Sisonke Msimang: If a story moves you, act on it | TED

Translator: Joseph Geni Reviewer: Joanna Pietrulewicz

Vertaald door: Kim Varod Nagekeken door: Marleen Laschet

So earlier this year,

Eerder dit jaar

I was informed that I would be doing a TED Talk.

kreeg ik bericht dat ik een TED Talk zou houden.

So I was excited, then I panicked,

Ik was opgewonden, daarna in paniek,

then I was excited, then I panicked,

daarna weer opgewonden, dan weer paniek,

and in between the excitement and the panicking,

en tussen die opwinding en paniek in

I started to do my research,

begon ik onderzoek te doen.

Dat onderzoek bestond vooral uit googelen hoe je een geweldige TED Talk geeft.

and my research primarily consisted of Googling how to give a great TED Talk.

(Laughter)

(Gelach)

And interspersed with that,

Tussendoor was ik ook

I was Googling Chimamanda Ngozi Adichie.

Chimamanda Ngozi Adichie aan het googelen.

How many of you know who that is?

Weten jullie wie dat is?

(Cheers)

(Gejuich)

So I was Googling her because I always Google her

Dus ik googelde haar, want ik googel haar altijd,

omdat ik een fan ben.

because I'm just a fan,

but also because she always has important and interesting things to say.

Maar ook omdat ze altijd iets belangrijks en interessants te zeggen heeft.

De combinatie van dat zoekwerk

And the combination of those searches

kept leading me to her talk

bleef verwijzen naar haar voordracht

over de gevaren van het vertellen van één en hetzelfde verhaal,

on the dangers of a single story,

on what happens when we have a solitary lens

wat er gebeurt als we over één lens beschikken

through which to understand certain groups of people,

om sommige groepen van mensen te willen begrijpen.

and it is the perfect talk.

Het is de perfecte talk.

It's the talk that I would have given if I had been famous first.

Het is de talk die ik gegeven had indien ik eerder beroemd was geweest.

(Gelach)

(Laughter)

You know, and you know, like, she's African and I'm African,

Weet je, zij is Afrikaans en ik ben Afrikaans.

and she's a feminist and I'm a feminist,

Zij is feminist en ik ben feminist.

and she's a storyteller and I'm a storyteller,

Zij vertelt verhalen en ik vertel verhalen.

so I really felt like it's my talk.

Het voelde echt aan als mijn talk!

(Laughter)

(Gelach)

So I decided that I was going to learn how to code,

Dus besloot ik dat ik zou leren coderen

and then I was going to hack the internet

en dat ik het internet zou hacken.

and I would take down all the copies of that talk that existed,

Ik zou gewoonweg alle kopieën van die talk verwijderen,

and then I would memorize it,

uit het hoofd leren,

en hier komen voordragen alsof het mijn eigen talk was.

and then I would come here and deliver it as if it was my own speech.

So that plan was going really well, except the coding part,

Alles ging zoals gepland, behalve het coderen,

and then one morning a few months ago,

tot ik enkele maanden geleden op een morgen wakker werd

I woke up

bij het nieuws dat de echtgenote van een zekere presidentskandidaat

to the news that the wife of a certain presidential candidate

had given a speech that --

een speech had gegeven die --

(Laughter)

(Gelach)

(Applause)

(Applaus)

that sounded eerily like a speech given by one of my other faves,

die verdacht veel klonk als die van een andere van mijn favorieten:

Michelle Obama.

Michelle Obama.

(Cheers)

(Gejuich)

And so I decided that I should probably write my own TED Talk,

En toen besloot ik dat ik best mijn eigen TED Talk zou schrijven.

Dat heb ik dus gedaan.

and so that is what I am here to do.

I'm here to talk about my own observations about storytelling.

Ik wil hier praten over mijn eigen bevindingen over verhalen vertellen.

I want to talk to you about the power of stories, of course,

Ik wil jullie vertellen over de kracht van verhalen.

but I also want to talk about their limitations,

Maar ik wil ook praten over hun beperkingen,

particularly for those of us who are interested in social justice.

met name voor degenen die geïnteresseerd zijn in sociale gerechtigheid.

