Marian Bantjes: Intricate beauty by design

Vertaald door: Axel Saffran Nagekeken door: Els De Keyser

I'm going to begin by reciting a poem.

Ik ga beginnen met een gedicht.

"Oh beloved dentist:

"Oh geliefde tandarts,

Your rubber fingers in my mouth ...

Je rubber vingers in mijn mond ...

your voice so soft and muffled ...

Je stem zo zacht en gedempt ...

Lower the mask, dear dentist,

Laat het masker zakken, mijn tandarts,

lower the mask."

laat het masker zakken."

(Laughter)

(Gelach)

Okay, in this presentation,

In deze presentatie

I'm going to be putting the right side of your brains

ga ik jullie rechterhersenhelften

through a fairly serious workout.

behoorlijk laten werken.

You're going to see a lot of imagery,

Je gaat een hoop beelden zien,

and it's not always connected to what I'm talking about,

en ze houden niet altijd verband met waarover ik praat.

so I need you to kind of split your brains in half

Dus ik vraag je om je hersenen in tweeën te delen,

and let the images flow over one side

de beelden in de ene kant te laten vloeien

and listen to me on the other.

en naar me te luisteren aan de andere.

So I am one of those people

Ik ben een van die mensen

with a transformative personal story.

met een transformatief persoonlijk verhaal.

Six years ago,

Zes jaar geleden,

after 20 years in graphic design and typography,

na 20 jaar in grafisch ontwerp en typografie,

I changed the way I was working

veranderde ik mijn werkwijze,

and the way most graphic designers work

de manier waarop de meeste designers werken,

to pursue a more personal approach to my work,

om een meer persoonlijke benadering na te streven,

with only the humble attempt

met slechts de bescheiden poging

to simply make a living doing something that I loved.

simpelweg mijn brood te verdienen met waar ik van hou.

But something weird happened.

Maar er gebeurde iets vreemds.

I became bizarrely

Ik werd bizar

popular.

populair.

My current work

Mijn huidige werk

seems to resonate with people

schijnt een snaar te raken bij mensen

in a way that has so taken me by surprise

op een wijze die me zo verrast heeft

that I still frequently wonder

dat ik me nog steeds vaak afvraag

what in the hell is going on.

wat er in vredesnaam aan de hand is.

And I'm slowly coming to understand

Langzaamaan begin ik te begrijpen dat de

that the appeal of what I do

aantrekkingskracht van wat ik doe

may be connected to why I do it.

wel eens kon samenhangen met waarom ik het doe.

These days, I call myself a graphic artist.

Tegenwoordig noem ik mezelf een grafisch kunstenaar.

So where my work as a graphic designer

Mijn werk als grafisch ontwerper

was to follow strategy,

was het volgen van strategie.

my work now

Mijn werk nu,

follows my heart

volgt mijn hart

and my interests

en mijn interesses

with the guidance of my ego

onder begeleiding van mijn ego

to create work that is mutually beneficial to myself and a client.

om werk te creëren dat mijzelf en de cliënt ten goede komt.

Now, this is heresy

Dit is ketterij

in the design world.

in de designwereld.

The ego is not supposed

Het ego hoort niet

to be involved in graphic design.

betrokken te zijn bij grafisch ontwerp.

But I find that for myself,

Maar ik merk dat voor mij,

without exception,

zonder uitzondering, geldt:

the more I deal with the work

hoe meer ik werk behandel

as something of my own,

als iets van mezelf,

as something that is personal,

als iets persoonlijks,

the more successful it is

hoe succesvoller het is

as something that's compelling,

als iets dat aanspreekt,

interesting and sustaining.

interessant is en voedt.

So I exist somewhat outside of the mainstream

Ik existeer ietwat buiten de mainstream

of design thinking.

van het designdenken.

Where others might look at measurable results,

Waar anderen kijken naar meetbare resultaten,

I tend to be interested in more ethereal qualities,

ben ik doorgaans geïnteresseerd in meer etherische zaken

like "Does it bring joy?"

zoals: geeft het vreugde?

"Is there a sense of wonder?"

Is er een sfeer van verwondering?

and "Does it invoke curiosity?"

Wekt het nieuwsgierigheid op?

This is a scientific diagram, by the way.

Dit is een wetenschappelijk diagram, trouwens.

