Nancy Etcoff: Happiness and its surprises

Nancy Etcoff: Mutluluğun şaşırtıcı kimyası üzerine

Çeviri: Gokce Gizer Gözden geçirme: Sancak Gülgen

This is called Hooked on a Feeling:

Buna "Bir Duyguya Bağlanmak" deniyor:

The Pursuit of Happiness and Human Design.

Mutluluğun Peşinde Olmak ve İnsanın Tasarımı.

I put up a somewhat dour Darwin,

Biraz Darwin'le zıt düşünüyorum,

but a very happy chimp up there.

ama yukarıda çok mutlu bir şempanze var.

My first point is that the pursuit of happiness is obligatory.

İlk ana fikrim mutluluğu aramanin bir zorunluluk olduğudur.

Man wishes to be happy, only wishes to be happy,

İnsan mutlu olmayı ister, sadece mutlu olmayı ister,

and cannot wish not to be so.

ve mutlu olmamayı isteyemez.

We are wired to pursue happiness,

Mutluluğun peşinden koşmaya programlanmışız,

not only to enjoy it, but to want more and more of it.

yalnızca ondan faylanmak değil daha fazlasını isteriz.

So given that that's true,

Öyleyse bunun gerçek olduğunu kabul edersek,

how good are we at increasing our happiness?

mutluluğumuzu artırmada ne kadar iyiyiz?

Well, we certainly try.

Kesinlikle bunu deniyoruz.

If you look on the Amazon site, there are over 2,000 titles

Amazon'un internet sitesine bakarsanız, orada 2.000'in üzerinde

with advice on the seven habits, the nine choices,

yedi alışkanlık, dokuz tercih, on sır üzerine tavsiye içeren

the 10 secrets,

başlık var,

the 14,000 thoughts that are supposed to bring happiness.

mutluluk getirmesi beklenen 14.000 düşünce var.

Now another way we try to increase our happiness

Mutluluğumuzu artırmak için denediğimiz diğer bir yol

is we medicate ourselves.

ilaç kullanmak.

And so there's over 120 million prescriptions out there for antidepressants.

Ve 120 milyonun üzerinde anti-depresan reçetesi yazılmış durumda.

Prozac was really the first absolute blockbuster drug.

Prozac gerçekten çok etkili olan ilk ilaçtı.

It was clean, efficient, there was no high,

Temiz ve etkiliydi, kafa yapmıyodu,

there was really no danger, it had no street value.

gerçekten tehlikesizdi, sokakta satılmak için değersizdi.

In 1995,

1995'de,

illegal drugs were a $400 billion business,

yasadışı ilaçlar 400 milyon dolarlık bir sektördü,

representing eight percent of world trade,

dünya ticaretinin %8'ine tekabül ediyor,

roughly the same as gas and oil.

neredeyse gaz ve petrolle aynı düzeyde.

These routes to happiness haven't really increased happiness very much.

Bu mutluluk yolları mutluluğumuzu gerçekten arttırmadı.

One problem that's happening now is,

Şu anda olan problem birisi,

although the rates of happiness

mutluluk oranlarının

are about as flat as the surface of the moon,

ayın yüzeyi kadar düz olmasına rağmen,

depression and anxiety are rising.

depresyon ve anksiyete yükseliyor.

Some people say this is because we have better diagnosis,

Bazıları bunun sebebini daha iyi teşhis imkanlarına

and more people are being found out.

ve daha çok insanın teşhis edilmesine bağlıyor.

It isn't just that. We're seeing it all over the world.

Yalnız o kadar değil. Bu durumu tüm dünyada görüyoruz.

In the United States right now

ABD'de şu anda,

there are more suicides than homicides.

cinayetten çok intihar oluyor.

There is a rash of suicide in China.

Çin'de intiharlarda artış var.

And the World Health Organization predicts

Ve Dünya Sağlık Örgütü'nün tahminlerine göre

by the year 2020

2020 yılına kadar,

that depression will be

depresyon sakatlığın en büyük

the second largest cause of disability.

ikinci sebebi haline gelecek.

