzeby przez model biznesowy.

That's shared value.

To jest wartość współdzielona.

Shared value is capitalism,

Tą wartością jest kapitalizm,

but it's a higher kind of capitalism.

ale wyższy stopień kapitalizmu.

It's capitalism as it was ultimately meant to be,

To kapitalizm, jaki właśnie miał być,

meeting important needs,

odpowiadający na ważne potrzeby,

not incrementally competing for

nie ciągle rywalizujący

trivial differences in product attributes

o trywialne różnice we właściwościach produktu

and market share.

i wartościach rynkowych.

Shared value is when we can create social value

Wartość współdzielona jest wtedy,

and economic value simultaneously.

gdy równocześnie tworzy się wartości społeczne i ekonomiczne.

It's finding those opportunities

Odnajdywanie takich sposobności

that will unleash the greatest possibility we have

pozwoli wykorzystać posiadane możliwości,

to actually address these social problems

żeby efektywnie odpowiedzieć na problemy,

because we can scale.

bo można skalować rozwiązania.

We can address shared value at multiple levels.

Można wypracować wartości współdzielone na wielu poziomach.

It's real. It's happening.

To możliwe. To się już dzieje.

But in order to get this solution working,

Jednak żeby to rozwiązanie zadziałało,

we have to now change how business sees itself,

trzeba zmienić myślenie biznesu o biznesie,

and this is thankfully underway.

a to na szczęście już się zaczęło.

Businesses got trapped into the conventional wisdom

Firmy wpadły w pułapkę utartego poglądu,

that they shouldn't worry about social problems,

że nie trzeba martwić się o społeczne problemy,

that this was sort of something on the side,

że to coś marginalnego,

that somebody else was doing it.

czym zajmuje się kto inny.

We're now seeing companies

Wszyscy znamy firmy,

embrace this idea.

które tym się kierują.

But we also have to recognize business

Ale trzeba też zdać sobie sprawę,

is not going to do this as effectively

że biznes nie będzie sam w sobie efektywny,

as if we have NGOs and government

bez współpracy z rządami i organizacjami pozarządowymi.

working in partnership with business.

bez współpracy z rządami i organizacjami pozarządowymi.

The new NGOs that are really moving the needle

Naprawdę wpływowe organizacje pozarządowe

are the ones that have found these partnerships,

odnajdują partnerów,

that have found these ways to collaborate.

znajdują sposób na współpracę.

The governments that are making the most progress

Najbardziej postępowe rządy

are the governments that have found ways

umożliwiają dzielenie wartości w biznesie,

to enable shared value in business

umożliwiają dzielenie wartości w biznesie,

rather than see government as the only player

zamiast uważać się za jedynego gracza,

that has to call the shots.

który ma wszystko kontrolować.

And government has many ways in which it could impact

Rządy mogą różnorako wpływać

the willingness and the ability of companies

na chęci i możliwości firm

to compete in this way.

do podobnej rywalizacji.

I think if we can get business seeing itself differently,

Jeśli zmienimy myślenie biznesu

and if we can get others seeing business differently,

i jeśli nakłonimy do tego innych,

we can change the world.

to możemy zmienić świat.

I know it. I'm seeing it.

Wiem to. Ja to widzę.

I'm feeling it.

Ja to czuję.

Young people, I think,

Myślę, że czują to też młodzi ludzie,

my Harvard Business School students, are getting it.

moi studenci z Harvard Business School.

If we can break down this sort of divide,

Jeśli można przełamać ten rodzaj podziału,

this unease, this tension,

ten niepokój, to napięcie,

this sense that we're not

to poczucie, że tak właściwie

fundamentally collaborating here

nie współpracujemy ze sobą od podstaw

in driving these social problems,

w rozwiązywaniu problemów społecznych,

we can break this down,

to można dokonać przełomu

and we finally, I think,

i wreszcie, jak sądzę,

can have solutions.

mieć rozwiązania.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Oklaski)