The press trampled on my privacy. Here's how I took back my story | Kate Stone

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

Five years ago, I stood on the TED stage, and I spoke about my work.

လွန်ခဲ့တဲ့ငါးနှစ်က TED စင်မြင့်ပေါ် ရပ်ကာ ကျွန်မရဲ့အလုပ်အကြောင်း ပြောခဲ့တယ်။

But one year later,

ဒါပေမဲ့ တစ်နှစ်အကြာမှာ

I had a terrible accident as I left a pub one dark night with friends,

စကော့တလန်မှာ ညအမှောင်တွင် သူငယ်ချင်း တွေနဲ့ အရက်ဆိုင်ကနေအထွက် ဆိုးဝါးတဲ့

in Scotland.

မတော်တဆတစ်ခုကြုံခဲ့တယ်။

As we followed the path through a forest, I suddenly felt a massive thud,

သစ်တောတစ်ခု ဖြတ်တဲ့လမ်းကိုလိုက်ခဲ့တော့ ရုတ်တရက် ဒုတ်ကနဲမြည်သံကြီး ခံစားရတယ်၊

then a second thud,

နောက် ဒုတိယမြည်သံ၊

and I fell to the ground.

ကျွန်မ မြေပေါ်လဲကျခဲ့တယ်။

I had no idea what had hit me.

ကျွန်မကို ဘာကရိုက်လိုက်မှန်း မသိခဲ့ဘူး။

နောက်မှသိရတာက ပန်းခြံမှာ ဂိတ်ကံခါးက ဖွင့်ထားတော့

I later found out that when the gate was opened on a garden,

a wild stag stampeded along the path and ran straight into me.

ဒရယ်ဖိုတစ်ကောင်က လမ်းအတိုင်းဆောင့်နင်းကာ ကျွန်မဆီ တည့်တည့်ပြေးလာခဲ့တာပါ။

Its antler penetrated my trachea and my esophagus

၎င်းရဲ့ချိုက ကျွန်မရဲ့လေပြွန်နဲ့ အစာပြွန်ကို ထိုးဝင်သွားခဲ့ပြီး

and stopped at my spinal cord and fractured my neck.

ကျောရိုးနဗ်ကြောမှာရပ်သွာပြီး လည်တိုင်အက်သွားခဲ့တယ်။

My best friend found me lying on the floor,

ကျွန်မ ကြမ်းပြင်မှာလဲရင်း လည်ပင်းအပေါက်က တကူကူး

gurgling for help through a hole in my neck.

အကူအညီတောင်းနေတာကို အခင်ဆုံးသူငယ်ချင်းကတွေ့သွားတယ်။

And we locked eyes, and although I couldn't speak,

ကျွန်မတို့ စိုက်ကြည့်ပြီး ကျွန်မ စကားမပြောနိုင်ပေမဲ့

she could understand what I was thinking.

ကျွန်မတွေးနေတာကို သူမ နားလည်နိုင်ခဲ့တယ်။

And she told me, "Just breathe."

ဒီနောက် ကျွန်မကိုပြောတာက "အသက်သာ ရှူနေပါ"တဲ့။

And so, whilst focusing on my breath, I had a strong sense of calmness,

ဒါနဲ့ အသက်ရှုတာကို အာရုံစိုက်ရင်း ပြင်းထန်တဲ့ တည်ငြိမ်မှုရလိုက်ပေမဲ့

but I was certain that I was going to die.

ကျွန်မသေတော့မယ်ဆိုတာ အသေအချာပါပဲ။

Somehow, I was content with this,

တစ်နည်းနည်းတော့ ဒါကို ကျေနပ်မိတယ်။

because I've always tried to do my best in life whenever I can.

အကြောင်းက ဘဝမှာ ကျွန်မတတ်နိုင်သမျှကို အမြဲတမ်း အကောင်းဆုံး ကြိုးစားခဲ့လို့ပါ။

So I just continued to enjoy each breath as one more moment --

ဒါနဲ့ နောက်တဒင်္ဂတစ်ခုအဖြစ် အသက်ရှုမှုတိုင်းကို ဆက်လက်ခံစားခဲ့တယ်

one breath in and one breath out.