Now the good news here

Şimdi buradaki iyi haber ise

is that if you take surveys from around the world,

dünya çapında bir araştırma yaparsanız,

we see that about three quarters of people

insanların %75'inin oldukça mutlu

will say they are at least pretty happy.

olduğunu söylediğini görürsünüz.

But this does not follow any of the usual trends.

Fakat bu olağan trendleri takip etmiyor.

For example, these two show great growth in income,

Mesela, bu ikisi gelir düzeyindeki büyük artışı gösteriyor,

absolutely flat happiness curves.

tamamen düz mutluluk eğrisi.

My field, the field of psychology,

Benim alanım, psikoloji alanı,

hasn't done a whole lot

insan mutluluğunu anlamak için,

to help us move forward in understanding human happiness.

daha ileriye gitmeyi tam sağlayamadı.

In part, we have the legacy of Freud, who was a pessimist,

Kısmen, bir pesimist olan Freud'un mirası var,

who said that pursuit of happiness is a doomed quest,

ki mutluluğu aramanın zorunlu bir arayış olduğunu söylemişti,

is propelled by infantile aspects of the individual

bireyin bebeklik yönleriyle sürülen

that can never be met in reality.

ve asla gerçekle bağdaşmayan.

He said, "One feels inclined to say

Şöyle demişti, "Birisi şunu söylemeye meyillidir

that the intention that man should be happy

insanın mutlu olmasının maksatı

is not included in the plan of creation."

yaratılış planına dahil değildir."

So the ultimate goal of psychoanalytic psychotherapy

Öyleyse, psikoanalitik psikoterapinin nihai hedefi

was really what Freud called ordinary misery.

Freud'un çağırdığı gibi olağan mutsuzluktu.

(Laughter)

(Kahkaha)

And Freud in part reflects

Ve Freud kısmen

the anatomy of the human emotion system --

insanın duygusal sisteminin anatomisini yansıtır --

which is that we have both a positive and a negative system,

ki hem pozitif hem negatif sistemlerimiz vardır,

and our negative system

ve negatif sistemimiz

is extremely sensitive.

aşırı derecede hassastır.

So for example, we're born loving the taste of something sweet

Örneğin, tatlı bir şeyin tadını severek doğarız,

and reacting aversively to the taste of something bitter.

ve acı şeylere tam ters tepki gösteririz.

We also find that people are more averse to losing

Ayrıca kaybetmek karşısında hoşnutsuz olurken,

than they are happy to gain.

kazanmakla mutlu oluruz.

The formula for a happy marriage

Mutlu bir evliliğin formulü

is five positive remarks, or interactions,

her negatif bir davranış için, beş pozitif

for every one negative.

söz ve etkileşimdir.

And that's how powerful the one negative is.

İşte bu negatifin ne kadar güçlü olduğunu gösteriyor.

Especially expressions of contempt or disgust,

Özellikle nefret ve iğrenmenin dışa vurumu,

well you really need a lot of positives to upset that.

onları devirmek için çok fazla pozitife ihtiyacınız var.

I also put in here the stress response.

Buraya ayrıca stres tepkisini koydum.

We're wired for dangers that are immediate,

Ani, fiziksel ve yakın tehlikeler karşı,

that are physical, that are imminent,

çok dikkatliyizdir,

and so our body goes into an incredible reaction

bu yüzden vücudumuz içsel uyuşturucuların geldiği yere

where endogenous opioids come in.

inanılmaz bir tepki gösterir.

We have a system that is really ancient,

Gerçekten çok eski ve fiziksel tehlikeye karşı olan

and really there for physical danger.

bir sisteme sahibiz.

And so over time, this becomes a stress response,

Ve bu zamanla, vücutta muazzam etkileri olan

which has enormous effects on the body.

stres tepkisine dönüşür

Cortisol floods the brain;

Beyni kortizol istila eder,

it destroys hippocampal cells and memory,

hippokampüs hücrelerini ve hafızasını yıkar,

and can lead to all kinds of health problems.

ve birçok sağlık problemine sebep olur.

