Louise Leakey: Digging for humanity's origins

Vertaald door: Peter van Montfoort Nagekeken door: Rik Delaet

Who are we?

Wie zijn wij?

That is the big question.

Dat is de grote vraag.

And essentially we are just an upright-walking, big-brained,

In wezen zijn we gewoon een rechtop lopende,

super-intelligent ape.

super-intelligente aap met een groot brein.

This could be us.

Dit konden wij zijn.

We belong to the family called the Hominidae.

Wij behoren tot de familie genaamd de Hominidae.

We are the species called Homo sapiens sapiens,

Wij zijn de soort genaamd Homo sapiens sapiens,

and it's important to remember that,

en het is belangrijk daarvan bewust te zijn

in terms of our place in the world today

in termen van onze plaats in de wereld nu,

and our future on planet Earth.

en onze toekomst op de planeet Aarde.

We are one species

Wij zijn één soort

of about five and a half thousand mammalian species

van de ongeveer vijf-en-half duizend soorten zoogdieren

that exist on planet Earth today.

die nu op planeet Aarde bestaan.

And that's just a tiny fraction of all species

En dat is maar een heel klein deel van alle soorten

that have ever lived on the planet in past times.

die in het verleden ooit op de planeet geleefd hebben.

We're one species out of approximately,

Wij zijn één soort van de ongeveer -

or let's say, at least 16 upright-walking apes

of laten we zeggen minstens 16 rechtop lopende apen

that have existed over the past six to eight million years.

die over de afgelopen zes tot acht miljoen jaar bestaan hebben.

But as far as we know, we're the only upright-walking ape

Maar voor zover we weten, zijn we de enige rechtop lopende aap

that exists on planet Earth today, except for the bonobos.

die nu op planeet Aarde bestaat, behalve de bonobo's.

And it's important to remember that,

En het is belangrijk dat te realiseren,

because the bonobos are so human,

omdat de bonobo's zo menselijk zijn,

and they share 99 percent of their genes with us.

en ze 99 procent van hun genen met ons delen,

And we share our origins with a handful of the living great apes.

en we onze herkomst delen met een handvol levende grote apen.

It's important to remember that we evolved.

Het is belangrijk te herinneren dat we geëvolueerd zijn.

Now, I know that's a dirty word for some people,

Nu weet ik dat dit een smerig woord is voor sommigen,

but we evolved from common ancestors

maar we evolueerden van gemeenschappelijke voorouders

with the gorillas, the chimpanzee and also the bonobos.

met de gorilla's, de chimpansee en ook de bonobo's.

We have a common past, and we have a common future.

We hebben een gemeenschappelijk verleden, en we hebben een gemeenschappelijke toekomst,

And it is important to remember that all of these great apes

en het is belangrijk te herinneren dat al deze grote apen

have come on as long and as interesting evolutionary journey

een net zo lange en net zo'n interessante evolutionaire reis hebben

as we ourselves have today.

doorlopen als wij.

And it's this journey that is of such interest to humanity,

En het is deze reis die zo interessant is voor de mensheid,

and it's this journey that has been the focus

en het is deze reis die in het brandpunt heeft gestaan

of the past three generations of my family,

van de afgelopen drie generaties van mijn familie

as we've been in East Africa looking for the fossil remains

terwijl we in Oost-Afrika naar de fossiele overblijfselen zochten

of our ancestors to try and piece together our evolutionary past.

van onze voorouders, proberend ons evolutionair verleden uit te puzzelen.

And this is how we look for them.

En dit is hoe we er naar zoeken.

A group of dedicated young men and women walk very slowly

Een groep toegewijde jonge mannen en vrouwen lopen erg langzaam

out across vast areas of Africa,

over enorme oppervlakken van Afrika,

looking for small fragments of bone, fossil bone, that may be on the surface.

speurend naar kleine fragmenten van botten, fossiele botten, die aan de oppervlakte kunnen liggen.

And that's an example of what we may do as we walk across

En dit is een voorbeeld van wat we kunnen doen als we over

the landscape in Northern Kenya, looking for fossils.

het landschap van noordelijk Kenya lopen, speurend naar fossielen.

