The history of human emotions | Tiffany Watt Smith

Vertaald door: Claudette Sherlock Nagekeken door: Axel Saffran

I would like to begin with a little experiment.

Laten we beginnen met een klein experiment.

In a moment, I'm going to ask if you would close your eyes

Ik ga jullie vragen je ogen te sluiten

and see if you can work out

om te zien of je kunt nagaan

what emotions you're feeling right now.

welke emoties je op dit moment voelt.

Now, you're not going to tell anyone or anything.

Niet om erover te praten of zo.

The idea is to see how easy or perhaps hard you find it

Het idee is om te zien hoe makkelijk of misschien moeilijk je het vindt

to pinpoint exactly what you're feeling.

om erachter te komen wat je precies voelt.

And I thought I'd give you 10 seconds to do this.

Ik geef jullie 10 seconden.

OK?

Oké?

Right, let's start.

Begin maar.

Oké, jullie kunnen nu ophouden.

OK, that's it, time's up.

How did it go?

Hoe ging het?

You were probably feeling a little bit under pressure,

Je voelde je waarschijnlijk een beetje gespannen,

maybe suspicious of the person next to you.

wellicht wat wantrouwig naar je buren.

Did they definitely have their eyes closed?

Hadden zij wel echt hun ogen dicht?

Perhaps you felt some strange, distant worry

Misschien maakte je je wat zorgen

about that email you sent this morning

over de email die je vanochtend verstuurde

or excitement about something you've got planned for this evening.

of voelde opwinding over je plannen voor vanavond.

Maybe you felt that exhilaration that comes when we get together

Of misschien de opgewondenheid die je voelt als je samen bent

in big groups of people like this;

met een grote groep mensen;

the Welsh called it "hwyl,"

de mensen uit Wales noemen dit 'hwyl',

from the word for boat sails.

van het woord zeilen.

Or maybe you felt all of these things.

Of misschien voelde je dit allemaal tegelijkertijd.

There are some emotions which wash the world in a single color,

Sommige emoties zijn eenduidig,

like the terror felt as a car skids.

zoals paniek bij het slippen van een auto.

But more often, our emotions crowd and jostle together

Maar vaak overlappen onze emoties elkaar

until it is actually quite hard to tell them apart.

zodanig dat het moeilijk is ze uit elkaar te houden.

Some slide past so quickly you'd hardly even notice them,

Sommige emoties slippen zo snel voorbij dat je ze nauwelijks opmerkt,

like the nostalgia that will make you reach out

zoals de nostalgie die jou je arm doet uitstrekken

to grab a familiar brand in the supermarket.

om een vertrouwd merk te pakken in de supermarkt.

And then there are others that we hurry away from,

En andere emoties waar we voor weg lopen,

fearing that they'll burst on us,

uit angst dat ze ons laten barsten,

like the jealousy that causes you to search a loved one's pockets.

zoals jaloezie waardoor je de zakken van je geliefde gaat doorzoeken.

And of course, there are some emotions which are so peculiar,

En dan zijn er emoties die zo vreemd zijn,

you might not even know what to call them.

dat je er geen naam voor weet.

Perhaps sitting there, you had a little tingle of a desire

Misschien voelde je een licht verlangen

for an emotion one eminent French sociologist called "ilinx,"

naar een emotie die een eminente Franse socioloog "ilinx" noemt,

the delirium that comes with minor acts of chaos.

de verwarring die je voelt bij momenten van lichte chaos.

For example, if you stood up right now and emptied the contents of your bag

Bijvoorbeeld, als je nu zou opstaan

en de inhoud van je tas op de vloer zou gooien.

all over the floor.

Perhaps you experienced one of those odd, untranslatable emotions

Misschien voelde je een van die vreemde, niet uit te drukken emoties

for which there's no obvious English equivalent.

waar geen duidelijk Engels woord voor is.

You might have felt the feeling the Dutch called "gezelligheid,"

Of misschien voelde je de emotie wat in Nederland "gezelligheid" heet:

being cozy and warm inside with friends when it's cold and damp outside.

knus en warm met vrienden binnen zitten als het buiten koud en nat is.