But unfortunately, we need this system in part.

Fakat maalesef, kısmen bu sisteme ihtiyacımız var.

If we were only governed by pleasure

Yalnızca zevk ile idare edilseydik

we would not survive.

hayatta kalamazdık.

We really have two command posts.

İki tane buyruk görevimiz var.

Emotions are short-lived intense responses

Duygular, meydan okumalara ve fırsatlara karşı

to challenge and to opportunity.

kısa ömürlü şiddetli tepkilerdir.

And each one of them allows us to click into alternate selves

Ve onların her birisi, bize "benlikler geçişini" başarmamıza izin veriyor

that tune in, turn on, drop out

düşünceleri, algıları, duyguları ve hafızayı,

thoughts, perceptions, feelings and memories.

ayarlamayı, açmayı ve kapatmayı.

We tend to think of emotions as just feelings.

Duyguları yalnıza hissettiklerimiz gibi düşünmeye meyilliyiz.

But in fact, emotions are an all-systems alert

Ama gerçekte, duygular tüm sistemlerin alarmı gibidir

that change what we remember,

ne hatırladığımıza,

what kind of decisions we make,

ne tür kararlar verdiğimize,

and how we perceive things.

ve nasıl algıladığımıza göre değişir.

So let me go forward to the new science of happiness.

Mutluluğun yeni bilimine gideyim.

We've come away from the Freudian gloom,

Freudyen hüzünden ayrıldık,

and people are now actively studying this.

ve insanlar şimdi faal olarak bunu çalışıyor.

And one of the key points in the science of happiness

Ve mutluluğun bilimindeki en önemli noktalardan birisi

is that happiness and unhappiness

mutluluk ve mutsuzluğun

are not endpoints of a single continuum.

tek ve sürekli bir dizinin uç noktaları olmadığıdır.

The Freudian model is really one continuum

Freudyen model sürekli bir dizidir,

that, as you get less miserable,

ne kadar az hüzünlendikçe,

you get happier.

o kadar mutlu olursunuz.

And that isn't true -- when you get less miserable,

Ve bu doğru değil -- Daha az hüzünlendiğinizde,

you get less miserable.

daha az mutlu olursunuz.

And that happiness is a whole other end of the equation.

Ve mutluluk denklemin tamamen farklı bir ucu.

And it's been missing. It's been missing from psychotherapy.

Ve bu eksikti. Bu, psikoterapide eksikti.

So when people's symptoms go away, they tend to recur,

Bu yüzden insanların belirtileri gittiği zaman, bunlar tekrarlama eğilimindedir,

because there isn't a sense of the other half --

çünkü bir diğer yarı duygusu yoktur -

of what pleasure, happiness, compassion, gratitude,

zevk, mutluluk, merhamet, minnettarlık gibi

what are the positive emotions.

pozitif duyguların olduğu.

And of course we know this intuitively,

Ve tabi ki hepimiz sezgisel olarak biliyoruz ki

that happiness is not just the absence of misery.

mutluluk sadece sefaletin olmaması durumu değildir.

But somehow it was not put forward until very recently,

Ama bir şekilde, yakın zamana kadar,

seeing these as two parallel systems.

bunları iki paralel sistem olarak görme fikri öne sürülmemişti.

So that the body can both look for opportunity

Böylece hiç kimse bir yandan fırsatları arayıp

and also protect itself from danger, at the same time.

bir yandan da kendisini tehlikeden koruyamazdı.

And they're sort of two reciprocal

Ve bunlar bir çeşit çift taraflı

and dynamically interacting systems.

ve dinamik bir şekilde etkileşimde olan sistemler.

People have also wanted to deconstruct.

İnsanlar aynı zamanda çözümlemek istedi.

We use this word "happy,"

Biz "mutlu" kelimesini kullanıyoruz,

and it's this very large umbrella of a term.

ve bu çok geniş kapsamlı bir terim.