So since Adichie gave that talk seven years ago,

Sinds Adichie haar voordracht gaf, zo'n zeven jaar geleden,

there has been a boom in storytelling.

is het verhalen vertellen beginnen te bloeien.

Stories are everywhere,

Verhalen zijn overal,

and if there was a danger in the telling of one tired old tale,

en als er een gevaar schuilt in het vertellen van steeds hetzelfde verhaal,

then I think there has got to be lots to celebrate about the flourishing

dan denk ik dat we ook het floreren moeten huldigen

of so many stories and so many voices.

van die talrijke verhalen en stemmen.

Stories are the antidote to bias.

Verhalen zijn een remedie tegen vooroordelen.

In fact, today, if you are middle class and connected via the internet,

Als je vandaag tot de middenklasse behoort en over internet beschikt,

kan je die verhalen zo downloaden met een vingerklik

you can download stories at the touch of a button

or the swipe of a screen.

of een veeg over het scherm.

You can listen to a podcast

Je kan naar een podcast luisteren

about what it's like to grow up Dalit in Kolkata.

over hoe het is om als Dalit op te groeien in Calcutta.

You can hear an indigenous man in Australia

Je kan een inheemse Australiër horen praten

talk about the trials and triumphs of raising his children in dignity

over hoe hij trachtte zijn kinderen op te voeden

met waardigheid en trots.

and in pride.

Stories make us fall in love.

Verhalen doen ons verliefd worden.

They heal rifts and they bridge divides.

Ze helen onenigheid en overbruggen kloven.

Stories can even make it easier for us

Verhalen maken het gemakkelijker om te praten

to talk about the deaths of people in our societies

over de dood van mensen in onze maatschappij

die er schijnbaar niet toe doen, want daardoor gaan we er toch om geven.

who don't matter, because they make us care.

Right?

I'm not so sure,

Ik ben niet overtuigd

en dat terwijl ik werk voor het 'Centre for Stories'.

and I actually work for a place called the Centre for Stories.

And my job is to help to tell stories

Mijn werk bestaat uit het helpen vertellen van verhalen

die de gangbare verhalen ter discussie stellen,

that challenge mainstream narratives about what it means to be black

over wat het betekent om zwart te zijn,

or a Muslim or a refugee or any of those other categories

of moslim, of vluchteling, of de andere categorieën

that we talk about all the time.

waar we constant over praten.

But I come to this work

Ik begon met dit werk

after a long history as a social justice activist,

na een flinke poos als activist voor sociale gerechtigheid,

and so I'm really interested in the ways

en dus ben ik geïnteresseerd

that people talk about nonfiction storytelling

in hoe mensen praten over niet-fictieve verhalen

as though it's about more than entertainment,

alsof het meer dan louter entertainment was,

as though it's about being a catalyst for social action.

alsof het erom ging de stimulans tot sociale actie te zijn.

It's not uncommon to hear people say

Het is niet ongewoon te horen

that stories make the world a better place.

dat verhalen de wereld verbeteren.

Increasingly, though, I worry that even the most poignant stories,

Des te meer maak ik me zorgen dat zelfs de schrijnendste verhalen,

particularly the stories about people who no one seems to care about,

over diegenen waar geen mens om lijkt te geven,

veelal in de weg komen te staan van sociale gerechtigheid.

can often get in the way of action towards social justice.

Now, this is not because storytellers mean any harm.

Dit gebeurt niet omdat vertellers willen kwetsen.

Quite the contrary.

Integendeel.

Storytellers are often do-gooders like me and, I suspect, yourselves.

Vertellers bedoelen het meestal goed, vermoedelijk zoals wij allemaal.

And the audiences of storytellers

En het publiek van zulke vertellers

are often deeply compassionate and empathetic people.

zijn veelal medelevende mensen.

Still, good intentions can have unintended consequences,

Maar goede intenties kunnen onopzettelijke gevolgen hebben.

and so I want to propose that stories are not as magical as they seem.

Daarom wil ik suggereren dat verhalen niet zo magisch zijn als ze lijken.

So three -- because it's always got to be three --

Er zijn drie -- want het is gebruikelijk dat er drie zijn --

three reasons why I think

drie redenen waarom ik denk

that stories don't necessarily make the world a better place.

dat verhalen de wereld niet noodzakelijk verbeteren.

