Robert Neuwirth: The power of the informal economy

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Vertaald door: Rik Delaet Nagekeken door: Els De Keyser

In System D, this

In 'Systeem D' is dit

is a store,

een winkel.

and what I mean by that is that this is a photograph

Ik nam deze foto

I took in Makoko, shantytown in Lagos, Nigeria.

in Makoko, een sloppenwijk in Lagos, Nigeria.

It's built over the lagoon, and there are no streets

Het is gebouwd over de lagune. Er zijn geen straten

where there can be stores to shop,

met winkels om te winkelen.

and so the store comes to you.

Dus komt de winkel naar je toe.

And in the same community,

In deze gemeenschap

this is business synergy.

spelen al die bedrijfjes op elkaar in.

This is the boat that that lady was paddling around in,

Dit is de boot waar die dame in rondpeddelde.

and this artisan makes the boat and the paddles

Deze ambachtsman maakt de boot en de peddels

and sells directly

en verkoopt ze rechtstreeks

to the people who need the boat and the paddles.

aan de mensen die de boot en de peddels nodig hebben.

And this is a global business.

Dit is een wereldwijde business.

Ogandiro smokes fish in Makoko in Lagos,

Ogandiro rookt vis in Makoko in Lagos.

and I asked her, "Where does the fish come from?"

Ik vroeg haar: "Waar komt de vis vandaan?"

And I thought she'd say, "Oh, you know,

Ik verwachtte: "Ach, weet je,

up the lagoon somewhere, or maybe across Africa,"

ergens uit de lagune of misschien wel uit heel Afrika."

but you'll be happy to know she said

Maar nee,

it came from here, it comes from the North Sea.

hij kwam uit de Noordzee.

It's caught here, frozen, shipped down to Lagos,

Werd hier gevangen, ingevroren, verscheept naar Lagos,

smoked, and sold for a tiny increment of profit

gerookt en verkocht met een kleine winstmarge

on the streets of Lagos.

in de straten van Lagos.

And this is a business incubator.

Dit is een bedrijfsincubator.

This is Olusosun dump, the largest garbage dump in Lagos,

Dit is het Olusosun-stort, de grootste vuilnisbelt in Lagos.

and 2,000 people work here, and I found this out

Hier werken 2000 mensen.

from this fellow, Andrew Saboru.

Ik kwam er Andrew Saboru tegen.

Andrew spent 16 years scavenging materials on the dump,

Andrew verzamelde 16 jaar lang materialen op de stortplaats,

earned enough money to turn himself into a contract scaler,

verdiende genoeg geld om een 'contractweger' te worden.

which meant he carried a scale and went around and

Dat betekende dat hij met een weegschaal

weighed all the materials that people had scavenged

alle materialen woog die mensen

from the dump. Now he's a scrap dealer.

op het stort verzamelden. Nu is hij schroothandelaar.

That's his little depot behind him,

Achter hem zie je zijn kleine depot.

and he earns twice the Nigerian minimum wage.

Hij verdient nu tweemaal het Nigeriaanse minimumloon.

This is a shopping mall.

Dit is een winkelcentrum.

This is Oshodi Market in Lagos.

De Oshodimarkt in Lagos.

Jorge Luis Borges had a story called "The Aleph,"

Een verhaal van Jorge Luis Borges heette 'De Aleph'.

and the Aleph is a point in the world

De Aleph is een punt in de wereld

where absolutely everything exists,

waar absoluut alles bestaat.

and for me, this image is a point in the world

Voor mij is dit beeld een punt in de wereld

where absolutely everything exists.

waar absoluut alles bestaat.

So, what am I talking about when I talk about System D?

Wat bedoel ik met Systeem D?

It's traditionally called the informal economy,

Zo wordt traditioneel de informele economie,

the underground economy, the black market.

de ondergrondse economie, de zwarte markt genoemd.

I don't conceive of it that way.

Zo zie ik het niet.

I think it's really important to understand that something like

Ik denk dat het echt belangrijk is te begrijpen dat iets als dit

this is totally open. It's right there for you to find.

helemaal open is. Iedereen kan er naartoe.

All of this is happening openly, and aboveboard.

Alles gebeurt er openlijk en eerlijk.

There's nothing underground about it.

Er is niets ondergronds aan.

It's our prejudgment that it's underground.

Het is ons vooroordeel dat het ondergronds is.