I doubt many of you in the audience can see

Ik betwijfel of velen van u in het gehoor het

the fossil that's in this picture,

fossiel zien in deze foto,

but if you look very carefully, there is a jaw, a lower jaw,

maar als u heel zorgvuldig kijkt, is daar een kaak - onderkaak-

of a 4.1-million-year-old upright-walking ape

van een 4,1 miljoen jaar oude rechtop lopende aap

as it was found at Lake Turkana on the west side.

zoals gevonden werd bij het Turkanameer aan de westkant.

(Laughter)

(Gelach)

It's extremely time-consuming, labor-intensive

Het neemt enorm veel tijd in beslag, het is arbeidsintensief,

and it is something that is going to involve a lot more people,

en het is iets waarbij nog veel meer mensen nodig zijn

to begin to piece together our past.

om te beginnen ons verleden te ontdekken.

We still really haven't got a very complete picture of it.

We hebben er nog steeds geen erg compleet beeld van.

When we find a fossil, we mark it.

Als we een fossiel vinden, markeren we het.

Today, we've got great technology: we have GPS.

Tegenwoordig hebben we een prachtige technologie, we hebben GPS.

We mark it with a GPS fix,

We markeren het met een GPS locatie,

and we also take a digital photograph of the specimen,

en we maken ook een digitale foto van het specimen

so we could essentially put it back on the surface,

zodat we het op de grond terug zouden kunnen plaatsen,

exactly where we found it.

precies waar we het vonden,

And we can bring all this information into big GIS packages, today.

en we kunnen nu al die informatie samenbrengen in grote GIS pakketten.

When we then find something very important,

Als we iets erg belangrijks vinden,

like the bones of a human ancestor,

zoals de botten van een menselijke voorouder,

we begin to excavate it extremely carefully and slowly,

beginnen we die uiterst voorzichtig, langzaam uit te graven

using dental picks and fine paintbrushes.

met gebruik van tandenstokers en penselen.

And all the sediment is then put through these screens,

En alle sediment wordt dan gezeefd,

and where we go again through it very carefully,

waarbij we dat opnieuw zorgvuldig onderzoeken,

looking for small bone fragments, and it's then washed.

speurend naar kleine botfragmenten, en dan wordt het gewassen.

And these things are so exciting. They are so often the only,

En die dingen zijn zo opwindend, ze zijn zo vaak de enige,

or the very first time that anybody has ever seen the remains.

of de allereerste keer dat iemand deze overblijfselen ooit ziet.

And here's a very special moment, when my mother and myself

En hier is een zeer bijzonder moment toen mijn moeder en ik

were digging up some remains of human ancestors.

overblijfselen van onze menselijke voorouders aan het opgraven waren,

And it is one of the most special things

en dat is één van de meest bijzondere dingen

to ever do with your mother.

om ooit samen met je moeder te doen.

(Laughter)

(Gelach)

Not many people can say that.

Niet veel mensen kunnen dat zeggen.

But now, let me take you back to Africa, two million years ago.

Maar laat me u nu terugvoeren naar Afrika, twee miljoen jaar geleden.

I'd just like to point out, if you look at the map of Africa,

Ik wil er graag op wijzen, als je de kaart van Afrika bekijkt,

it does actually look like a hominid skull in its shape.

ziet die vorm er eigenlijk uit als een hominide schedel.

Now we're going to go to the East African and the Rift Valley.

Nu gaan we naar Oost-Afrika en de Rift Vallei.

It essentially runs up from the Gulf of Aden,

Die loopt omhoog vanaf de Golf van Aden,

or runs down to Lake Malawi.

of omlaag naar het Malawimeer.

And the Rift Valley is a depression.

En de Rift vallei is een laagte.

It's a basin, and rivers flow down from the highlands into the basin,

Het is een bassin, en rivieren stromen vanaf de hooglanden omlaag in het bassin,

carrying sediment, preserving the bones of animals that lived there.

sediment meevoerend, dat botten bewaart van de dieren die daar leefden.