Maybe if you were really lucky,

Of misschien had je geluk,

you felt this:

en voelde je dit:

"basorexia,"

"basorexia,"

a sudden urge to kiss someone.

een plotselinge drang om iemand te zoenen.

(Laughter)

(Gelach)

We live in an age

We leven in een tijdperk

when knowledge of emotions is an extremely important commodity,

waarin kennis van emoties belangrijk is,

where emotions are used to explain many things,

waarin emoties worden gebruikt om veel dingen mee te verklaren,

worden uitgebuit door politici,

exploited by our politicians,

en gemanipuleerd door algoritmen.

manipulated by algorithms.

Emotional intelligence, which is the skill of being able to recognize and name

Emotionele intelligentie is de vaardigheid om onze eigen emoties

your own emotions and those of other people,

en die van anderen te duiden, en wordt zo gewaardeerd

is considered so important, that this is taught in our schools and businesses

dat het aan universiteiten en in bedrijven onderwezen wordt

and encouraged by our health services.

en wordt gepromoot in de gezondheidszorg.

But despite all of this,

Desalniettemin,

I sometimes wonder

vraag ik me soms af

if the way we think about emotions is becoming impoverished.

of onze wijze van denken over emoties niet aan het aftakelen is.

Sometimes, we're not even that clear what an emotion even is.

Soms weten we niet eens zeker wat een emotie precies is.

You've probably heard the theory

Jullie kennen waarschijnlijk de theorie

that our entire emotional lives can be boiled down

dat ons hele emotionele leven neerkomt

to a handful of basic emotions.

op slechts enkele basis-emoties.

This idea is actually about 2,000 years old,

Dit idee is al 2000 jaar oud,

but in our own time,

maar tegenwoordig

some evolutionary psychologists have suggested that these six emotions --

beweren sommige evolutiepsychologen dat deze zes emoties --

happiness, sadness, fear, disgust, anger, surprise --

geluk, verdriet, angst, afschuw, woede, verwondering --

are expressed by everyone across the globe in exactly the same way,

overal ter wereld door iedereen op dezelfde manier uitgedrukt worden,

and therefore represent the building blocks

en dat ze daarom de bouwstenen vormen

of our entire emotional lives.

van ons hele emotionele leven.

Well, if you look at an emotion like this,

Nu, als je naar een emotie als deze kijkt,

then it looks like a simple reflex:

lijkt het op een simpele reflex:

it's triggered by an external predicament,

het wordt gewekt door gevaar van buiten

it's hardwired,

het is instinctief,

it's there to protect us from harm.

we voelen het om ons tegen gevaar te beschermen.

So you see a bear, your heart rate quickens,

Je ziet een beer, je hartslag neemt toe,

your pupils dilate, you feel frightened, you run very, very fast.

je pupillen worden groter, je bent bang, je rent heel hard weg.

The problem with this picture is,

Het probleem met dat beeld

it doesn't entirely capture what an emotion is.

is dat het niet helemaal laat zien wat een emotie is.

Of course, the physiology is extremely important,

Natuurlijk is fysiologie belangrijk,

but it's not the only reason why we feel the way we do

maar het is niet de enige reden waarom we ons

op zo'n moment zo voelen.

at any given moment.

Stel dat ik jullie zou vertellen dat in de 12de eeuw,

What if I was to tell you that in the 12th century,

sommige troubadours gapen niet zagen

some troubadours didn't see yawning

as caused by tiredness or boredom like we do today,

als een gevolg van moeheid of verveling, zoals wij tegenwoordig,

but thought it a symbol of the deepest love?

maar als een symbool van diepe liefde?

Or that in that same period, brave men -- knights --

Of dat in diezelfde periode, dappere mannen -- ridders --

commonly fainted out of dismay?

vaak flauwvielen uit wanhoop?

