How do you save a shark you know nothing about? | Simon Berrow

Μετάφραση: Maria Salomidi Επιμέλεια: Alexandros Kiupakis

Basking sharks are awesome creatures.

Οι καρχαρίες Προσκυνητές είναι απίστευτα πλάσματα, μεγαλειώδη.

They are just magnificent.

Φτάνουν σε μήκος τα 10 μέτρα

They grow 10 meters long; some say bigger.

ίσως και παραπάνω,

They might weigh up to two tons.

το βάρος τους φτάνει τους 2 τόνους

Some say up to five tons.

κάποιοι αναφέρουν εως και 5.

They're the second-largest fish in the world.

Είναι το δεύτερο μεγαλύτερο ψάρι του κόσμου.

They're also harmless plankton-feeding animals.

Και είναι ακίνδυνοι καταναλωτές πλαγκτού.

And they are thought to be able to filter a cubic kilometer of water every hour

Φαίνεται ότι μπορούν να φιλτράρουν

περίπου ένα κυβικό χιλιόμετρο νερού κάθε ώρα

and can feed on 30 kilos of zoo plankton a day to survive.

και τρέφονται με 30 κιλά ζωοπλαγκτού τη μέρα.

Είναι απίθανα πλάσματα.

They're fantastic creatures.

Είμαστε πολύ τυχεροί στην Ιρλανδία που έχουμε τόσους Προσκυνητές

We're very lucky in Ireland,

we have plenty of basking sharks and plenty of opportunities to study them.

και τη σπάνια ευκαιρία να τους μελετάμε.

Ήταν ανέκαθεν σημαντικοί για τις παράκτιες κοινωνίες

They were very important to coastal communities,

εδώ και εκατοντάδες χρόνια,

going back hundreds of years,

ειδικά στην περιοχή του Κλάντα, Νταφ, στο Κονεμάρα

especially around the Claddaghduff, Connemara region

όπου οι φτωχοί αγρότες έβγαιναν στη θάλασσα

where subsistence farmers used to sail out on their hookers and open boats,

με τα καμάκια και τις βάρκες τους,

sometimes way offshore to a place called the Sunfish Bank,

κι ανοίγονταν, ακόμα και ως τον "Πάγκο του Ηλιόψαρου"

30 μίλια δυτικά της νήσου Άκιλ

about 30 miles west of Achill Island,

για να σκοτώσουν τους καρχαρίες Προσκυνητές.

to kill the basking sharks.

This is a woodcut from about the 1800s.

Αυτή είναι μια ξυλογραφία του 18ου-19ου αιώνα.

Ήταν λοιπόν πολύ σημαντικοί, και ήταν σημαντικοί για το λάδι του συκωτιού τους.

They were very important, for the oil out of their liver.

A third of the basking shark's size is their liver,

Το 1/3 του σώματός τους είναι συκώτι, γεμάτο λάδι.

Μπορείς να βγάλεις αρκετά λίτρα.

and it's full of oil, gallons of oil.

Το χρησιμοποιούσαν κυρίως για φωτισμό,

That oil was used especially for lighting,

για επίδεση πληγών, και άλλες χρήσεις.

but also for dressing wounds and other things.

Το 1742, τα φανάρια στους δρόμους

In fact, the streetlights in 1742,

του Γκάλγουεϊ, του Δουβλίνου και του Γουότερφορντ

of Galway, Dublin and Waterford,

were lit with sunfish oil.

έκαιγαν λάδι "ηλιόψαρου".

"Sunfish" is one of the words for basking sharks.

"Ηλιόψαρο" είναι ένα από τα παρατσούκλια του Προσκυνητή.

So they were incredibly important animals.

Ήταν λοιπόν πολύ σημαντικά ζώα.

They've been around a long time, very important to coastal communities.

Ζούσαν ανέκαθεν σε αυτές τις ακτές και είχαν ζωτική σημασία για τους ντόπιους.

Η καλύτερα καταγεγραμμένη αλιεία Προσκυνητών παγκοσμίως

Probably the best-documented basking shark fishery in the world

είναι αυτή από τη νήσο Άκιλ.

is that from Achill Island.

This is Keem Bay up in Achill Island.

Αυτός είναι ο Όρμος Κιμ στο Άκιλ.

Όταν έμπαιναν οι καρχαρίες εδώ

Sharks used to come into the bay,

and the fishermen would tie a net off the headland,

οι ψαράδες έδεναν δίχτυα από τον κάβο,

string it out, an old Manila net,

το ένα πάνω στο άλλο.

and as the shark came round, it would hit the net,

Κι όταν οι καρχαρίες επέστρεφαν, έπεφταν πάνω τους και παγιδεύονταν,

the net would collapse on it.

συχνά πνίγονταν ή ασφυκτιούσαν,

It would often drown and suffocate.

Or at times, they would row out in their small curraghs

ή κατέφταναν οι ψαράδες στις μικρές βάρκες τους

and kill it with a lance through the back of the neck.

και τους αποτέλειωναν με ένα καμάκι στο σβέρκο.

Μετά τους ρυμουλκούσαν στο λιμάνι του Πούρτιν

And then they'd tow the sharks back to Purteen Harbour,

boil them up, use the oil.

όπου τους έβραζαν, έβγαζαν το λάδι,

They also used the flesh as well, for fertilizer

έπαιρναν το κρέας για λίπασμα

και έκοβαν τα πτερύγια.

and also would fin the sharks.

This is probably the biggest threat to sharks worldwide --

Αυτή είναι μάλλον η μεγαλύτερη απειλή παγκοσμίως για τους καρχαρίες σήμερα -

το κυνήγι του πτερυγίου.

the finning of sharks.

Όλοι τρέμουμε τους καρχαρίες χάρη στη γνωστή ταινία

We're often frightened of sharks, thanks to "Jaws."

