How do you save a shark you know nothing about? | Simon Berrow

Vertaald door: Wouter Valvekens Nagekeken door: Els De Keyser

Basking sharks are awesome creatures.

Reuzenhaaien zijn fantastische wezens. Ze zijn gewoon magnifiek.

They are just magnificent.

Ze worden tot 10 meter lang.

They grow 10 meters long; some say bigger.

Sommigen zeggen groter.

They might weigh up to two tons.

Ze kunnen tot 2 ton wegen.

Some say up to five tons.

Sommigen zeggen tot 5 ton.

They're the second-largest fish in the world.

Het zijn de op één na grootste vissen ter wereld.

They're also harmless plankton-feeding animals.

Het zijn ook onschuldige dieren die zich met plankton voederen.

And they are thought to be able to filter a cubic kilometer of water every hour

En men denkt dat ze

één kubieke kilometer water per uur kunnen filteren

and can feed on 30 kilos of zoo plankton a day to survive.

en kunnen overleven op 30 kilo zoo-plankton per dag.

Het zijn fantastische wezens.

They're fantastic creatures.

We hebben veel geluk dat er in Ierland veel reuzenhaaien zijn

We're very lucky in Ireland,

we have plenty of basking sharks and plenty of opportunities to study them.

en veel mogelijkheden om hen te bestuderen.

Ze waren ook heel belangrijk voor kustgemeenschappen

They were very important to coastal communities,

100 jaar geleden,

going back hundreds of years,

vooral in de regio van Claddagh, Duff, en Connemara

especially around the Claddaghduff, Connemara region

waar zelfvoorzieningslandbouwers uitzeilden

where subsistence farmers used to sail out on their hookers and open boats,

op hun vissersboten en open boten,

sometimes way offshore to a place called the Sunfish Bank,

soms ver van de kust, soms naar een plaats genaamd Sunfish-oever,

ongeveer 30 mijl ten west van het eiland Achill,

about 30 miles west of Achill Island,

om de reuzenhaaien te doden.

to kill the basking sharks.

This is a woodcut from about the 1800s.

Dit is een oude houtsnede van de jaren 1700-1800.

Ze waren heel belangrijk, omwille van de olie in hun lever.

They were very important, for the oil out of their liver.

A third of the basking shark's size is their liver,

Eén derde van de omvang van een reuzenhaai is de lever, gevuld met olie.

Hun lever levert vele liters olie op.

and it's full of oil, gallons of oil.

Die olie werd vooral gebruikt voor verlichting,

That oil was used especially for lighting,

maar ook voor de verzorging van wonden en andere dingen.

but also for dressing wounds and other things.

In 1742 brandden de straatlantaarns

In fact, the streetlights in 1742,

van Galway, Dublin en Waterford

of Galway, Dublin and Waterford,

were lit with sunfish oil.

op olie van zonnevissen.

"Sunfish" is one of the words for basking sharks.

En "zonnevis" is 1 van de woorden voor reuzenhaaien.

So they were incredibly important animals.

Het waren ongelooflijk belangrijke dieren.

They've been around a long time, very important to coastal communities.

Ze zijn er al lang geweest, en ze waren heel belangrijk voor kustgemeenschappen.

Waarschijnlijk is de meest gedocumenteerde reuzenhaaivisserij ter wereld

Probably the best-documented basking shark fishery in the world

die van het eiland Achill.

is that from Achill Island.

This is Keem Bay up in Achill Island.

Dit is Keem Bay op Achill Island.

De haaien kwamen op bezoek in de baai.

Sharks used to come into the bay,

and the fishermen would tie a net off the headland,

De vissers gooiden vanop de kaap een net uit,

string it out, an old Manila net,

en maakten het vast aan het andere net.

and as the shark came round, it would hit the net,

Wanneer de haai aankwam, raakte hij het net, en het net stortte zich op hem.

the net would collapse on it.

Vaak verdronk en stikte hij.

It would often drown and suffocate.

Or at times, they would row out in their small curraghs

Of soms roeiden ze uit in hun kleine roeiboten

and kill it with a lance through the back of the neck.

en doodden hem met een lans in de achterkant van de nek

Dan trokken ze de haaien terug naar de haven van Purteen,

And then they'd tow the sharks back to Purteen Harbour,

boil them up, use the oil.

kookten ze en gebruikten de olie.

They also used the flesh as well, for fertilizer

Ze gebruikten het vlees ook als meststof

en ontvinden de haaien ook.

and also would fin the sharks.

This is probably the biggest threat to sharks worldwide --

Dit is waarschijnlijk wereldwijd de grootste bedreiging voor haaien --

het ontvinnen van de haaien.

the finning of sharks.