ဝင်သက်ဝင်တယ်၊ ထွက်သက်ထွက်တယ်။

An ambulance came, I was still fully conscious,

အရေးပေါ်ကား ရောက်လာတယ် ကျွန်မလုံးလုံးသတိရှိတုန်းပဲ

and I analyzed everything on the journey, because I'm a scientist:

ခရီးမှာ အရာတိုင်းကို သရုပ်ခွဲကြည့်တယ် ကျွန်မက သိပ္ပံပညာရှင်ဆိုတော့

the sound of the tires on the road, the frequency of the street lights

လမ်းပေါ်က တာယာသံ၊ လမ်းမီးတွေရဲ့ကြိမ်နှုန်းနဲ့

and eventually, the city street lights.

နောက်ဆုံး မြို့လမ်းမီးတွေပေါ့။

And I thought, "Maybe I will survive."

တွေးမိတာက "ငါ ရှင်ချင်မှရှင်မယ်"ပေါ့။

And then I passed out.

ဒီနောက် သတိမေ့သွားတယ်။

I was stabilized at a local hospital and then airlifted to Glasgow,

နယ်ဆေးရုံးတစ်ရုံမှာ တည်ငြိမ်အောင်ထားပြီး Glasgow ကို လေယာဉ်နဲ့ပို့ခဲ့တယ်၊

where they reconstructed my throat and put me in a coma.

အဲဒီမှာ ကျွန်မလည်ချာင်းကို ပြန်ဆောက်ပြီး ကျွန်မကို မေ့ဆေးပေးခဲ့တယ်။

And while I was in the coma, I had many alternate realities.

မေ့မျောနေစဉ်မှာ များစွားသော ဒိဌအဖြစ်တွေတစ်လှည်စီရှိခဲ့တယ်၊

It was like a crazy mix of "Westworld" and "Black Mirror."

"Westworld" နဲ့ "Black Mirror" ရဲ့ ကြောင်တောင်တောင်ရောတာမျိုးလိုပေါ့။

But that's a whole other story.

ဒါပေမဲ့ ဒါက အခြားဇာတ်လမ်းတစ်ခုပါ။

My local TV station reported live from outside the hospital

ကျွန်မရဲ့ ဒေသတွင်း TV ဌာနက ဆေးရုံအပြင်ကနေ တိုက်ရိုက် အစီအရင်ခံခဲ့တာက

of a Cambridge scientist who was in a coma,

မေ့မြောနေတဲ့ Cambridge သိပ္ပံပညာရှင်တစ်ဦး၊

and they didn't know if she would live or die or walk or talk.

သေမလား၊ရှင်မလား၊ လမ်းလျှာက်မလာ၊ စကားပြောမလားသူတို့မသိဘူးတဲ့။

And a week later, I woke up from that coma.

တစ်ပတ်အကြာမှာ မေ့မြောရာက ကျွန်မနိုးလာခဲ့တယ်။

And that was the first gift.

ဒါက ပထမဆုံးလက်ဆောင်တစ်ခုပါ။

Then I had the gift to think, the gift to move,

ဒီနောက် တွေးဖို့လက်ဆောင်၊ လှုပ်ဖို့လက်ဆောင်၊

the gift to breathe

အသက်ရှုဖို့လက်ဆောင်

and the gift to eat and to drink.

စားဖို့၊သောက်ဖို့ လက်ဆောင်ရှိခဲ့တာပေါ့။

That took three and a half months.

ဒါက သုံးလခွဲကြာခဲ့တယ်။

But there was one thing that I never got back, though,

ဒါပေမဲ့ ကျွန်မဘယ်တော့မှ ပြန်မရခဲ့တာတစ်ခုက

and that was my privacy.

ကျွန်မရဲ့ သီသန့်တည်ရှိမှုပါ။

The tabloid press made the story about gender.

လူပြိန်းကြိုက်သတင်းစာတွက လိင်အကြောင်း ဇာတ်လမ်းလုပ်လိုက်တယ်။

Look -- I'm transgender, it's not that big a deal.

ကြည့်ပါ၊ ကျွန်မက လိင်ပြောင်းထားသူပါ၊ ဒါက ဒီလောက်ကြီးမဟုတ်ပါဘူး။

Like, my hair color or my shoe size is way more interesting.