I don't have time to explain it,

Ik heb geen tijd om het uit te leggen,

but it has to do with DNA and RNA.

maar het heeft te maken met DNA en RNA.

So I have a particular imaginative approach to visual work.

Ik heb een specifieke vindingrijke benadering van beeldend werk.

The things that interest me when I'm working

De dingen die me interesseren wanneer ik werk,

are visual structure,

zijn visuele structuur,

surprise

verrassing

and anything that requires figuring things out.

en alles wat het uitzoeken van dingen betreft.

So for this reason, I'm particularly drawn

Om deze reden voel ik me aangetrokken

to systems and patterns.

tot systemen en patronen.

I'm going to give you a couple of examples of how my brain works.

Ik ga je een paar voorbeelden geven van hoe mijn brein werkt.

This is a piece that I did for

Dit is iets dat ik maakte voor

The Guardian newspaper in the U.K.

de krant The Guardian in Groot-Brittannië.

They have a magazine that they call G2.

Ze hebben een tijdschrift dat G2 heet.

And this is for their puzzle special

En dit is voor het puzzel-segment

in 2007.

in 2007.

And puzzling it is.

Lichtelijk verwarrend is het zeker.

I started by creating a series of tiling units.

Eerst maakte ik een hele serie tegel-elementen.

And these tiling units, I designed

Deze tegel-elementen ontwierp ik

specifically so that they would contain

specifiek zodat ze delen van lettervormen

parts of letterforms within their shapes

toonden binnen hun vormen,

so that I could then

zodat ik deze

join those pieces together

kon samenvoegen

to create letters and then words

om letters te maken en dan woorden

within the abstract patterning.

binnen het abstracte patroon.

But then as well, I was able to

Maar toen was ik ook in staat

just flip them, rotate them

om ze te kantelen, draaien,

and combine them in different ways

en ze te combineren op verschillende wijzen

to create either regular patterns

om gewone of abstracte patronen

or abstract patterns.

te maken.

So here's the word puzzle again.

Hier is het woord 'puzzle' weer.

And here it is with the abstract surrounding.

En hier is het in de abstracte omgeving.

And as you can see, it's extremely difficult to read.

Zoals je ziet, is het buitengewoon moeilijk leesbaar.

But all I have to do is

Maar ik hoef slechts

fill certain areas of those letterforms

bepaalde delen van de lettervormen te kleuren

and I can bring those words out of

om de woorden tegen de achtergrond

the background pattern.

te doen uitkomen.

But maybe that's a little too obvious.

Maar dat is misschien iets te duidelijk.

So then I can add some color in with the background

Dus dan voeg ik wat kleur toe aan de achtergrond

and add a bit more color in with the words themselves,

en nog een beetje meer binnen de woorden zelf.

and this way, working with the art director,

In samenwerking met de art director

I'm able to bring it to just the right point

kan ik het zo tot het juiste punt brengen

that it's puzzling for the audience --

zodat het een soort puzzel is voor de lezer --

they can figure out that there's something they have to read --

ze kunnen net zien dat er iets is dat ze moeten lezen --

but it's not impossible for them to read.

maar het is niet onleesbaar voor hen.

I'm also interested in working with

Ik ben ook geïnteresseerd in het werken

unusual materials

met ongebruikelijke materialen

and common materials in unusual ways.

en gewone materialen op ongebruikelijke wijzen.

So this requires figuring out how to

Dit vereist het uitzoeken hoe ik

get the most out of something's innate properties

het meeste haal uit de eigenschappen van iets

and also how to bend it to my will.

en ook hoe ik het buig naar mijn wil.

So ultimately,

Uiteindelijk is mijn doel

my goal is to create something unexpected.

om iets onverwachts te creëren.

To this end, I have worked in sugar

Daarom heb ik gewerkt in suiker

for Stefan Sagmeister,

voor Stefan Sagmeister,

three-time TED speaker.

drievoudig TED-spreker.

And this project began essentially

Dit project begon in essentie

on my kitchen table.

aan mijn keukentafel.

I've been eating cereal for breakfast

Ik heb mijn leven lang

all of my life.

ontbijtgranen gegeten.

And for that same amount of time,

Gedurende diezelfde tijd heb ik

I've been spilling sugar on the table

suiker op tafel geknoeid

and just kind of playing with it with my fingers.

en er zo'n beetje mee zitten spelen.