If you want to become a fossil, you actually need to die somewhere

Als je een fossiel wilt worden, is het nodig ergens te sterven

where your bones will be rapidly buried.

waar je botten snel begraven worden.

You then hope that the earth moves in such a way

Daarna hoop je dat de aarde zodanig beweegt

as to bring the bones back up to the surface.

dat die je botten naar het oppervlak terugbrengt.

And then you hope that one of us lot

En dan hoop je dat één van ons stel

will walk around and find small pieces of you.

daar rondloopt en kleine delen van je vindt.

(Laughter)

(Gelach)

OK, so it is absolutely surprising that we know as much

OK, het is dus absoluut verrassend dat we zoveel weten

as we do know today about our ancestors,

als we nu weten over onze voorouders,

because it's incredibly difficult,

omdat het ongelooflijk moeilijk is,

A, for these things to become -- to be -- preserved,

vooreerst dat deze zaken bewaard blijven,

and secondly, for them to have been brought back up to the surface.

en ten tweede, om dan naar het oppervlak terug gebracht te worden.

And we really have only spent 50 years looking for these remains,

En we zijn nog maar vijftig jaar bezig naar deze overblijfselen te zoeken,

and begin to actually piece together our evolutionary story.

en met het samenstellen van ons evolutionair verhaal.

So, let's go to Lake Turkana, which is one such lake basin

Dus laten we naar het Turkanameer gaan, wat zo'n meerbassin is

in the very north of our country, Kenya.

in het uiterste noorden van ons land, Kenya.

And if you look north here, there's a big river that flows into the lake

En als je hier in het noorden kijkt, stroomt daar een grote rivier in dat meer

that's been carrying sediment and preserving the remains

die sediment vervoerd heeft en de overblijfselen bewaard

of the animals that lived there.

van de dieren die daar geleefd hebben.

Fossil sites run up and down both lengths of that lake basin,

Vindplaatsen van fossielen treft men langs beide zijden van dat meerbassin,

which represents some 20,000 square miles.

dat zo'n 20.000 vierkante mijl vertegenwoordigt.

That's a huge job that we've got on our hands.

Dat is een enorm karwei waar we voor staan.

Two million years ago at Lake Turkana,

Twee miljoen jaar geleden woonde bij het Turkanameer

Homo erectus, one of our human ancestors,

Homo erectus, één van onze menselijke voorouders,

actually lived in this region.

in dit gebied.

You can see some of the major fossil sites that we've been working

U ziet een paar van de belangrijkste vindplaatsen van fossielen

in the north. But, essentially, two million years ago,

in het noorden, want in feite leefde twee miljoen jaar geleden

Homo erectus, up in the far right corner,

Homo erectus, uiterst rechtsboven,

lived alongside three other species of human ancestor.

naast drie andere soorten menselijke voorouders.

And here is a skull of a Homo erectus,

En hier is de schedel van een Homo erectus,

which I just pulled off the shelf there.

die ik hier gewoon van de plank trok.

(Laughter)

(Gelach)

But it is not to say that being a single species on planet Earth is the norm.

Maar je kunt niet stellen dat één enkele soort zijn op planeet Aarde de norm is.

In fact, if you go back in time,

In feite, als je terug in de tijd gaat,

it is the norm that there are multiple species of hominids

is de norm dat er meerdere soorten van hominidae zijn

or of human ancestors that coexist at any one time.

of van menselijke voorouders, die op een willekeurig moment samen bestaan.

Where did these things come from?

Waar kwamen zij vandaan?

That's what we're still trying to find answers to,

Dat is iets waarop we nog steeds antwoorden proberen te vinden,

and it is important to realize that there is diversity

en het is belangrijk te beseffen dat verscheidenheid bestaat

in all different species, and our ancestors are no exception.

in alle verschillende soorten, en onze voorouders waren geen uitzondering.

Here's some reconstructions of some of the fossils

Hier zijn reconstructies van een paar fossielen

that have been found from Lake Turkana.

die bij het Turkanameer gevonden zijn.