I've pirated the term System D from the former French colonies.

Ik heb de term Systeem D van de voormalige Franse koloniën overgenomen.

There's a word in French that is débrouillardise,

Het Franse woord 'débrouillardise'

that means to be self-reliant,

betekent zelfredzaamheid.

and the former French colonies have turned that into

In de voormalige Franse koloniën

System D for the economy of self-reliance,

werd dat Systeem D voor de economie van zelfredzaamheid,

or the DIY economy.

of de Doe-Het-Zelf-economie.

But governments hate the DIY economy,

Maar regeringen houden niet van de Doe-Het-Zelf-economie.

and that's why -- I took this picture in 2007,

Ik nam deze foto in 2007

and this is the same market in 2009 --

en dit is dezelfde markt in 2009.

and I think, when the organizers of this conference

Toen de organisatoren van deze conferentie

were talking about radical openness,

spraken over radicale openheid,

they didn't mean that the streets should be open

denk ik niet dat ze bedoelden dat de straten moesten worden ontruimd

and the people should be gone.

en dat de mensen moesten weggaan.

I think what we have is a pickle problem.

Dit is een 'komkommerprobleem'.

I had a friend who worked at a pickle factory,

Een vriend werkte ooit in een bedrijf waar ze augurken inmaakten.

and the cucumbers would come flying down

De komkommers kwamen binnen op

this conveyer belt, and his job was to pick off the ones

een lopende band en zijn baan bestond erin

that didn't look so good and throw them in the bin

om de minder mooie eruit te halen en ze in een vat

labeled "relish" where they'd be crushed and mixed

met het label 'saus' te gooien. Daar werden ze geplet en vermengd

with vinegar and used for other kinds of profit.

met azijn om er iets anders van te maken.

This is the pickle economy.

Dit is de 'komkommereconomie'.

We're all focusing on — this is a statistic from

We zijn allemaal gericht op — dit is een statistiek

earlier this month in the Financial Times —

eerder deze maand in de Financial Times —

we're all focusing on the luxury economy.

op de economie van luxe.

It's worth 1.5 trillion dollars every year, and that's

Het gaat om 1.500 miljard dollar per jaar.

a vast amount of money, right?

Da's veel geld, toch?

That's three times the Gross Domestic Product of Switzerland.

Drie keer het bnp van Zwitserland.

So it's vast. But it should come with an asterisk,

Het is dus enorm. Maar er zit een angeltje in.

and the asterisk is that it excludes two thirds of the workers

Dat angeltje is dat het tweederde van de werknemers van de wereld uitsluit.

of the world.

Dat angeltje is dat het tweederde van de werknemers van de wereld uitsluit.

1.8 billion people around the world work

1,8 miljard mensen op de wereld werken

in the economy that is unregulated and informal.

in een niet-gereglementeerde en informele economie.

That's a huge number, and what does that mean?

Dat is een enorm aantal en wat houdt dat in?

Well, it means if it were united in a single political system,

Het betekent dat als ze in één en hetzelfde politieke systeem waren verenigd

one country, call it

in één land -- noem het bijvoorbeeld

"The United Street Sellers Republic," the U.S.S.R.,

'De Republiek der Verenigde Straatventers', de R.V.S.,

or "Bazaaristan,"

of 'Bazaristan' --

it would be worth 10 trillion dollars every year,

het 10.000 miljard dollar per jaar zou vertegenwoordigen.

and that would make it the second largest economy

Het zou de tweede grootste economie

in the world, after the United States.

ter wereld zijn na de Verenigde Staten.

And given that projections are that the bulk

Gezien de prognoses dat het grootste deel

of economic growth over the next 15 years will come

van de economische groei in de komende vijftien jaar zal komen

from emerging economies in the developing world,

van de opkomende economieën in de ontwikkelingswereld,

it could easily overtake the United States

kan het gemakkelijk de Verenigde Staten inhalen

and become the largest economy in the world.

en de grootste economie ter wereld worden.

So the implications of that are vast, because it means

De gevolgen zijn enorm omdat het betekent

that this is where employment is — 1.8 billion people —

dat dit is waar de werkgelegenheid is — 1,8 miljard mensen —

and this is where we can create a more egalitarian world,

en waar we een meer egalitaire wereld kunnen maken

because people are actually able to earn money and live

omdat mensen er geld kunnen verdienen,

and thrive, as Andrew Saboru did.

leven en gedijen, net als Andrew Saboru.