We zijn vaak allemaal bang van haaien door "Jaws"

We're often frightened of sharks, thanks to "Jaws."

Ongeveer vijf of zes mensen worden jaarlijks gedood

Maybe five or six people get killed by sharks every year.

door haaien.

Er was iemant recent, niet? Een paar weken geleden.

There was someone recently, wasn't there? Just a couple weeks ago.

We doden jaarlijks ongeveer 100 miljoen haaien.

We kill about 100 million sharks a year.

So I don't know what the balance is,

Ik weet niet wat de balans is,

but I think sharks have more right to be fearful of us than we have of them.

maar ik denk dat de haaien banger van ons moeten zijn dan wij van hen.

Het was goed gedocumenteerde visserij,

It was a well-documented fishery.

As you can see here, it peaked in the '50s,

en zoals je hier kan zien, piekte het in de jaren 50

toen ze jaarlijks 1.500 haaien doodden.

where they were killing 1,500 sharks a year.

Het ging snel achteruit - klassieke "boom and bust"-visserij,

And it declined very fast -- a classic boom-and-bust fishery,

wat erop wijst dat een voorraad uitgeput was

which suggests that a stock has been depleted

or there's low reproductive rates.

of dat er een lage voortplantingsgraad was.

They killed about 12,000 sharks within this period,

Ze doodden ongeveer 12.000 haaien in die periode,

letterlijk gewoon door een manila-touw te spannen

literally just by stringing a Manila rope

vanop de top van de baai van Keem

off the tip of Keem Bay up in Achill Island.

naar het eiland Achill.

Sharks were still killed up into the mid-80s,

Haaien werden nog steeds gedood tot midden jaren 80,

especially out of places like Dunmore East in County Waterford.

vooral in plaatsen zoals Oost-Dunmore in de provincie Waterford.

About two and a half, 3,000 sharks were killed up till '85,

Ongeveer 2.500 tot 3.000 haaien werden gedood tot in 1985,

mainly by Norwegian vessels.

vele door Noorse schepen.

You can't really see,

De zwarte schepen, moeilijk zichtbaar, zijn Noorse reuzenhaaienjachtschepen.

but these are Norwegian basking shark hunting vessels.

De zwarte lijn op het kraaiennest

The black line in the crow's nest signifies this is a shark vessel,

toont dat het een haaienschip is

rather than a whaling vessel.

en geen walvissenschip.

The importance of basking sharks to the coast communities

Het belang van reuzenhaaien voor de kustgemeenschappen

is recognized through the language.

is te herkennen aan de taal.

I don't pretend to [know many Irish words],

Ik doe niet alsof ik Iers kan,

but in Kerry they were often known as "ainmhide Na seolta,"

maar in Kerry waren ze vaak bekend als "Ainmhide na seolta"

het monster met zeilen.

"the monster with the sails."

Een een andere titel was "Liop an da lapa,"

Another title would be "liop an dá lapa,"

het onhandelbare beest met 2 vinnen.

"the unwieldy beast with two fins."

"Liabhan mor" duidt op een groot dier.

"Liabhán mór," suggesting a big animal.

Of mijn favoriet, "Liabhan chor greine,"

Or my favorite, "liabhán chor gréine," "the great fish of the sun."

de grote vis van de zon.

That's a lovely, evocative name.

Dat is een heerlijke, evocatieve naam.

On Tory Island -- a strange place anyway -- they were known as "muldoons."

Op het eiland Tory, dat hoe dan ook een rare plaats is, waren ze bekend als muldoons,

(Laughter)

en niemand weet waarom.

No one seems to know why.

Ik hoop dat hier niemand van Tory is; heerlijke plek.

Hope there's no one from Tory here. Lovely place.

Maar gewoonlijk waren ze op heel het eiland,

But more commonly all around the island, they were known as the sunfish.

bekend als zonnevis.

And this represents their habit of basking on the surface

Dat staat voor hun gewoonte om aan de oppervlakte te komen na zonsopgang.

when the sun is out.

Er is een grote bezorgdheid dat reuzenhaaien uitgestorven raken

There's great concern that basking sharks are depleted

all throughout the world.

op heel de wereld.

Some say it's not population decline,

Sommigen zeggen dat het niet het uitsterven van de populatie is.

it might be a change in the distribution of plankton.

Het kan een verandering in de verdeling van plankton zijn.

It's been suggested

Er is gesuggereerd dat reuzenhaaien

that these sharks would make fantastic indicators of climate change,

grote indicatoren van de klimaatverandering zijn,

omdat ze eigenlijk doorlopende plankton-rapporteurs zijn

as they're basically continuous plankton recorders,

die rondzwemmen met open mond.

swimming around with their mouth open.

