The unheard story behind the Sistine Chapel | Elizabeth Lev

Vertaald door: Els De Keyser Nagekeken door: Peter van de Ven

Imagine you're in Rome,

Beeld je in dat je in Rome bent

and you've made your way to the Vatican Museums.

en je hebt je een weg gebaand door de Vaticaanse Musea.

And you've been shuffling down long corridors,

Je hebt geschuifeld door lange gangen,

past statues, frescoes, lots and lots of stuff.

langs standbeelden, fresco's, massa's dingen.

You're heading towards the Sistine Chapel.

Je gaat richting Sixtijnse Kapel.

At last -- a long corridor, a stair and a door.

Eindelijk -- een lange gang, een trap en een deur.

You're at the threshold of the Sistine Chapel.

Je staat op de drempel van de Sixtijnse Kapel.

So what are you expecting?

Wat verwacht je?

Soaring domes? Choirs of angels?

Reusachtige koepels? Koren der engelen?

We don't really have any of that there.

Niks van dat alles hebben we daar.

Instead, you may ask yourself, what do we have?

Wat hebben we dan wel, vraag je je misschien af?

Well, curtains up on the Sistine Chapel.

Het doek naar de Sixtijnse Kapel gaat op.

And I mean literally, you're surrounded by painted curtains,

Je bent letterlijk omgeven door geschilderde gordijnen,

the original decoration of this chapel.

de oorspronkelijke decoratie van deze kapel.

Churches used tapestries not just to keep out cold during long masses,

In de kerk dienden wandtapijten niet alleen

om de kou buiten te houden tijdens de lange missen,

but as a way to represent the great theater of life.

maar ook als een manier om het grote theater des levens af te beelden.

The human drama in which each one of us plays a part is a great story,

Het menselijke drama waarin wij allemaal een rol spelen, is een geweldig verhaal,

a story that encompasses the whole world

een verhaal dat de hele wereld omvat

and that came to unfold in the three stages

en dat zich ontvouwde in de drie stadia

of the painting in the Sistine Chapel.

van de beschildering van de Sixtijnse Kapel.

Now, this building started out as a space for a small group

Dit gebouw begon als een ruimte voor een kleine groep

of wealthy, educated Christian priests.

van rijke, hoogopgeleide christelijke priesters.

They prayed there. They elected their pope there.

Ze baden er. Ze kozen er hun paus.

Five hundred years ago,

500 jaar geleden

it was the ultimate ecclesiastical man cave.

was dit de ultieme kerkelijke 'man cave'.

So, you may ask, how can it be that today it attracts and delights

Hoe is het dan mogelijk dat deze kapel vandaag 5 miljoen mensen per jaar

five million people a year,

aantrekt en in verrukking brengt,

from all different backgrounds?

vanuit alle mogelijke achtergronden?

Because in that compressed space, there was a creative explosion,

Omdat op die samengebalde plek een creatieve explosie plaatsvond,

ignited by the electric excitement of new geopolitical frontiers,

ontvlamd door de elektrische spanning van nieuwe geopolitieke grenzen,

which set on fire the ancient missionary tradition of the Church

die brandhout maakten van de oude missionaristraditie van de Kerk

and produced one of the greatest works of art in history.

en een van de grootste kunstwerken uit de kunstgeschiedenis voortbracht.

Now, this development took place as a great evolution,

Deze ontwikkeling had de vorm van een grote evolutie,

moving from the beginning of a few elite,

die begon bij een kleine elite

and eventually able to speak to audiences of people

en uiteindelijk een publiek kon aanspreken

that come from all over the world.

uit de hele wereld.

This evolution took place in three stages,

Deze evolutie kende drie stadia

each one linked to a historical circumstance.

die elk met een historische omstandigheid verbonden zijn.

The first one was rather limited in scope.

De eerste was beperkt van omvang.

It reflected the rather parochial perspective.

Ze was een spiegel van het kleinsteedse perspectief.