Big businesses have recognized this,

Grote bedrijven hebben dat ingezien.

and what's fascinating about this slide,

Het fascinerende aan deze dia

it's not that the guys can carry boxes on their heads

is niet dat deze jongens pakken op hun hoofd kunnen dragen

and run around without dropping them off.

en rennen zonder ze te laten vallen.

it's that the Gala sausage roll is a product that's made

Het Gala-worstenbroodje wordt gemaakt

by a global company called UAC foods

door een mondiaal voedingsmiddelenbedrijf UAC-foods.

that's active throughout Africa and the Middle East,

Het is actief in heel Afrika en het Midden-Oosten,

but the Gala sausage roll is not sold in stores.

maar het Gala-worstenbroodje wordt niet verkocht in winkels.

UAC foods has recognized that it won't sell if it's in stores.

UAC-foods kreeg door dat het in de winkels niet verkocht raakte.

It's only sold by a phalanx of street hawkers

Het wordt alleen verkocht door een leger van straatventers

who run around the streets of Lagos at bus stations

in de straten van Lagos aan bushaltes

and in traffic jams and sell it as a snack,

en in files. Het wordt verkocht als snelle hap.

and it's been sold that way for 40 years.

En dat al 40 jaar.

It's a business plan for a corporation.

Het is een businessplan voor een bedrijf.

And it's not just in Africa.

Niet alleen in Afrika.

Here's Mr. Clean looking amorously at all the other

Hier kijkt Mr. Proper verliefd naar de andere

Procter & Gamble products,

Procter & Gamble-producten.

and Procter & Gamble, you know,

Volgens de statistieken is Wal-Mart

the statistic always cited is that Wal-Mart

de grootste klant van Procter & Gamble.

is their largest customer, and it's true, as one store,

Het is waar,

Wal-Mart buys 15 percent, thus 15 percent

Wal-Mart koopt 15 procent.

of Procter & Gamble's business is with Wal-Mart,

15 procent van Procter & Gambles zakencijfer is Wal-Mart.

but their largest market segment is something that they call

Maar hun grootste marktsegment is iets

"high frequency stores," which is all these tiny kiosks

dat ze 'hoge-frequentiewinkels' noemen. Dat zijn de kleine stalletjes

and the lady in the canoe and all these other businesses

en de dame in de kano en die andere bedrijfjes

that exist in System D, the informal economy,

van Systeem D, de informele economie.

and Procter & Gamble makes 20 percent of its money

Procter & Gamble verdient 20 procent van zijn geld

from that market segment,

in dat marktsegment

and it's the only market segment that's growing.

en het is het enige segment dat groeit.

So Procter & Gamble says, "We don't care whether a store

Dus zegt Procter & Gamble: "Het kan ons niet schelen of een winkel

is incorporated or registered or anything like that.

is ingeschreven of iets dergelijks.

We want our products in that store."

We willen er onze producten verkopen."

And then there's mobile phones.

Dan heb je nog de mobiele telefoons.

This is an ad for MTN,

Dit is een advertentie voor MTN,

which is a South African multinational

een Zuid-Afrikaanse multinational,

active in about 25 countries,

actief in ongeveer 25 landen.

and when they came into Nigeria —

Nigeria is het grootste land in Afrika.

Nigeria is the big dog in Africa.

Nigeria is Afrika's zwaargewicht.

One in seven Africans is a Nigerian,

Eén op de zeven Afrikanen is een Nigeriaan,

and so everyone wants in to the mobile phone market

en dus wil iedereen een deel van de mobiele-telefoonmarkt in Nigeria.

in Nigeria. And when MTN came in, they wanted

Toen MTN begon, wilden ze

to sell the mobile service like I get in the United States

mobiele diensten op dezelfde manier verkopen als in de Verenigde Staten

or like people get here in the U.K. or in Europe --

of zoals hier in het Verenigd Koninkrijk of in Europa --

expensive monthly plans, you get a phone,

dure maandelijkse plannen, je krijgt een telefoon,

you pay overages,

je betaalt extra's

you're killed with fees --

en allerlei vergoedingen --

and their plan crashed and burned.

en hun plan ging de mist in.