Firstly, stories can create an illusion of solidarity.

Ten eerste, verhalen kunnen een illusie van solidariteit creëren.

There is nothing like that feel-good factor you get

Niks gaat die "feel-good factor" te boven

from listening to a fantastic story

van het beluisteren van een geweldig verhaal,

waarbij je het gevoel hebt alsof je die berg beklom, toch?

where you feel like you climbed that mountain, right,

or that you befriended that death row inmate.

Of dat je die geïnterneerde uit de dodencel bevriend hebt.

But you didn't.

Maar dat deed je niet.

You haven't done anything.

Je hebt geheel niks gedaan.

Luisteren is een belangrijke

Listening is an important

but insufficient step towards social action.

maar ontoerijkende stap richting sociale gerechtigheid.

Ten tweede denk ik dat we aangetrokken worden tot personages

Secondly, I think often we are drawn

towards characters and protagonists

who are likable and human.

die leuk en menselijk lijken.

And this makes sense, of course, right?

En dat houdt steek, toch?

Because if you like someone, then you care about them.

Want als je iemand leuk vindt, dan geef je om hen.

But the inverse is also true.

Het omgekeerde is ook waar.

If you don't like someone,

Als je iemand niet leuk vindt,

then you don't care about them.

dan geef je niet om hen.

En als je niet om hen geeft,

And if you don't care about them,

dan heb je geen morele plicht

you don't have to see yourself as having a moral obligation

to think about the circumstances that shaped their lives.

om te denken over de omstandigheden die hun levens vormden.

Ik leerde deze les op veertienjarige leeftijd.

I learned this lesson when I was 14 years old.

I learned that actually, you don't have to like someone

Ik leerde dat je iemand niet leuk hoeft te vinden

om hun wijsheid te erkennen

to recognize their wisdom,

and you certainly don't have to like someone

en dat je iemand niet leuk hoeft te vinden

to take a stand by their side.

om je aan hun zijde te voegen.

So my bike was stolen

Mijn fiets werd gestolen

while I was riding it --

terwijl ik erop reed --

(Gelach)

(Laughter)

wat mogelijk is als je traag genoeg rijdt, zoals ik dus.

which is possible if you're riding slowly enough, which I was.

(Laughter)

(Gelach)

So one minute I'm cutting across this field

Dus ik reed over een veld

in the Nairobi neighborhood where I grew up,

in de buurt in Nairobi waar ik opgroeide

and it's like a very bumpy path,

en het was nogal een hobbelig pad,

en wanneer je fietst,

and so when you're riding a bike,

you don't want to be like, you know --

wil je niet hotsend en botsend gaan --

(Laughter)

(Gelach)

Dus ga ik traagjes trappend

And so I'm going like this, slowly pedaling,

and all of a sudden, I'm on the floor.

en plotseling lig ik op de grond.

I'm on the ground, and I look up,

Ik lig op de grond en kijk op,

and there's this kid peddling away in the getaway vehicle,

en er is zo'n knulletje dat er vandoor trapt

which is my bike,

met mijn fiets.

and he's about 11 or 12 years old, and I'm on the floor,

Hij is zo'n twaalf jaar oud, en ik lig op de grond,

and I'm crying because I saved a lot of money for that bike,

en ik huil want ik had lang gespaard voor die fiets.

Ik huil en ik sta op en begin te gillen.

and I'm crying and I stand up and I start screaming.

Instinct steps in, and I start screaming, "Mwizi, mwizi!"

Mijn instincten ontwaken en ik begin te gillen: "Mwizi, mwizi!"

which means "thief" in Swahili.

Dat betekent 'dief' in Swahili.

And out of the woodworks, all of these people come out

En plotseling komen mensen tevoorschijn

and they start to give chase.

en zetten de achtervolging in.

Dit is Afrika, bende-gerechtigheid in actie.

This is Africa, so mob justice in action.

Right?

Toch?

And I round the corner, and they've captured him,

Ik kom de hoek om en ze hebben hem gevat,

they've caught him.

ze hebben hem gevangen.

De verdachte is aangehouden

The suspect has been apprehended,

en ze dwingen hem mijn fiets terug te geven

and they make him give me my bike back,

and they also make him apologize.

en zich te verontschuldigen.