And then three emotions for which there are no English words:

Ve İngilizce kelime karşılığı olmayan üç duygu:

fiero, which is the pride in accomplishment of a challenge;

fiero, bir zorluğu başarıyla aşmanın getirdiği gurur;

schadenfreude, which is happiness in another's misfortune,

schadenfreude, başka birinin talihsizliğinden duyulan mutluluk,

a malicious pleasure;

kötü niyetli bir zevk;

and naches, which is a pride and joy in one's children.

ve naches, birinin çocuğundan duyduğu gurur ve neşe.

Absent from this list, and absent from any discussions of happiness,

Bu listede eksik olan, ve bütün mutluluk tartışmalarından da eksik olan,

are happiness in another's happiness.

başka birinin mutluluğundan duyulan mutluluktur.

We don't seem to have a word for that.

Bunun karşılığı olacak bir kelime yok gibi görünüyor.

We are very sensitive to the negative,

Olumsuzluklara çok duyarlıyız,

but it is in part offset by the fact

ama bu içimizde pozitiflik olduğu

that we have a positivity.

gerçeği ile dengelenir.

We're also born pleasure-seekers.

Biz aynı zamanda zevk arayıcıları olarak doğarız.

Babies love the taste of sweet

Bebekler tatlı tatları severler

and hate the taste of bitter.

ve acı tatlardan nefret ederler.

They love to touch smooth surfaces rather than rough ones.

Onlar pürüssüz yüzeylere dokunmayı sert yüzeylere tercih ederler.

They like to look at beautiful faces

Onlar güzel yüzlere bakmayı

rather than plain faces.

sade yüzlere bakmaya tercih ederler.

They like to listen to consonant melodies

Onlar, ahenkli melodileri dinlemeyi

instead of dissonant melodies.

uyumsuz melodileri dinlemeye tercih ederler.

Babies really are born

Bebekler gerçekten de pek çok

with a lot of innate pleasures.

doğuştan zevkle dünyaya gelir.

There was once a statement made by a psychologist

Bir keresinde bir psikologun şöyle bir söylemi olmuştu:

that said that 80 percent of the pursuit of happiness

mutluluk arayışının yüzde 80'i

is really just about the genes,

gerçekten sadece genlerle ilgili,

and it's as difficult to become happier as it is to become taller.

ve daha fazla mutlu daha uzun olmak kadar zordur.

That's nonsense.

Bu saçmalık.

There is a decent contribution to happiness from the genes --

Genlerin mutluluk üzerinde nezih bir katkısı var --

about 50 percent --

yaklaşık yüzde 50 --

but there is still that 50 percent that is unaccounted for.

ama hala hesaplanmamış bir yüzde 50 daha var.

Let's just go into the brain for a moment,

Şimdi bir dakikalığına beyine bir bakalım,

and see where does happiness

ve mutluluğun kaynağının

arise from in evolution.

evrimin neresinden olduğunu görelim.

We have basically at least two systems here,

Bizim burada temel olarak iki sistemimiz var,

and they both are very ancient.

ve ikisi de çok eskiden kalma.

One is the reward system,

Bir tanesi ödül sistemi,

and that's fed by the chemical dopamine.

ve bu kimyasal dopamin ile besleiyor.

And it starts in the ventral tegmental area.

Ve bu ventral tegmental bölgede başlar.

It goes to the nucleus accumbens,

Buradan akumbens hücre çekirdeğine,

all the way up to the prefrontal cortex, orbital frontal cortex,

oradan da prefrontal korteks, orbital frontal kortekse,

where decisions are made, high level.

kararların verildiği yüksek seviyeye, kadar yol alır.

This was originally seen as a system

Bu aslında beynin zevk sistemi olarak

that was the pleasure system of the brain.

görülen bir sistemdi.

In the 1950s,

1950lerde,

Olds and Milner put electrodes into the brain of a rat.

Olds ve Milner bir farenin beynine elektrot yerleştirdiler.

And the rat would just keep pressing that bar

Ve fare o tuşa binlerce ve binlerce ve binlerce kere

thousands and thousands and thousands of times.

basıp dururdu.