But I was very lucky to have been brought up in Kenya,

Want ik had het geluk in Kenya op te groeien,

essentially accompanying my parents to Lake Turkana

noodzakelijkerwijs mijn ouders vergezellend naar het Turkanameer

in search of human remains.

op zoek naar menselijke overblijfselen.

And we were able to dig up, when we got old enough,

En toen we oud genoeg werden, konden we

fossils such as this, a slender-snouted crocodile.

fossielen als deze opgraven, een smalgebekte krokodil,

And we dug up giant tortoises, and elephants and things like that.

en we groeven reuzenschildpadden op, olifanten en zo.

But when I was 12, as I was in this picture,

Maar toen ik twaalf was, zoals op deze foto,

a very exciting expedition was in place on the west side,

was er een opwindende expeditie gaande aan de westkant,

when they found essentially the skeleton of this Homo erectus.

waar ze uiteindelijk het skelet van deze Homo erectus vonden.

I could relate to this Homo erectus skeleton very well,

Ik kon mij goed inleven met dit Homo erectus skelet,

because I was the same age that he was when he died.

omdat ik dezelfde leeftijd had als hij toen hij stierf.

And I imagined him to be tall, dark-skinned.

En ik stelde me hem voor als rijzig, met donkere huid.

His brothers certainly were able to run long distances

Zijn broers waren vast in staat lange afstanden te rennen

chasing prey, probably sweating heavily as they did so.

prooi achtervolgend, waarschijnlijk hevig transpirerend.

He was very able to use stones effectively as tools.

Hij was goed in het gebruik van stenen als gereedschap.

And this individual himself, this one that I'm holding up here,

En dit individu zelf, degene die ik hier omhoog houd,

actually had a bad back. He'd probably had an injury as a child.

had een slechte rug - waarschijnlijk was hij als kind gewond geraakt.

He had a scoliosis and therefore must have been looked after

Hij had een scoliose, en daarom moeten vrouwelijke, waarschijnlijk veel kleinere

quite carefully by other female, and probably much smaller,

leden van zijn familiegroep, zorgvuldig op hem hebben gepast,

members of his family group, to have got to where he did in life, age 12.

waardoor hij 12 jaar oud kon worden.

Unfortunately for him, he fell into a swamp

Ongelukkig voor hem, viel hij in een moeras

and couldn't get out.

en kon er niet meer uit komen.

Essentially, his bones were rapidly buried

Daardoor werden zijn botten snel begraven

and beautifully preserved.

en prachtig geconserveerd.

And he remained there until 1.6 million years later,

En daar bleef hij totdat 1,6 miljoen jaar later

when this very famous fossil hunter, Kamoya Kimeu,

deze zeer beroemde fossielenjager, Kamoya Kimeu,

walked along a small hillside

langs een kleine helling liep

and found that small piece of his skull lying on the surface

en dat kleine stukje schedel aan de oppervlakte zag liggen

amongst the pebbles, recognized it as being hominid.

tussen de kiezels, en het herkende als hominide.

It's actually this little piece up here on the top.

Het is in feite dit kleine stukje hier bovenop.

Well, an excavation was begun immediately,

Wel, onmiddellijk werd met opgraving begonnen,

and more and more little bits of skull

en steeds meer kleine stukjes schedel

started to be extracted from the sediment.

werden in het sediment gevonden.

And what was so fun about it was this:

En wat hier zo mooi aan was -

the skull pieces got closer and closer to the roots of the tree,

de stukjes schedel kwamen dichter en dichter bij de wortels van een boom,

and fairly recently the tree had grown up,

en vrij recent was de boom verder gegroeid,

but it had found that the skull had captured nice water in the hillside,

en had ontdekt dat de schedel lekker water in de helling had opgevangen,

and so it had decided to grow its roots in and around this,

en besloten zijn wortels erin en omheen te laten groeien,

holding it in place and preventing it from washing away down the slope.

ze zo vasthoudend en voorkwam daardoor dat die van de helling af zou spoelen.

We began to find limb bones; we found finger bones,

We begonnen botten van ledematen te vinden, vingerbotjes,

the bones of the pelvis, vertebrae, ribs, the collar bones,

de botten van het bekken, ruggenwervels, ribben, de sleutelbenen,

things that had never, ever been seen before in Homo erectus.

dingen die nooit eerder waren gezien in Homo erectus.