Again, you know, typical African justice, right?

Die typische Afrikaanse gerechtigheid, nietwaar?

Ze doen hem 'sorry' zeggen.

And so they make him say sorry.

And so we stand there facing each other,

We staan tegenover mekaar,

and he looks at me, and he says sorry,

hij kijkt me aan en zegt "sorry",

but he looks at me with this unbridled fury.

maar hij kijkt me aan met een blik van ongebreidelde woede.

He is very, very angry.

Hij is verschrikkelijk woest.

And it is the first time that I have been confronted with someone

Dit is de eerste maal dat ik geconfronteerd werd

met iemand die me niet leuk vindt om wat ik representeer.

who doesn't like me simply because of what I represent.

Hij kijkt me aan met een blik van:

He looks at me with this look as if to say,

"You, with your shiny skin and your bike, you're angry at me?"

'Jij, met je glanzende huid en je fiets, bent kwaad op mij?'

So it was a hard lesson that he didn't like me,

Dit was een harde les dat hij me niet leuk vond.

but you know what, he was right.

Maar weet je wat? Hij had gelijk.

I was a middle-class kid living in a poor country.

Ik was een kind uit de middenklasse die in een arm land woonde.

Ik had een fiets en hij had amper eten.

I had a bike, and he barely had food.

Sometimes, it's the messages that we don't want to hear,

Soms zijn het de boodschappen die we niet willen horen,

the ones that make us want to crawl out of ourselves,

die ons met onszelf confronteren,

that we need to hear the most.

die we het nodigst moeten horen.

For every lovable storyteller who steals your heart,

Voor iedere lieflijke verteller die je hart steelt,

zijn er honderden wiens stemmen onduidelijk en ruig zijn,

there are hundreds more whose voices are slurred and ragged,

who don't get to stand up on a stage dressed in fine clothes like this.

die niet in mooie outfits zoals deze op een podium mogen staan.

There are a million angry-boy-on-a-bike stories

Er zijn miljoenen boze-jongen-op-een-fiets-verhalen

and we can't afford to ignore them

en we kunnen die niet zomaar negeren

simply because we don't like their protagonists

gewoonweg omdat we de hoofdrolspeler niet leuk vinden,

or because that's not the kid that we would bring home with us

of omdat we dat kind niet uit het weeshuis zouden adopteren.

from the orphanage.

The third reason that I think

De derde reden waarom ik denk

that stories don't necessarily make the world a better place

dat verhalen de wereld niet noodzakelijk verbeteren,

is omdat we zo vaak opgaan in persoonlijke verhalen,

is that too often we are so invested in the personal narrative

that we forget to look at the bigger picture.

zodat we het geheel vergeten te bekijken.

And so we applaud someone

Dus juichen we mensen toe

when they tell us about their feelings of shame,

die ons vertellen over hun schaamtegevoelens,

but we don't necessarily link that to oppression.

maar we verbinden dat niet per se met onderdrukking.

We knikken wanneer iemand ons zegt dat ze zich nietsbetekenend voelden,

We nod understandingly when someone says they felt small,

but we don't link that to discrimination.

maar we verbinden dat niet met discriminatie.

The most important stories, especially for social justice,

De belangrijkste verhalen betreffende sociale gerechtigheid,

are those that do both,

zijn diegene die beide doen,

that are both personal and allow us to explore and understand the political.

ze zijn persoonlijk en doen ons ook het politieke aspect begrijpen.

But it's not just about the stories we like

Het gaat niet enkel om de leuke verhalen

versus the stories we choose to ignore.

versus de verhalen die we negeren.

Increasingly, we are living in a society where there are larger forces at play,

We leven in een maatschappij met een grotere problematiek:

where stories are actually for many people beginning to replace the news.

verhalen beginnen namelijk nieuws te vervangen voor velen.

Yeah?

Ja?

We live in a time where we are witnessing the decline of facts,

We leven in een tijd waarin we de afname van feiten kunnen waarnemen

when emotions rule

en waarin emoties heersen.

and analysis, it's kind of boring, right?

Analyse is nogal saai, toch?

Where we value what we feel more than what we actually know.

Waarin we waarde hechten aan hetgeen we voelen boven wat we kennen.