The second one took place after worldviews were dramatically altered

De tweede vond plaats na de dramatische wijziging van het wereldbeeld

after Columbus's historical voyage;

na de historische reis van Colombus.

and the third,

De derde

when the Age of Discovery was well under way

toen het tijdperk der ontdekkingen al goed gevorderd was

and the Church rose to the challenge

en de Kerk zich opmaakte

of going global.

om een wereldkerk te worden.

The original decoration of this church reflected a smaller world.

De oorspronkelijke inrichting van deze kerk

weerspiegelde een kleine wereld.

There were busy scenes

Er waren drukke taferelen

that told the stories of the lives of Jesus and Moses,

die het leven vertelden van Jezus en Mozes,

reflecting the development of the Jewish and Christian people.

en die de ontwikkeling van het joodse en christelijke volk weergaven.

The man who commissioned this, Pope Sixtus IV,

De man die dit bestelde, Paus Sixtus VI,

assembled a dream team of Florentine art,

stelde een droomteam van Florentijnse kunstenaars samen,

including men like Sandro Botticelli

met mannen als Sandro Botticelli

and the man who would become Michelangelo's future painting teacher,

en de man die Michelangelo zou inwijden in de schilderkunst,

Ghirlandaio.

Ghirlandaio.

These men, they blanketed the walls with a frieze of pure color,

Deze mannen bekleedden de muren met een fries van pure kleur.

and in these stories you'll notice familiar landscapes,

In deze verhalen herken je bekende landschappen:

the artists using Roman monuments or a Tuscan landscape

de kunstenaars gebruiken Romeinse monumenten, of een Toscaans landschap

to render a faraway story, something much more familiar.

om een uitheems verhaal herkenbaar te maken.

With the addition of images of the Pope's friends and family,

De toevoeging van afbeeldingen van de vrienden en familie van de paus

this was a perfect decoration for a small court

maakte dit tot de perfecte decoratie voor een klein hof

limited to the European continent.

dat beperkt was tot het Europese continent.

But in 1492, the New World was discovered,

Maar in 1492 werd de Nieuwe Wereld ontdekt.

horizons were expanding,

De horizons breidden zich uit

and this little 133 by 46-foot microcosm had to expand as well.

en deze kleine microkosmos van 40 bij 14 meter moest meegroeien.

And it did,

Zo geschiedde,

thanks to a creative genius,

dankzij een creatief genie,

a visionary and an awesome story.

een visionair en verbluffend verhaal.

Now, the creative genius was Michelangelo Buonarroti,

Het creatieve genie was Michelangelo Buonarroti,

33 years old when he was tapped to decorate 12,000 square feet of ceiling,

33 toen hij de taak kreeg om het plafond van 1.100 vierkante meter te beschilderen.

and the deck was stacked against him --

Hij had geen goede kaarten --

he had trained in painting but had left to pursue sculpture.

hij had zijn schildersopleiding opgegeven om te gaan beeldhouwen.

There were angry patrons in Florence because he had left a stack

Boze werkgevers in Florence

of incomplete commissions,

wachtten op onafgewerkte opdrachten.

lured to Rome by the prospect of a great sculptural project,

Hij was naar Rome gelokt door een groot beeldhouwproject

and that project had fallen through.

dat de mist was ingegaan.

And he had been left with a commission to paint 12 apostles

Er bleef alleen de opdracht om twaalf apostelen te schilderen

against a decorative background in the Sistine Chapel ceiling,

op een decoratieve achtergrond op het plafond van de Sixtijnse Kapel,

which would look like every other ceiling in Italy.

dat er zou uitzien als elk ander plafond in Italië.

But genius rose to the challenge.

Maar het genie tilde het naar een hoger niveau.

In an age when a man dared to sail across the Atlantic Ocean,

In een tijd waarin een man het waagde om over de Atlantische Oceaan te zeilen,

Michelangelo dared to chart new artistic waters.

durfde Michelangelo nieuwe artistieke wateren te bezeilen.

