Nancy Etcoff: Happiness and its surprises

Vertaald door: Rik Delaet Nagekeken door: Christel Foncke

This is called Hooked on a Feeling:

Dit heet Verslaafd aan een Gevoel:

The Pursuit of Happiness and Human Design.

Het Zoeken naar Geluk en het Menselijk Ontwerp.

I put up a somewhat dour Darwin,

Ik toon hier een wat strenge Darwin

but a very happy chimp up there.

naast een heel gelukkige chimpansee.

My first point is that the pursuit of happiness is obligatory.

Mijn eerste punt is dat het najagen van geluk verplicht is.

Man wishes to be happy, only wishes to be happy,

De mens wil gelukkig zijn, alleen maar gelukkig zijn

and cannot wish not to be so.

en kan niet wensen het niet te zijn.

We are wired to pursue happiness,

Wij zijn gemaakt om geluk na te streven,

not only to enjoy it, but to want more and more of it.

niet alleen om ervan te genieten, maar om er steeds meer van te willen.

So given that that's true,

Gegeven dat dat waar is,

how good are we at increasing our happiness?

hoe goed zijn we dan in het vergroten van ons geluk?

Well, we certainly try.

We proberen het zeker.

If you look on the Amazon site, there are over 2,000 titles

Als je kijkt op de site van Amazon, vind je meer dan 2000 titels

with advice on the seven habits, the nine choices,

met adviezen over de zeven gewoonten, de negen keuzes,

the 10 secrets,

de tien geheimen,

the 14,000 thoughts that are supposed to bring happiness.

de 14.000 gedachten die verondersteld worden geluk te brengen.

Now another way we try to increase our happiness

Een andere manier waarop we ons geluk proberen te verhogen,

is we medicate ourselves.

is door medicatie.

And so there's over 120 million prescriptions out there for antidepressants.

Er worden meer dan 120 miljoen voorschriften voor antidepressiva verstrekt.

Prozac was really the first absolute blockbuster drug.

Prozac was het eerste massaal verkochte geneesmiddel.

It was clean, efficient, there was no high,

Het was schoon, efficiënt, je werd er niet high van,

there was really no danger, it had no street value.

er was echt geen gevaar, het had geen straatwaarde.

In 1995,

In 1995 vertegenwoordigden

illegal drugs were a $400 billion business,

illegale drugs een business van 400 miljard dollar.

representing eight percent of world trade,

Ze waren goed voor acht procent van de wereldhandel,

roughly the same as gas and oil.

ongeveer hetzelfde als gas en olie.

These routes to happiness haven't really increased happiness very much.

Deze wegen naar geluk hebben het geluk niet veel laten stijgen.

One problem that's happening now is,

Hoe zit het nu?

although the rates of happiness

Hoewel de percentages van het geluk

are about as flat as the surface of the moon,

ongeveer zo plat zijn als het oppervlak van de maan,

depression and anxiety are rising.

zijn depressie en angst aan het toenemen.

Some people say this is because we have better diagnosis,

Sommige mensen zeggen dat dat komt door een betere diagnose,

and more people are being found out.

waardoor het bij meer mensen wordt ontdekt.

It isn't just that. We're seeing it all over the world.

Het is niet alleen dat. We zien het over de hele wereld.

In the United States right now

In de Verenigde Staten gebeuren er nu

there are more suicides than homicides.

meer zelfmoorden dan moorden.

There is a rash of suicide in China.

Er is een golf van zelfmoorden in China.

And the World Health Organization predicts

De World Health Organization voorspelt

by the year 2020

dat in het jaar 2020

that depression will be

depressie de op een na

the second largest cause of disability.

grootste oorzaak van invaliditeit zal worden.

Now the good news here

Het goede nieuws is

is that if you take surveys from around the world,

dat als je de enquêtes van de hele wereld neemt,

we see that about three quarters of people

we zien dat ongeveer driekwart van de mensen

will say they are at least pretty happy.

zeggen dat ze op zijn minst redelijk gelukkig zijn.

But this does not follow any of the usual trends.

Maar dat komt niet tot uiting in de gebruikelijke trends.

For example, these two show great growth in income,

Deze twee grafieken laten bijvoorbeeld een grote groei van

absolutely flat happiness curves.

inkomsten zien, maar voor geluk blijft het absoluut vlak.

