The unheard story behind the Sistine Chapel | Elizabeth Lev

Çeviri: Eren Gokce Gözden geçirme: güney örnek

Imagine you're in Rome,

Roma'da olduğunuzu düşünün

and you've made your way to the Vatican Museums.

ve Vatikan Müzeleri'nin yolunu tuttunuz.

And you've been shuffling down long corridors,

Uzun koridorlardan geçtiniz,

past statues, frescoes, lots and lots of stuff.

heykellerin, fresklerin ve daha bir sürü şeyin yanından.

You're heading towards the Sistine Chapel.

Sistine Şapeli'ne doğru ilerliyorsunuz.

At last -- a long corridor, a stair and a door.

Sonunda -- uzun bir koridor, bir merdiven ve bir kapı.

You're at the threshold of the Sistine Chapel.

Sistine Şapeli'nin eşiğindesiniz.

So what are you expecting?

Peki ne bekliyorsunuz?

Soaring domes? Choirs of angels?

Yükselen kubbeler? Meleklerin korosu?

We don't really have any of that there.

Aslında orada bunların hiçbiri bulunmuyor.

Instead, you may ask yourself, what do we have?

Onun yerine neyimiz olduğunu kendi kendinize sorabilirsiniz?

Well, curtains up on the Sistine Chapel.

Sistine Şapeli'nde perdeler açılıyor.

And I mean literally, you're surrounded by painted curtains,

Yani gerçekten de perde resimleriyle çevrilisiniz,

the original decoration of this chapel.

şapelin orijinal dekorasyonu bu.

Churches used tapestries not just to keep out cold during long masses,

Kiliseler duvar halılarını sadece uzun ayinler sırasında

soğuktan korunmak için değil, aynı zamanda

but as a way to represent the great theater of life.

hayatın büyük tiyatrosunu temsil etmenin bir yolu olarak kullandılar.

The human drama in which each one of us plays a part is a great story,

Her birimizin bir rol oynadığı insan tiyatrosu harika bir hikâyedir;

a story that encompasses the whole world

bütün dünyayı içine alan

and that came to unfold in the three stages

ve Sistine Şapeli'ndeki resimde üç aşamada

of the painting in the Sistine Chapel.

gözler önüne serilmiş olan bir hikâye.

Now, this building started out as a space for a small group

Bu bina varlıklı, eğitimli küçük bir Hristiyan rahip grubuna ait

of wealthy, educated Christian priests.

bir yer olarak başladı.

They prayed there. They elected their pope there.

Burada dua ettiler. Burada papayı seçtiler.

Five hundred years ago,

Beş yüz sene önce,

it was the ultimate ecclesiastical man cave.

nihai dinî erkek mağarasıydı.

So, you may ask, how can it be that today it attracts and delights

O zaman şöyle sorabilirsiniz, nasıl oluyor da bugün farklı geçmişlere sahip

five million people a year,

yılda beş milyon insanı

from all different backgrounds?

cezbedebiliyor ve keyif verebiliyor?

Because in that compressed space, there was a creative explosion,

Çünkü o sıkışık yerde, yeni jeopolitik sınırların verdiği

ignited by the electric excitement of new geopolitical frontiers,

büyük heyecanla ateşlenen yaratıcı bir patlama vardı,

which set on fire the ancient missionary tradition of the Church

ki bu Kilise'nin antik misyonerlik geleneğini alevlendirmiş

and produced one of the greatest works of art in history.

ve tarihteki en büyük sanat eserlerinden birini ortaya çıkarmıştır.

Now, this development took place as a great evolution,

Bu gelişme, birkaç elitle başlayıp

moving from the beginning of a few elite,

sonunda dünyanın her yerinden gelen

and eventually able to speak to audiences of people

insan kitlesine hitap etmeye doğru giden

that come from all over the world.

büyük bir evrim olarak cereyan etti.

This evolution took place in three stages,

Bu evrim her biri tarihsel bir olaya bağlı olan

each one linked to a historical circumstance.

üç aşamada meydana geldi.

The first one was rather limited in scope.

İlki kapsam açısından biraz sınırlıydı.

It reflected the rather parochial perspective.

Daha çok kiliseyle sınırlı bir perspektifi yansıttı.