It was truly exciting.

Het was echt opwindend.

He had a body very similar to our own,

Hij had een lichaam net als het onze,

and he was on the threshold of becoming human.

en hij stond op de drempel van het mens worden.

Well, shortly afterwards, members of his species

Wel, kort daarna, begonnen leden van zijn soort

started to move northwards out of Africa,

noordwaarts uit Afrika te verhuizen.

and you start to see fossils of Homo erectus

Daarom kan je fossielen van Homo erectus vinden

in Georgia, China and also in parts of Indonesia.

in Georgië, China en ook in delen van Indonesië.

So, Homo erectus was the first human ancestor to leave Africa

Homo erectus was de eerste menselijke voorouder die Afrika verliet

and begin its spread across the globe.

om zich over de aardbol te verspreiden.

Some exciting finds, again, as I mentioned,

Nog meer opwindende vondsten als de genoemde,

from Dmanisi, in the Republic of Georgia.

uit Dmanisi in de Republiek van Georgië.

But also, surprising finds

Maar ook kwamen verrassende vondsten

recently announced from the Island of Flores in Indonesia,

recent aan het licht op het eiland Flores in Indonesië,

where a group of these human ancestors have been isolated,

waar een groep van deze menselijke voorouders geïsoleerd raakte,

and have become dwarfed, and they're only about a meter in height.

en kleiner werden, ze waren nog maar ongeveer een meter hoog.

But they lived only 18,000 years ago,

Maar zij leefden slechts 18.000 jaar geleden,

and that is truly extraordinary to think about.

en dat is helemaal bijzonder, als je daar aan denkt.

Just to put this in terms of generations,

Om het in termen van generaties uit te drukken,

because people do find it hard to think of time,

omdat mensen het moeilijk vinden in tijd te denken,

Homo erectus left Africa 90,000 generations ago.

Homo erectus verliet Afrika 90.000 generaties geleden.

We evolved essentially from an African stock.

We zijn in feite geëvolueerd uit een Afrikaans ras.

Again, at about 200,000 years as a fully-fledged us.

Nogmaals wij, na ongeveer 200.000 jaar volledig ontwikkeld,

And we only left Africa about 70,000 years ago.

verlieten Afrika pas ongeveer 70.000 jaar geleden.

And until 30,000 years ago, at least three upright-walking apes

En tot 30.000 jaar geleden, deelden minstens drie rechtop lopende

shared the planet Earth.

apen de planeet Aarde.

The question now is, well, who are we?

De vraag is nu, wel, wie zijn we?

We're certainly a polluting, wasteful, aggressive species,

We zijn in ieder geval een vervuilende, verkwistende, agressieve soort,

with a few nice things thrown in, perhaps.

met misschien enkele aardige eigenschappen.

(Laughter)

(Gelach)

For the most part, we're not particularly pleasant at all.

Voor het grootste deel, zijn we helemaal niet zo aardig.

We have a much larger brain than our ape ancestors.

We hebben een veel groter brein dan onze aapvoorouders.

Is this a good evolutionary adaptation, or is it going to lead us

Is dat een goede evolutionaire aanpassing, of gaat die ons ertoe leiden

to being the shortest-lived hominid species on planet Earth?

de kortst levende soort hominidae op planeet Aarde te zijn?

And what is it that really makes us us?

En wat is het dat ons echt ons maakt?

I think it's our collective intelligence.

Ik denk dat het onze collectieve intelligentie is.

It's our ability to write things down,

Het is onze gave dingen op te schrijven,

our language and our consciousness.

onze taal en ons bewustzijn.

From very primitive beginnings, with a very crude tool kit of stones,

Vanuit een zeer primitief begin, met heel elementair gereedschap van stenen,

we now have a very advanced tool kit, and our tool use

hebben we nu zeer geavanceerd gereedschap, en ons gereedschapsgebruik

has really reached unprecedented levels:

heeft echt ongekende hoogtes bereikt.

we've got buggies to Mars; we've mapped the human genome;

We hebben voertuigen op Mars, het menselijk genoom is in kaart gebracht,

and recently even created synthetic life, thanks to Craig Venter.

en onlangs hebben we zelfs synthetisch leven gecreëerd, dankzij Craig Venter.