ဆိုပါစို့၊ ကျွန်မဆံပင်(သို့) ဖိနပ်အရွယ်က ပိုစိတ်ဝင်စားစရာဖြစ်ခဲ့တယ်။

When I last spoke here --

ဒီမှာ အရင်က ပြောတုန်းက

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

When I last spoke here --

ဒီမှာ အရင်က ပြောတုန်းက

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

at TED, I didn't talk about it, because it's boring.

TED မှာ ဒီအကြောင်းမပြောခဲ့ပါဘူး၊ ပျင်းစရာကောင်းလို့လေ။

And one Scottish newspaper ran with the headline:

စကော့သတင်းစာတစ်စာင်က ခေါင်းစီးပေးထားတာက

"Sex Swap Scientist Gored by Stag."

"လိင်ပြောင်း သိပ္ပံပညာရှင် ဒရယ်ဝှေ့ခံရ"တဲ့

And five others did similar things.

အခြား ငါးစောင်ကလည်း အလားတူလုပ်ခဲ့တယ်။

And for a minute, I was angry.

ခဏတော့ ကျွန်မ ဒေါသဖြစ်ခဲ့တယ်။

But then I found my calm place.

ဒါပေမဲ့ နောက်တာ့ အေးချမ်းရာတွေ့ခဲ့တယ်။

And what ran through my head was, "They've crossed the wrong woman,

ခေါင်းထဲမှာ ရိုက်ခတ်တာက "သူတို့ဟာ မှားယွင်းတဲ့မိန်းမကို ကျော်ပြီး

and they're not going to know what's hit them."

သူတို့ဘာကို တိုက်မယ်မှန်း မသိကြဘူး"

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

I'm a kindness ninja.

ကျွန်မက ကြင်နာတဲ့နင်ဂျာပါ

I don't really know what a ninja does,

နင်ဂျာကဘာလဲတော့ ကျွန်မ မသိပေမဲ့

but to me, they slip through the shadows, crawl through the sewers,

ကျွန်မအတွက်တော့ သူတို့က အရိပ်တွေကနေ လျောထွက်၊ ရေဆိုးပိုက်တွေကနေ တွား

skip across the rooftops,

ခေါင်မိုးတွေကို ခုန်ကူးပြီး

and before you know it, they're behind you.

သင်မသိလိုက်ခင်မှာ သူတို့က သင်နောက်မှာပါ။

They don't turn up with an army or complain,

သူတို့ဟာ အစုလိုက်မလာဘူး၊ မညည်းညူဘူး၊

and they're laser-focused on a plan.

အစီအစဉ်တစ်ခုကို အလွန်စူးစိုက်တယ်။

So when I lay in my hospital bed,

ဒီတော့ ဆေးရုံခုတင်မှာ လှဲလိုက်တော့

I thought of my plan to help reduce the chances

သူတို့တွေ အခြားတစ်ယောက်ကို ဒီလိုလုပ်တဲ့ အခွင့်အလမ်းတွေ

of them doing this to somebody else,

လျှောချဖို့ ကျွန်မအစီအစဉ်ကို တွေးတယ်

by using the system as is, and paying the price of sacrificing my privacy.

ဒီစနစ်သုံးခြင်းနဲ့ ကျွန်မသီးသန့်တည်ရှိမှု ကို စတေးလိုက်ခြင်းက ပေးဆပ်ရတာကိုပေါ့။

What they told one million people, I will tell 10 million people.

လူတစ်သန်းကိုသူတို့ပြောတာကို ကျွန်မ လူ ၁၀ သန်းကိုပြောမယ်။

Because when you're angry, people defend themselves.

စိတ်တိုတဲအခါ လူတွေက ကိုယ့်ကိုယ်ကို ကာကွယ်တော့

So I didn't attack them,

သူတို့ကို မတိုက်ခိုက်ခဲ့ဘူး

and they were defenseless.

သူတို့ဟာ အကာအကွယ်မဲ့ပါ။

I wrote kind and calm letters to these newspapers.

ဒီသတင်းစာတွေကို ကြင်နာပြီး တည်ငြိမ်တဲ့စာတွေ ရေးခဲ့တယ်။

And The Sun newspaper, the kind of "Fox News" of the UK,

The Sun သတင်းစာက UK ရဲ့ "Fox News" လိုမျိုးက ကျွန်မရဲ့

thanked me for my "reasoned approach."