The second one took place after worldviews were dramatically altered

İkincisi, Kolomb'un tarihi yolculuğundan sonra

after Columbus's historical voyage;

dünya görüşü dramatik olarak değiştiğinde meydana geldi.

and the third,

Üçüncüsü ise,

when the Age of Discovery was well under way

Coğrafi Keşifler Çağı devam ederken,

and the Church rose to the challenge

Kilise de küresel hâle gelme

of going global.

mücadelesine girdiğinde oldu.

The original decoration of this church reflected a smaller world.

Bu kilisenin orijinal dekorasyonu daha küçük bir dünyayı yansıtıyordu.

There were busy scenes

Hz. İsa ve Musa'nın

that told the stories of the lives of Jesus and Moses,

yaşam öykülerini anlatarak Musevi ve Hristiyanların

reflecting the development of the Jewish and Christian people.

gelişimlerini yansıtan karışık sahneler vardı.

The man who commissioned this, Pope Sixtus IV,

Bunu sipariş eden adam, Papa IV. Sixtus

assembled a dream team of Florentine art,

Floransa sanatının rüya takımını oluşturdu,

including men like Sandro Botticelli

Sandro Botticelli ve Michelangelo'nun

and the man who would become Michelangelo's future painting teacher,

gelecekteki resim öğretmeni olacak olan Ghirlandaio

Ghirlandaio.

gibi adamlar da buna dâhildi.

These men, they blanketed the walls with a frieze of pure color,

Bu adamlar, duvarları saf renklerden duvar süsleriyle kapladılar

and in these stories you'll notice familiar landscapes,

ve bu hikâyelerde tanıdık manzaraları fark edeceksiniz,

the artists using Roman monuments or a Tuscan landscape

sanatçılar çok daha tanıdık olan, uzaklardan bir hikâyeyi betimlemek için

to render a faraway story, something much more familiar.

Roma anıtlarını ve Toskana manzaralarını kullanmıştır.

With the addition of images of the Pope's friends and family,

Papa'nın arkadaşları ve ailesinin resimleri de eklendiğinde,

this was a perfect decoration for a small court

Avrupa kıtası ile sınırlı olan küçük bir oturum için

limited to the European continent.

mükemmel bir dekorasyondu bu.

But in 1492, the New World was discovered,

Ancak 1492'de Yeni Dünya keşfedildi,

horizons were expanding,

ufuklar genişliyordu

and this little 133 by 46-foot microcosm had to expand as well.

ve bu küçük 133'e 46 fitlik mikro kozmosun da genişlemesi gerekiyordu.

And it did,

Ve öyle oldu,

thanks to a creative genius,

yaratıcı deha sayesinde,

a visionary and an awesome story.

ileriyi gören ve müthiş bir hikâye.

Now, the creative genius was Michelangelo Buonarroti,

Yaratıcı dâhi Michelangelo Buonarroti'ydi,

33 years old when he was tapped to decorate 12,000 square feet of ceiling,

12.000 fit karelik tavanı dekore etmesi için görevlendirildiğinde 33 yaşındaydı

and the deck was stacked against him --

ve şartlar aleyhineydi --

he had trained in painting but had left to pursue sculpture.

resim eğitimi almıştı, ama heykel yapmak üzere bırakmıştı.

There were angry patrons in Florence because he had left a stack

Floransa'da öfkeli müşterileri vardı, çünkü bir yığın tamamlanmamış

of incomplete commissions,

iş bırakmıştı,

lured to Rome by the prospect of a great sculptural project,

büyük bir heykel projesi beklentisi onu Roma'ya çekmişti

and that project had fallen through.

ve o proje de suya düşmüştü.

And he had been left with a commission to paint 12 apostles

Sistine Şapeli tavanının dekoratif fonuna

against a decorative background in the Sistine Chapel ceiling,

12 havariyi çizme göreviyle baş başa bırakılmıştı,

which would look like every other ceiling in Italy.

ki o da İtalya'daki herhangi bir tavana benzeyecekti.

But genius rose to the challenge.

Ama dâhi meydan okudu.

In an age when a man dared to sail across the Atlantic Ocean,

Atlas Okyanusu'nu gemiyle geçmeyi göze alan bir adamın yaşında,

Michelangelo dared to chart new artistic waters.

Michelangelo yeni sanatsal sularda gezinmeye cesaret etti.