Ze zijn nu vermeld als kwetsbaar door de IUCN.

They're now listed as vulnerable under the IUCN.

Er zijn ook bewegingen in Europa die proberen de vangst te stoppen.

There's movements in Europe to try and stop catching them.

Er is nu een verbod op het vangen en zelfs het aan land zetten,

There's now a ban on catching and even landing them,

even landing ones caught accidentally.

zelfs voor exemplaren die per ongeluk gevangen zijn.

They're not protected in Ireland;

Ze zijn niet beschermd in Ierland.

in fact, they have no legislative status in Ireland whatsoever,

Feitelijk hebben ze geen wettelijke status in Ierland,

ondanks ons belang voor de soort

despite our importance for the species

en ook de historische context waarin de reuzenhaaien verblijven.

and also the historical context within which basking sharks reside.

We know very little about them.

We weten heel weinig over hen.

And most of what we do know

Het meeste dat we weten,

is based on their habit of coming to the surface --

is gebaseerd op hun gewoonte om aan de oppervlakte te komen.

We proberen te raden wat ze doen

we try and guess what they're doing from their behavior on the surface.

op basis van hun gedrag aan de oppervlakte.

I only found out last year, at a conference on the Isle of Man,

Ik heb het pas afgelopen jaar ontdekt, op een conferentie op het eiland Man,

just how unusual it is to live somewhere

hoe ongewoon het is om ergens te wonen

where basking sharks regularly, frequently and predictably

waar reuzenhaaien gewoonlijk, dikwijls en voorspelbaar

naar de oppervlakte komen om te "genieten".

come to the surface to "bask."

Het is een fantastische gelegenheid voor de wetenschap

It's a fantastic opportunity for a scientist

om reuzenhaaien te bekijken en te ondervinden.

to see and experience basking sharks.

Het zijn fantastische wezens.

They are awesome creatures.

We krijgen de kans om ze te bestuderen, om toegang te krijgen.

It gives us a fantastic opportunity to study them, to get access to them.

Wat we al een paar jaar doen -- maar afgelopen jaar was een groot jaar --

What we've been doing for a couple years -- last year was a big year --

is haaien labelen

is we started tagging sharks,

om een idee te krijgen

so we could try to get some idea of sight fidelity and movement

van hoe trouw ze aan de plek zijn, van hun bewegingen en zo.

and things like that.

We brachten hen samen, voornamelijk

So we concentrated mainly in North Donegal and West Kerry

in noord-Donegal en West-Kerry,

as the two areas where I was mainly active.

de 2 gebieden waar ik vooral actief was.

And we tagged them very simply, not very high-tech,

We labelden hen heel eenvoudig, niet heel hi-tech,

met een grote, lange staak

with a big, long pole.

Dit is een strandhengel

This is a beachcaster rod with a tag on the end.

met een label op het einde.

You go up in your boat and tag the shark.

We gingen in onze boot en labelden de haai.

And we were very effective.

We waren heel effectief.

We tagged 105 sharks last summer.

We labelden 105 haaien afgelopen zomer.

We deden er 50 in 3 dagen

We got 50 in three days off Inishowen Peninsula.

vanop het schiereiland Inishowen.

Half the challenge to get access

De helft van de uitdaging is toegang krijgen, op het juiste moment op de juiste plaats zijn.

is to be in the right place at the right time.

Maar het is een heel eenvoudige en gemakkelijke techniek.

But it's a very simple, easy technique; I'll show you what it looks like.

Ik zal je tonen hoe ze eruit zien.

We gebruiken een camera op een stok op de boot

We use a pole camera on the boat to actually film the shark.

om de haaien te filmen.

One, it's to try and work out the gender of the shark.

Eén techniek is om het geslacht van de haai te proberen te bepalen.

We also deployed some satellite tags, so we did use high-tech stuff as well.

We hebben ook een paar satellietlabels uitgezet, dus we hebben ook hi-tech-dingen gebruikt.

Deze zijn archieflabels.

These are archival tags.

What they do is store the data.

Ze slaan de gegevens op.

A satellite tag only works when the air is clear of the water

Een satellietlabel werkt alleen wanneer de lucht watervrij is

en een signaal kan zenden naar de satelliet.

and can send a signal to the satellite.

En natuurlijk zitten haaien, vissen, bijna altijd onder water.

And sharks and fish are underwater most of the time,

Dus dit label bepaalt de locatie van haaien

so this tag actually works out the locations of shark,

depending on the timing and the setting of the sun,

op basis van de tijd en de zonsopgang,

de watertemperatuur en de diepte.

plus water temperature and depth.

Je moet de weg reconstrueren.

And you have to kind of reconstruct the path.