And eventually I used this technique

Uiteindelijk gebruikte ik deze techniek

to create a piece of artwork.

om een kunstwerk te maken.

And then I used it again to create

Toen maakte ik op dezelfde wijze

six pieces for Stefan's book,

zes stukken voor Stefans boek,

"Things in My Life I've Learned So Far."

"Dingen in Mijn Leven Die Ik tot Dusver Leerde".

And these were created

Deze dingen werden gecreëerd

without sketches, just freehand,

zonder schetsen, uit de vrije hand,

by putting the sugar down on a white surface

door de suiker op een wit oppervlak te leggen

and then manipulating it to get

en dan te manipuleren zodat

the words and designs out of it.

de woorden en ontwerpen ontstonden.

Recently, I've also made some

Recentelijk heb ik ook enkele

rather highbrow baroque borders

nogal verfijnde barok-omlijstingen gemaakt

out of lowbrow pasta.

van onverfijnde pasta.

And this is for a chapter that I'm doing in a book,

En dit is voor een hoofdstuk in een boek.

and the chapter is on honor.

Het hoofdstuk gaat over eer.

So it's a little bit unexpected,

Dus het is een beetje onverwacht,

but, in a way, it refers

maar in zekere zin refereert het

to the macaroni art

aan de macaroni-kunstwerken

that children make for their parents

die kinderen maken voor hun ouders,

or they make in school and give to their parents,

of die ze op school maken en aan hun ouders geven,

which is in itself a form of honor.

hetgeen ook een vorm van eer is.

This is what you can do with some household tinfoil.

Dit is wat je kunt doen met aluminiumfolie.

Okay, well, it's what I can do with some household tinfoil.

Oké, nou, wat ik kan doen met aluminiumfolie.

(Laughter)

(Gelach)

I'm very interested in wonder,

Ik ben erg geïnteresseerd in verbazing,

in design as an impetus to inquiring.

in design als aansporing tot onderzoek.

To say I wonder is to say

"Ik verbaas me" zeggen is zeggen

I question, I ask.

"ik betwijfel, ik vraag".

And to experience wonder is to experience awe.

Verbazing ervaren is ontzag ervaren.

So I'm currently working on a book,

Ik werk momenteel aan een boek

which plays with both senses of the word,

dat speelt met beide betekenissen van het woord,

as I explore some of my own ideas

terwijl ik enkele van mijn eigen ideeën

and inquiries

en onderzoekingen verken

in a visual display of rather

in een visueel vertoon van

peacock-like grandeur.

pauw-achtige pracht.

The world is full of wonder.

De wereld is vol verbazing.

But the world of graphic design,

Maar de wereld van grafisch ontwerp

for the most part, is not.

is dat grotendeels niet.

So I'm using my own writings

Dus ik gebruik mijn eigen schrijfsels

as a kind of testing ground for a book that has

als een testgebied voor een boek dat

an interdependency between word and image

een onderlinge afhankelijkheid biedt tussen woord en beeld

as a kind of seductive force.

als een soort verleidende kracht.

I think that one of the things

Ik denk dat één van de dingen

that religions got right

die religies juist hebben,

was the use of visual wonder

het gebruik is van visuele verbazing

to deliver a message.

om een boodschap over te brengen.

I think this true marriage of art and information

Ik denk dat dit ware huwelijk van kunst en informatie

is woefully underused in adult literature,

schromelijk onderbenut is in volwassenenliteratuur.

and I'm mystified as to

Ik vraag me ook af waarom

why visual wealth is not more commonly used

visuele rijkdom niet vaker gebruikt wordt

to enhance intellectual wealth.

om intellectuele rijkdom te versterken.

When we look at works like this,

Als we werk als dit zien,

we tend to associate them with children's literature.

associëren we dat met kinderboeken.

There's an implication that ornamental graphics

Er is een implicatie dat ornamentale grafiek

detract from the seriousness of the content.

afleidt van de serieusheid van de inhoud.

But I really hope to have the opportunity

Maar ik hoop echt dat ik in de gelegenheid ben

to change that perception.

die opvatting te veranderen.

This book is taking rather a long time,

Dit boek laat nogal op zich wachten.

but I'm nearly done.