"ဆင်ခြင်မှုပါတဲ့ ချဉ်းကပ်မှု"အတွက် ကျေးဇူးတင်ကြတယ်

I asked for no apology, no retraction, no money,

တောင်းပန်ဖို့၊ ပြန်ရုပ်သိမ်းဖို့၊ ငွေကြေးတို့ ကျွန်မ မတောင်းဆိုခဲ့ဘူး။

just an acknowledgment that they broke their own rules,

သူတို့စည်းကို သူတို့ ချိုးဖောက်ခဲ့တာနဲ့ သူတို့လုပ်ခဲ့တာ

and what they did was just wrong.

မှားတယ်ဆိုတာကို ဝန်ခံချက်ပေးဖို့တစ်ခုပါပဲ။

And on this journey, I started to learn who they are,

ဒီခရီးမှာ သူတို့ဟ ာ ဘယ်သူတွေဆိုတာစတင်သိခဲ့ပြီး

and they began to learn who I am.

ကျွန်မဘယ်သူဆိုတာ သူတို့စသိခဲ့တယ်။

And we actually became friends.

တကယ်ကို မိတ်ဆွေတွေဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။

I've even had a few glasses of wine with Philippa from The Sun since then.

အဲဒီအချိန်ကတည်းက The Sun က Philippa နဲ့တောင် ဝိုင်သောက်ခဲ့သေးတယ်။

And after three months, they all agreed,

သုံးလအကြာမှာ သူတို့အားလုံးသဘောတူပြီး

and the statements were published on a Friday,

သောကြာနေ့မှာ ကြေညာချက်တွေ ထုတ်ပြန်ခဲ့တယ်၊

and that was the end of that.

ဒါရဲ့ အဆုံးသတ်ပေါ့ ဒါမှမဟုတ်

Or so they thought.

သူတို့ ဒီလိုထင်ခဲ့တယ်ပေါ့။

On the Saturday, I went on the evening news,

စနေနေ့မှာ ညနေခင်းသတင်းဆက်ကြည့်တယ်၊

with the headline "Six National Newspapers Admit They Were Wrong."

"နိုင့်ငံ့သတင်းစာ ခြောက်စောင် မှားယွင်းကြောင်းဝန်ခံ"ဆိုတဲ့ ခေါင်းစီးနဲ့၊

And the anchor said to me,

နောက်တစ်ခုက ကျွန်မကို ပြောတာက

"But don't you think it's our job as journalists

"ဒါပေမဲ့ ဇာတ်လမ်းသည်းထိတ် ရင်ဖိုဖြစ်အောင်လုပ်ဖို့

to sensationalize a story?"

သတင်းစာသမားတွေအလုပ်လို့ မထင်ဘူးလား"

And I said, "I was laying on a forest floor, gored by a stag.

ကျွန်မက "ဒရယ်ဝှေ့ခံရတော့ ကျွန်မက သစ်တောကြမ်းပြင်လဲနေတာလေ၊

Is that not sensational enough?"

သည်းထိတ်ရင်ဖိုမဖြစ်လောက်ဘူးလား"

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

And I was now writing the headlines.

ကျွန်မ သတင်းခါင်းစီးတွေ ရေးနေခဲ့တယ်။

My favorite one was,

ကျွန်မအကြိုက်ဆုံးတစ်ခုက

"The stag trampled on my throat, and the press trampled on my privacy."

"ဒရယ် ကျွန်မလည်ပင်းကိုနင်းပြီး စာနယ်ဇင်းက ကျွန်မရဲ့သီးသန့်တည်ရှိမှုကို နင်းတယ်"

It was the most read piece of BBC News online that day.

အွန်လိုင်း BBC News မှာ အဲဒီနေ့က အဖတ်အများဆုံးသတင်း ဖြစ်ခဲ့တယ်။

And I was kind of having fun.