My field, the field of psychology,

Mijn vakgebied, de psychologie,

hasn't done a whole lot

heeft niet veel geholpen

to help us move forward in understanding human happiness.

om meer inzicht te krijgen in het menselijk geluk.

In part, we have the legacy of Freud, who was a pessimist,

Voor een deel zitten we met de erfenis van Freud, een pessimist,

who said that pursuit of happiness is a doomed quest,

die zei dat streven naar geluk een gedoemde zoektocht is,

is propelled by infantile aspects of the individual

aangedreven door infantiele aspecten van het individu

that can never be met in reality.

en waaraan in de realiteit nooit kan worden voldaan.

He said, "One feels inclined to say

Hij zei: "Je zou zeggen

that the intention that man should be happy

dat de bedoeling dat de mens gelukkig moet zijn

is not included in the plan of creation."

geen onderdeel is van het scheppingsplan."

So the ultimate goal of psychoanalytic psychotherapy

Het uiteindelijke doel van de psychoanalytische psychotherapie

was really what Freud called ordinary misery.

was volgens Freud gewone ellende.

(Laughter)

(Gelach)

And Freud in part reflects

Freud weerspiegelt ten dele

the anatomy of the human emotion system --

de anatomie van het menselijke emotiesysteem -

which is that we have both a positive and a negative system,

dat is dat we zowel een positief als een negatief systeem hebben

and our negative system

en ons negatieve systeem

is extremely sensitive.

extreem gevoelig is.

So for example, we're born loving the taste of something sweet

Zo zijn we bijvoorbeeld geboren met een voorliefde voor zoet

and reacting aversively to the taste of something bitter.

en reageren met afschuw op iets bitter.

We also find that people are more averse to losing

We ontdekten ook dat mensen het erger vinden iets te verliezen

than they are happy to gain.

dan dat winnen ze gelukkig maakt.

The formula for a happy marriage

De formule voor een gelukkig huwelijk

is five positive remarks, or interactions,

zijn vijf positieve opmerkingen of interacties

for every one negative.

voor elke negatieve.

And that's how powerful the one negative is.

Zo krachtig is die ene negatieve.

Especially expressions of contempt or disgust,

Vooral uitingen van minachting of afschuw

well you really need a lot of positives to upset that.

moeten door een heleboel positieve dingen worden gecompenseerd.

I also put in here the stress response.

Ook het reageren op stress hoort hier thuis.

We're wired for dangers that are immediate,

We zijn bedraad voor directe,

that are physical, that are imminent,

fysieke, dreigende gevaren

and so our body goes into an incredible reaction

waarbij ons lichaam ongelooflijk gaat reageren

where endogenous opioids come in.

en endogene opioïden hun rol gaan spelen.

We have a system that is really ancient,

Een oeroud ingebouwd systeem

and really there for physical danger.

gericht tegen fysiek gevaar.

And so over time, this becomes a stress response,

Na verloop van tijd wordt dit een reactie op stress

which has enormous effects on the body.

met een enorme invloed op het lichaam.

Cortisol floods the brain;

Cortisol overspoelt de hersenen.

it destroys hippocampal cells and memory,

Het vernietigt de hippocampuscellen en het geheugen

and can lead to all kinds of health problems.

en kan leiden tot allerlei gezondheidsproblemen.

But unfortunately, we need this system in part.

Maar helaas hebben we dit systeem voor een deel nodig.

If we were only governed by pleasure

Als we alleen maar door plezier geregeerd zouden worden,

we would not survive.

zouden we niet overleven.

We really have two command posts.

We hebben echt twee commandoposten.

Emotions are short-lived intense responses

Emoties zijn intense reacties van korte duur

to challenge and to opportunity.

op uitdagingen en kansen.

And each one of them allows us to click into alternate selves

Elk ervan stelt ons in staat om alternatieve ‘zelven’ aan te klikken.

that tune in, turn on, drop out

Gedachten, waarnemingen, gevoelens en herinneringen

thoughts, perceptions, feelings and memories.

worden er door afgestemd, aangezet, uitgeschakeld.

We tend to think of emotions as just feelings.