He, too, would tell a story --

O da bir hikâye anlatacaktı --

no Apostles -- but a story of great beginnings,

Havarileri değil -- muhteşem başlangıçların hikâyesini,

the story of Genesis.

Yaratılış'ın hikâyesini.

Not really an easy sell, stories on a ceiling.

Bir tavandaki hikâyeleri satmak gerçekten kolay değildi.

How would you be able to read a busy scene from 62 feet below?

62 fit aşağıdan karışık bir sahneyi nasıl anlayabilirsiniz?

The painting technique that had been handed on for 200 years

Floransa stüdyolarında 200 senedir aktarılan resim tekniğinin

in Florentine studios was not equipped for this kind of a narrative.

bu tip bir anlatım için yeterince donanımı yoktu.

But Michelangelo wasn't really a painter,

Ancak Michelangelo aslında bir ressam değildi

and so he played to his strengths.

ve o da güçlü yönlerini ortaya çıkardı.

Instead of being accustomed to filling space with busyness,

Karmaşıklıkla boşluğu doldurmaya alışkın olmak yerine,

he took a hammer and chisel and hacked away at a piece of marble

içindeki figürü ortaya çıkarmak için bir çekiç ve keski alıp

to reveal the figure within.

bir parça mermeri yontup biçmişti.

Michelangelo was an essentialist;

Michelangelo özcülüğü benimsemişti;

he would tell his story in massive, dynamic bodies.

hikâyesini kocaman, dinamik yapılarla anlatırdı.

This plan was embraced by the larger-than-life Pope Julius II,

Bu plan efsanevi Papa II. Julius tarafından benimsendi,

a man who was unafraid of Michelangelo's brazen genius.

o Michelangelo'nun çekinmeyen dehasından korkmayan bir adamdı.

He was nephew to Pope Sixtus IV,

Kendisi Papa IV. Sixtus'un yeğeniydi,

and he had been steeped in art for 30 years and he knew its power.

30 yıldır sanatın içindeydi ve gücünü biliyordu.

And history has handed down the moniker of the Warrior Pope,

Tarih ona Savaşçı Papa adını verdi,

but this man's legacy to the Vatican -- it wasn't fortresses and artillery,

ama bu adamın Vatikan'a mirası -- kaleler ve toplar değildi,

it was art.

sanattı.

He left us the Raphael Rooms, the Sistine Chapel.

Bize Rafael Odaları'nı, Sistine Şapeli'ni bıraktı.

He left St. Peter's Basilica

Aziz Petrus Bazilikası'nı,

as well as an extraordinary collection of Greco-Roman sculptures --

aynı zamanda olağanüstü Greko-Romen heykel koleksiyonunu bıraktı --

decidedly un-Christian works that would become the seedbed

bunlar şüphesiz dünyanın ilk modern müzesi olan Vatikan Müzeleri'nin

of the world's first modern museum, the Vatican Museums.

yuvası olacak Hristiyan olmayan çalışmalardı.

Julius was a man

Julius, ihtişam ve güzellik

who envisioned a Vatican that would be eternally relevant

sayesinde sonsuza dek güncel kalacak bir Vatikan

through grandeur and through beauty,

hayal eden bir adamdı

and he was right.

ve haklıydı.

The encounter between these two giants, Michelangelo and Julius II,

Bu iki devin, Michelangelo ve II. Julius'un karşılaşması

that's what gave us the Sistine Chapel.

bize Sistine Şapeli'ni verdi.

Michelangelo was so committed to this project,

Michelangelo projeye kendini öylesine adamıştı ki

that he succeeded in getting the job done in three and a half years,

işi üç buçuk senede bitirmeyi başardı,

using a skeleton crew and spending most of the time, hours on end,

bunu yapmak için çekirdek kadrosu ile zamanının çoğunu, saatlerini,

reaching up above his head to paint the stories on the ceiling.

tavana hikâyeler çizmek için başının yukarısına uzanarak geçirdi.

So let's look at this ceiling

Haydi bu tavana bakalım

and see storytelling gone global.

ve hikâye anlatımının küreselleşmesini görelim.

No more familiar artistic references to the world around you.

Artık çevrenizdeki dünyaya ilişkin bilindik sanatsal referanslar yok.