What happens is,

Je stelt het label zo in dat het na een bepaalde periode loskomt van de haai.

you set the tag to detach from the shark after a fixed period --

In dit geval was het 8 maanden.

in this case, eight months --

Letterlijk op die dag kwam het label los, kwam bovendrijven, zei "hallo" aan de satelliet

and literally to the day, the tag popped off,

drifted up, said hello to the satellite

en verzond, niet alle gegevens, maar genoeg gegevens voor ons om te gebruiken.

and sent, not all the data, but enough data for us to use.

Dit is de enige manier om het gedrag en de bewegingen

This is the only way to really work out their behavior and movements

te bepalen wanneer ze onder water zijn.

when they're underwater.

Hier zijn een paar kaarten die we gemaakt hebben.

And here's a couple of maps that we've done.

In that one, you can see that we tagged both off Kerry.

Je kan zien dat we deze twee op Kerry gelabeld hebben.

Basically, it spent all its time, the last eight months, in Irish waters.

Hij bracht de laatste 8 maanden al zijn tijd door in Ierse wateren.

Op kerstdag was hij in het schelpengebied.

On Christmas, it was out on the shelf edge.

Dit is er eentje waar we nog geen 'ground-truth' over hebben,

Here's one we haven't ground-truthed yet

met de temperatuur van het wateroppervlak en de diepte van het water,

with sea-surface temperature and water depth,

maar opnieuw spendeerde de tweede haai het meeste van zijn tijd

but again, the second shark spent most of its time

in en rond de Ierse Zee.

in and around the Irish Sea.

Collega's van het eiland Man hebben afgelopen jaar

Colleagues from the Isle of Man last year actually tagged one shark

een haai gelabeld

that went from the Isle of Man to Nova Scotia in about 90 days.

die vanaf het eiland Man helemaal tot Nova Scotia zwom in ongeveer 90 dagen.

Nine and a half thousand kilometers -- we never thought that happened.

Dat is 9.500 kilometer. We hadden nooit gedacht dat dat gebeurde.

Een andere collega in de VS

Another colleague in the States tagged about 20 sharks off Massachusetts.

labelde ongeveer 20 haaien in Massachusetts, maar zijn labels werkten niet helemaal.

His tags didn't really work.

Hij wist alleen waar hij hen gelabeld had

All he knows is where he tagged them,

en waar ze loskwamen.

and where they popped off.

His tags popped off in the Caribbean,

Zijn tags kwamen los in de Caraïben

en zelfs in Brazilië.

and even in Brazil.

We thought basking sharks were temperate animals

Wij dachten dat reuzenhaaien gematigde dieren waren

and lived in our latitudes,

en alleen in onze breedtecirkel leefden.

but in actual fact, they're obviously crossing the equator as well.

Maar feitelijk steken ze waarschijnlijk ook de evenaar over.

So very simple things like that,

We proberen dus heel eenvoudige dingen

we're trying to learn about basking sharks.

te leren over reuzenhaaien.

Eén ding is volgens mij

One thing that I think is a very surprising and strange thing

is heel verrassend en raar,

is just how low the genetic diversity of sharks is.

nl. de lage genetische diversiteit van haaien.

I'm not a geneticist, so I won't pretend to understand the genetics.

Ik ben geen geneticus, dus ik ga niet doen alsof ik genetica begrijp.

Daarom is het heel goed om samen te werken.

And that's why it's great to have collaboration.

Whereas I'm a field person,

Omdat ik een persoon ben die graag buiten is,

I get panic attacks

krijg ik paniekaanvallen als ik te veel uren met doorbrengen

if I have to spend too many hours in a lab with a white coat on.

in een lab met een witte jas aan -- haal me weg.

Take me away.

We werken samen met genetici die dat begrijpen.

So we can work with geneticists who understand that.

So when they looked at the genetics of basking sharks,

Wanneer ze de genetica van reuzenhaaien bestudeerden,

ontdekten ze dat de diversiteit ongelooflijk laag was.

they found that the diversity was incredibly low.

Wanneer je naar de eerste lijn kijkt,

If you look at the first line, really,

kan je zien dat al deze verschillende soorten haaien redelijk gelijkend zijn.

you can see that all these different shark species are all quite similar.

Ik denk dat het voornamelijk betekent dat het allemaal haaien zijn

I think this means they're all sharks

die van gemeenschappelijke voorouders afstammen.

and they've come from a common ancestry.

Als je kijkt naar nucleotidediversiteit,

But if you look at nucleotide diversity,

which is more genetics that are passed on through the parents,

genetica die doorgegeven wordt door de ouders,

you see that basking sharks, if you look at the first study,

kan je zien dat reuzenhaaien, als je de eerste studie bekijkt,

was order of magnitude less diverse even than other shark species.

een grootte-orde minder divers zijn

dan andere soorten haaien.