We hebben de neiging om aan emoties te denken als alleen maar gevoelens.

But in fact, emotions are an all-systems alert

Maar in feite zijn emoties een alle-systemenalarm

that change what we remember,

die veranderen wat we ons herinneren,

what kind of decisions we make,

wat voor beslissingen we nemen,

and how we perceive things.

en hoe we dingen waarnemen.

So let me go forward to the new science of happiness.

We komen nu aan de nieuwe wetenschap van het geluk.

We've come away from the Freudian gloom,

We zijn afgestapt van de freudiaanse somberheid

and people are now actively studying this.

en mensen zijn nu actief bezig met dit te bestuderen.

And one of the key points in the science of happiness

Een van de belangrijkste punten in de wetenschap van het geluk

is that happiness and unhappiness

is dat geluk en ongeluk

are not endpoints of a single continuum.

geen uitersten zijn van één enkel continuüm.

The Freudian model is really one continuum

Het freudiaanse model is slechts één enkel continuüm.

that, as you get less miserable,

Dat wil zeggen dat als je je minder ellendig gaat voelen,

you get happier.

je gelukkiger wordt.

And that isn't true -- when you get less miserable,

Dat is niet waar - als je minder ellendig wordt,

you get less miserable.

wordt je minder ellendig.

And that happiness is a whole other end of the equation.

Geluk is een heel andere kant van de vergelijking.

And it's been missing. It's been missing from psychotherapy.

Dat ontbrak in de psychotherapie.

So when people's symptoms go away, they tend to recur,

Als de symptomen verdwijnen, hebben ze de neiging om terug te komen,

because there isn't a sense of the other half --

omdat er geen gevoel is van de andere helft -

of what pleasure, happiness, compassion, gratitude,

van wat plezier, geluk, mededogen, dankbaarheid,

what are the positive emotions.

van wat de positieve emoties zijn.

And of course we know this intuitively,

Natuurlijk weten we intuïtief

that happiness is not just the absence of misery.

dat geluk niet alleen de afwezigheid van ellende is.

But somehow it was not put forward until very recently,

Maar op de een of andere manier werd het tot voor kort

seeing these as two parallel systems.

niet gezien als twee parallelle systemen.

So that the body can both look for opportunity

Zodat het lichaam tegelijkertijd naar kansen kan zoeken

and also protect itself from danger, at the same time.

en zichzelf beschermen tegen gevaar.

And they're sort of two reciprocal

Het zijn twee wederkerige

and dynamically interacting systems.

en dynamisch interactieve systemen.

People have also wanted to deconstruct.

Mensen hebben het ook willen deconstrueren.

We use this word "happy,"

Dit woord ‘gelukkig’ is

and it's this very large umbrella of a term.

een vlag die vele ladingen dekt.

And then three emotions for which there are no English words:

Je hebt drie emoties waarvoor er geen Engelse woorden bestaan:

fiero, which is the pride in accomplishment of a challenge;

‘fiero’, dat is trots om de overwinning van een uitdaging;

schadenfreude, which is happiness in another's misfortune,

‘schadenfreude’ of leedvermaak, dat is plezier in andermans ongeluk,

a malicious pleasure;

een kwaadaardige vorm van plezier;

and naches, which is a pride and joy in one's children.

en ‘naches’, dat is trots en vreugde in je kinderen.

Absent from this list, and absent from any discussions of happiness,

Afwezig in deze lijst en afwezig in alle discussies over geluk,

are happiness in another's happiness.

is geluk om andermans geluk.

We don't seem to have a word for that.

Ook daar lijken we geen woord voor te hebben.

We are very sensitive to the negative,

We zijn erg gevoelig voor het negatieve,

but it is in part offset by the fact

maar het wordt gedeeltelijk gecompenseerd door het feit

that we have a positivity.

dat we ook het positieve hebben.

We're also born pleasure-seekers.

We zijn ook geboren genotzoekers.

Babies love the taste of sweet

Baby's houden van zoet

and hate the taste of bitter.

en haten bitter.

They love to touch smooth surfaces rather than rough ones.

Ze raken liever gladde dan ruwe oppervlakken aan.

They like to look at beautiful faces

Ze vinden het leuker om naar mooie gezichten te kijken

rather than plain faces.

in plaats van naar alledaagse gezichten.