There's just space and structure and energy;

Sadece mekân, yapı ve enerji var;

a monumental painted framework which opens onto nine panels,

sanatsal renklerden çok yapısal formların yön verdiği,

more driven by sculptural form than painterly color.

dokuz pano şeklinde açılan, boyanmış devasa bir çerçeve.

And we stand in the far end by the entrance,

Girişin en ucunda duruyoruz,

far from the altar and from the gated enclosure intended for the clergy

mihraptan ve din adamlarına ait kapıyla kapalı yerden uzakta

and we peer into the distance, looking for a beginning.

ve bir başlangıç noktası arayarak uzaklara bakıyoruz.

And whether in scientific inquiry or in biblical tradition,

İster bilimsel araştırma olsun, isterse İncil'le ilgili gelenek yönünden olsun,

we think in terms of a primal spark.

ilk kıvılcım açısından düşünüyoruz.

Michelangelo gave us an initial energy

Michelangelo, bize aydınlık ve karanlığın

when he gave us the separation of light and dark,

ayrımını verirken, yani dar alana şıkışmış,

a churning figure blurry in the distance,

uzaktan bulanık görünen, net olmayan bir figürü,

compressed into a tight space.

ilk enerjiyi vermiştir.

The next figure looms larger,

Bir sonraki figür daha büyük görünür

and you see a figure hurtling from one side to the next.

ve bir taraftan diğer tarafa atılan bir figür görürsünüz.

He leaves in his wake the sun, the moon, vegetation.

Ardında güneşi, ayı, bitki örtüsünü bırakır gider.

Michelangelo didn't focus on the stuff that was being created,

Michelangelo diğer sanatçıların aksine,

unlike all the other artists.

ortaya çıkarılan şeye odaklanmamıştır.

He focused on the act of creation.

Yaratılış eylemine odaklanmıştır.

And then the movement stops, like a caesura in poetry

Sonra hareket durur, bir şiirdeki durak gibi

and the creator hovers.

ve yaratıcı orada dolaşır.

So what's he doing?

Peki ne yapıyor?

Is he creating land? Is he creating sea?

Yeryüzünü mü yaratıyor? Denizi mi yaratıyor?

Or is he looking back over his handiwork, the universe and his treasures,

Ya da kendi eserine mi dönüp bakıyor, evrene ve hazinelerine,

just like Michelangelo must have,

aynı Michelangelo'nun

looking back over his work in the ceiling

tavandaki çalışmasına dönüp bakarak

and proclaiming, "It is good."

"iyi görünüyor" demesi gerektiği gibi.

So now the scene is set,

Artık sahne belirlenmiş

and you get to the culmination of creation, which is man.

ve yaratılışın doruk noktasına geliyorsunuz, yani insanoğluna.

Adam leaps to the eye, a light figure against a dark background.

Âdem göze çarpıyor, koyu bir fonda açık renkli bir figür.

But looking closer,

Ama yakından bakınca,

that leg is pretty languid on the ground,

bacağı yerde tembelce duruyor,

the arm is heavy on the knee.

kolu dizi üzerinde ağırlaşmış.

Adam lacks that interior spark

Âdem, onu büyüklüğe yöneltecek olan

that will impel him to greatness.

içindeki kıvılcımdan yoksun.

That spark is about to be conferred by the creator in that finger,

O kıvılcım yaratıcı tarafından o parmakla bahşedilmek üzere,

which is one millimeter from the hand of Adam.

ki Âdem'in elinden bir milimetre uzakta.

It puts us at the edge of our seats,

Bu bizi koltuklarımızın ucuna getiriyor,

because we're one moment from that contact,

çünkü o temasa bir anlık uzaklıktayız,

through which that man will discover his purpose,

ki onunla insan kendi amacını keşfederek

leap up and take his place at the pinnacle of creation.

sıçrayacak ve yaratılışın zirvesinde yerini alacak.

And then Michelangelo threw a curveball.

Sonra Michelangelo beraberlik verdi.

Who is in that other arm?

Diğer kolda kim var?

Eve, first woman.

Havva, ilk kadın.

No, she's not an afterthought. She's part of the plan.

Hayır, o sonradan akla gelen bir fikir değil. Planın bir parçası.

She's always been in his mind.

O her zaman aklındaydı.