He, too, would tell a story --

Ook hij zou een verhaal vertellen.

no Apostles -- but a story of great beginnings,

Geen apostelen, maar een verhaal van een groot begin,

the story of Genesis.

het verhaal van Genesis.

Not really an easy sell, stories on a ceiling.

Moeilijk te verkopen, een verhaal op een plafond.

How would you be able to read a busy scene from 62 feet below?

Hoe zou je een druk tafereel kunnen lezen van 20m lager?

The painting technique that had been handed on for 200 years

De schilderstechniek die al 200 jaar werd doorgegeven

in Florentine studios was not equipped for this kind of a narrative.

in de ateliers van Florence, was niet klaar voor dit soort van verhaal.

But Michelangelo wasn't really a painter,

Maar Michelangelo was niet echt een schilder

and so he played to his strengths.

en hij ging aan de slag met zijn sterktes.

Instead of being accustomed to filling space with busyness,

In plaats van ruimte op te vullen met de drukte

he took a hammer and chisel and hacked away at a piece of marble

nam hij een hamer en beitel en hakte in op een stuk marmer

to reveal the figure within.

om het beeld dat erin zat, eruit te halen.

Michelangelo was an essentialist;

Michelangelo was een essentialist.

he would tell his story in massive, dynamic bodies.

Hij vertelde zijn verhaal in massieve, dynamische lichamen.

This plan was embraced by the larger-than-life Pope Julius II,

Dit plan werd gesteund door de epische Paus Julius II,

a man who was unafraid of Michelangelo's brazen genius.

die niet bang was van het boude genie van Michelangelo.

He was nephew to Pope Sixtus IV,

Hij was een neef van Paus Sixtus VII,

and he had been steeped in art for 30 years and he knew its power.

was 30 jaar lang in kunst gedrenkt en kende er de kracht van.

And history has handed down the moniker of the Warrior Pope,

De geschiedenis bedacht hem met de bijnaam 'krijgsheer-Paus',

but this man's legacy to the Vatican -- it wasn't fortresses and artillery,

maar zijn erfenis voor het Vaticaan bestond niet uit forten en artillerie,

it was art.

maar uit kunst.

He left us the Raphael Rooms, the Sistine Chapel.

Hij liet ons de Rafaël-zalen na en de Sixtijnse kapel.

He left St. Peter's Basilica

Hij liet de Sint-Pietersbasliek na

as well as an extraordinary collection of Greco-Roman sculptures --

en een uitzonderlijke verzameling Grieks-Romeinse beelden --

decidedly un-Christian works that would become the seedbed

volstrekt onchristelijke werken die de voedingsbodem zouden worden

of the world's first modern museum, the Vatican Museums.

van het eerste moderne museum ter wereld: de Vaticaanse Musea.

Julius was a man

Julius was een man

who envisioned a Vatican that would be eternally relevant

met een visie van een Vaticaan dat eeuwig relevant zou zijn

through grandeur and through beauty,

door grandeur en schoonheid,

and he was right.

en hij had gelijk.

The encounter between these two giants, Michelangelo and Julius II,

De ontmoeting tussen deze twee giganten, Michelangelo en Julius II,

that's what gave us the Sistine Chapel.

schonk ons de Sixtijnse Kapel.

Michelangelo was so committed to this project,

Michelangelo was dit project zo toegewijd

that he succeeded in getting the job done in three and a half years,

dat hij de klus in drie en een half jaar klaarde,

using a skeleton crew and spending most of the time, hours on end,

met een schetsploeg, en door bijna constant, urenlang

reaching up above his head to paint the stories on the ceiling.

boven zijn hoofd de verhalen op het plafond te schilderen.

So let's look at this ceiling

Laten we naar dit plafond kijken

and see storytelling gone global.

om te zien hoe een wereldwijd verhaal ontstond.

No more familiar artistic references to the world around you.

Geen artistieke verwijzingen meer naar de vertrouwde wereld om je heen.