Πέντ' έξι άνθρωποι σκοτώνονται

Maybe five or six people get killed by sharks every year.

από καρχαρίες κάθε χρόνο.

Υπήρξε κι ένα πρόσφατο επεισόδιο νομίζω, μια-δυο βδομάδες πριν.

There was someone recently, wasn't there? Just a couple weeks ago.

Εμείς σκοτώνουμε 100 εκατομμύρια καρχαρίες το χρόνο.

We kill about 100 million sharks a year.

So I don't know what the balance is,

Δεν ξέρω που είναι η ισορροπία,

but I think sharks have more right to be fearful of us than we have of them.

αλλά μάλλον οι καρχαρίες δικαιούνται περισσότερο να μας φοβούνται.

Υπήρξε λοιπόν αυτή η καλά κατεγεγραμμένη αλιεία

It was a well-documented fishery.

As you can see here, it peaked in the '50s,

η οποία, όπως βλέπετε εδώ, κορυφώθηκε τη δεκαετία του '50,

όταν σκότωναν 1.500 καρχαρίες το χρόνο.

where they were killing 1,500 sharks a year.

Αυτό τελείωσε σύντομα - κλασική άνοδος και πτώση,

And it declined very fast -- a classic boom-and-bust fishery,

που δείχνει την κατάρρευση του αποθέματος

which suggests that a stock has been depleted

or there's low reproductive rates.

ή τους χαμηλούς ρυθμούς αναπαραγωγής.

They killed about 12,000 sharks within this period,

Σκότωσαν τότε γύρω στους 12.000 καρχαρίες,

κυριολεκτικά και μόνο δένοντας σκοινιά

literally just by stringing a Manila rope

γύρω από τον όρμο Κιμ

off the tip of Keem Bay up in Achill Island.

του νησιού Άκιλ.

Sharks were still killed up into the mid-80s,

Η σφαγή συνεχίστηκε ως τα μέσα της δεκαετίας του '80,

especially out of places like Dunmore East in County Waterford.

ειδικά σε μέρη όπως το Α. Ντάνμορ του Γουότερφορντ.

About two and a half, 3,000 sharks were killed up till '85,

2,5 - 3 χιλ. καρχαρίες ακόμα σκοτώθηκαν ως το 1985

mainly by Norwegian vessels.

πολλοί από Νορβηγικά σκάφη.

You can't really see,

Αυτά τα μαύρα εδώ είναι νορβηγικά αλιευτικά σκάφη Προσκυνητών,

but these are Norwegian basking shark hunting vessels.

αυτή η μαύρη γραμμή στην κόφα

The black line in the crow's nest signifies this is a shark vessel,

υποδηλώνει ότι είναι αλιευτικό καρχαρία

rather than a whaling vessel.

και όχι φαλαινοθηρικό.

The importance of basking sharks to the coast communities

Η σημασία των Προσκυνητών για τις παράκτιες κοινότητες

is recognized through the language.

είναι εμφανής και στη γλώσσα.

I don't pretend to [know many Irish words],

Όχι ότι γνωρίζω καλά Ιρλανδικά

but in Kerry they were often known as "ainmhide Na seolta,"

αλλά στο Κέρρυ τους αποκαλούν "Ainmhide na seolta"

"ιστιοφόρο τέρας".

"the monster with the sails."

Ένα άλλο παρατσούκλι είναι το "Liop an da lapa"

Another title would be "liop an dá lapa,"

"τεράστιο κτήνος με δυο πτερύγια".

"the unwieldy beast with two fins."

"Liabhan mor", υποδηλώνει "μεγάλο ζώο".

"Liabhán mór," suggesting a big animal.

Ή, το αγαπημένο μου, "Liabhan chor greine"

Or my favorite, "liabhán chor gréine," "the great fish of the sun."

"μεγάλο ψάρι του ήλιου".

That's a lovely, evocative name.

Ένα θαυμάσιο, συνειρμικό όνομα.

On Tory Island -- a strange place anyway -- they were known as "muldoons."

Στο νησί Τόρυ, που είναι και παράξενο μέρος, τους έλεγαν muldoons (Σ.τ.Μ: κοινό Ιρλανδικό επίθετο)

(Laughter)

και κανείς δεν φαίνεται να ξέρει γιατί.

No one seems to know why.

Ελπίζω να μην είναι κανείς απ' το Τόρυ εδώ... υπέροχο μέρος...

Hope there's no one from Tory here. Lovely place.

Αλλά η πιο κοινή τους ονομασία σε όλη την Ιρλανδία

But more commonly all around the island, they were known as the sunfish.

ήταν Ηλιόψαρα,

And this represents their habit of basking on the surface

λόγω της συνήθειάς τους να λιάζονται στην επιφάνεια τις ηλιόλουστες μέρες.

when the sun is out.

Υπάρχει έντονη ανησυχία ότι το είδος έχει σχεδόν εκλείψει

There's great concern that basking sharks are depleted

all throughout the world.

σε όλο τον κόσμο.

Some say it's not population decline,

Κάποιοι λένε ότι δεν είναι πληθυσμιακή καμπή

it might be a change in the distribution of plankton.

αλλά μάλλον αλλαγή στην κατανομή του πλαγκτού.

It's been suggested

Έχουν μάλιστα προτείνει τους Προσκυνητές ως

that these sharks would make fantastic indicators of climate change,

ιδανικούς δείκτες κλιματικής αλλαγής

γιατί όντως λειτουργούν ως συνεχείς καταγραφείς πλαγκτού

as they're basically continuous plankton recorders,

έτσι όπως κολυμπούν τριγύρω χάσκοντας.

swimming around with their mouth open.