Maar ik ben bijna klaar.

For some reason, I thought it would be a good idea

Ik dacht dat het een goed idee zou zijn

to put an intermission

een pauze in te lassen

in my talk.

in mijn talk.

And this is it -- just to give you and me a moment to catch up.

Dit is ze -- gewoon om jullie en mij even wat adem te geven.

(Laughter)

(Gelach)

So I do these valentines.

Ik maak valentijnskaarten.

I've been sending out valentines

Ik heb op redelijk grote schaal valentijnskaarten

on a fairly large scale since 2005.

verstuurd sinds 2005.

These are my valentines

Dit zijn mijn kaarten

from 2005 and 2006.

uit 2005 en 2006.

And I started by

Ik begon met

doing just a single image like this

een enkele afbeelding als deze

and sending them out to each person.

die ik dan verstuurde naar ieder persoon.

But in 2007,

Maar in 2007

I got the cockamamie idea

kreeg ik het mesjogge idee

to hand-draw each valentine

om elke kaart apart te tekenen

for everyone on my mailing list.

voor iedereen op mijn verzendlijst.

I reduced my mailing list to 150 people.

Ik reduceerde mijn verzendlijst tot 150 mensen.

And I drew each person

Ik tekende voor iedereen

their own unique valentine

een unieke valentijnskaart,

and put their name on it

zette hun naam erop,

and numbered it and signed it and sent it out.

nummerde en ondertekende ze, en verzond ze.

Believe it or not, I devised this

Geloof het of niet, ik verzon dit

as a timesaving method.

als methode om tijd te winnen.

I was very busy in the beginning of that year,

Ik had het erg druk in het begin van dat jaar,

and I didn't know when I was going to find time

en wist niet wanneer ik tijd zou vinden

to design and print a single valentine.

om één enkele kaart te ontwerpen en drukken.

And I thought that I could kind of do this piecemeal

Ik dacht dat ik het stukje bij beetje kon doen

as I was traveling.

tijdens het reizen.

It didn't exactly work out that way.

Dat pakte anders uit.

There's a longer story to this,

Dat is een langer verhaal,

but I did get them all done in time,

maar ik heb ze op tijd klaar gekregen,

and they were extremely well received.

en ze werden buitengewoon goed ontvangen.

I got an almost 100 percent response rate.

Ik kreeg een bijna 100 procent respons.

(Laughter)

(Gelach)

And those who didn't respond

En degenen die niet reageerden,

will never receive anything from me ever again.

zullen nooit meer iets van me ontvangen.

(Laughter)

(Gelach)

Last year,

Vorig jaar

I took a more conceptual approach to the valentine.

benaderde ik het op een meer conceptuele manier.

I had this idea that I wanted people

Ik bedacht dat mensen

to receive a kind of

een soort mysterieuze

mysterious love letter,

liefdesbrief moesten ontvangen

like a found fragment in their mailbox.

als een gevonden fragment in hun brievenbus.

I wanted it to be something

Ik wilde dat het iets was

that was not addressed to them

dat niet geadresseerd was aan hen

or signed by me,

of ondertekend door mij;

something that caused them to wonder

iets waarvan ze zich zouden afvragen

what on Earth this thing was.

wat het in hemelsnaam was.

And I specifically wrote

Ik schreef vier afzonderlijke

four pages that don't connect.

ongerelateerde pagina's.

There were four different versions of this.

Er waren vier afzonderlijke versies

And I wrote them

Ik schreef ze zo

so that they begin in the middle of a sentence,

dat ze beginnen in het midden van een zin,

end in the middle of a sentence.

en eindigen midden in een zin.

And they're on the one hand, universal,

Ze zijn enerzijds universeel,

so I avoid specific names or places,

dus ik mijd specifieke namen of plaatsen,

but on the other hand, they're personal.

maar anderzijds zijn ze persoonlijk.

So I wanted people to really get the sense that

Dus ik wilde mensen het idee geven

they had received something that could have been

dat ze iets ontvingen dat een liefdesbrief

a love letter to them.

aan hen zou kunnen zijn.

And I'm just going to read one of them to you.

Ik ga er eentje voorlezen.