And they went back to the drawing board, and they retooled,

Ze gingen het op een andere manier aanpakken:

and they came up with another plan:

Ze gingen het op een andere manier aanpakken:

We don't sell you the phone,

Wij verkopen je geen telefoon

we don't sell you the monthly plan.

of geen maandelijks betalingsplan.

We only sell you airtime.

Wij verkopen alleen belminuten.

And where's the airtime sold?

En waar?

It's sold at umbrella stands all over the streets,

In paraplustalletjes op straat,

where people are unregistered, unlicensed,

door mensen die niet zijn geregistreerd, zonder vergunning.

but MTN makes most of its profits,

MTN maakt het grootste deel van haar winst,

perhaps 90 percent of its profits,

misschien wel 90 procent,

from selling through System D, the informal economy.

via Systeem D, de informele economie.

And where do the phones come from?

Waar komen de telefoons vandaan?

Well, they come from here. This is in Guangzhou, China,

Van hier. Dit is in Guangzhou in China.

and if you go upstairs in this rather sleepy looking

Op de bovenverdieping van deze nogal slaperig uitziende

electronics mall, you find the Guangzhou Dashatou

elektronicawinkel is het Guangzhou Dashatou

second-hand trade center,

tweedehands handelscentrum.

and if you go in there, you follow the guys with the muscles

Waar gaan die gespierde kerels

who are carrying the boxes, and where are they going?

met die dozen naartoe?

They're going to Eddy in Lagos.

Naar Eddy in Lagos.

Now, most of the phones there are not second-hand at all.

De meeste van die telefoons zijn helemaal niet tweedehands.

The name is a misnomer.

Die naam is slecht gekozen.

Most of them are pirated. They have the name brand

De meeste zijn geplagieerd. Zij dragen de merknaam,

on them, but they're not manufactured by the name brand.

maar ze zijn niet vervaardigd door dat merk.

Now, are there downsides to that?

Wat zijn de nadelen?

Well, I guess. You know, China has no —

Je weet waarschijnlijk dat China geen —

(Laughter) — no intellectual property, right?

(Gelach) — geen intellectueel eigendomsrecht kent?

Versace without the vowels.

Versace zonder de klinkers.

Zhuomani instead of Armani.

Zhuomani in plaats van Armani.

S. Guuuci, and -- (Laughter) (Applause)

S. Guuuci, en -- (gelach) (Applaus)

All around the world this is how products

Over de hele wereld

are being distributed, so, for instance,

worden deze producten verdeeld.

in one street market on Rua 25 de Março

Op een straatmarkt op Rua 25 de Março

in São Paulo, Brazil,

in São Paulo, Brazilië

you can buy fake designer glasses.

kan je nep-designerbrillen kopen.

You can buy cloned cologne.

Of gekloonde eau de cologne.

You can buy pirated DVDs, of course.

Natuurlijk ook gekopieerde dvd's.

You can buy New York Yankees caps

Petten van de New York Yankees

in all sorts of unauthorized patterns.

kan je er allemaal zonder licentie kopen.

You can buy cuecas baratas, designer underwear

Ook 'cuecas baratas', designerondergoed

that isn't really manufactured by a designer,

maar niet echt vervaardigd door een designer.

and even pirated evangelical mixtapes. (Laughter)

Zelfs illegale evangelische mixtapes. (Gelach)

Now, businesses tend to complain about this,

Bedrijven klagen daar nogal over.

and their, they, I don't want to take away from their

Misschien niet helemaal onterecht,

entire validity of complaining about it,

Misschien niet helemaal onterecht,

but I did ask a major sneaker manufacturer earlier this year

maar ik heb een grote sneakerfabrikant dit jaar eens gevraagd

what they thought about piracy,

wat zij dachten over piraterij.

and they told me, "Well, you can't quote me on this,

Ze zeiden: "Als je vertelt

because if you quote me on this, I have to kill you,"

dat ik dit heb gezegd, moet ik je vermoorden."

but they use piracy as market research.

Ze gebruiken piraterij als marktonderzoek.