Συγκαταλέγονται στα ευάλωτα είδη της IUCN.

They're now listed as vulnerable under the IUCN.

Υπάρχουν κινήματα στην Ευρώπη ενάντια στην αλιεία τους

There's movements in Europe to try and stop catching them.

και νόμος που απαγορεύει τη σύλληψη και εκφόρτωσή τους,

There's now a ban on catching and even landing them,

even landing ones caught accidentally.

ακόμα και αν πιάστηκαν κατά λάθος.

They're not protected in Ireland;

Στην Ιρλανδία δεν προστατεύονται.

in fact, they have no legislative status in Ireland whatsoever,

Δεν υπάρχει καμία νομική ρύθμιση

παρά τη σημασία του είδους για τη χώρα

despite our importance for the species

και το γενικότερο ιστορικό τους πλαίσιο.

and also the historical context within which basking sharks reside.

We know very little about them.

Γνωρίζουμε ελάχιστα γι' αυτούς.

And most of what we do know

Κι αυτά που γνωρίζουμε τα χρωστάμε κυρίως

is based on their habit of coming to the surface --

στη συνήθειά τους να αναδύονται στην επιφάνεια.

Προσπαθούμε να καταλάβουμε τι κάνουν

we try and guess what they're doing from their behavior on the surface.

παρακολουθώντας αυτή τη συμπεριφορά.

I only found out last year, at a conference on the Isle of Man,

Συνειδητοποίησα μόλις πέρσι, σ' ένα συνέδριο στο νησί Μαν,

just how unusual it is to live somewhere

πόσο σπάνιο είναι να ζεις κάπου

where basking sharks regularly, frequently and predictably

όπου οι Προσκυνητές τακτικά, συχνά και προβλέψιμα

βγαίνουν στην επιφάνεια να "λιαστούν".

come to the surface to "bask."

Είναι σπουδαία ευκαιρία για την επιστήμη

It's a fantastic opportunity for a scientist

η συνάντηση και παρατήρηση των Προσκυνητών,

to see and experience basking sharks.

είναι θαυμάσια πλάσματα.

They are awesome creatures.

Μας δίνεται η σπάνια ευκαιρία να τους μελετήσουμε, να τους προσεγγίσουμε.

It gives us a fantastic opportunity to study them, to get access to them.

Να τι κάνουμε τα τελευταία 2-3 χρόνια -πέρσι πήγε πολύ καλά-

What we've been doing for a couple years -- last year was a big year --

αρχίσαμε να τους μαρκάρουμε

is we started tagging sharks,

για να δούμε αν υπάρχει σταθερότητα

so we could try to get some idea of sight fidelity and movement

στις περιοχές εμφάνισης και τις μετακινήσεις τους.

and things like that.

Επικεντρωθήκαμε κυρίως

So we concentrated mainly in North Donegal and West Kerry

στο Β. Ντόνεγκαλ και το Δ. Κέρρυ

as the two areas where I was mainly active.

όπου δραστηριοποιούμαι.

And we tagged them very simply, not very high-tech,

Τους μαρκάραμε, όχι με καμιά τεχνολογία αιχμής,

με ένα μακρύ κοντάρι.

with a big, long pole.

Αυτό είναι ένα ξεβρασμένο καλάμι

This is a beachcaster rod with a tag on the end.

με μια ετικέτα στην άκρη.

You go up in your boat and tag the shark.

Πλησιάζεις με τη βάρκα και μαρκάρεις τον καρχαρία.

And we were very effective.

Ήμασταν πολύ αποτελεσματικοί.

We tagged 105 sharks last summer.

Μαρκάραμε 105 καρχαρίες πέρσι το καλοκαίρι.

Τους 50 μέσα σε 3 μέρες,

We got 50 in three days off Inishowen Peninsula.

ανοικτά της χερσονήσου Ινίσοουεν.

Half the challenge to get access

Το δυσκολότερο είναι να αποκτήσεις πρόσβαση, να βρεθείς στο σωστό τόπο και χρόνο.

is to be in the right place at the right time.

Αλλά η τεχνική είναι πολύ απλή και εύκολη.

But it's a very simple, easy technique; I'll show you what it looks like.

Θα σας δείξω.

Έχουμε μια κάμερα με βραχίονα στη βάρκα

We use a pole camera on the boat to actually film the shark.

για να τους κινηματογραφούμε.

One, it's to try and work out the gender of the shark.

Προσπαθούμε να καταγράφουμε το φύλο κάθε καρχαρία.

We also deployed some satellite tags, so we did use high-tech stuff as well.

Ποντίσαμε και μερικούς δορυφορικούς ανιχνευτές, χρησιμοποιήσαμε δηλαδή και υψηλή τεχνολογια,

με ετικέτες καταγραφής

These are archival tags.

What they do is store the data.

που αποθηκεύουν δεδομένα.

A satellite tag only works when the air is clear of the water

Ο ανιχνευτής ενεργοποιείται όταν έρχεται σε επαφή με τον αέρα

οπότε και στέλνει σήμα στον δορυφόρο.

and can send a signal to the satellite.

Οι καρχαρίες, ως ψάρια, ζουν κυρίως υποβρυχίως.

And sharks and fish are underwater most of the time,

Αυτή η ετικέτα λοιπόν υπολογίζει τη θέση του καρχαρία

so this tag actually works out the locations of shark,

depending on the timing and the setting of the sun,

βάσει της ώρα και της δύσης του ήλιου,

της θερμοκρασίας και του βάθους.

plus water temperature and depth.

Κάπως έτσι μπορείς να ανασυνθέσεις τη διαδρομή τους.

And you have to kind of reconstruct the path.