You can see this work was only done in 2006.

Je ziet dat dit werk gedaan werd in 2006.

Before 2006, we had no idea of the genetic variability of basking sharks.

Voor 2006 hadden we geen idee van de genetische veranderlijkheid van reuzenhaaien.

We hadden geen idee, vielen ze uiteen in verschillende populaties?

We had no idea: Did they distinguish into different populations?

Waren er deelpopulaties?

Were there subpopulations?

And that's very important if you want to know

Dat is heel belangrijk als je wilt weten

wat de grootte van de populatie en de status van de dieren is.

what the population size is, and the status of the animals.

So, Les Noble in Aberdeen kind of found this a bit unbelievable, really.

Les Noble in Aberdeen

vond dit niet geloofwaardig.

So he did another study using microsatellites,

Dus hij deed een andere studie

met microsatellieten,

die veel duurder en veel tijdrovender zijn.

which is much more expensive, much more time-consuming,

and to his surprise, came up with almost identical results.

Tot zijn verbazing had bijna identieke resultaten.

So it does seem to be that basking sharks, for some reason,

Het lijkt

dat reuzenhaaien, om één of andere reden, een ongelooflijk lage diversiteit hebben.

have incredibly low diversity.

And it's thought maybe it was a genetic bottleneck,

Men dacht dat dit misschien een genetische flessenhals was,

12.000 jaar geleden,

thought to have been 12,000 years ago,

en dat dit een heel lage diversiteit heeft veroorzaakt.

and this has caused a very low diversity.

And yet, if you look at the whale shark,

Toch, als je walvishaaien bestudeert

which is the other plankton-eating large shark,

de andere grote plankton-etende haai,

its diversity is much greater.

is de diversiteit veel groter.

So it doesn't really make sense at all.

Het slaat eigenlijk nergens op.

They found that there was no genetic differentiation

Ze ontdekten dat er geen genetisch verschil was

tussen enige reuzenhaai in enige oceanen ter wereld.

between any of the world's oceans of basking sharks:

even though they're found throughout the world,

Hoewel reuzenhaaien overal ter wereld te vinden zijn,

you couldn't tell the difference, genetically,

kon je genetisch het verschil niet zien

from one from the Pacific, Atlantic, New Zealand, Ireland, South Africa.

tussen haaien uit de Grote Oceaan, de Atlantische Oceaan, Nieuw-Zeeland, Ierland of Zuid-Afrika.

Ze lijken allemaal hetzelfde.

They all basically seem the same.

Maar dat is opnieuw verrassend. Je zou het niet verwachten.

Which, again, is kind of surprising; you wouldn't expect that.

I don't understand or pretend to understand this;

Ik begrijp dit niet. Ik doe niet alsof ik het begrijp.

Ik denk dat de meeste genetici het ook niet begrijpen,

I suspect most geneticists don't either,

maar zij produceren de getallen.

but they produce the numbers.

So you can actually estimate the population size

Je kan de grootte van de populatie schatten

gebaseerd op de diversiteit van de genetica.

based on the diversity of the genetics.

Rus Hoelzel ontdekte een effectieve populatiegrootte:

And Rus Hoelzel came up with an effective population size:

8.200 dieren.

8,200 animals.

Dat is alles.

That's it -- 8,000 animals in the world.

8.000 dieren in de wereld.

You're thinking, "That's ridiculous. No way."

Je denkt: "Belachelijk. Dat kan niet."

So Les did a finer study,

Les deed een grondiger studie

and he found out it came out about 9,000.

en ontdekte dat er ongeveer 9.000 waren.

Het gebruik van andere microsatellieten gaf de andere resultaten.

Using different microsatellites gave the different results,

Maar het gemiddelde resultaat van deze studies was --

but the mean of all these studies is about 5,000,

het gemiddelde is ongeveer 5.000,

wat ik persoonlijk niet geloof,

which I personally don't believe.

But then, I am a skeptic.

maar ik ben dan ook sceptisch.

But even if you toss a few numbers around,

Maar zelfs als je een paar getallen gokt,

you're probably talking an effective population of about 20,000 animals.

praat je waarschijnlijk over een effectieve populatie van ongeveer 20.000 dieren.

Weet je nog hoeveel er gedood zijn in Achill

Do you remember how many they killed off Achill in the 70s and the 50s?

in de jaren 70 en 50?

So what it tells us, actually,

Wat het ons vertelt,

is that there's actually a risk of extinction of this species

is dat deze soort dreigt uit te sterven

because its population is so small.

omdat de populatie zo klein is.