What if I was to tell you

Stel dat ik jullie zou vertellen

that some early Christians who lived in the desert

dat de eerste Christenen die in de woestijn woonden

believed that flying demons who mainly came out at lunchtime

geloofden dat vliegende demonen die vooral tijdens de lunch verschenen

could infect them with an emotion they called "accidie,"

hen konden besmetten met een emotie die ze 'accidie' noemden,

een soort lethargie die soms zo intens was

a kind of lethargy that was sometimes so intense

it could even kill them?

dat het hen zelfs kon doden?

Or that boredom, as we know and love it today,

Of dat verveling, zoals wij dat nu noemen en koesteren,

was first really only felt by the Victorians,

voor het eerst werd gevoeld tijdens de Victoriaanse periode,

in response to new ideas about leisure time and self-improvement?

in reactie op nieuwe ideeën over vrije tijd en zelfontwikkeling?

What if we were to think again

Stel dat we opnieuw nadenken

about those odd, untranslatable words for emotions

over die vreemde, onvertaalbare woorden voor emoties

and wonder whether some cultures might feel an emotion more intensely

en ons zouden afvragen of sommige culturen bepaalde emoties sterker ervaren

just because they've bothered to name and talk about it,

alleen maar omdat ze de moeite namen ze te benoemen en erover te praten,

like the Russian "toska,"

zoals het Russische woord 'toska',

a feeling of maddening dissatisfaction

een gevoel van gekmakende ontevredenheid

dat naar zeggen van verre komt aanwaaien.

said to blow in from the great plains.

The most recent developments in cognitive science show

De meest recente ontwikkelingen in cognitief onderzoek laten zien

that emotions are not simple reflexes,

dat emoties geen simpele reflexen zijn,

but immensely complex, elastic systems

maar zeer complexe, elastische systemen

that respond both to the biologies that we've inherited

die reageren op biologische aspecten die we geërfd hebben

and to the cultures that we live in now.

en op de cultuur waarin we nu leven.

They are cognitive phenomena.

Het zijn cognitieve verschijnselen.

They're shaped not just by our bodies, but by our thoughts,

Ze worden niet enkel door ons lichaam gevormd,

maar door onze gedachten, ideeën en taal.

our concepts, our language.

The neuroscientist Lisa Feldman Barrett has become very interested

De neuroloog Lisa Feldman Barrett raakte erg geïnteresseerd

in this dynamic relationship between words and emotions.

in die dynamische relatie tussen woorden en emoties.

She argues that when we learn a new word for an emotion,

Ze zegt dat als we een nieuw woord voor een emotie leren,

new feelings are sure to follow.

dat er dan ook nieuwe gevoelens op volgen.

As a historian, I've long suspected that as language changes,

Als historicus vermoedde ik al lang dat zodra taal verandert,

our emotions do, too.

onze emoties ook veranderen.

When we look to the past, it's easy to see that emotions have changed,

Als we naar het verleden kijken zien we dat emoties zijn veranderd,

sometimes very dramatically,

soms zelfs zeer dramatisch,

in response to new cultural expectations and religious beliefs,

in reactie op culturele waarden en religie,

new ideas about gender, ethnicity and age,

nieuwe ideeën over geslacht, ras en leeftijd,

even in response to new political and economic ideologies.

zelfs in reactie op nieuwe politieke en economische ideologieën.

There is a historicity to emotions

Er zit een historische waarde aan emoties

that we are only recently starting to understand.

die we nu pas beginnen te begrijpen.

So I agree absolutely that it does us good to learn new words for emotions,

Dus ik ben het ermee eens dat het goed is om nieuwe woorden voor emoties te leren,

but I think we need to go further.

maar ik denk dat we verder moeten gaan. .

I think to be truly emotionally intelligent,

Om echt emotioneel intelligent te zijn,

we need to understand where those words have come from,

moeten we begrijpen waar die woorden vandaan komen,

and what ideas about how we ought to live and behave

en welke ideeën over hoe we moeten leven en ons gedragen

they are smuggling along with them.

erin verweven zijn.

Let me tell you a story.