And we've also managed to communicate with people

We zijn er ook in geslaagd met mensen te communiceren

all over the world, from extraordinary places.

over de gehele wereld, vanuit buitengewone plaatsen.

Even from within an excavation in northern Kenya,

Zelfs vanuit een opgraving in Noord-Kenya,

we can talk to people about what we're doing.

kunnen we met mensen praten over wat we aan het doen zijn.

As Al Gore so clearly has reminded us,

Zoals Al Gore ons er zo duidelijk aan heeft herinnerd,

we have reached extraordinary numbers

zijn we op deze planeet

of people on this planet.

met enorme aantallen.

Human ancestors really only survive on planet Earth,

Menselijke voorouders overleven op planeet Aarde slechts -

if you look at the fossil record,

als we naar de fossiele geschiedenis kijken,

for about, on average, a million years at a time.

voor gemiddeld een miljoen jaar per keer.

We've only been around for the past 200,000 years as a species,

Als soort zijn we hier nog maar de afgelopen 200.000 jaar geweest,

yet we've reached a population of more than six and a half billion people.

en toch hebben we een bevolking van zes-en-half miljard mensen bereikt.

And last year, our population grew by 80 million.

En vorig jaar groeide onze bevolking met 80 miljoen.

I mean, these are extraordinary numbers.

Ik bedoel maar, dat zijn buitengewone aantallen.

You can see here, again, taken from Al Gore's book.

Hier ziet u het nogmaals, in Al Gore's boek -

But what's happened is our technology

want wat er is gebeurd is dat onze technologie

has removed the checks and balances on our population growth.

de remmingen en balans heeft verwijderd uit onze bevolkingsgroei.

We have to control our numbers, and I think this is as important

We moeten onze aantallen gaan beheersen, en ik vind dat net zo belangrijk

as anything else that's being done in the world today.

als ieder ander ding dat nu in de wereld wordt gedaan.

But we have to control our numbers,

Want we moeten onze aantallen beheersen

because we can't really hold it together as a species.

omdat we anders als soort de boel echt niet meer bij elkaar houden.

My father so appropriately put it,

Mijn vader heeft het zo toepasselijk gezegd,

that "We are certainly the only animal that makes conscious choices

wij zijn beslist het enige dier dat bewuste keuzes maakt die

that are bad for our survival as a species."

slecht zijn voor onze overleving als soort.

Can we hold it together?

Kunnen we het bij elkaar houden?

It's important to remember that we all evolved in Africa.

Het is belangrijk te herinneren dat we allen geëvolueerd zijn in Afrika.

We all have an African origin.

We allen hebben een Afrikaanse oorsprong.

We have a common past and we share a common future.

We hebben een gemeenschappelijk verleden en delen een gemeenschappelijke toekomst.

Evolutionarily speaking, we're just a blip.

In evolutionair opzicht zijn we niet meer dan een vonkje.

We're sitting on the edge of a precipice,

We zitten op de rand van een afgrond,

and we have the tools and the technology at our hands

en we beschikken over het gereedschap en de technologie

to communicate what needs to be done

om te communiceren wat gedaan moet worden

to hold it together today.

om nu alles bij elkaar te houden.

We could tell every single human being out there, if we really wanted to.

We zouden het ieder menselijk wezen in de wereld kunnen vertellen als we dat echt wilden.

But will we do that, or will we just let nature take its course?

Maar zullen we dat doen, of laten we de natuur gewoon zijn gang gaan?

Well, to end on a very positive note,

Wel, om op een zeer positieve manier te eindigen:

I think evolutionarily speaking,

Ik denk dat in evolutionair opzicht,

this is probably a fairly good thing, in the end.

dit waarschijnlijk toch het beste is.

I'll leave it at that, thank you very much.

Hier laat ik het bij, dank u zeer.

(Applause)

(Applaus)