In fact, of those 20,000,

Men denkt dat van die 20.000 reuzenhaaien er 8.000 vrouwtjes zijn.

8,000 were thought to be females.

Zijn er maar 8.000 vrouwelijke reuzenhaaien op de wereld?

There's only 8,000 basking shark females in the world?

Ik weet het niet. Ik geloof het niet.

I don't know. I don't believe it.

Het probleem hier is

The problem with this is they were constrained with samples.

dat we te weinig stalen hebben.

Ze hebben te weinig stalen genomen

They didn't get enough samples

to really explore the genetics in enough detail.

om de genetica goed te bestuderen

en grondig genoeg.

So, where do you get samples from for your genetic analysis?

Waar haal je de stalen

voor je genetische analyse?

Well, one obvious source is dead sharks --

Eén logische bron is dode haaien,

die aangespoeld zijn.

dead sharks, washed up.

Er spoelen misschien 2 of 3 dode haaien per jaar aan in Ierland,

We might get two or three dead sharks washed up in Ireland a year,

als we 'geluk' hebben.

if we're kind of lucky.

Another source would be fisheries' bycatch.

Een andere bron is de bijvangst van vissen.

We vangen er nogal wat in oppervlaktedrijfnetten.

We were getting quite a few caught in surface drift nets.

Dat is nu verboden, en dat is good nieuws voor de haaien.

That's banned now, and that'll be good news for the sharks.

Sommige zijn in sleepnetten gevangen.

And some are caught in nets, in trawls.

This is a shark that was actually landed in Howth just before Christmas --

Dit is een haai die geland was in Howth net voor Kerstmis,

illegaal, omdat je dit volgens de E.U.-wet niet mag doen,

illegally, because you're not allowed to do that under EU law --

en die verkocht werd voor 8 euro per kilo als haaiensteak.

and was actually sold for eight euros a kilo as shark steak.

Ze hingen zelfs een recept op aan de muur, tot er hen gezegd werd dat het illegaal was.

They even put a recipe up on the wall,

until they were told it was illegal.

Ze werden ervoor beboet.

They actually did get a fine for that.

Als je al deze studies bekijkt die ik jullie getoond heb,

So if you look at all those studies I showed you,

is het totale aantal stalen

the total number of samples worldwide

vandaag wereldwijd 86.

is 86, at present.

Het is heel belangrijk werk.

So it's very important work,

Ze kunnen heel goede vragen stellen,

and they can ask some really good questions,

en ons vertellen over de grootte van de populatie

and tell us about population size and subpopulations and structure,

en subpopulaties en structuur,

but they're constrained by lack of samples.

maar ze zijn gehinderd door het gebrek aan stalen.

Toen we haaien aan het labelen waren --

When we were out tagging our sharks --

this is how we tagged them on the front of a RIB, get in there fast --

zo deden we dat op de voorkant van een opblaasboot -- we deden het snel --

reageerden de haaien af en toe.

occasionally, the sharks do react.

Op een keer, toen we in Malin Head in Donegal waren,

On one occasion, when we were up in Malin Head in Donegal,

sloeg een haai de zijkant van onze boot met zijn staart,

the shark smacked the side of the boat with his tail,

more, I think, in startle to the fact that a boat came near it,

eerder, denk ik, als reactie op het feit dat de boot dichterbij kwam,

rather than the tag going in.

dan als reactie op het label.

Dat was niet erg. We werden nat. Geen probleem.

And that was fine. We got wet. No problem.

Wanneer ik en Emett

And then when myself and Emmett got back to Malin Head, to the pier,

teruggingen naar Malin Head, naar de pier,

bemerkte ik zwart slijm op de voorkant van de boot.

I noticed some black slime on the front of the boat.

I used to spend a lot of time on commercial fishing boats,

Ik zat vroeger vaak op commerciële vissersboten,

en herinnerde me dat vissers me vertelden dat ze altijd wisten

and I remember fishermen saying

they can tell when a basking shark has been caught in a net,

wanneer een reuzenhaai gevangen was in het net

omdat het dit zwarte slijm achterliet.

because it leaves a black slime behind.

Ik dacht dat het van de haai moest komen.

So that must have come from the shark.

Nu hadden we er belang bij

Now, we had an interest in getting tissue samples for genetics

om genetische stalen te krijgen

because we knew they were very valuable.

omdat we wisten dat ze heel waardevol waren.

We would use conventional methods;

We zouden conventionele methodes gebruiken --

I have a crossbow -- you see it in my hand there,

ik heb een kruisboog, je ziet hem hier in mijn hand,

which we use to sample whales and dolphins for genetic studies as well.

die we gebruiken om ook walvis- en dolfijnstalen te verkrijgen voor genetische studies.