Look at her, so intimate with God that her hand curls around his arm.

Ona bakın, Tanrı'yla öylesine yakın ki eli O'nun koluna sarılmış.

And for me, an American art historian from the 21st century,

Ve 21. yüzyılda yaşayan Amerikalı bir sanat tarihçisi olarak bana göre,

this was the moment that the painting spoke to me.

resmin bana seslendiği an işte oydu.

Because I realized that this representation of the human drama

Çünkü insan dramının bu temsilinin hep

was always about men and women --

erkekler ve kadınlarla ilgili olduğunu fark ettim --

so much so, that the dead center, the heart of the ceiling,

öylesine ki tavanın tam ortası, kalbi

is the creation of woman, not Adam.

Âdem'in değil, kadının yaratılışıdır.

And the fact is, that when you see them together in the Garden of Eden,

İşin gerçeği onları Cennet Bahçesi'nde birlikte gördüğünüzde,

they fall together

bir araya geliyorlar

and together their proud posture turns into folded shame.

ve birlikte gururlu duruşları giderek utanca dönüşüyor.

You are at critical juncture now in the ceiling.

Artık tavanda kritik noktadasınız.

You are exactly at the point where you and I can go

Tam olarak kilisede daha ileriye gidemeyeceğimiz

no further into the church.

bir noktadayız.

The gated enclosure keeps us out of the inner sanctum,

Kapısı olan kapalı yer, bizi özel odanın dışında tutuyor

and we are cast out much like Adam and Eve.

ve aynı Âdem ve Havva gibi uzaklaştırılıyoruz.

The remaining scenes in the ceiling,

Tavanda geri kalan sahneler,

they mirror the crowded chaos of the world around us.

etrafımızdaki dünyanın kalabalık kaosunu yansıtıyor.

You have Noah and his Ark and the flood.

Nuh, gemisi ve tufan var.

You have Noah. He's making a sacrifice and a covenant with God.

Nuh var. Kurban kesiyor ve Tanrı'yla anlaşma yapıyor.

Maybe he's the savior.

Belki o kurtarıcı.

Oh, but no, Noah is the one who grew grapes, invented wine,

Ah, hayır, Nuh üzümleri yetiştirip, şarabı icat edip,

got drunk and passed out naked in his barn.

sarhoş olmuş ve ahırında çıplak kendinden geçmişti.

It is a curious way to design the ceiling,

Tavanı dizayn etmek için ilginç bir yol,

now starting out with God creating life,

Tanrı'nın hayatı yaratmasıyla başlayıp

ending up with some guy blind drunk in a barn.

bir adamın ahırda körkütük sarhoş olmasıyla biten.

And so, compared with Adam,

Öyle ki Âdem'le kıyaslayınca,

you might think Michelangelo is making fun of us.

Michelangelo'nun bizimle dalga geçtiğini düşünebilirsiniz.

But he's about to dispel the gloom

Ancak kasveti Nuh'un tam altında

by using those bright colors right underneath Noah:

parlak renkler kullanarak yok etmek üzere:

emerald, topaz, scarlet on the prophet Zechariah.

Zekeriya peygamberin üzerindeki zümrüt, topaz, kırmızı.

Zechariah foresees a light coming from the east,

Zekeriya doğudan gelen bir ışığı müjdeler

and we are turned at this juncture to a new destination,

ve o noktada yeni bir istikamete yöneltiliriz,

with sibyls and prophets who will lead us on a parade.

bu yolculukta bize yol gösterecek olan kadın biliciler ve peygamberlerle beraber.

You have the heroes and heroines who make safe the way,

Yolu güvenli hâle getiren erkek ve kadın kahramanlar var,

and we follow the mothers and fathers.

anneleri ve babaları takip ediyoruz.

They are the motors of this great human engine, driving it forward.

Onlar ileri doğru götüren, bu büyük insan motorunun itici güçleri.

And now we're at the keystone of the ceiling,

Şimdi tavanın kilit noktasındayız,

the culmination of the whole thing,

bütün her şeyin zirvesinde,

with a figure that looks like he's about to fall out of his space

sanki yerinden bizim alanımıza düşmek üzereymiş gibi görünen,

into our space,

bizim alanımıza giren

encroaching our space.

bir figür ile.