Ik zal jullie een verhaal vertellen.

It begins in a garret in the late 17th century,

Het begint in een zolderkamertje eind 17de eeuw,

in the Swiss university town of Basel.

in Basel in Zwitserland.

Inside, there's a dedicated student living some 60 miles away from home.

Daar woont een ijverig student ver weg van zijn ouderlijk huis.

He stops turning up to his lectures,

Hij gaat niet meer naar colleges,

and his friends come to visit and they find him dejected and feverish,

en zijn vrienden die hem opzoeken treffen hem mismoedig en koortsig aan

having heart palpitations,

met hartkloppingen,

strange sores breaking out on his body.

en rare zweren die zijn lichaam bedekken.

Doctors are called,

Artsen worden geroepen en zij vinden het zo ernstig

and they think it's so serious that prayers are said for him

dat er voor hem wordt gebeden in de plaatselijke kerk.

in the local church.

And it's only when they're preparing to return this young man home

Pas als ze hem klaar maken om huiswaarts te keren

so that he can die,

zodat hij kan sterven,

zien ze wat er aan de hand is,

that they realize what's going on,

because once they lift him onto the stretcher,

want zodra ze hem op de brancard leggen,

his breathing becomes less labored.

wordt zijn ademhaling rustiger.

And by the time he's got to the gates of his hometown,

En zodra hij in zijn stad aankomt,

he's almost entirely recovered.

is hij bijna helemaal hersteld.

And that's when they realize

Pas dan beseffen ze

that he's been suffering from a very powerful form of homesickness.

dat hij leed aan een ernstige vorm van heimwee.

It's so powerful, that it might have killed him.

Zo ernstig dat het bijna fataal was geweest.

Well, in 1688, a young doctor, Johannes Hofer,

In 1688 hoorde Johannes Hofer, een jonge dokter,

heard of this case and others like it

over dit en soortgelijke gevallen

and christened the illness "nostalgia."

en noemde de ziekte 'nostalgie'.

The diagnosis quickly caught on in medical circles around Europe.

Al snel raakte de diagnose in zwang in medische kringen binnen Europa.

The English actually thought they were probably immune

De Engelsen dachten dat ze er immuun voor waren

because of all the travel they did in the empire and so on.

door alle reizen door hun rijk.

But soon there were cases cropping up in Britain, too.

Maar al gauw kwamen er ook gevallen in Engeland.

The last person to die from nostalgia

Het laatste geval van iemand die dood ging aan nostalgie

was an American soldier fighting during the First World War in France.

was een Amerikaans soldaat tijdens WWI in Frankrijk.

How is it possible that you could die from nostalgia

Hoe is het mogelijk dat je 100 jaar geleden

less than a hundred years ago?

aan nostalgie kon overlijden?

But today, not only does the word mean something different --

Tegenwoordig heeft het woord niet alleen een andere betekenis --

a sickening for a lost time rather than a lost place --

een verlangen naar een voorbije tijd en niet naar een bepaalde plek --

but homesickness itself is seen as less serious,

maar heimwee wordt ook als minder ernstig ervaren,

sort of downgraded from something you could die from

in rang verlaagd van iets fataals

naar iets dat hooguit je kind parten kan spelen

to something you're mainly worried your kid might be suffering from

bij een logeerpartij.

at a sleepover.

This change seems to have happened in the early 20th century.

Deze verandering vond schijnbaar plaats in de vroege 20ste eeuw.

But why?

Maar waarom?

Was it the invention of telephones or the expansion of the railways?

Door de uitvinding van de telefoon of de uitbreiding van het spoornetwerk?

Was it perhaps the coming of modernity,

Of kwam het door de moderne tijd,

with its celebration of restlessness and travel and progress

met het verheerlijken van rusteloosheid en reizen en vooruitgang

that made sickening for the familiar

wat heimwee naar het bekende

seem rather unambitious?

als kleingeestig deed lijken?