Ik probeerde dat. Ik probeerde veel technieken.

So I tried that, I tried many techniques.

Al wat ik deed was mijn pijlen breken

All it was doing was breaking my arrows,

omdat de haaienhuid veel te sterk is.

because the shark's skin is just so strong.

Er was geen enkele manier om daarmee een staal te verkrijgen.

There was no way we were going to get a sample from that.

Dat werkte niet.

That wasn't going to work.

So when I saw the black slime on the bow of the boat,

Toen ik het zwarte slijm op de boeg van de boot zag,

I thought, "If you take what you're given in this world ..."

dacht ik: "Als je zou nemen wat je gegeven werd op deze wereld ..."

So I scraped it off.

Ik schraapte het eraf.

I had a little tube with alcohol in it to send to the geneticists.

Ik had een klein flesje alcohol om naar de genetici te sturen.

Ik schraapte het slijm eraf en en zond het naar Aberdeen.

So I scraped the slime off and sent it to Aberdeen,

Ik zei: "Dit wil je misschien proberen."

and said, "You might try that."

En ze deden maanden niets.

And they sat on it for months.

Het was alleen omdat we een conferentie hadden op het eiland Man.

It was only because we had a conference on the Isle of Man.

Maar ik bleef e-mailen, en zei:

But I kept emailing Les, saying,

"Heb je al naar mijn slijm kunnen kijken?

"Have you had a chance to look at my slime?"

Hij antwoordde altijd, "Ja, ja. Later, later."

And he was like, "Yeah, yeah. Later."

Na een tijd besloot hij het toch te doen,

He thought he'd better do it because I never met him before;

omdat ik hem nog nooit ontmoet had

he might lose face if he hadn't done the thing I sent him.

en hij misschien zou afgaan als hij niets deed met wat ik had gestuurd.

Tot zijn verbazing verkregen ze DNA uit het slijm.

And he was amazed that they actually got DNA from the slime.

Ze vermenigvuldigden en testten het

They amplified it and they tested it,

en ze ontdekten dat dit het DNA van een reuzenhaai was,

and they found, yes, this was actually basking shark DNA,

dat van het slijm verkregen was.

which was got from the slime.

Hij vond het heel spannend.

So he was very excited.

Het werd bekend als Simon's haaienslijm.

It became known as "Simon's shark slime."

Ik dacht: "Weet je, ik kan hierop verderbouwen."

And I thought, "Hey, you know, I can build on this."

We probeerden dus uit te varen

So we thought, OK, we're going to try to get out and get some slime.

en meer slijm te verzamelen.

Nadat we € 3.500 gespendeerd hadden aan satellietlabels,

So having spent three-and-a-half thousand on satellite tags ...

besloot ik om € 7,95 -- de prijs staat er nog op --

I then thought I'd invest 7.95 -- the price is still on it --

te investeren in mijn lokale hardware-winkel in Kilrush

in my local hardware store in Kilrush

for a mop handle,

voor een uitschuifbare staak

and even less money on some oven cleaners.

en nog minder geld voor een paar ovenreinigers.

And I wrapped the oven cleaner around the edge of the mop handle

Ik wikkelde de ovenreiniger rond het uiteinde van de staak

en was heel wanhopig

and ...

(Laughter)

op zoek naar een kans

I was desperate to have an opportunity to get some sharks.

om een paar haaien tegen te komen.

And this was into August now, and normally sharks peak in June, July,

Dit was in augustus.

Normaal zijn er veel haaien in juni en juli.

Je ziet ze zelden.

and you rarely see them, or rarely can be in the right place

Je kan maar zelden op de juiste plaats zijn om haaien te vinden in augustus.

to find sharks into August.

We were desperate, so we rushed out to the Blaskets

We waren wanhopig.

We snelden naar Blasket toen we hoorden dat daar haaien waren

as soon as we heard there were sharks there,

and managed to find some sharks.

en vonden een paar haaien.

So by just rubbing the mop handle down the shark

Door met de staak over de haai te wrijven

wanneer hij onder de boot zwom --

as it swam under the boat --

you see a shark running under the boat here --

hier zie je dat er een haai is die onder de boot zwemt --

konden we slijm verzamelen.

we managed to collect slime.

And here it is.

Hier is het.

Look at that lovely black shark slime.

Bekijk dat prachtige, zwarte haaienslijm.

And in about half an hour, we got five samples.

In ongeveer een half uur

hadden we 5 stalen, 5 individuele haaienstalen

Five individual sharks were sampled

werden genomen met Simon's systeem van haaienslijm-stalen.

using Simon's Shark Slime Sampling System.