There's just space and structure and energy;

Eén en al ruimte, structuur en energie.

a monumental painted framework which opens onto nine panels,

Een monumentaal geschilderd raamwerk dat zich ontvouwt in negen panelen,

more driven by sculptural form than painterly color.

meer gedreven door sculpturale vorm dan door schilderachtige kleuren.

And we stand in the far end by the entrance,

We staan aan het uiteinde, bij de ingang,

far from the altar and from the gated enclosure intended for the clergy

ver van het altaar en het deel dat is afgebakend voor de kerkleiders.

and we peer into the distance, looking for a beginning.

We turen in de verte, op zoek naar een begin.

And whether in scientific inquiry or in biblical tradition,

De een zoekt het in de wetenschap, de ander in de Bijbelse traditie,

we think in terms of a primal spark.

maar we zoeken naar een oervonk.

Michelangelo gave us an initial energy

Michelangelo gaf ons een initiële energie

when he gave us the separation of light and dark,

toen hij ons de scheiding van licht en duister schonk,

a churning figure blurry in the distance,

een wervelende figuur, vaag in de verte,

compressed into a tight space.

in een kleine ruimte samengebald.

The next figure looms larger,

De volgende figuur is groter,

and you see a figure hurtling from one side to the next.

je ziet een figuur die van de ene naar de andere kant slingert.

He leaves in his wake the sun, the moon, vegetation.

In zijn kielzog de zon, de maan, vegetatie.

Michelangelo didn't focus on the stuff that was being created,

De klemtoon lag bij Michelangelo niet op wat er geschapen werd,

unlike all the other artists.

zoals bij andere kunstenaars.

He focused on the act of creation.

Hij focuste op de scheppingsdaad.

And then the movement stops, like a caesura in poetry

En dan stopt de beweging, als een rustpunt in een gedicht,

and the creator hovers.

en de schepper aarzelt.

So what's he doing?

Wat doet hij?

Is he creating land? Is he creating sea?

Schept hij land? Schept hij water?

Or is he looking back over his handiwork, the universe and his treasures,

Of blikt hij terug op zijn werk, het universum en zijn schatten,

just like Michelangelo must have,

zoals Michelangelo allicht ook terugblikte op zijn werk op de zolder

looking back over his work in the ceiling

and proclaiming, "It is good."

en verklaarde "dat het goed was".

So now the scene is set,

Nu staat alles in scène

and you get to the culmination of creation, which is man.

en kom je bij het toppunt van de schepping, de mens.

Adam leaps to the eye, a light figure against a dark background.

Adam springt in het oog, licht tegen een donkere achtergrond.

But looking closer,

Van naderbij bekeken

that leg is pretty languid on the ground,

zie je dat dat been er maar bij hangt

the arm is heavy on the knee.

en dat de arm zwaar op de knie rust.

Adam lacks that interior spark

Het ontbreekt Adam aan die innerlijke vonk

that will impel him to greatness.

die hem tot grootse dingen zal aanzetten.

That spark is about to be conferred by the creator in that finger,

Die vonk zal hij zodadelijk krijgen van de schepper, in die vinger

which is one millimeter from the hand of Adam.

die 1 mm van de hand van Adam verwijderd is.

It puts us at the edge of our seats,

We zitten op het puntje van onze stoel,

because we're one moment from that contact,

omdat we ons op een oogwenk bevinden van dat contact

through which that man will discover his purpose,

waardoor die man zijn doel zal ontdekken,

leap up and take his place at the pinnacle of creation.

zal opspringen en zijn plaats zal innemen aan de top van de schepping.

And then Michelangelo threw a curveball.

En toen gooide Michelangelo een curveball.

Who is in that other arm?

Wie zit er in die andere arm?

Eve, first woman.

Eva, de eerste vrouw.

No, she's not an afterthought. She's part of the plan.

Nee, ze is geen bedenking achteraf. Ze is deel van het plan.

She's always been in his mind.

Ze heeft altijd in zijn hoofd gezeten.