"You've never really been sure of this,

"Je bent er nooit echt zeker van geweest

but I can assure you that this quirk

maar ik verzeker je dat die tic

you're so self-conscious of

waar je je zo bewust van bent

is intensely endearing.

intens vertederend is.

Just please accept that this piece of you

Accepteer alsjeblieft dat dit deel van je

escapes with your smile,

ontsnapt met je glimlach,

and those of us who notice

en degenen van ons die het opmerken

are happy to catch it in passing.

zijn blij het te mogen opvangen.

Time spent with you is like chasing and catching small birds,

Tijd doorgebracht met jou is als het jagen en vangen van kleine vogels,

but without the scratches and bird shit."

maar zonder de schrammen en vogelpoep."

(Laughter)

(Gelach)

"That is to say,

"Dat wil zeggen,

your thoughts and words flit and dart,

je gedachten en woorden fladderen en dartelen,

disconcertedly elusive at times,

verontrustend ongrijpbaar bij wijlen,

but when caught and examined --

maar als ik ze vang en onderzoek --

ahh, such a wonder,

ahh.. de verwondering.

such a delightful reward.

Zulk een aangenaam geschenk.

There's no passing time with you,

Er is geen tijd-verdrijf met jou,

only collecting --

enkel verzamelen --

the collecting of moments with the hope for preservation

het verzamelen van momenten in de hoop ze te bewaren,

and at the same time release.

en tegelijkertijd los te laten.

Impossible? I don't think so.

Onmogelijk? Dat denk ik niet.

I know this makes you embarrassed.

Ik weet dat dit je verlegen maakt.

I'm certain I can see you blushing.

Ik weet het zeker, ik zie je blozen.

But I just have to tell you because

Maar ik moet het je vertellen want

sometimes I hear your self-doubt,

soms hoor ik je zelfonderschatting,

and it's so crushing to think

en het is zo verpletterend te denken

that you may not know how truly wonderful you are,

dat jij wellicht niet weet hoe fantastisch je bent,

how inspiring and delightful

hoe inspirerend en aangenaam

and really, truly the most completely ..."

en werkelijk en echt de meest compleet ..."

(Laughter)

(Gelach)

(Applause)

(Applaus)

So Valentine's Day

Valentijnsdag is

is coming up in a couple of days,

over een paar dagen,

and these are currently arriving

en deze arriveren momenteel

in mailboxes all around the world.

in postbussen over de hele wereld.

This year, I got, what I really have to say

Dit jaar kreeg ik het, eerlijk gezegd,

is a rather brilliant idea,

werkelijk briljante idee,

to laser cut

om mijn kaarten

my valentines

met een laser te snijden

out of used Christmas cards.

uit oude kerstkaarten.

So I solicited friends

Dus ik riep vrienden op

to send me their used Christmas cards,

mij hun oude kerstkaarten te sturen.

and I made 500 of these.

Daarmee maakte ik 500 van deze.

Each one of them is completely different.

Elke kaart is compleet anders.

I'm just really, really thrilled with them.

Ik ben er gewoon heel, heel blij mee.

I don't have that much else to say,

Veel meer kan ik er niet over zeggen

but they turned out really well.

Maar ze zijn echt heel erg goed geworden.

I do spend a lot of time on my work.

Ik stop een hoop tijd in mijn werk.

And one of the things that I've been thinking about recently

Een van de dingen waarover ik de laatste tijd nagedacht heb,

is what is worth while.

is: wat is de moeite waard?

What is it that's worth spending my time on

Wat is het waard om mijn tijd aan te besteden,

and my life on in this way?

mijn leven aan te besteden?

Working in the commercial world,

Omdat ik werk in de commerciële wereld

this is something that I do have to struggle with at times.

is dit iets waarmee ik soms worstel.

And yes, sometimes I'm swayed by money.

En ja, soms word ik verleid door het geld.

But ultimately, I don't consider that a worthy goal.

Maar uiteindelijk acht ik dat geen waardig doel.

What makes something worthwhile for me

Wat iets de moeite waard maakt voor me

is the people I work for or with,

zijn de mensen met wie of voor wie ik werk,

the conditions I work under

de condities waaronder ik werk

and the audience that I'm able to reach.

en het publiek dat ik kan bereiken.

So I might ask: "Who is it for?"

Dus vraag ik: voor wie is het?

"What does it say?"

Wat drukt het uit?

and "What does it do?"