(Gelach)

(Laughter)

(Applause)

(Applaus)

Ik heb nu al 20 jaar lang walvissen en dolfijnen onderzocht in Ierland,

I've been working on whales and dolphins in Ireland for 20 years now,

en ze zijn dramatischer.

and they're a bit more dramatic.

Je hebt waarschijnlijk al de beelden van de bultrug gezien

You probably saw the humpback whale footage

die we ongeveer een maand geleden in de provincie Wexford genomen hebben.

we got a month or two ago off County Wexford.

Je denkt altijd dat je een beetje nalatenschap hebt om aan de wereld achter te laten.

And you always think you might have some legacy

you can leave the world behind,

Ik dacht aan duikende bultruggen

and I was thinking of humpback whales breaching and dolphins.

en dolfijnen.

Maar soms worden die dingen naar jou gezonden

But hey -- sometimes these things are sent to you

en je moet ze gewoon nemen wanneer ze komen.

and you just have to take them when they come.

Dit wordt misschien mijn nalatenschap --

So this is possibly going to be my legacy --

Simon's haaienslijm.

Simon's Shark Slime.

We kregen meer geld dit jaar

We got more money this year

om meer en meer stalen te blijven verzamelen.

to carry on collecting more and more samples.

One thing that is very useful is that we use a pole camera --

Eén ding dat heel nuttig is,

zijn camera's op stokken -- dit is mijn collega Joanne met zo'n camera --

this is my colleague, Joanne, with a pole camera --

waarmee je onder een haai kan kijken.

where you can look underneath the shark.

Wat je probeert te ontdekken, is of de mannetjes geslachtsorganen hebben.

What you're trying to look at is, the males have claspers,

Die bengelen zowat achter de rug van de haai.

which kind of dangle out behind the back of the shark.

So you can quite easily tell the gender of the shark.

Je kan dus gemakkelijk het geslacht van de haai bepalen.

Als we het geslacht bepalen van een haai

If we can tell the gender of the shark before we sample it,

voor we een staal nemen,

kunnen we de geneticus zeggen of dit genomen was van een mannetje of vrouwtje.

we can tell the geneticist this was taken from a male or a female.

Want op dit moment hebben ze geen manier om genetisch

Because in the moment, they have no way, genetically,

het verschil tussen een mannetje en een vrouwtje te bepalen,

of telling the difference between a male and a female,

wat ik heel onthutsend vind,

which I find staggering,

omdat ze niet weten naar welke geslachtskenmerken ze moeten zoeken.

because they don't know what primers to look for.

Het kunnen bepalen van het geslacht van een haai

Being able to tell the gender of a shark

is heel belangrijk geworden

is very important for things like policing the trade

voor dingen zoals het toezicht op de handel

in basking shark and other species through the sightings,

in reuzenhaaien en andere soorten in gemeenschappen,

omdat het illegaal is om haaien te verhandelen.

because it is illegal to trade in these sharks.

Ze worden gevangen en ze zijn op de markt.

And they are caught and are on the market.

Als bioloog te velde

So as a field biologist,

you just want to get encounters with these animals,

wil je gewoon ontmoetingen hebben met deze dieren.

Je wil zoveel leren als je kan.

and learn as much as you can.

They're often quite brief, they're often very seasonally constrained.

Ze zijn vaak redelijk kortaf. Ze zijn vaak heel seizoensafhankelijk.

Je wilt gewoon zoveel leren als je kan en zo vlug mogelijk.

You just want to learn as much as you can as soon as you can.

Is het niet fantastisch

But isn't it fantastic

that you can then offer these samples and opportunities

dat je dan deze stalen en mogelijkheden

kan aanbieden aan andere wetenschappers, zoals genetici,

to other disciplines, such as the geneticists,

die daar zoveel meer uit kunnen halen?

who can gain so much more from that.

So as I said, these things are sent to you in strange ways.

Zoals ik zei,

deze dingen worden in rare vormen naar je gestuurd. Grijp ze wanneer je kan.

Grab them while you can.

I'll take that as my scientific legacy.

Ik beschouw dat als mijn wetenschappelijke nalatenschap.

Hopefully, I might get something a bit more dramatic and romantic

Hopelijk verkrijg ik iets dramatischer en romantischer voor ik sterf.

before I die.

Maar tot het zover is, ben ik er dankbaar voor.

But for the time being, thank you for that.

En pas op voor haaien.

And keep an eye out for sharks.

If you're more interested, we have a basking shark website now set up.

Als je geïnteresseerd bent, we hebben net een reuzenhaaienwebsite opgestart.

Bedankt voor het luisteren.

So thank you and thank you for listening.

(Applause)

(Applaus)