Look at her, so intimate with God that her hand curls around his arm.

Kijk, ze is zo intiem met God dat haar hand om zijn arm krult.

And for me, an American art historian from the 21st century,

Voor mij, Amerikaanse kunsthistorica uit de 21e eeuw,

this was the moment that the painting spoke to me.

was dit het moment waarop het schilderij me aansprak.

Because I realized that this representation of the human drama

Want ik besefte dat deze voorstelling van het menselijke drama

was always about men and women --

altijd al om mannen en vrouwen had gedraaid --

so much so, that the dead center, the heart of the ceiling,

in die mate dat het dode centrum, het hart van de zoldering,

is the creation of woman, not Adam.

de schepping van de vrouw is, niet die van Adam.

And the fact is, that when you see them together in the Garden of Eden,

Feit is dat als je ze samen ziet in de Tuin van Eden,

they fall together

ze samen ten val komen

and together their proud posture turns into folded shame.

en dat hun fiere houding zich in schaamte samenvouwt.

You are at critical juncture now in the ceiling.

Je bent bij die cruciale verbinding op de zoldering.

You are exactly at the point where you and I can go

Je bent exact op het punt waarop jij en ik

no further into the church.

niet verder de kerk in mogen.

The gated enclosure keeps us out of the inner sanctum,

De omheining houdt ons ver van het innerlijke sanctum

and we are cast out much like Adam and Eve.

en we worden verdreven, net als Adam en Eva.

The remaining scenes in the ceiling,

De overige scènes op de zoldering

they mirror the crowded chaos of the world around us.

weerspiegelen de drukke chaos van de wereld rondom ons.

You have Noah and his Ark and the flood.

Je hebt Noach en zijn ark en de zondvloed.

You have Noah. He's making a sacrifice and a covenant with God.

Je hebt Noach. Hij brengt een offer en sluit een verdrag met God.

Maybe he's the savior.

Misschien is hij de redder.

Oh, but no, Noah is the one who grew grapes, invented wine,

Oh, maar nee, Noach is die kerel die druiven plantte, wijn uitvond,

got drunk and passed out naked in his barn.

dronken werd en naakt flauwviel in zijn schuur.

It is a curious way to design the ceiling,

Het is een bizar ontwerp voor de zoldering:

now starting out with God creating life,

te beginnen bij God die het leven schept

ending up with some guy blind drunk in a barn.

en te eindigen bij een dronkenlap in een schuur.

And so, compared with Adam,

In vergelijking met Adam

you might think Michelangelo is making fun of us.

zou je kunnen denken dat Michelangelo ons voor de gek houdt.

But he's about to dispel the gloom

Maar hij zal zometeen de somberheid verdrijven

by using those bright colors right underneath Noah:

door die felle kleuren net onder Noach:

emerald, topaz, scarlet on the prophet Zechariah.

smaragd, topaas, scharlaken op de profeet Zacharia.

Zechariah foresees a light coming from the east,

Zacharia ziet een licht uit het Oosten komen.

and we are turned at this juncture to a new destination,

Op deze kruising worden we naar een nieuwe bestemming geleid,

with sibyls and prophets who will lead us on a parade.

met sibyllen en profeten die ons zullen voorgaan in een parade.

You have the heroes and heroines who make safe the way,

Je hebt de helden en heldinnen die de weg banen,

and we follow the mothers and fathers.

en we volgen de moeders en vaders.

They are the motors of this great human engine, driving it forward.

Zij zijn de motor van deze grote menselijke machine, zij drijven ze aan.

And now we're at the keystone of the ceiling,

Nu komen we bij de sluitsteen van de zoldering,

the culmination of the whole thing,

het toppunt van het hele ding,

with a figure that looks like he's about to fall out of his space

met een figuur die eruit ziet alsof hij uit zijn ruimte zal vallen

into our space,

in de onze,

die hij in beslag zal nemen.

encroaching our space.

This is the most important juncture.

Dit is de belangrijkste kruising.