What happens is,

Ρυθμίζεις την ετικέτα ώστε να αποσπάται απ' τον καρχαρία μετά από ένα διάστημα,

you set the tag to detach from the shark after a fixed period --

στην περίπτωσή μας οκτώ μήνες,

in this case, eight months --

και την ορισμένη μέρα η ετικέτα βγαίνει στην επιφάνεια, χαιρετάει το δορυφόρο

and literally to the day, the tag popped off,

drifted up, said hello to the satellite

και του στέλνει, όχι όλα, αλλά αρκετά δεδομένα για επεξεργασία.

and sent, not all the data, but enough data for us to use.

Αυτός είναι και ο μόνος τρόπος να υπολογίσεις

This is the only way to really work out their behavior and movements

τη συμπεριφορά και τις κινήσεις τους υποβρυχίως.

when they're underwater.

Κι αυτοί είναι κάποιοι χάρτες που φτιάξαμε.

And here's a couple of maps that we've done.

In that one, you can see that we tagged both off Kerry.

Δυο μαρκαρίσματα που έγιναν έξω απ' το Κέρρυ.

Basically, it spent all its time, the last eight months, in Irish waters.

Πέρασαν λοιπόν όλο αυτό το οκτάμηνο σε Ιρλανδικά νερά.

Τα Χριστούγεννα ήταν ανοικτά της υφαλοκρηπίδας.

On Christmas, it was out on the shelf edge.

Κι άλλος ένας εδώ, δεν έχει ακόμα επαληθευθεί στο πεδίο,

Here's one we haven't ground-truthed yet

με τη θερμοκρασία επιφανείας και το βάθος,

with sea-surface temperature and water depth,

αλλά και αυτός ο καρχαρίας πέρασε το χρόνο του

but again, the second shark spent most of its time

εντός και πέριξ της Ιρλανδικής θάλασσας.

in and around the Irish Sea.

Συνάδελφοι από το νησί Μαν

Colleagues from the Isle of Man last year actually tagged one shark

μάρκαραν πέρσι έναν καρχαρία

that went from the Isle of Man to Nova Scotia in about 90 days.

που ταξίδεψε από εκεί ως τη Νέα Σκωτία μέσα σε 90 μέρες.

Nine and a half thousand kilometers -- we never thought that happened.

Αυτό σημαίνει 9,5 χιλιάδες χιλιόμετρα. Ποτέ δεν το περιμέναμε.

Ένας άλλος συνάδελφος στην Αμερική

Another colleague in the States tagged about 20 sharks off Massachusetts.

μάρκαρε 20 καρχαρίες ανοικτά της Μασαχουσέτης, αλλά δεν δούλεψαν οι πομποί.

His tags didn't really work.

Ξέρει μόνο που έγινε το μαρκάρισμα

All he knows is where he tagged them,

και που βγήκαν στην επιφάνεια.

and where they popped off.

His tags popped off in the Caribbean,

Βγήκαν λοιπόν στην Καραϊβική,

και κάποιοι στη Βραζιλία.

and even in Brazil.

We thought basking sharks were temperate animals

Και νομίζαμε ότι οι Προσκυνητές ήταν είδη εύκρατων περιοχών

and lived in our latitudes,

και ζούσαν μόνο στα δικά μας πλάτη.

but in actual fact, they're obviously crossing the equator as well.

Αλλά είναι γεγονός ότι διασχίζουν μια χαρά και τον Ισημερινό.

So very simple things like that,

Τέτοια βασικά πραγματάκια λοιπόν

we're trying to learn about basking sharks.

προσπαθούμε ακόμα να μάθουμε για τους Προσκυνητές.

Αυτό που νομίζω ότι είναι ιδιαίτερα

One thing that I think is a very surprising and strange thing

αναπέντεχο και περίεργο

is just how low the genetic diversity of sharks is.

είναι η πολύ χαμηλή γενετική ποικιλότητα των καρχαριών.

I'm not a geneticist, so I won't pretend to understand the genetics.

Δεν είμαι γενετιστής, δεν λέω ότι τα καταλαβαίνω σε βάθος αυτά,

γι' αυτό είναι άλλωστε σημαντικό να υπάρχουν συνεργασίες.

And that's why it's great to have collaboration.

Whereas I'm a field person,

Εγώ είμαι άνθρωπος του πεδίου,

I get panic attacks

με πιάνει πανικός αν με βάλεις να περάσω ώρες

if I have to spend too many hours in a lab with a white coat on.

στο εργαστήριο με μια άσπρη ποδιά - βγάλτε με έξω.

Take me away.

Συνεργαζόμαστε λοιπόν με γενετιστές που τα καταλαβαίνουν αυτά.

So we can work with geneticists who understand that.

So when they looked at the genetics of basking sharks,

Όταν λοιπόν μελέτησαν τη γενετική των Προσκυνητών

βρήκαν ότι η ποικιλότητά τους ήταν πολύ χαμηλή.

they found that the diversity was incredibly low.

Βλέπετε εδώ, στην πρώτη σειρά,

If you look at the first line, really,

ότι όλα αυτά τα διάφορα είδη καρχαριών στην ουσία μοιάζουν πάρα πολύ.

you can see that all these different shark species are all quite similar.

Νομίζω, αυτό σημαίνει βασικά ότι είναι όλα καρχαρίες

I think this means they're all sharks

κι ότι κατάγονται από έναν κοινό πρόγονο.

and they've come from a common ancestry.

Αν κοιτάξεις την ποικιλότητα των νουκλεοτιδίων τους,

But if you look at nucleotide diversity,

which is more genetics that are passed on through the parents,

τα χαρακτηριστικά δηλαδή που κληρονομούν από τους γονείς τους,

you see that basking sharks, if you look at the first study,

βλέπεις ότι οι Προσκυνητές έχουν κατά μία

was order of magnitude less diverse even than other shark species.