It wouldn't eat. It wouldn't sleep. It wouldn't have sex.

Yemek yemezdi. Uyumzadı. Seks yapmazdı.

It wouldn't do anything but press this bar.

Hiçbir şey yapmaz ama o tuşa basardı.

So they assumed

Bu yüzden, bunun, bilirsiniz,

this must be, you know, the brain's orgasmatron.

beynin orgasmatronu olduğunu varsaydılar.

It turned out that it wasn't,

Onun öyle olmadığı, aslında

that it really is a system of motivation,

bir motivasyon sistemi, bir arzulama sistemi

a system of wanting.

olduğu ortaya çıktı.

It gives objects what's called incentive salience.

Bu, nesnelere teşvik edici özellik denilen şeyi veriyordu.

It makes something look so attractive

Bu, bir şeyi o kadar çekici bir hale getiriyordu ki

that you just have to go after it.

sizin o şeyin peşinden gitmeniz gerekiyordu.

That's something different

Bu da zevk sistemi dediğimiz ve

from the system that is the pleasure system,

en basitiyle "Ben bunu sevdim." diyen

which simply says, "I like this."

sistemden farklıdır.

The pleasure system, as you see,

Zevk sistemi, gördüğünüz gibi,

which is the internal opiates, there is a hormone oxytocin,

içsel uyuşturucular olan, oksitosin hormonu bulunmakta,

is widely spread throughout the brain.

ve bu da beyninde geniş ölçüde yayılmakta.

Dopamine system, the wanting system,

Dopamin sistemi, arzulama sistemi,

is much more centralized.

bundan daha merkezidir.

The other thing about positive emotions is that they have a universal signal.

Pozitif duygularla ilgili bir başka şey ise evrensel bir işaretlerinin olmasıdır.

And we see here the smile.

Ve işte burada gülümsemeyi görüyoruz.

And the universal signal is not just raising the corner of the lips

Ve evrensel işaret sadece dudakların kenarının

to the zygomatic major.

elmacıklara doğru yükselmesi değildir.

It's also crinkling the outer corner of the eye,

Bu aynı zamanda gözlerin dış köşelerinin,

the orbicularis oculi.

orbikularis oculinin, kırışmasıdır.

So you see, even 10-month-old babies, when they see their mother,

Öyleyse gördünüz mü, 10 aylık bebekler bile, annelerini gördüklerinde

will show this particular kind of smile.

bu tür bir gülümseme göstereceklerdir.

Extroverts use it more than introverts.

Dışa dönükler bunu içe dönüklerden daha fazla kullanır.

People who are relieved of depression

Depresyondan kurtulmuş insanlar

show it more after than before.

bunu sonrasında önceye göre daha çok gösterir.

So if you want to unmask a true look of happiness,

Bu yüzden eğer mutluluğun gerçek görünüşünü ortaya çıkarmak istiyorsanız

you will look for this expression.

bu ifade için bakmanız gerekecek.

Our pleasures are really ancient.

Zevklerimiz gerçekten eskiden kalma.

And we learn, of course, many, many pleasures,

Ve biz, tabi ki, çok çok fazla zevk öğreniyoruz

but many of them are base. And one of them, of course, is biophilia --

ama bunların çoğu temel şeyler. Bunlardan biri de tabi ki, biophilia -

that we have a response to the natural world

bizim çok derin olan doğal dünyaya karşı

that's very profound.

bir cevabımızın olması.

Very interesting studies

Ameliyattan sonra iyileşen hastalar üzerinde

done on people recovering from surgery,

yapılan çok ilginç çalışmalarda,

who found that people who faced a brick wall

tuğladan bir duvara bakan insanlarla

versus people who looked out on trees and nature,

ağaçlara ve doğaya bakan insanları karşılaştırıldığında

the people who looked out on the brick wall

tuğladan duvara bakan insanların

were in the hospital longer, needed more medication,

hastanede daha uzun süre kaldığını, daha fazla ilaca ihtiyaç duyduğunu

and had more medical complications.

ve daha fazla tıbbi zorluklar çıktığını gösterdi.