Past meets present.

Het verleden ontmoet het heden.

This figure, Jonah, who spent three days in the belly of the whale,

Deze figuur, Jona, die drie dagen in de buik van een walvis zat,

for the Christians, is the symbol of the renewal of humanity

is voor christenen het symbool van de vernieuwing van de mensheid

through Jesus' sacrifice,

door het offer van Jezus,

but for the multitudes of visitors to that museum

maar voor de massa's bezoekers van dat museum,

from all faiths who visit there every day,

van alle geloofsgezindten, die daar elke dag op bezoek komen,

he is the moment the distant past encounters and meets immediate reality.

is hij het moment waarop het verre verleden

de onmiddellijke realiteit ontmoet.

All of this brings us to the yawning archway of the altar wall,

Dat alles brengt ons bij de open boog van de altaarmuur,

where we see Michelangelo's Last Judgment,

waar we het Laatste Oordeel van Michelangelo zien,

painted in 1534 after the world had changed again.

geschilderd in 1534, nadat de wereld opnieuw veranderd was.

The Reformation had splintered the Church,

De Reformatie had de Kerk versplinterd,

the Ottoman Empire had made Islam a household word

het Ottomaanse Rijk had het woord 'islam' wijd verspreid

and Magellan had found a route into the Pacific Ocean.

en Magellaan had een route gevonden naar de Stille Oceaan.

How is a 59-year-old artist who has never been any further than Venice

Hoe gaat een 59 jaar oude kunstenaar die nooit verder dan Venetië is gekomen

going to speak to this new world?

die nieuwe wereld aanspreken?

Michelangelo chose to paint destiny,

Michelangelo koos ervoor om het lot te schilderen,

that universal desire,

dat universele verlangen

common to all of us,

dat we delen:

to leave a legacy of excellence.

om een spoor van uitmuntendheid na te laten.

Told in terms of the Christian vision of the Last Judgment,

In de taal van de christelijke visie van het Laatste Oordeel,

the end of the world,

het einde van de wereld,

Michelangelo gave you a series of figures

gaf Michelangelo je een reeks figuren

who are wearing these strikingly beautiful bodies.

die van een verbluffend knap lichaam voorzien zijn.

They have no more covers, no more portraits

Er is geen omhulling meer, geen portret,

except for a couple.

op een enkele uitzondering na.

It's a composition only out of bodies,

De compositie bestaat louter uit lichamen,

391, no two alike,

391 in getal, geen twee dezelfde,

unique like each and every one of us.

uniek, zoals wij allemaal.

They start in the lower corner, breaking away from the ground,

Ze beginnen in de linkeronderhoek, rukken zich los van de grond,

struggling and trying to rise.

worstelen zich naar boven.

Those who have risen reach back to help others,

Wie boven is, reikt naar beneden om anderen te helpen.

and in one amazing vignette,

In een verbluffend vignet

you have a black man and a white man pulled up together

worden een zwarte man en een blanke man samen opgehesen,

in an incredible vision of human unity

in een ongelooflijke visie van eenheid van de mens

in this new world.

in deze nieuwe wereld.

The lion's share of the space goes to the winner's circle.

Het leeuwendeel van de ruimte is voor de kring van de winnaars.

There you find men and women completely nude like athletes.

Daar vind je mannen en vrouwen die volledig naakt zijn, als atleten.

They are the ones who have overcome adversity,

Zij hebben de tegenslagen overwonnen.

and Michelangelo's vision of people who combat adversity,

De visie van Michelangelo over mensen die tegenslagen overwinnen,

overcome obstacles --

they're just like athletes.

is dat het atleten zijn.

So you have men and women flexing and posing

Je krijgt dus mannen en vrouwen die poseren

in this extraordinary spotlight.

op dit uitzonderlijke schouwtoneel.

Presiding over this assembly is Jesus,

De voorzitter van de vergadering is Jezus,

first a suffering man on the cross,

eertijds een lijdende mens op het kruis,

now a glorious ruler in Heaven.

nu een glorieuze heerser in de hemel.