τάξη μεγέθους μικρότερη ποικιλότητα

από τους υπόλοιπους καρχαρίες.

You can see this work was only done in 2006.

Αυτή η μελέτη έγινε το 2006.

Before 2006, we had no idea of the genetic variability of basking sharks.

Πριν από αυτό δεν είχαμε την παραμικρή ιδέα για τη γενετική τους ποικιλότητα.

Διακρίνονταν άραγε σε επιμέρους πληθυσμούς;

We had no idea: Did they distinguish into different populations?

Υπήρχαν υποπληθυσμοί;

Were there subpopulations?

And that's very important if you want to know

Και φυσικά, αυτό είναι πολύ σημαντικό αν θες να ξέρεις

ποιό είναι το πληθυσμιακό μέγεθος και η κατάσταση των ζώων.

what the population size is, and the status of the animals.

So, Les Noble in Aberdeen kind of found this a bit unbelievable, really.

Ο Λες Νομπλ στο Αμπερντίν

το βρήκε όλο αυτό κάπως απίστευτο

So he did another study using microsatellites,

οπότε ξεκίνησε δική του μελέτη

με χρήση μικροδορυφορικών γενετικών δεικτών,

που είναι μια πολύ πιο δαπανηρή και χρονοβόρα μέθοδος.

which is much more expensive, much more time-consuming,

and to his surprise, came up with almost identical results.

Και προς μεγάλη του έκπληξη, κατέληξε στα ίδια σχεδόν συμπεράσματα.

So it does seem to be that basking sharks, for some reason,

Φαίνεται λοιπόν ότι όντως οι Προσκυνητές,

για κάποιο λόγο, έχουν πολύ χαμηλή γενετική ποικιλότητα.

have incredibly low diversity.

And it's thought maybe it was a genetic bottleneck,

Και πιστεύουν ότι ίσως πρόκειται για μια στενωπό, μια πληθυσμιακή στενωπό

που θεωρείται ότι συνέβη πριν από 12.000 χρόνια,

thought to have been 12,000 years ago,

και η οποία προκάλεσε αυτό το φαινόμενο.

and this has caused a very low diversity.

And yet, if you look at the whale shark,

Κι όμως, αν κοιτάξεις τους φαλαινοκαρχαρίες,

which is the other plankton-eating large shark,

το άλλο είδος μεγάλου πλαγκτοφάγου καρχαρία,

its diversity is much greater.

η ποικιλότητά τους είναι πολύ μεγαλύτερη.

So it doesn't really make sense at all.

Δεν βγάζει λοιπόν καθόλου νόημα.

They found that there was no genetic differentiation

Βρήκαν ότι δεν υπάρχει γενετική διαφοροποίηση

των Προσκυνητών μεταξύ οποιονδήποτε από τους Ωκεανούς.

between any of the world's oceans of basking sharks:

even though they're found throughout the world,

Έτσι, παρότι οι Προσκυνητές απαντώνται σε όλον τον κόσμο,

you couldn't tell the difference, genetically,

δεν μπορείς να καταλάβεις γενετικά τη διαφορά μεταξύ των ατόμων

from one from the Pacific, Atlantic, New Zealand, Ireland, South Africa.

του Ειρηνικού, του Ατλαντικού, της Ν. Ζηλανδίας, της Ιρλανδίας ή της Ν. Αφρικής.

Βασικά όλοι φαίνονται ίδιοι.

They all basically seem the same.

Κι αυτό είναι κάπως αναπάντεχο. Δεν θα το περίμενε κανείς.

Which, again, is kind of surprising; you wouldn't expect that.

I don't understand or pretend to understand this;

Δεν βγάζει νόημα, και δεν θα κάνω ότι το καταλαβαίνω.

Και υποψιάζομαι ότι οι περισσότεροι γενετιστές επίσης δεν το καταλαβαίνουν,

I suspect most geneticists don't either,

απλώς παράγουν τα δεδομένα.

but they produce the numbers.

So you can actually estimate the population size

Μπορείς να κάνεις μια εκτίμηση του μεγέθους του πληθυσμού

με βάση τη γενετική του ποικιλότητα.

based on the diversity of the genetics.

Και ο Ρας Χέλτζελ υπολόγισε το δραστικό μέγεθος πληθυσμού σε:

And Rus Hoelzel came up with an effective population size:

8.200 ζώα.

8,200 animals.

Αυτό ήταν.

That's it -- 8,000 animals in the world.

8.000 ζώα στον κόσμο.

You're thinking, "That's ridiculous. No way."

Θα σκέφτεστε, "Αυτό είναι γελοίο, αποκλείεται".

So Les did a finer study,

Έτσι ο Λες έκανε μια πιο λεπτομερή ανάλυση

and he found out it came out about 9,000.

και βρήκε ότι του έδινε περίπου 9.000 άτομα.

Η χρήση διαφορετικών δεικτών δίνει και διαφορετικά αποτελέσματα

Using different microsatellites gave the different results,

αλλά ο μέσος όρος από όλες αυτές τις μελέτες

but the mean of all these studies is about 5,000,

υπολογίστηκε σε 5.000.

Το οποίο προσωπικά δεν πιστεύω,

which I personally don't believe.

But then, I am a skeptic.

αλλά εγώ είμαι σεπτικιστής.

But even if you toss a few numbers around,

Αλλά όσο και να ανακατέψεις τα νούμερα,

you're probably talking an effective population of about 20,000 animals.

το πολύ να καταλήξεις με έναν δραστικό πληθυσμό περίπου 20.000 ατόμων.

Θυμάστε πόσους σκότωναν στο Άκιλ

Do you remember how many they killed off Achill in the 70s and the 50s?