They like to listen to consonant melodies

Ze vinden het leuker om naar harmonieuze

instead of dissonant melodies.

dan naar dissonante melodieën te luisteren.

Babies really are born

Baby's hebben

with a lot of innate pleasures.

veel aangeboren genoegens.

There was once a statement made by a psychologist

Ooit zei een psycholoog

that said that 80 percent of the pursuit of happiness

dat 80 procent van het nastreven van geluk

is really just about the genes,

in de genen zit.

and it's as difficult to become happier as it is to become taller.

Het zou net zo moeilijk zijn om gelukkiger te worden als om groter te worden.

That's nonsense.

Dat is onzin.

There is a decent contribution to happiness from the genes --

Genen leveren een behoorlijke bijdrage aan het geluk -

about 50 percent --

zowat 50 procent -

but there is still that 50 percent that is unaccounted for.

maar er is nog steeds die 50 procent waar wat aan te doen is.

Let's just go into the brain for a moment,

Laten we even in de hersenen gaan kijken

and see where does happiness

en zien waar geluk

arise from in evolution.

in de evolutie vandaan komt.

We have basically at least two systems here,

We hebben hier in principe ten minste twee systemen.

and they both are very ancient.

Beiden zijn zeer oud.

One is the reward system,

Een daarvan is het beloningssysteem,

and that's fed by the chemical dopamine.

dat gevoed wordt door de chemische stof dopamine.

And it starts in the ventral tegmental area.

Het begint in het ventrale tegmentale gebied.

It goes to the nucleus accumbens,

Het gaat naar de nucleus accumbens,

all the way up to the prefrontal cortex, orbital frontal cortex,

helemaal tot aan de prefrontale cortex, de orbitofrontale cortex,

where decisions are made, high level.

waar de beslissingen op hoog niveau worden genomen.

This was originally seen as a system

Dit werd oorspronkelijk gezien als

that was the pleasure system of the brain.

het genotscentrum van de hersenen.

In the 1950s,

In de jaren 50 plaatsten

Olds and Milner put electrodes into the brain of a rat.

Olds en Milner elektroden in de hersenen van een rat.

And the rat would just keep pressing that bar

De rat bleef maar op die balk drukken,

thousands and thousands and thousands of times.

duizenden keren na elkaar.

It wouldn't eat. It wouldn't sleep. It wouldn't have sex.

Ze at niet, sliep niet, wilde geen seks.

It wouldn't do anything but press this bar.

Ze wou alleen maar op die balk drukken.

So they assumed

Daarom veronderstelden ze

this must be, you know, the brain's orgasmatron.

dat dit het ‘orgasmatron’ van het brein moest zijn.

It turned out that it wasn't,

Dat bleek fout te zijn,

that it really is a system of motivation,

het is in feite een motivatiesysteem,

a system of wanting.

een systeem om iets te willen.

It gives objects what's called incentive salience.

Het geeft objecten wat heet ‘incentive salience’. [begerenswaardige prikkel]

It makes something look so attractive

Het maakt iets zo aantrekkelijk

that you just have to go after it.

dat je er gewoon op zoek moet naar gaan.

That's something different

Dat is iets anders

from the system that is the pleasure system,

dan het pleziersysteem

which simply says, "I like this."

dat gewoon zegt: "Ik hou hiervan."

The pleasure system, as you see,

Het pleziersysteem

which is the internal opiates, there is a hormone oxytocin,

dat zijn de interne opiaten, zoals het hormoon oxytocine,

is widely spread throughout the brain.

op grote schaal verspreid over de hersenen.

Dopamine system, the wanting system,

Het dopaminesysteem, het ‘willen-systeem’,

is much more centralized.

is veel meer gecentraliseerd.

The other thing about positive emotions is that they have a universal signal.

Positieve emoties hebben ook een universeel signaal.

And we see here the smile.

Hier zien we de glimlach.

And the universal signal is not just raising the corner of the lips

Het universele signaal is niet alleen het verhogen van de hoek van de lippen

to the zygomatic major.

naar de grote jukbeenspier.

It's also crinkling the outer corner of the eye,

Het is ook de buitenste hoek van het oog plooien,

the orbicularis oculi.

de orbicularis oculi.