En wat doet het?

You know, I have to tell you, it's really difficult

Weet je, ik moet zeggen, het is heel moeilijk

for someone like me to come up on stage

voor iemand als ik, om het podium op te komen

at this conference

op deze conferentie

with these unbelievably brilliant minds,

met die ongelofelijk briljante geesten,

who are thinking these

die nadenken over

really big-picture,

de grote context,

world-changing, life-changing

wereldveranderende, levensveranderende

ideas and technologies.

ideeën en technologieën.

And it's very, very common

Het is heel gebruikelijk dat

for designers and people in the visual arts

designers en mensen in de beeldend kunst

to feel that we're

voelen dat we

not contributing enough,

niet genoeg bijdragen.

or worse, that all we're doing is

Of erger nog, dat wat we doen

contributing to landfill.

slechts bijdraagt aan de afvalberg.

Here I am; I'm showing you

Hier sta ik, laat jullie

some pretty visuals

een paar mooie beelden zien

and talking about aesthetics.

en praat over esthetiek.

But I've come to believe that

Maar ik ben ervan overtuigd geraakt

truly imaginative visual work

dat werkelijk verbeeldingrijk visueel werk

is extremely important in society.

buitengewoon belangrijk is in de samenleving.

Just in the way that I'm inspired

Net zoals ik geïnspireerd raak

by books

door boeken

and magazines of all kinds,

en diverse soorten tijdschriften,

conversations I have, movies,

gesprekken die ik voer, films,

so I also think,

zo denk ik ook

when I put visual work out there into the mass media,

dat wanneer ik visueel werk in de massamedia plant,

work that is interesting, unusual,

werk dat interessant, ongebruikelijk,

intriguing,

intrigerend is,

work that maybe opens up that sense

werk dat misschien de onderzoekersgeest

of inquiry in the mind,

prikkelt, dat ik

that I'm seeding the imagination of the populace.

de zaden zaai voor de verbeelding van de bevolking.

And you just never know who

Je weet maar nooit wie

is going to take something from that

daar iets van oppikt

and turn it into something else,

en het in iets anders verandert.

because inspiration

Want inspiratie

is cross-pollinating.

is een kruisbestuiving.

So a piece of mine

Dus een stuk van mij

may inspire a playwright

inspireert wellicht een toneelschrijver

or a novelist or a scientist,

of een romanschrijver of een wetenschapper,

and that in turn may be the seed

en dat zou weer het zaad kunnen zijn

that inspires a doctor

dat een dokter inspireert

or a philanthropist

of een filantroop

or a babysitter.

of een babysitter.

And this isn't something that you can quantify

Dit is niet iets dat je kunt kwantificeren

or track or measure,

of opvolgen of meten.

and we tend to undervalue things in society

We plegen de dingen in de maatschappij

that we can't measure.

die niet meetbaar zijn, te weinig te waarderen.

But I really believe

Maar ik geloof echt

that a fully operating, rich society

dat een vol opererende, rijke maatschappij

needs these seeds coming from all directions

deze zaden uit alle richtingen en

and all disciplines

alle disciplines nodig heeft

in order to keep the gears of inspiration

om de tandwielen van inspiratie

and imagination

en verbeelding

flowing and cycling and growing.

te laten draaien en groeien.

So that's why I do what I do,

Dus dat is waarom ik doe wat ik doe,

and why I spend so much time and effort on it,

waarom ik er zoveel tijd en energie in stop,

and why I work in the commercial, public sphere,

en waarom ik werk in de commerciële, pubieke ruimte,

as opposed to the isolated, private sphere

in plaats van de geïsoleerde private sfeer

of fine art:

van de beeldende kunst.

because I want as many people as possible

Want ik wil dat zoveel mogelijk mensen

to see my work, notice it, be drawn into it,

mijn werk zien, het opmerken, zich aangetrokken voelen,

and be able to take something from it.

en er iets uit kunnen halen.

And I actually really feel that it's worthwhile

Ik voel werkelijk dat dit het waard is om

to spend my valuable

mijn kostbare en beperkte

and limited time on this Earth

tijd op Aarde aan

in this way.

te besteden.

And I thank you for allowing me to show it to you.

En ik dank jullie dat ik het je mocht laten zien.

(Applause)

(Applaus)