This is the most important juncture.

Bu en önemli an.

Past meets present.

Geçmiş şimdiki zamanla buluşuyor.

This figure, Jonah, who spent three days in the belly of the whale,

Bu figür, bir balinanın midesinde üç gün geçiren Hz. Yunus,

for the Christians, is the symbol of the renewal of humanity

Hristiyanlar için İsa'nın fedakârlığıyla insanlığın

through Jesus' sacrifice,

yenilenişinin sembolüdür,

but for the multitudes of visitors to that museum

ama her gün orayı ziyaret eden bütün inançlardan

from all faiths who visit there every day,

yığınla müze ziyaretçisi için

he is the moment the distant past encounters and meets immediate reality.

o, uzak geçmişle şu anki gerçeğin karşılaşıp buluştuğu andır.

All of this brings us to the yawning archway of the altar wall,

Bütün bunlar bizi mihrap duvarının genişleyen kemerine getiriyor,

where we see Michelangelo's Last Judgment,

burada Michelangelo'nun Son Yargı'sını görüyoruz,

painted in 1534 after the world had changed again.

1534'te dünya tekrar değiştikten sonra boyanmış.

The Reformation had splintered the Church,

Reformasyon Kilise'yi böldü,

the Ottoman Empire had made Islam a household word

Osmanlı İmparatorluğu İslam'ı herkesçe bilinen bir kelime hâline getirdi

and Magellan had found a route into the Pacific Ocean.

ve Macellan Pasifik Okyanusu'na bir yol buldu.

How is a 59-year-old artist who has never been any further than Venice

Venedik'ten öteye hiç gitmemiş 59 yaşında bir sanatçı

going to speak to this new world?

bu yeni dünyaya nasıl hitap edecekti?

Michelangelo chose to paint destiny,

Michelangelo kaderi resmetmeyi seçti,

that universal desire,

mükemmeliyet mirasını bırakmak için

common to all of us,

her birimiz için müşterek olan

to leave a legacy of excellence.

o evrensel isteği.

Told in terms of the Christian vision of the Last Judgment,

Son Yargı'yı, dünyanın sonunu Hristiyan

the end of the world,

bakış açısından anlatarak,

Michelangelo gave you a series of figures

Michelangelo size bu çarpıcı güzel bedenlere sahip

who are wearing these strikingly beautiful bodies.

bir dizi figürü veriyor.

They have no more covers, no more portraits

Artık örtüleri yok, bir çift dışında

except for a couple.

başka portre yok.

It's a composition only out of bodies,

Yalnızca bedenlerden oluşan bir kompozisyon,

391, no two alike,

391 tane, hiçbiri birbirine benzemiyor,

unique like each and every one of us.

her birimiz gibi benzersizler.

They start in the lower corner, breaking away from the ground,

Alt köşeden başlayarak yerden çıkıyor,

struggling and trying to rise.

mücadele ederek yükselmeye çalışıyorlar.

Those who have risen reach back to help others,

Yükselenler diğerlerine yardım etmek için geriye uzanıyor

and in one amazing vignette,

ve inanılmaz bir vinyette,

you have a black man and a white man pulled up together

bu yeni dünyadaki insanların beraberliğine dair

in an incredible vision of human unity

inanılmaz bakış açısıyla bir siyahi adamla bir beyaz adam

in this new world.

birlikte çekiliyorlar.

The lion's share of the space goes to the winner's circle.

Alanın aslan payı kazananların çemberine gidiyor.

There you find men and women completely nude like athletes.

Burada erkekleri ve kadınları sporcular gibi tamamen çıplak görüyorsunuz.

They are the ones who have overcome adversity,

Onlar zorlukların üstesinden gelmiş olanlar

and Michelangelo's vision of people who combat adversity,

ve Michelangelo'nun zorlukla savaşan, engellerin üstesinden gelen

overcome obstacles --

insanlara dair bakışı --

they're just like athletes.

aynı sporcular gibiler.

So you have men and women flexing and posing

Bu olağanüstü spot ışığında gerinen ve poz veren

in this extraordinary spotlight.

erkek ve kadınlar var.

Presiding over this assembly is Jesus,

Bu toplantıyı yöneten ise İsa,

first a suffering man on the cross,

önce çarmıhta acı çeken bir adam,

now a glorious ruler in Heaven.