So you see, even 10-month-old babies, when they see their mother,

Zelfs 10-maanden-oude baby's vertonen deze bijzondere soort glimlach

will show this particular kind of smile.

bij het zien van hun moeder.

Extroverts use it more than introverts.

Extraverte mensen gebruiken hem meer dan introverte mensen.

People who are relieved of depression

Mensen die een depressie achter de rug hebben

show it more after than before.

laten hem meer zien dan tevoren.

So if you want to unmask a true look of happiness,

Als je de echte blik van geluk wil ontmaskeren,

you will look for this expression.

moet je naar deze expressie kijken.

Our pleasures are really ancient.

Onze genoegens zijn echt oeroud.

And we learn, of course, many, many pleasures,

We leren natuurlijk van veel, heel veel te genieten,

but many of them are base. And one of them, of course, is biophilia --

maar veel ervan is aangeboren. Zoals ‘biophilia’ natuurlijk -

that we have a response to the natural world

dat we een heel diepgaande reactie

that's very profound.

op de natuurlijke wereld hebben.

Very interesting studies

Zeer interessante studies

done on people recovering from surgery,

werden gedaan op mensen die herstellen van een operatie.

who found that people who faced a brick wall

Men vergeleek mensen die uitkeken op een bakstenen muur

versus people who looked out on trees and nature,

met mensen die uitkeken op bomen en de natuur.

the people who looked out on the brick wall

Mensen die uitkeken op de stenen muur

were in the hospital longer, needed more medication,

verbleven langer in het ziekenhuis, hadden meer medicatie nodig

and had more medical complications.

en kregen meer medische complicaties.

There is something very restorative about nature,

Er is iets heel genezend aan de natuur,

and it's part of how we are tuned.

het maakt deel uit van hoe we zijn afgestemd.

Humans, particularly so, we're very imitative creatures.

Mensen, vooral mensen, zijn heel imiterende wezens.

And we imitate from almost the second we are born.

We imiteren van bijna de seconde dat we geboren worden.

Here is a three-week-old baby.

Hier is een drie weken oude baby.

And if you stick your tongue out at this baby,

Als je je tong uitsteekt naar deze baby,

the baby will do the same.

zal de baby hetzelfde doen.

We are social beings from the beginning.

We zijn sociale wezens vanaf het begin.

And even studies of cooperation

Studies over samenwerking

show that cooperation between individuals

laten zien dat samenwerking tussen individuen

lights up reward centers of the brain.

de beloningscentra in de hersenen doen oplichten.

One problem that psychology has had

Een probleem van de psychologie

is instead of looking at this intersubjectivity --

is dat psychologen in plaats van te kijken naar deze intersubjectiviteit -

or the importance of the social brain

of het belang van het sociale brein

to humans who come into the world helpless

voor mensen die als hulpeloze wezens ter wereld komen

and need each other tremendously --

en elkaar enorm nodig hebben -

is that they focus instead on the self

ze zich in plaats daarvan richten op het zelf

and self-esteem, and not self-other.

en het gevoel van eigenwaarde en niet op de ‘zelf-ander’.

It's sort of "me," not "we."

Het gaat om "mij", niet om "wij".

And I think this has been a really tremendous problem

Ik denk dat dit een echt enorm probleem is geweest

that goes against our biology and nature,

dat ingaat tegen onze biologie en natuur

and hasn't made us any happier at all.

en ons helemaal niet gelukkiger heeft gemaakt.

Because when you think about it, people are happiest when in flow,

Want als je erover nadenkt, zijn de mensen het gelukkigst wanneer ze bezig zijn,

when they're absorbed in something out in the world,

wanneer ze opgaan in iets uit de wereld,

when they're with other people, when they're active,

wanneer ze met andere mensen samen zijn, wanneer ze actief zijn,

engaged in sports, focusing on a loved one,

als ze zich bezighouden met sport, gericht zijn op een geliefde,

learning, having sex, whatever.

leren, seks, wat dan ook.

They're not sitting in front of the mirror

Niet als ze voor de spiegel zitten

trying to figure themselves out,

om uit zichzelf wijs te geraken

or thinking about themselves.

of nadenken over zichzelf.

These are not the periods when you feel happiest.