ကျွန်မက ပျော်တတ်တဲ့သူပါ။

And by the end of my week of media,

ကျွန်မရဲ့ မီဒီယာသီတင်းပတ်အကုန်မှာ

I started to use my newfound voice and platform

အသစ်တွေ့ထားတဲ့ သဘောထားနဲ့ ပလက်ဖောင်းကို မေတ္တာနဲ့ကြင်နာမှု

to spread a message of love and kindness.

သတင်းစကားတစ်ခု ပျံ့နှံ့ဖို့ စသုံးခဲ့တယ်။

And when I had the minute of anger and hatred

စာနယ်ဇင်းနဲ့ သတင်းသမားတွေ ကို ဒေါသစိတ်၊

towards those press and journalists,

အမုန်းစိတ်ရှိလာတဲ့အခိုက်မှာ

I had to identify my inner bigotry towards them.

သူတို့အပေါ်ထားတဲ့ ကျွန်မရဲ့ စိတ်အတွင်းက တယူသန်သဘောထားကို ဖော်ထုတ်ဖို့လိုခဲ့တယ်။

And I had to meet and speak with these people

ဒီလူတွေနဲ့တွေ့ပြီး ဝေဖန်မှုမပါပဲ စကားပြောဖို့

without judgment.

လိုခဲ့တယ်။

I had to let myself understand them,

ကိုယိတိုင်သူတို့ကိုနားလည်ဖို့ ကြိုးစားပေးရတယ်

and in return, they began to understand me.

အပြန်အလန်အနေနဲ့ သူတို့ ကျွန်မကို စတင်နားလည်လာတယ်။

Well, six months later, they asked me to join the committee

ကဲ ခြောက်လအကြာမှာ စာနယ်ဇင်း ထိန်းညှိတဲ့ ကော်မတီမှာ ပါဝင်ဖို့

that regulates the press.

ကျွန်မကို ပြောတယ်။

And a few times a year, I sip tea and dip biscuits

တစ်နှစ်မှာ အကြိမ်အနည်းငယ်မှာ လက်ဖက်ရည်လေးငုံ၊ ဘီစကစ်လေးတို့နဲ့

with the likes of Daily Mail editor Paul Dacre, who says to me,

Daily Mail လိုမျိုးက အယ်ဒီတာ Paul Dacre နဲ့ သူပြောတာက

"So, Kate, how have your last few months been?"

"Kate ရေ၊ ခင်ဗျားရဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့ လတွေက ဘယ်လိုဖြစ်ခဲ့တာလဲ"

And I respect them.

ကျွန်မ သူတို့ကို လေးစားတယ်။

And I'm now one of three members of the public

အခု ကျွန်မဟာ ဆုံးဖြတ်ချက်ချတဲ့အဖွဲ့ရဲ့

who has a seat at the table --

အဖွဲ့ဝင် သုံးယောက်ထဲက တစ်ယောက်ပါ၊

not because I'm different,

ကျွန်မက ထူးခြားလို့မဟုတ်ပဲ

but because my voice counts, just like anybody else.

ကျွန်မရဲ့ သဘောထားဟာ အခြားသူတစ်ဦးလိုပဲ အရေးပါတာကြောင့်ပါ။

And the irony is,

ဒါနဲ့ ဝေဖန်စရာက

every now and again, I'm asked to visit those printing presses

တစ်ခါတစ်ခါတော့ ဒီကျဆင်းနေတဲ့လုပ်ငန်းရဲ့ ဒီပုံနှိပ်စာနယ်ဇင်းဆီ

of this declining industry,

အလည်အဖိတ်ခံရတယ်၊

because some people think

အကြောင်းက ပြီးခဲ့တဲ့ TED မှာ

that the technology I spoke about here, last time at TED, my interactive print,

ကျွန်မပြောခဲ့တဲ့ နည်းပညာက ကျွန်မရဲ့ တုံ့ပြန်ဆက်သွယ်မှုအချက်က သူတို့ကို

might actually help save them.

ကယ်နိုင်မယ်လို့ လူတွေထင်ကြတာကြောင့်ပါ။

So beware of your inner bigot,

ဒီတော့ သင်တို့ရဲ့ ကိုယ်တွင်း တစ်ယူသန်မှု သဘောကိုသတိပြုပြီး

and make friends from your enemies.

ရန်သူတွေနဲ့ မိတ်ဖွဲ့ကြပါ။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)