The sneaker manufacturer told me that if

De sneakerfabrikant vertelde me dat

they find that Pumas are being pirated, or Adidas

als ze ontdekken dat Puma of Adidas

are being pirated and their sneakers aren't being pirated,

gekopieerd worden en zij niet,

they know they've done something wrong. (Laughter)

dan weten ze dat ze iets verkeerd hebben gedaan. (Gelach)

So it's very important to them to track piracy

Daarom is het voor hen zeer belangrijk om de piraterij te volgen.

exactly because of this, and the people who are buying,

Trouwens, de mensen die de namaak kopen,

the pirates, are not their customers anyway,

zijn hoe dan ook niet hun doelgroep.

because their customers want the real deal.

Hun klanten willen de echte dingen.

Now, there's another problem.

Er is nog een ander probleem.

This is a real street sign in Lagos, Nigeria.

Dit is een straatnaambord in Lagos, Nigeria.

All of System D really doesn't pay taxes, right?

Heel het Systeem D betaalt geen belastingen.

And when I think about that, first of all I think that

Alles welbeschouwd is de regering

government is a social contract between the people and

een sociaal contract tussen de mensen en

the government, and if the government isn't transparent,

de regering. Als de regering niet transparant is,

then the people aren't going to be transparent either,

zullen de mensen dat ook niet zijn.

but also that we're blaming the little guy

Wij beschuldigen de kleine man ervan

who doesn't pay his taxes, and we're not recognizing

dat hij zijn belastingen niet betaalt, maar we hebben niet door

that everyone's fudging things all over the world,

dat over de hele wereld gesjoemeld wordt,

including some extremely respected businesses,

ook door zeer gerespecteerde bedrijven.

and I'll give you one example.

Ik zal een voorbeeld geven.

There was one company that paid 4,000 bribes

Een bedrijf betaalde 4000 steekpenningen

in the first decade of this millennium, and

in het eerste decennium van het millennium, wat neerkwam op

a million dollars in bribes every business day, right?

één miljoen dollar aan steekpenningen per werkdag.

All over the world. And that company

Over de hele wereld. Dat bedrijf

was the big German electronics giant Siemens.

was de grote Duitse elektronicareus Siemens.

So this goes on in the formal economy

Dit gebeurt in de formele

as well as the informal economy,

en in de informele economie.

so it's wrong of us to blame — and I'm not singling out

Niet alleen Siemens,

Siemens, I'm saying everyone does it. Okay?

iedereen doet het.

I just want to end by saying that if Adam Smith

Als Adam Smith

had framed out a theory of the flea market

nu eens een theorie van de vlooienmarkt in plaats van

instead of the free market, what would be some

een theorie van de vrije markt had opgesteld,

of the principles?

welke principes zouden er dan hebben ingestaan?

First, it would be to understand that it could be

Ten eerste zou het gezien moeten worden

considered a cooperative, and this is a thought

als een coöperatie.

from the Brazilian legal scholar Roberto Mangabeira Unger.

Dat is een idee van de Braziliaanse jurist Roberto Mangabeira Unger.

Cooperative development is a way forward.

Coöperatieve ontwikkeling is een weg vooruit.

Secondly, from the [Austrian] anarchist philosopher Paul Feyerabend,

In de tweede plaats volgens de [Oostenrijkse] anarchistische filosoof Paul Feyerabend

facts are relative, and what is a massive right

zijn feiten relatief. Als zelfredzaamheid het goede recht is

of self-reliance to a Nigerian businessperson

voor een Nigeriaanse ondernemer

is considered unauthorized and horrible to other people,

wordt dat door anderen als niet-geautoriseerd en verkeerd beschouwd.

and we have to recognize that there are differences

We moeten erkennen dat er verschillen zijn

in how people define things and what their facts are.

in hoe mensen dingen definiëren en wat hun feiten zijn.

And third is, and I'm taking this from

Ten derde, en dit komt van

the great American beat poet Allen Ginsberg,

de grote Amerikaanse beatdichter Allen Ginsberg:

that alternate economies barter and

alternatieve economieën, ruilhandel en

different kinds of currency, alternate currencies

verschillende soorten valuta, alternatieve valuta 's

are also very important, and he talked about

zijn ook zeer belangrijk. Hij had het over

buying what he needed just with his good looks.

wat hij kon kopen met zijn schoonheid.

And so I just want to leave you there, and say that

Ik eindig met te zeggen dat

this economy is a tremendous force for global development

deze economie een enorme drijfveer is voor mondiale ontwikkeling

and we need to think about it that way.

waarover we moeten nadenken.

Thank you very much. (Applause)

Hartelijk dank.

(Applause)

(Applaus)