Dat zijn niet de momenten waarop je je het gelukkigst voelt.

The other thing is, that a piece of evidence is,

Wat ook een bewijs is,

is if you look at computerized text analysis

is dat als je kijkt naar de geautomatiseerde tekstanalyse

of people who commit suicide,

van mensen die zelfmoord plegen,

what you find there, and it's quite interesting,

dan vind je daar, en dat is heel interessant,

is use of the first person singular --

steeds het gebruik van de eerste persoon enkelvoud -

"I," "me," "my,"

"ik", "mij", "mijn",

not "we" and "us" --

niet "wij" en "ons" -

and the letters are less hopeless

en de brieven zijn niet zozeer hopeloos

than they are really alone.

dan dat ze echt eenzaam zijn.

And being alone is very unnatural to the human.

Alleen zijn is heel onnatuurlijk voor de mens.

There is a profound need to belong.

Er is een diepe behoefte om erbij te horen.

But there are ways in which our evolutionary history can really trip us up.

Maar onze evolutionaire geschiedenis kan ons echt parten spelen.

Because, for example, the genes don't care whether we're happy,

Omdat het de genen bijvoorbeeld niet kan schelen of we gelukkig zijn.

they care that we replicate,

Zij zorgen ervoor dat wij ons voortplanten,

that we pass our genes on.

dat we onze genen doorgeven.

So for example we have three systems

Zo hebben we bijvoorbeeld drie systemen

that underlie reproduction, because it's so important.

die ten grondslag liggen aan de reproductie, omdat ze zo belangrijk is.

There's lust, which is just wanting to have sex.

Er is lust, waarbij het er alleen maar om gaat om seks te hebben.

And that's really mediated by the sex hormones.

Daar zorgen de geslachtshormonen voor.

Romantic attraction,

Romantische aantrekkingskracht,

that gets into the desire system.

hoort thuis bij het willen-systeem.

And that's dopamine-fed. And that's, "I must have this one person."

Daarvoor dient dopamine. Dat is: "Ik moet deze ene persoon hebben."

There's attachment, which is oxytocin,

Dan is er hechting, dat doet oxytocine

and the opiates, which says, "This is a long-term bond."

en de opiaten, die zeggen: "Dit is een langlopende relatie."

See the problem is that, as humans, these three can separate.

Het probleem is dat deze drie bij mensen afzonderlijk kunnen optreden.

So a person can be in a long term attachment,

Een persoon kan, ook als hij een lange-termijnrelatie heeft,

become romantically infatuated with someone else,

toch romantisch verliefd worden op iemand anders

and want to have sex with a third person.

en ook nog eens seks willen hebben met een derde persoon.

The other way in which our genes can sometimes lead us astray

De andere manier waarop onze genen ons soms op een dwaalspoor kunnen brengen,

is in social status.

is bij de sociale status.

We are very acutely aware of our social status

We zijn ons zeer scherp bewust van onze sociale status

and always seek to further and increase it.

en streven er altijd naar om hem te verhogen.

Now in the animal world, there is only one way to increase status,

In de dierenwereld is er maar één manier om de status te verhogen

and that's dominance.

en dat is via dominantie.

I seize command by physical prowess,

Ik grijp de macht door fysieke kracht,

and I keep it by beating my chest,

ik houd ze door op mijn borst te trommelen

and you make submissive gestures.

en jullie gaan dan onderdanige gebaren maken.

Now, the human has a whole other way to rise to the top,

Nu heeft de mens een heel andere manier om naar de top te stijgen,

and that is a prestige route,

de route via prestige,

which is freely conferred.

dat vrij wordt toegekend.

Someone has expertise and knowledge, and knows how to do things,

Als iemand expertise en kennis heeft en weet hoe dingen te doen,

and we give that person status.

dan geven we die persoon status.

And that's clearly the way for us to create many more niches of status

Zo kunnen we voor ons veel meer statusniches creëren

so that people don't have to be lower on the status hierarchy

zodat mensen in de statushiërarchie niet lager hoeven te staan

as they are in the animal world.

zoals dat in de dierenwereld het geval is.

The data isn't terribly supportive of money buying happiness.

Daaruit blijkt dat geld niet echt helpt om geluk te verkrijgen.