There is something very restorative about nature,

Doğanın çok iyileştirici bir kısmı var,

and it's part of how we are tuned.

ve bu da bizim ayarlandığımız kısmı.

Humans, particularly so, we're very imitative creatures.

İnsanlar, özellikle çoğumuz, çok taklit eden yaratıklarız.

And we imitate from almost the second we are born.

Ve biz neredeyse doğduğumuz saniyeden itibaren taklit ediyoruz.

Here is a three-week-old baby.

İşte üç haftalık bir bebek.

And if you stick your tongue out at this baby,

Ve siz bu bebeğe dil çıkartırsanız

the baby will do the same.

bebek de aynısını yapacaktır.

We are social beings from the beginning.

Biz en başından beri sosyal varlıklarız.

And even studies of cooperation

Ve birlikte iş yapma üzerine çalışmalar bile

show that cooperation between individuals

bireylerin birlikte iş yapmasının

lights up reward centers of the brain.

beyindeki ödül merkezlerini aydınlattığını gösterir.

One problem that psychology has had

Psikolojinin bir sorunu

is instead of looking at this intersubjectivity --

bu özneler arasılığa - ya da

or the importance of the social brain

dünyaya yardıma muhtaç gelen ve

to humans who come into the world helpless

birbirlerine çok fazla ihtiyaç duyan insanlar için

and need each other tremendously --

sosyal beynin önemine - bakmak yerine

is that they focus instead on the self

onlar daha çok kişinin kendine ve özgüvenine

and self-esteem, and not self-other.

odaklandılar, kendi-diğere değil.

It's sort of "me," not "we."

Bu bir çeşit "ben", "biz" değil.

And I think this has been a really tremendous problem

Ve ben bunun biolojimize ve doğamıza ters gelen

that goes against our biology and nature,

ve bizi hiç de daha mutlu yapmamış

and hasn't made us any happier at all.

kocaman bir problem olduğunu düşünüyorum.

Because when you think about it, people are happiest when in flow,

Çünkü düşündüğünüz zaman, insanların en mutlu halleri bir akışın içindeyken,

when they're absorbed in something out in the world,

dünyada birşeylerin içine çekildikleri zaman,

when they're with other people, when they're active,

başka insanlarla olduklarında, aktif olduklarında,

engaged in sports, focusing on a loved one,

spor yaptıklarında, sevdikleri biriyle ilgilendiklerinde

learning, having sex, whatever.

öğrenirken, seks yaparken, her neyse.

They're not sitting in front of the mirror

Onlar bir aynanın karşısına oturmuş

trying to figure themselves out,

kendilerini çözmeye çalışmıyor

or thinking about themselves.

veya kendilerini düşünmüyorlar.

These are not the periods when you feel happiest.

Bunlar en mutlu hissettiğiniz dönemler değildir.

The other thing is, that a piece of evidence is,

Diğer bir şey de, yani bir kanıt parçası da,

is if you look at computerized text analysis

intihar eden insanların bilgisayarla işlenmiş

of people who commit suicide,

metin analizlerine baktığınızda

what you find there, and it's quite interesting,

orada bulduğunuz, ki bu çok ilginç,

is use of the first person singular --

birinci tekil şahıs kullanımıdır -

"I," "me," "my,"

"ben," "bana," "benim," vardır

not "we" and "us" --

"biz" ve "bize" değil -

and the letters are less hopeless

ve mektuplarda umutsuzluktan çok

than they are really alone.

onların gerçekten yalnız oldukları vardır.

And being alone is very unnatural to the human.

Ve yalnız olmak insanın doğasına çok aykırıdır.

There is a profound need to belong.

Derin bir ait olma hissi vardır.

But there are ways in which our evolutionary history can really trip us up.

Ama evrimsel tarihimizin bizi gerçekten tökezlettiği durumlar var.