And as Michelangelo proved in his painting,

Zoals Michelangelo aantoonde in zijn schilderij

hardship, setbacks and obstacles,

zijn armoede, tegenslagen en obstakels

they don't limit excellence, they forge it.

geen beperkingen op de uitmuntendheid maar juist de bron ervan.

Now, this does lead us to one odd thing.

Dat heeft een bizar gevolg.

This is the Pope's private chapel,

Dit is de privékapel van de paus,

and the best way you can describe that is indeed a stew of nudes.

en dat kan je het best beschrijven als een stoofpot van blote mensen.

But Michelangelo was trying to use only the best artistic language,

Maar Michelangelo probeerde alleen de beste artistieke taal te gebruiken,

the most universal artistic language he could think of:

de meest universele artistieke taal die hij kon bedenken:

that of the human body.

die van het menselijk lichaam.

And so instead of the way of showing virtue such as fortitude or self-mastery,

In plaats van deugden af te beelden, dapperheid of zelfbeheersing,

he borrowed from Julius II's wonderful collection of sculptures

speelde hij leentjebuur bij de wonderlijke collectie van beelden van Julius II

in order to show inner strength as external power.

om innerlijke kracht als externe macht te tonen.

Now, one contemporary did write

Een tijdgenoot schreef

that the chapel was too beautiful to not cause controversy.

dat de kapel zo mooi was dat ze wel aanstoot moést geven.

And so it did.

En zo geschiedde.

Michelangelo soon found that thanks to the printing press,

Michelangelo ontdekte al snel dat dankzij de drukpers

complaints about the nudity spread all over the place,

klachten over het naakt zich overal verspreidden.

and soon his masterpiece of human drama was labeled pornography,

Zijn meesterwerk van menselijk drama kreeg al snel het etiket pornografie

at which point he added two more portraits,

en dus voegde hij nog twee portretten toe:

one of the man who criticized him, a papal courtier,

een van de man die hem bekritiseerde, een hoveling van de paus,

and the other one of himself as a dried up husk, no athlete,

en een van hemzelf als een uitgedroogde bolster, geen atleet,

in the hands of a long-suffering martyr.

in de handen van een lijdende martelaar.

The year he died he saw several of these figures covered over,

In zijn laatste levensjaar zag hij dat verschillende figuren bedekt werden --

a triumph for trivial distractions over his great exhortation to glory.

triomf van de triviale afleiding op zijn grootse aansporing tot glorie.

And so now we stand

En nu staan we dus

in the here and now.

in het hier en nu.

We are caught in that space

We zijn gevangen in die ruimte,

between beginnings and endings,

tussen beginnen en eind,

in the great, huge totality of the human experience.

in de grote, enorme totaliteit van de menselijke ervaring.

The Sistine Chapel forces us to look around as if it were a mirror.

De Sixtijnse kapel dwingt ons om rond te kijken, als in een spiegel.

Who am I in this picture?

Wie ben ik in dit schilderij?

Am I one of the crowd?

Ben ik iemand in de massa?

Am I the drunk guy?

Ben ik de dronkenlap?

Am I the athlete?

Ben ik de atleet?

And as we leave this haven of uplifting beauty,

Als we dit oord van verheffende schoonheid verlaten,

we are inspired to ask ourselves life's biggest questions:

inspireert het ons tot de grote levensvragen:

Who am I, and what role do I play in this great theater of life?

wie ben ik, welke rol speel ik in het grote theater des levens?

Thank you.

Dankjewel

(Applause)

(Applaus)

Bruno Giussani: Elizabeth Lev, thank you.

Bruno Giussani: Elisabeth Lev, dankjewel.

Elizabeth, you mentioned this whole issue of pornography,

Je vermeldde de pornografiekwestie,

too many nudes and too many daily life scenes and improper things

teveel naakt en teveel alledaagse scènes en onbetamelijke dingen,

in the eyes of the time.

naar de normen van toen.