το '70 και το '50;

So what it tells us, actually,

Αυτό λοιπόν που μας λέει στην ουσία

is that there's actually a risk of extinction of this species

είναι ότι το είδος πράγματι κινδυνεύει με εξαφάνιση

because its population is so small.

επειδή ο πληθυσμός του είναι τόσο μικρός.

In fact, of those 20,000,

Μάλιστα, από αυτά τα 20.000 άτομα, 8.000 υπολογίζεται ότι είναι θηλυκά.

8,000 were thought to be females.

Υπάρχουν μόνο 8.000 θηλυκοί Προσκυνητές σε όλο τον κόσμο;

There's only 8,000 basking shark females in the world?

Δεν ξέρω. Δεν το πιστεύω.

I don't know. I don't believe it.

Το πρόβλημα με αυτές τις μελέτες

The problem with this is they were constrained with samples.

είναι ο περιορισμένος αριθμός δειγμάτων.

Δεν είχαν αρκετά δείγματα

They didn't get enough samples

to really explore the genetics in enough detail.

για να μελετήσουν πραγματικά τη γενετική

σε αρκετό βάθος.

So, where do you get samples from for your genetic analysis?

Που βρίσκεις όμως δείγματα

για τις γενετικές σου αναλύσεις;

Well, one obvious source is dead sharks --

Μια προφανής πηγή είναι οι νεκροί καρχαρίες

που ξεβράζονται στις ακτές.

dead sharks, washed up.

Έχουμε 2-3 εκβρασμούς καρχαριών κάθε χρόνο στην Ιρλανδία,

We might get two or three dead sharks washed up in Ireland a year,

όταν είμαστε τυχεροί.

if we're kind of lucky.

Another source would be fisheries' bycatch.

Άλλη πηγή είναι η παρεμπίπτουσα αλιεία.

Πιάνονται αρκετοί στα παρασυρόμενα αφρόδιχτα.

We were getting quite a few caught in surface drift nets.

Αυτό πλέον απαγορεύτηκε, πράγμα καλό για τους καρχαρίες.

That's banned now, and that'll be good news for the sharks.

Μερικοί πιάνονται και με στατικά δίχτυα ή τράτες.

And some are caught in nets, in trawls.

This is a shark that was actually landed in Howth just before Christmas --

Αυτός ο καρχαρίας αλιεύτηκε στο Χόουθ πριν τα Χριστούγεννα

παράνομα, δεν επιτρέπεται πλέον αυτό στην ΕΕ,

illegally, because you're not allowed to do that under EU law --

και πουλήθηκε ως φιλέτα καρχαρία προς 8 ευρώ το κιλό.

and was actually sold for eight euros a kilo as shark steak.

Είχαν κρεμάσει και συνταγή στον τοίχο, μεχρι που τους είπαν ότι ήταν παράνομο.

They even put a recipe up on the wall,

until they were told it was illegal.

Πήραν και πρόστιμο.

They actually did get a fine for that.

Βλέποντας λοιπόν όλες αυτές τις μελέτες

So if you look at all those studies I showed you,

ο συνολικός αριθμός δειγμάτων παγκοσμίως

the total number of samples worldwide

είναι 86 επί του παρόντος.

is 86, at present.

Είναι λοιπόν μια σημαντική δουλειά

So it's very important work,

και μπορεί να απαντήσει πολλά ερωτήματα,

and they can ask some really good questions,

μπορεί να μας υποδείξει το μέγεθος του πληθυσμού,

and tell us about population size and subpopulations and structure,

τους υποπληθυσμούς και τις δομές τους,

but they're constrained by lack of samples.

αλλά περιορίζονται από την έλλειψη δειγμάτων.

Κατά τη διαδικασία μαρκαρίσματος λοιπόν,

When we were out tagging our sharks --

this is how we tagged them on the front of a RIB, get in there fast --

έτσι τους μαρκάρουμε από το φουσκωτό - κινείσαι γρήγορα -

οι καρχαρίες καμμιά φορά αντιδρούν.

occasionally, the sharks do react.

Όπως συνέβη ας πούμε στο Μάλιν Χεντ του Ντόνεγκαλ,

On one occasion, when we were up in Malin Head in Donegal,

όπου ο καρχαρίας χτύπησε τη βάρκα με την ουρά του,

the shark smacked the side of the boat with his tail,

more, I think, in startle to the fact that a boat came near it,

πιο πολύ, νομίζω, επειδή ξαφνιάστηκε που τον πλησιάσαμε τόσο,

rather than the tag going in.

παρά λόγω του μαρκαρίσματος.

Δεν έγινε και τίποτα, βραχήκαμε λίγο.

And that was fine. We got wet. No problem.

Αλλά όταν επιστρέψαμε με τον Έμετ

And then when myself and Emmett got back to Malin Head, to the pier,

στον μώλο του Μάλιν Χεντ,

πρόσεξα μια μαύρη βλέννα πάνω στην πλώρη.

I noticed some black slime on the front of the boat.

I used to spend a lot of time on commercial fishing boats,

Και τότε θυμήθηκα -είχα περάσει αρκετό καιρό και σε εμπορικά αλιευτικά-

θυμήθηκα τους ψαράδες να μου λένε ότι ήξεραν

and I remember fishermen saying

they can tell when a basking shark has been caught in a net,

πότε το δίχτυ τους είχε Προσκυνητή

από τη μαύρη γλίτσα που άφηνε πίσω του.

because it leaves a black slime behind.

Σκέφτηκα λοιπόν ότι αυτό θα ήταν απ' τον καρχαρία.

So that must have come from the shark.

Ενδιαφερόμασταν οπωσδήποτε

Now, we had an interest in getting tissue samples for genetics

για δείγματα ιστών για γενετική ανάλυση

because we knew they were very valuable.

γιατί ξέρουμε πόσο σημαντικά είναι.