şimdi ise Cennet'te şanlı bir hükümdar.

And as Michelangelo proved in his painting,

Ve Michelangelo'nun resminde gösterdiği gibi

hardship, setbacks and obstacles,

zorluklar, yenilgiler ve engeller,

they don't limit excellence, they forge it.

bunlar mükemmeliyeti sınırlamıyor, onu geliştiriyor.

Now, this does lead us to one odd thing.

Bu bizi garip bir şeye yöneltiyor.

This is the Pope's private chapel,

Burası Papa'nın özel şapeli

and the best way you can describe that is indeed a stew of nudes.

ve onu anlatmanın en iyi yolu ise aslında bir çıplaklar havuzu olduğu.

But Michelangelo was trying to use only the best artistic language,

Ancak Michelangelo sadece en iyi sanatsal dili kullanmaya çalışıyordu,

the most universal artistic language he could think of:

düşünebildiği en evrensel sanatsal dili:

that of the human body.

İnsan bedeninin dilini.

And so instead of the way of showing virtue such as fortitude or self-mastery,

Cesaret veya kendine hâkim olma gibi meziyetleri gösterme yolu yerine,

he borrowed from Julius II's wonderful collection of sculptures

harici bir gücün içsel kuvvetini göstermek için

in order to show inner strength as external power.

II. Julius'un harika heykel koleksiyonundan esinlenmişti.

Now, one contemporary did write

Bir çağdaşı şapelin ihtilafa sebebiyet vermemek için

that the chapel was too beautiful to not cause controversy.

çok fazla güzel olduğunu yazmış.

And so it did.

Ve böyle de olmuş.

Michelangelo soon found that thanks to the printing press,

Michelangelo çok geçmeden baskı makinesi sayesinde

complaints about the nudity spread all over the place,

çıplaklıkla ilgili şikâyetlerin her tarafa yayıldığını öğrendi

and soon his masterpiece of human drama was labeled pornography,

ve kısa bir süre sonra insan dramına dair başyapıtı

pornografi olarak nitelendirildi,

at which point he added two more portraits,

ki o noktada iki tane daha portre ekledi,

one of the man who criticized him, a papal courtier,

biri onu eleştiren papanın adamlarından biri,

and the other one of himself as a dried up husk, no athlete,

diğeri de sportmen olarak değil, boş bir kabuk olarak kendisi,

in the hands of a long-suffering martyr.

uzun zamandır acı çeken bir mağdurun ellerinde.

The year he died he saw several of these figures covered over,

Öldüğü sene bu figürlerden bazılarına örtü konduğunu gördü,

a triumph for trivial distractions over his great exhortation to glory.

şan ve şerefi için büyük gayretine karşılık

önemsiz bir rahatsızlığın zaferi olarak.

And so now we stand

Ve şu anda

in the here and now.

burada duruyoruz.

We are caught in that space

Bu alanda başlangıçlar ve sonlar arasında,

between beginnings and endings,

insan deneyiminin yüce, olağanüstü

in the great, huge totality of the human experience.

bütünlüğü içinde hapsolmuşuz.

The Sistine Chapel forces us to look around as if it were a mirror.

Sistine Şapeli sanki bir aynaymış gibi etrafımıza bakmamız için bizi zorluyor.

Who am I in this picture?

Bu resimde ben kimim?

Am I one of the crowd?

Kalabalıklar içinde biri miyim?

Am I the drunk guy?

Sarhoş adam mıyım?

Am I the athlete?

Sportmen adam mıyım?

And as we leave this haven of uplifting beauty,

Bu coşku veren güzel sığınağı terk ederken,

we are inspired to ask ourselves life's biggest questions:

hayatın en büyük sorusunu kendimize sormak için ilham alıyoruz:

Who am I, and what role do I play in this great theater of life?

Ben kimim ve hayatın bu büyük tiyatrosunda hangi rolü oynuyorum?

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)

Bruno Giussani: Elizabeth Lev, thank you.

Bruno Giussani: Elizabeth Lev, teşekkürler.

Elizabeth, you mentioned this whole issue of pornography,

Elizabeth, şu pornografi meselesinden,

too many nudes and too many daily life scenes and improper things

çok fazla çıplaktan, günlük hayat sahnesinden ve o zamana göre

in the eyes of the time.

uygunsuz şeylerden bahsettin.