But actually the story is bigger.

Maar het verhaal is nog sterker.

It's not just touching up and covering up some of the figures.

Het is meer dan retouches en het bedekken van sommige figuren.

This work of art was almost destroyed because of that.

Daardoor werd dit kunstwerk bijna vernietigd.

Elizabeth Lev: The effect of the Last Judgment was enormous.

Elisabeth Lev: Het Laatste Oordeel maakte een enorme indruk.

The printing press made sure that everybody saw it.

De gedrukte pers zorgde ervoor dat iedereen het zag.

And so, this wasn't something that happened within a couple of weeks.

En dat gebeurde niet binnen een paar weken tijd,

It was something that happened over the space of 20 years

maar over een periode van 20 jaar

of editorials and complaints,

van hoofdartikels en klachten,

saying to the Church,

die de Kerk vertelden:

"You can't possibly tell us how to live our lives.

"Met welk recht lees je ons de les over onze levenswandel?

Did you notice you have pornography in the Pope's chapel?"

Heb je de pornografie in de Pauselijke kapel al goed bekeken?"

And so after complaints and insistence

Na al die klachten en aanmaningen

of trying to get this work destroyed,

om het werk te doen vernietigen,

it was finally the year that Michelangelo died

was het tijdens het sterfjaar van Michelangelo

that the Church finally found a compromise,

dat de Kerk uiteindelijk een compromis vond,

a way to save the painting,

een manier om het schilderij te redden,

and that was in putting up these extra 30 covers,

en wel door 30 bedekkingen toe te voegen.

and that happens to be the origin of fig-leafing.

Dat was het begin van het vijgenblad.

That's where it all came about,

Daar komt het vandaan,

and it came about from a church that was trying to save a work of art,

uit een Kerk die een kunstwerk probeerde te redden,

not indeed deface or destroyed it.

veeleer dan het te onteren of te vernietigen.

BG: This, what you just gave us, is not the classic tour

BG: Wat we van jou kregen, is niet de klassieke rondleiding

that people get today when they go to the Sistine Chapel.

die mensen heden ten dage krijgen in de Sixtijnse Kapel.

(Laughter)

(Gelach)

EL: I don't know, is that an ad?

EL: Weet ik niet, is dat reclame?

(Laughter)

(Gelach)

BG: No, no, no, not necessarily, it is a statement.

BG: Nee, nee, niet noodzakelijk, het is een statement.

The experience of art today is encountering problems.

De hedendaagse kunstervaring is problematisch.

Too many people want to see this there,

Te veel mensen willen dit ter plekke bekijken,

and the result is five million people going through that tiny door

en het resultaat is dat 5 miljoen mensen door dat kleine deurtje gaan

and experiencing it in a completely different way

en het helemaal anders ervaren

than we just did.

dan wij daarnet.

EL: Right. I agree. I think it's really nice to be able to pause and look.

EL: Mee eens. Het is echt fijn dat je kan stilstaan en kijken.

But also realize, even when you're in those days,

Maar bedenk ook dat zelfs op een van die dagen

with 28,000 people a day,

met 28.000 bezoekers,

even those days when you're in there with all those other people,

als je daar met zovelen bent,

look around you and think how amazing it is

je kan rondkijken en bedenken hoe fantastisch het is

that some painted plaster from 500 years ago

dat beschilderd pleister van 500 jaar geleden

can still draw all those people standing side by side with you,

al die mensen die naast je staan nog kan aantrekken

looking upwards with their jaws dropped.

die met open mond omhoog staan te kijken.

It's a great statement about how beauty truly can speak to us all

Het is een geweldig statement over hoe schoonheid ons allen kan aanspreken,

through time and through geographic space.

door tijd en ruimte heen.

BG: Liz, grazie.

BG: Liz, dankjewel.

EL: Grazie a te.

EL: Dankjewel.

BG: Thank you.

BG: Dankjewel.

(Applause)

(Applaus)