You and I inherit that massive transformation in values,

Wij erven allemaal deze enorme verandering van waarden,

and it's one reason why we might not feel homesickness today

en daarom voelen we tegenwoordig heimwee misschien niet meer

as acutely as we used to.

zo sterk als vroeger.

Het is belangrijk te begrijpen

It's important to understand

dat deze grote historische veranderingen onze emoties beïnvloeden,

that these large historical changes influence our emotions

partly because they affect how we feel about how we feel.

deels omdat ze beïnvloeden hoe we ons voelen over onze gevoelens.

Today, we celebrate happiness.

Tegenwoordig wordt geluk verheerlijkt.

Happiness is supposed to make us better workers

Je gelukkig voelen zou ons beter maken in ons werk, als partner en als ouder;

and parents and partners;

it's supposed to make us live longer.

het zou onze levensduur verlengen.

In the 16th century,

In de 16de eeuw

sadness was thought to do most of those things.

was het juist somberheid die tot dit alles zou bijdragen.

It's even possible to read self-help books from that period

Je kunt er zelfs zelfhulpboeken uit die tijd op nalezen

waarin somberheid bij lezers wordt aangemoedigd

which try to encourage sadness in readers

by giving them lists of reasons to be disappointed.

door hen lijsten te geven met redenen om teleurgesteld te zijn.

(Laughter)

(Gelach)

These self-help authors thought you could cultivate sadness as a skill,

De auteurs van deze boeken dachten dat je somberheid kon oefenen,

since being expert in it would make you more resilient

want als je er ervaren in werd, raakte je beter bestand tegen

when something bad did happen to you, as invariably it would.

tegenslagen in je leven die onherroepelijk zouden gebeuren.

I think we could learn from this today.

Ik denk dat we hier van kunnen leren.

Feel sad today, and you might feel impatient, even a little ashamed.

Als je je tegenwoordig somber voelt, voel je je ongeduldig of zelfs beschaamd.

Feel sad in the 16th century, and you might feel a little bit smug.

In de 16de eeuw voelde je je dan wellicht enigszins zelfvoldaan.

Of course, our emotions don't just change across time,

Natuurlijk verschillen onze emoties niet alleen door de tijd heen,

they also change from place to place.

ze verschillen ook van plaats tot plaats.

The Baining people of Papua New Guinea speak of "awumbuk,"

Het Baining-volk in Papua New Guinea spreken van 'awumbuk',

een gevoel van lethargie dat opkomt wanneer een gast eindelijk vertrekt.

a feeling of lethargy that descends when a houseguest finally leaves.

(Laughter)

(Gelach)

Now, you or I might feel relief,

Jij en ik zouden wellicht opluchting voelen,

but in Baining culture,

maar in de Baining-cultuur

departing guests are thought to shed a sort of heaviness

denkt men dat vertrekkende gasten een soort zwaarte afschudden

so they can travel more easily,

zodat ze makkelijker kunnen reizen,

and this heaviness infects the air and causes this awumbuk.

en deze zwaarte besmet de lucht en veroorzaakt die awumbuk.

And so what they do is leave a bowl of water out overnight

Ze zetten daarom 's nachts een kom met water neer

om die lucht op te nemen,

to absorb this air,

and then very early the next morning, they wake up and have a ceremony

en vroeg in de volgende ochtend hebben ze een ceremonie

and throw the water away.

waarbij ze het water weggooien.

Now, here's a good example

Dit is een goed voorbeeld

of spiritual practices and geographical realities combining

van hoe een spirituele gewoonte en een geografische realiteit

samen een bepaalde emotie oproepen

to bring a distinct emotion into life

and make it disappear again.

en vervolgens weer laten verdwijnen.

One of my favorite emotions is a Japanese word, "amae."

Een van mijn favoriete emoties is een Japans woord: 'amae'.

Amae is a very common word in Japan,

Amae is een heel gewoon woord in Japan,

but it is actually quite hard to translate.

maar het is moeilijk te vertalen.

It means something like the pleasure that you get

Het betekent ongeveer het genoegen wat je voelt

when you're able to temporarily hand over responsibility for your life

wanneer je tijdelijk de verantwoordelijkheid voor je leven

aan een ander kunt afstaan.

to someone else.