But actually the story is bigger.

Ancak hikâye daha da fazla.

It's not just touching up and covering up some of the figures.

Sadece figürlerin bazılarını rötuş yapıp kapatmak değil.

This work of art was almost destroyed because of that.

Bu sanat çalışması bunun yüzünden neredeyse bozulacaktı.

Elizabeth Lev: The effect of the Last Judgment was enormous.

Elizabeth Lev: Son Yargı'nın etkisi çok büyüktü.

The printing press made sure that everybody saw it.

Matbaa herkesin onu görmesini sağladı.

And so, this wasn't something that happened within a couple of weeks.

Yani bu birkaç haftada olan bir şey değildi.

It was something that happened over the space of 20 years

Bu 20 yıl boyunca yazılanlar ve şikâyetler ile

of editorials and complaints,

Kilise'ye şöyle söylemler

saying to the Church,

sonucunda oldu,

"You can't possibly tell us how to live our lives.

"Bize hayatımızı nasıl yaşayacağımızı söylemen mümkün değil.

Did you notice you have pornography in the Pope's chapel?"

Papa'nın şapelinde pornografi olduğunu fark ettiniz mi?"

And so after complaints and insistence

Bu çalışmanın tahrip edilmesi için

of trying to get this work destroyed,

şikâyetler ve ısrarlardan sonra,

it was finally the year that Michelangelo died

nihayetinde Michelangelo'nun öldüğü sene

that the Church finally found a compromise,

sonunda Kilise bir orta yol,

a way to save the painting,

resimleri kurtarmak için bir yol buldu

and that was in putting up these extra 30 covers,

ve bu yol da ekstra 30 örtüyü koymaktı,

and that happens to be the origin of fig-leafing.

o da tesadüfen incir yaprağıyla kapama özgünlüğü oldu.

That's where it all came about,

İşte bu buradan çıktı,

and it came about from a church that was trying to save a work of art,

bir sanat çalışmasını kurtarmaya çalışan bir kiliseden çıktı,

not indeed deface or destroyed it.

aslında ona zarar verici veya tahrip edici değildi.

BG: This, what you just gave us, is not the classic tour

BG: Bu şimdi bize sunduğunuz, insanların bugün

that people get today when they go to the Sistine Chapel.

Sistine Şapeli'ne gittiğinde aldığı klasik tur değil.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

EL: I don't know, is that an ad?

EL: Bilmiyorum, bu bir reklam mı?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

BG: No, no, no, not necessarily, it is a statement.

BG: Hayır, hayır, hayır, öyle değil, bir açıklama.

The experience of art today is encountering problems.

Bugün sanat deneyimi sorunlarla karşılaşıyor.

Too many people want to see this there,

Çok fazla insan bunu orada görmek istiyor

and the result is five million people going through that tiny door

ve sonuç, beş milyon insanın o küçük kapıdan girip

and experiencing it in a completely different way

biraz önce deneyimlediğimizden tamamen

than we just did.

farklı şekilde deneyimlemeleri.

EL: Right. I agree. I think it's really nice to be able to pause and look.

EL: Doğru. Katılıyorum. Bence durup bakabilmek gerçekten güzel.

But also realize, even when you're in those days,

Ama şunu da anlıyorum ki o günlerde bile

with 28,000 people a day,

günde 28.000 insan varken,

even those days when you're in there with all those other people,

o günlerde bile bütün o insanlarla oradayken

look around you and think how amazing it is

çevrenize bakıp 500 yıl önce boyanmış bir sıvanın

that some painted plaster from 500 years ago

yanınızda duran, ağızları açık yukarı doğru bakan

can still draw all those people standing side by side with you,

bütün o insanları hâlâ çekebilmesinin

looking upwards with their jaws dropped.

çok inanılmaz olduğunu düşünüyorum.

It's a great statement about how beauty truly can speak to us all

Güzelliğin zamanın ve coğrafik mekânın ötesinde

through time and through geographic space.

hepimize gerçekten nasıl hitap ettiğine dair büyük bir söylem.

BG: Liz, grazie.

BG: Liz, grazie.

EL: Grazie a te.

EL: Grazie a te.

BG: Thank you.

BG: Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)