Een recent onderzoek door het Pew Center over trends in Amerika

A recent report by the Pew Center on trends in America

indicates that only 10 percent of young adults under the age of 30

toont aan dat 10 procent van jongvolwassenen onder de 30

"veel vertrouwen heeft in de media."

"place a lot of trust in the media."

Now, this is significant.

Dit is veelzeggend.

It means that storytellers are gaining trust

Het betekent dat vertellers vertrouwen winnen

at precisely the same moment

precies op het ogenblik

that many in the media are losing the confidence in the public.

dat de media het vertrouwen in het publiek beginnen te verliezen.

Dat is niet goed.

This is not a good thing,

because while stories are important

Hoewel verhalen belangrijk zijn

and they help us to have insights in many ways,

omdat ze ons veel inzichten schenken,

we need the media.

hebben we de media wel degelijk nodig.

From my years as a social justice activist,

Dankzij mijn jaren als activist

weet ik dat we verifieerbare feiten van de media nodig hebben

I know very well that we need credible facts from media institutions

combined with the powerful voices of storytellers.

in combinatie met de stemmen van krachtige vertellers.

That's what pushes the needle forward in terms of social justice.

Zo krijgen we vooruitgang in sociale gerechtigheid.

In the final analysis, of course,

In de uiteindelijke analyse

it is justice

is het gerechtigheid

die van deze wereld een betere plaats maakt,

that makes the world a better place,

not stories. Right?

niet verhalen. Toch?

En als het gerechtigheid is die we zoeken,

And so if it is justice that we are after,

dan denk ik dat we ons niet moeten concentreren op media of vertellers.

then I think we mustn't focus on the media or on storytellers.

We must focus on audiences,

We moeten ons concentreren op publiek,

on anyone who has ever turned on a radio

op iedereen die naar de radio

or listened to a podcast,

of naar podcasts luistert,

and that means all of us.

en dat zijn wij allemaal samen.

So a few concluding thoughts

Een paar concluderende gedachten

on what audiences can do to make the world a better place.

over wat publiek kan doen om van deze wereld een betere plek te maken.

Ten eerste, ik denk dat de wereld kan verbeterd worden

So firstly, the world would be a better place, I think,

if audiences were more curious and more skeptical

als publiek nieuwsgieriger en skeptischer was,

and asked more questions about the social context

en zich meer bevroeg over de sociale context

that created those stories that they love so much.

die de verhalen waar het zo dol op is creëerde.

Secondly, the world would be a better place

Ten tweede, publiek moet erkennen

if audiences recognized that storytelling is intellectual work.

dat vertellen een intellectuele zaak is.

And I think it would be important for audiences

Ik denk dat het van belang is dat publiek

to demand more buttons on their favorite websites,

meer interactie van hun favoriete websites moet eisen,

buttons for example that say,

in de vorm van knoppen zoals:

"If you liked this story,

'Als je dit verhaal leuk vond,

click here to support a cause your storyteller believes in."

klik dan hier om een doel te steunen waar jouw verteller in gelooft.'

Or "click here to contribute to your storyteller's next big idea."

Of: 'Klik hier om bij te dragen aan jouw vertellers volgende grote idee.'

Often, we are committed to the platforms,

Vaak zijn we begaan met die platformen,

maar niet noodzakelijk met de vertellers zelf.

but not necessarily to the storytellers themselves.

And then lastly, I think that audiences can make the world a better place

Tot slot denk ik dat publiek deze wereld kan verbeteren

by switching off their phones,

door hun telefoons af te zetten

by stepping away from their screens

en hun schermen te verlaten

and stepping out into the real world beyond what feels safe.

en in de echte wereld te stappen buiten de grenzen van het veilige.

Alice Walker has said,

Alice Walker zei ooit:

"Look closely at the present you are constructing.

"Kijk nauwkeurig naar het heden dat je construeert.

It should look like the future you are dreaming."

Het moet gelijken op de toekomst die je droomt."

Storytellers can help us to dream,

Vertellers kunnen ons helpen dromen,

but it's up to all of us to have a plan for justice.

maar het is aan ons een plan voor gerechtigheid te hebben.

Thank you.

Dank je.

(Applause)

(Applaus)