(Laughter)

(Gelach)

Now, anthropologists suggest

Anthropologen denken

that one reason why this word might have been named and celebrated

dat dit woord wellicht juist in Japan werd bedacht en in ere gehouden,

in Japan

is because of that country's traditionally collectivist culture,

vanwege de traditie van collectiviteit in de cultuur van het land,

whereas the feeling of dependency

terwijl het gevoel van afhankelijkheid

may be more fraught amongst English speakers,

meer beladen is voor Angelsaksen,

who have learned to value self-sufficiency and individualism.

die onafhankelijkheid en individualisme juist waarderen.

This might be a little simplistic,

Misschien klinkt dit wat simplistisch,

but it is tantalizing.

maar het is verlokkelijk.

What might our emotional languages tell us not just about what we feel,

Misschien zeggen de woorden voor emoties niet alleen iets over wat we voelen,

but about what we value most?

maar ook iets over onze waarden?

Most people who tell us to pay attention to our well-being

De meeste mensen die zeggen dat je voor je welzijn moet zorgen

talk of the importance of naming our emotions.

vinden het belangrijk onze emoties te benoemen.

But these names aren't neutral labels.

Maar die namen zijn niet neutraal.

They are freighted with our culture's values and expectations,

Ze zijn beladen met de waarden en verwachtingen van onze cultuur,

and they transmit ideas about who we think we are.

en ze geven ideeën door over wie we denken dat we zijn.

Learning new and unusual words for emotions will help attune us

Nieuwe en ongewone woorden leren voor emoties, helpt ons af te stemmen

to the more finely grained aspects of our inner lives.

op de meer verfijnde aspecten van ons innerlijk leven.

But more than this, I think these words are worth caring about,

Bovendien denk ik dat we deze woorden moeten koesteren,

because they remind us how powerful the connection is

omdat ze ons eraan herinneren hoe sterk het verband is

between what we think

tussen wat we denken

and how we end up feeling.

en hoe we ons vervolgens voelen.

True emotional intelligence requires that we understand

Echte emotionele intelligentie vereist dat we begrijpen

the social, the political, the cultural forces

hoe sociale, politieke en culturele invloeden

that have shaped what we've come to believe about our emotions

onze ideeën over onze emoties hebben gevormd

and understand how happiness or hatred or love or anger

en hoe geluk of haat of liefde of woede

might still be changing now.

misschien nog steeds kunnen veranderen.

Because if we want to measure our emotions

Want als we onze emoties willen meten

and teach them in our schools

en willen onderwijzen op scholen

and listen as our politicians tell us how important they are,

en willen luisteren naar politici die zeggen hoe belangrijk ze zijn,

then it is a good idea that we understand

dan is het goed om te begrijpen

where the assumptions we have about them

waar onze aannames erover

have come from,

vandaan komen,

and whether they still truly speak to us now.

en of ze nog steeds gelden.

I want to end with an emotion I often feel

Ik sluit af met een emotie die ik vaak voel

when I'm working as a historian.

tijdens mijn werk als historicus.

It's a French word, "dépaysement."

Het is een Frans woord: 'dépaysement'.

It evokes the giddy disorientation that you feel in an unfamiliar place.

Het is het gevoel van verdwaald zijn dat je voelt in een vreemde plek.

One of my favorite parts of being a historian

Een favoriet aspect van historicus zijn

is when something I've completely taken for granted,

is wanneer iets wat ik voor lief nam,

some very familiar part of my life,

een heel gewoon deel van mijn leven,

is suddenly made strange again.

me plotseling weer vreemd voorkomt.

Dépaysement is unsettling,

Dépaysement zet alles op losse schroeven,

but it's exciting, too.

maar het is ook boeiend.

And I hope you might be having just a little glimpse of it right now.

En ik hoop dat jullie dit nu ook een beetje ervaren.

Thank you.

Dank je wel.

(Applause)

(Applaus)