Because, for example, the genes don't care whether we're happy,

Çünkü, örneğin, genler bizim mutlu olmamızı önemsemiyor,

they care that we replicate,

onlar bizim aynını tekrarlamamızı,

that we pass our genes on.

genlerimizi devam ettirmemizi önemsiyor.

So for example we have three systems

Bu yüzden mesela üremenin altında yatan

that underlie reproduction, because it's so important.

üç sistemimiz bulunmakta, çünkü o çok önemli.

There's lust, which is just wanting to have sex.

Şehvet vardır, ki bu sadece seks yapma isteğidir.

And that's really mediated by the sex hormones.

Ve buna gerçekten seks hormonları aracı olmaktadır.

Romantic attraction,

Romantik çekim vardır,

that gets into the desire system.

bu da arzulama sistemine girer.

And that's dopamine-fed. And that's, "I must have this one person."

Ve bu da dopamin ile beslenir. Ve bu da, "Ben bu kişiye sahip olmalıyım."

There's attachment, which is oxytocin,

Bağlanma vardır, ki bu oksitosin,

and the opiates, which says, "This is a long-term bond."

ve bu uyuşturur, ve der ki, "Bu uzun süreli bir bağ."

See the problem is that, as humans, these three can separate.

Görüyorsunuz ki problem, insanlar olarak, bu üçü ayrılabilir.

So a person can be in a long term attachment,

Bu yüzden, bir insan uzun süreli bir bağlılık içinde olup,

become romantically infatuated with someone else,

başka bir insan tarafından romantik bir şekilde aklı çelinebilir,

and want to have sex with a third person.

ve üçüncü bir insan ile de seks yapmak isteyebilir.

The other way in which our genes can sometimes lead us astray

Genlerimizin bizi yoldan çıkardığı diğer bir durum ise

is in social status.

sosyal statülerdir.

We are very acutely aware of our social status

Sosyal statümüzün şiddetli bir şekilde farkındayız

and always seek to further and increase it.

ve her zaman bunu ilerletmenin ve yükseltmenin yollarını ararız.

Now in the animal world, there is only one way to increase status,

Şimdi hayvanlar aleminde, statüyü yükseltmenin sadece bir yolu vardır,

and that's dominance.

ve bu üstünlüktür.

I seize command by physical prowess,

Ben fiziksel kahramanlıklarla yönetimi ele geçiriyorum,

and I keep it by beating my chest,

ve ben göğsüme vurmaya devam ediyorum,

and you make submissive gestures.

ve sen de itaatkâr hareketler yapıyorsun.

Now, the human has a whole other way to rise to the top,

Şimdi, insanın tepeye yükselmek için çok başka bir yolu vardır,

and that is a prestige route,

ve bu da prestij yoludur,

which is freely conferred.

ki bu da serbestçe görüşülmüştür.

Someone has expertise and knowledge, and knows how to do things,

Birinin uzmanlığı ve bilgisi vardır, bir şeylerin nasıl yapılacağını biliyordur,

and we give that person status.

ve biz bu insana statü veririz.

And that's clearly the way for us to create many more niches of status

Ve bu da açıkça bizim daha birçok statü nişleri oluşturmamızın yoludur,

so that people don't have to be lower on the status hierarchy

ki böylece insanlar, hayvanlar aleminde olduğu gibi, statü hierarşisinde

as they are in the animal world.

altlarda olmak zorunda kalmaz.

The data isn't terribly supportive of money buying happiness.

Veriler, paranın mutluluğu satın aldığını son derece destekler durumda değil.

But it's not irrelevant.

Ama alakasız da değil.

So if you look at questions like this, life satisfaction,

Bu yüzden bunun gibi sorulara baktığınızda, hayattan tatmin,

you see life satisfaction going up with each rung of income.

görüyorsunuz ki her bir gelir basamağı ile birlikte hayattan tatmin de yükseliyor.

You see mental distress going up with lower income.

Görüyorsunuz ki zihinsel sıkıntı da daha düşük gelir seviyesiyle yükseliyor.

So clearly there is some effect.

Bu yüzden açıkça bir etkisi var.

But the effect is relatively small.