We would use conventional methods;

Χρησιμοποιούσαμε όμως συμβατικές μεθόδους -

I have a crossbow -- you see it in my hand there,

έχω αυτό το τόξο, το βλέπετε εδώ στο χέρι μου,

which we use to sample whales and dolphins for genetic studies as well.

με το οποίο παίρνουμε δείγματα από δελφίνια και φάλαινες.

Το είχα δοκιμάσει, και αυτό και άλλες τεχνικές,

So I tried that, I tried many techniques.

αλλά το μόνο που κατάφερνα ήταν να σπάω τα βέλη μου,

All it was doing was breaking my arrows,

επειδή το δέρμα του καρχαρία είναι τόσο σκληρό.

because the shark's skin is just so strong.

Δεν υπήρχε περίπτωση να πάρουμε δείγματα έτσι.

There was no way we were going to get a sample from that.

Δεν θα κάναμε τίποτα.

That wasn't going to work.

So when I saw the black slime on the bow of the boat,

Όταν είδα λοιπόν τη βλέννα στην πλώρη

I thought, "If you take what you're given in this world ..."

σκέφτηκα "κι αν έπαιρνες αυτό που σου χαρίζεται..."

So I scraped it off.

Το έξυσα λοιπόν,

I had a little tube with alcohol in it to send to the geneticists.

το έβαλα σε ένα δοχείο με οινόπνευμα και το έστειλα στους γενετιστές.

Έξυσα τη βλέννα και την έστειλα στο Αμπερντίν.

So I scraped the slime off and sent it to Aberdeen,

Και τους είπα, "Ίσως να δοκιμάσετε αυτό".

and said, "You might try that."

Αλλά εκεί μού το τρέναραν για μήνες.

And they sat on it for months.

Είχαμε κι εκείνο το συνέδριο στο νησί Μαν.

It was only because we had a conference on the Isle of Man.

Αλλά εγώ συνέχισα να γράφω και να ρωτάω

But I kept emailing Les, saying,

"Μήπως κοιτάξατε καθόλου τη βλέννα μου;"

"Have you had a chance to look at my slime?"

και μου' λεγε "Ναι, ναι, ναι. Αργότερα, αργότερα"

And he was like, "Yeah, yeah. Later."

Τελικά κατάλαβε ότι καλύτερα να το έκανε

He thought he'd better do it because I never met him before;

γιατί δεν γνωριζόμασταν καν

he might lose face if he hadn't done the thing I sent him.

και ποιός ξέρει τι θα συμπέραινα γι' αυτόν.

Και έμεινε έκπληκτος όταν τελικά έβγαλε DNA από τη βλέννα.

And he was amazed that they actually got DNA from the slime.

Το πολλαπλασίασαν και το ανέλυσαν

They amplified it and they tested it,

και είδαν ότι, ναι, ήταν όντως DNA προσκυνητή

and they found, yes, this was actually basking shark DNA,

που προήλθε από τη βλέννα.

which was got from the slime.

Φυσικά κατενθουσιάστηκε.

So he was very excited.

Το βάφτισαν και "καρχαριοβλέννα του Σάιμον".

It became known as "Simon's shark slime."

Και σκέφτηκα, "Εντάξει, μπορώ να δουλέψω με αυτό".

And I thought, "Hey, you know, I can build on this."

Οπότε αποφασίσαμε να βγούμε

So we thought, OK, we're going to try to get out and get some slime.

και να μαζέψουμε βλέννα.

Έχοντας ξοδέψει 3,5 χιλιάδες σε δορυφορικούς ανιχνευτές,

So having spent three-and-a-half thousand on satellite tags ...

αποφάσισα ότι μπορούσα να ξοδέψω και άλλα 7,95 - η τιμή είναι ακόμη πάνω -

I then thought I'd invest 7.95 -- the price is still on it --

στο τοπικό μαγαζί εργαλείων του Κίλρους

in my local hardware store in Kilrush

for a mop handle,

για ένα κοντάρι σφουγγαρίστρας,

and even less money on some oven cleaners.

και ακόμη λιγότερα για σφουγγαράκια φούρνου.

And I wrapped the oven cleaner around the edge of the mop handle

Τύλιξα λοιπόν το σφουγγάρι στην άκρη του κονταριού

και πλέον ζούσα μόνο και μόνο

and ...

(Laughter)

για τη στιγμή

I was desperate to have an opportunity to get some sharks.

που θα ξανάβρισκα καρχαρίες.

And this was into August now, and normally sharks peak in June, July,

Τότε ήταν ήδη Αύγουστος,

οι καρχαρίες όμως βγαίνουν κυρίως Ιούνιο-Ιούλιο.

Είναι λοιπόν σπάνιο,

and you rarely see them, or rarely can be in the right place

πρέπει να είσαι πολύ τυχερός για να τους πετύχεις Αύγουστο.

to find sharks into August.

We were desperate, so we rushed out to the Blaskets

Ήμασταν λοιπόν απελπισμένοι.

Κι όταν ακούσαμε ότι εμφανίστηκαν καρχαρίες στο Μπλάσκετ τρέξαμε αμέσως

as soon as we heard there were sharks there,

and managed to find some sharks.

και καταφέραμε όντως να τους βρούμε.

So by just rubbing the mop handle down the shark

Και απλώς τρίβοντας με το κοντάρι τον καρχαρία

καθώς περνούσε από κάτω μας -

as it swam under the boat --

you see a shark running under the boat here --

τον βλέπετε εδώ κάτω από τη βάρκα -

καταφέραμε να μαζέψουμε βλέννα.

we managed to collect slime.

And here it is.

Και ιδού.

Look at that lovely black shark slime.

Δείτε αυτή την υπέροχη μαύρη καρχαριοβλέννα.