But it's not irrelevant.

Maar het is niet irrelevant.

So if you look at questions like this, life satisfaction,

Bij dit soort vragen over voldoening in het leven,

you see life satisfaction going up with each rung of income.

zie je dat de tevredenheid met het leven omhoog gaat met elke stijging van inkomsten.

You see mental distress going up with lower income.

Je ziet de geestelijke nood omhoog gaan door een lager inkomen.

So clearly there is some effect.

Duidelijk is er enig effect.

But the effect is relatively small.

Maar het effect is relatief klein.

And one of the problems with money is materialism.

Een van de problemen met geld is materialisme.

What happens when people pursue money too avidly,

Wat er gebeurt als mensen te gretig op geld uit zijn,

is they forget about the real basic pleasures of life.

is dat ze de echt fundamentele genoegens van het leven vergeten.

So we have here, this couple.

Bijvoorbeeld dit echtpaar hier:

"Do you think the less-fortunate are having better sex?"

"Denk je dat de minder gefortuneerden betere seks hebben?"

And then this kid over here is saying, "Leave me alone with my toys."

En dit kind dat zegt: "Laat me alleen met mijn speelgoed.”

So one of the things is that it really takes over.

Het blijkt allesoverheersend te worden.

That whole dopamine-wanting system

Dat hele dopaminesysteem van willen

takes over and derails from any of the pleasure system.

krijgt de overhand en koppelt af van elk pleziersysteem.

Maslow had this idea back in the 1950s

Maslow had dit idee al in de jaren 50,

that as people rise above their biological needs,

dat als mensen boven hun biologische behoeften uitstijgen,

as the world becomes safer

als de wereld veiliger wordt

and we don't have to worry about basic needs being met --

en we ons geen zorgen hoeven te maken over onze basisbehoeften -

our biological system, whatever motivates us, is being satisfied --

als ons biologisch systeem, wat ons ook motiveert, tevreden is -

we can rise above them, to think beyond ourselves

we er boven uit kunnen stijgen, we verder dan onszelf kunnen denken

toward self-actualization or transcendence,

over zelfverwezenlijking of transcendentie,

and rise above the materialist.

en boven het louter materialistische kunnen uitstijgen.

So to just quickly conclude with some brief data

Om af te sluiten nog snel enkele korte data die suggereren

that suggests this might be so.

dat dit misschien wel zo is.

One is people who underwent what is called a quantum change:

Een gaat over mensen die wat een kwantumverandering is genoemd, ondergingen:

they felt their life and their whole values had changed.

ze voelden dat hun leven en hun hele waarden veranderd waren.

And sure enough, if you look at the kinds of values that come in,

En ja hoor, als je kijkt naar die waarden,

you see wealth, adventure, achievement, pleasure, fun, be respected,

zie je rijkdom, avontuur, prestatie, genot, plezier, gerespecteerd worden,

before the change,

vóór de verandering,

and much more post-materialist values after.

en nog veel meer post-materialistische waarden erna.

Women had a whole different set of value shifts.

Vrouwen hadden een heel andere set van waardeverschuivingen.

But very similarly, the only one that survived there was happiness.

Maar erg vergelijkbaar, was de enige waarde die overleefde: ‘geluk’.

They went from attractiveness and happiness and wealth and self-control

Ze gingen van aantrekkelijkheid, geluk, rijkdom en zelfbeheersing

to generosity and forgiveness.

naar vrijgevigheid en vergeving.

I end with a few quotes.

Ik eindig met een paar citaten.

"There is only one question:

"Er is maar één vraag:

How to love this world?"

Hoe deze wereld lief te hebben?"

And Rilke, "If your daily life seems poor,

En Rilke: "Als je dagelijkse leven je schraal lijkt,

do not blame it; blame yourself.

geef dan niet het leven de schuld, maar jezelf.

Tell yourself that you are not poet enough

Zeg tegen jezelf dat je niet genoeg dichter bent

to call forth its riches."

om de rijkdom van het leven op te roepen."

"First, say to yourself what you would be.

"Zeg eerst tegen jezelf wat je zou willen zijn.

Then do what you have to do."

Doe dan wat je moet doen. "

Thank you.

Dank je.

(Applause)

(Applaus)