Ama bu etki nispeten küçük.

And one of the problems with money is materialism.

Ve para ile ilgili sorunlardan biri de materyalizm.

What happens when people pursue money too avidly,

İnsanlar çok hırslı bir şekilde para peşine düştükleri zaman olan şey,

is they forget about the real basic pleasures of life.

onların hayatın gerçek temel zevklerini unutuyor olması.

So we have here, this couple.

İşte burada bu çift var.

"Do you think the less-fortunate are having better sex?"

"Sence daha talihsiz insanların daha mı iyi seks hayatları var?"

And then this kid over here is saying, "Leave me alone with my toys."

Ve sonra buradaki çocuk diyor ki, "Beni burada oyuncaklarımla yalnız bırak."

So one of the things is that it really takes over.

Bu yüzden bir şey var ki o da gerçekten onun kontrolü eline geçirmesi.

That whole dopamine-wanting system

Bütün dopamin bazlı isteme sistemi

takes over and derails from any of the pleasure system.

kontrolü ele geçiriyor ve zevk sisteminin tamamını raydan çıkarıyor.

Maslow had this idea back in the 1950s

Maslow'un 1950lerde şöyle bir fikri vardı,

that as people rise above their biological needs,

insanlar biyolojik ihtiyaçlarının üzerine çıktıkça,

as the world becomes safer

dünya daha güvenli hale geldikçe

and we don't have to worry about basic needs being met --

ve temel ihtiyaçlarımızın karşılanması endişemiz ortadan kalktıkça -

our biological system, whatever motivates us, is being satisfied --

biyolojik sistemimiz, bizi motive eden her ne ise, tatmin edildiğinde -

we can rise above them, to think beyond ourselves

onların üzerine çıkabilir, kendimizden öteyi, kendini gerçekleştirme

toward self-actualization or transcendence,

veya deneyüstülüğe doğru düşünebilir

and rise above the materialist.

ve materyalizmin üzerine çıkabiliriz.

So to just quickly conclude with some brief data

Bu yüzden bunun böyle olabileceğini öne süren

that suggests this might be so.

çok kısa verilerle hızlıca sonuçlandıralım.

One is people who underwent what is called a quantum change:

Biri, kuantum değişim dediğimiz şeyden geçen insanların

they felt their life and their whole values had changed.

bütün hayatlarının ve bütün değerlerinin değiştiğini hissetmeleri.

And sure enough, if you look at the kinds of values that come in,

Ve muhakkak, bu değerlerin türlerine baktığınız zaman,

you see wealth, adventure, achievement, pleasure, fun, be respected,

servet, macera, başarı, zevk, eğlence ve saygı görmeyi

before the change,

değişimden önce

and much more post-materialist values after.

ve çok daha post-materyalist değerleri değişimden sonra görürsünüz.

Women had a whole different set of value shifts.

Kadınlar çok farklı bir değer yargısı değişikliği yaşadılar.

But very similarly, the only one that survived there was happiness.

Fakat çok benzer şekilde, sadece mutluluk ayakta kaldı.

They went from attractiveness and happiness and wealth and self-control

Onlar çekicilik, mutluluk, zenginlik ve öz-kontrol'den

to generosity and forgiveness.

cömertlik ve affediciliğe dönüştü.

I end with a few quotes.

Bir kaç alıntı ile bitiriyorum.

"There is only one question:

"Tek bir soru var:

How to love this world?"

Bu dünyayı nasıl sevmeli?"

And Rilke, "If your daily life seems poor,

Ve Rilke'den, "Eğer günlük yaşamınız sönük görünüyorsa,

do not blame it; blame yourself.

onu suçlamayın; kendinizi suçlayın.

Tell yourself that you are not poet enough

Kendinize onun zenginliklerini çağıramayacak kadar

to call forth its riches."

şair olmadığınızı söyleyin."

"First, say to yourself what you would be.

"Önce, kendinize ne olabileceğinizi söyleyin

Then do what you have to do."

Sonra ne olmanız gerekiyorsa onu olun."

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)