And in about half an hour, we got five samples.

Μέσα σε ένα μισάωρο

πήραμε πέντε δείγματα, πέντε διαφορετικούς καρχαρίες,

Five individual sharks were sampled

με τον δειγματολήπτη καρχαριοβλέννας του Σάιμον.

using Simon's Shark Slime Sampling System.

(Γέλια)

(Laughter)

(Applause)

(Χειροκρότημα)

Δουλεύω με δελφίνια και φάλαινες εδώ και 20 χρόνια στην Ιρλανδία,

I've been working on whales and dolphins in Ireland for 20 years now,

που είναι σίγουρα πιο θεαματικά.

and they're a bit more dramatic.

Θα είδατε ήδη τα πλάνα με τη Μεγάπτερη φάλαινα

You probably saw the humpback whale footage

που τραβήξαμε πριν 1-2 μήνες ανοικτά του Γουέξφορντ.

we got a month or two ago off County Wexford.

Πάντα ελπίζεις κατά βάθος ν' αφήσεις κάτι πίσω σου,

And you always think you might have some legacy

you can leave the world behind,

εγώ φαντασιωνόμουν εντυπωσιακά άλματα

and I was thinking of humpback whales breaching and dolphins.

Μεγάπτερων και δελφινιών.

Αλλά κάποιες φορές τα πράγματα σου έρχονται αλλιώς

But hey -- sometimes these things are sent to you

και καλό είναι να τα δέχεσαι έτσι.

and you just have to take them when they come.

Οπότε η δική μου παρακαταθήκη θα είναι μάλλον αυτή -

So this is possibly going to be my legacy --

η καρχαριοβλέννα του Σάιμον.

Simon's Shark Slime.

Πήραμε λοιπόν περισσότερα χρήματα φέτος

We got more money this year

για να συνεχίσουμε τις δειγματοληψίες.

to carry on collecting more and more samples.

One thing that is very useful is that we use a pole camera --

Κι ένα εξίσου χρήσιμο εργαλείο είναι η

κάμερα σε βραχίονα -εδώ η συνάδελφος Τζοάν με μια τέτοια-

this is my colleague, Joanne, with a pole camera --

με την οποία μπορείς να κοιτάξεις κάτω από τον καρχαρία

where you can look underneath the shark.

για να εντοπίσεις τα πτερυγιοπόδια των αρσενικών

What you're trying to look at is, the males have claspers,

που ξεχωρίζουν από πίσω,

which kind of dangle out behind the back of the shark.

So you can quite easily tell the gender of the shark.

έτσι καταλαβαίνεις το φύλο σχετικά εύκολα.

Το να γνωρίζεις το φύλο του καρχαρία

If we can tell the gender of the shark before we sample it,

καθώς παίρνεις δείγμα του,

είναι πολύ σημαντική πληροφορία για τον γενετιστή.

we can tell the geneticist this was taken from a male or a female.

Γιατί προς το παρόν δεν έχουν γενετικό τρόπο

Because in the moment, they have no way, genetically,

για να ξεχωρίσουν ένα αρσενικό από ένα θηλυκό άτομο,

of telling the difference between a male and a female,

το οποίο μου φάνηκε αδιανότητο,

which I find staggering,

γιατί δεν ξέρουν καν τι εκκινητές να χρησιμοποιήσουν.

because they don't know what primers to look for.

Και το να γνωρίζεις το φύλο των καρχαριών

Being able to tell the gender of a shark

έχει γίνει πολύ σημαντικό

is very important for things like policing the trade

για να διαχειριστείς και το εμπόριο

in basking shark and other species through the sightings,

είτε των Προσκυνητών είτε άλλων ειδών.

Γιατί το εμπόριό τους είναι μεν παράνομο

because it is illegal to trade in these sharks.

αλλα αλιεύονται και κυκλοφορούν στην αγορά.

And they are caught and are on the market.

Έτσι, ως βιολόγος πεδίου

So as a field biologist,

you just want to get encounters with these animals,

επιδιώκεις όσο το δυνατό περισσότερες επαφές με αυτά τα ζώα.

Θες να μάθεις όσο το δυνατόν περισσότερα.

and learn as much as you can.

They're often quite brief, they're often very seasonally constrained.

Αλλά οι επαφές αυτές είναι σύντομες και εποχιακές.

Πρέπει λοιπόν να μάθεις το μέγιστο δυνατό, και σύντομα.

You just want to learn as much as you can as soon as you can.

Όμως, δεν είναι υπέροχο

But isn't it fantastic

that you can then offer these samples and opportunities

να μπορείς μετά να προσφέρεις αυτά τα δείγματα

και ευκαιρίες σε άλλες ειδικότητες, όπως η γενετική,

to other disciplines, such as the geneticists,

που μπορούν να αποκομίσουν τόσο πολλά.

who can gain so much more from that.

So as I said, these things are sent to you in strange ways.

Όπως έλεγα λοιπόν

η μοίρα τα φέρνει καμιά φορά περίεργα, πρέπει να αρπάζεις τις ευκαιρίες.

Grab them while you can.

I'll take that as my scientific legacy.

Θα το δεχτώ ως την επιστημονική μου παρακαταθήκη.

Hopefully, I might get something a bit more dramatic and romantic

Ίσως καταφέρω κάτι πιο εντυπωσιακό και ρομαντικό πριν πεθάνω.

before I die.

Αλλά για την ώρα, είμαι ευγνώμων.

But for the time being, thank you for that.

Έχετε τα μάτια σας ανοικτά για καρχαρίες.

And keep an eye out for sharks.

If you're more interested, we have a basking shark website now set up.

Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα, υπάρχει τώρα και η ιστοσελίδα μας.

Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας.

So thank you and thank you for listening.

(Applause)

(Χειροκρότημα)