The little risks you can take to increase your luck | Tina Seelig

Translator: Sanda Aung Reviewer: Myo Aung

I've spent nearly two decades

လူတွေကို သူများထက် ပိုကံကောင်းအောင် လုပ်ပေးတဲ့ အချက်ကို လေ့လာရင်း

observing what makes people luckier than others

လူတွေကို သူတို့ရဲ့ ကံကို ပိုကောင်းလာအောင် လုပ်ပေးဖို့

and trying to help people increase their luck.

ကျွန်မ လေ့လာအားထုတ်နေတာ အနှစ်နှယ်ဆယ်နီးပါးရှိပါပြီ။

You see, I teach entrepreneurship,

ကျွန်မက စီးပွားရေးစွမ်းဆောင်ရေးကို သင်ပေးသူပါ၊

and we all know that most new ventures fail,

လုပ်ငန်းသစ်တွေ အများစု ကျဆုံးကြတာကို ကျွန်မတို့ သိပါတယ်၊

and innovators and entrepreneurs need all the luck they can get.

တီထွင်သူများနှင့် စွန့်ဦး လုပ်ကိုင်သူတို့ အားလုံး ကံအကောင်းဆုံး ဖြစ်ဖို့ လိုအပ်တယ်။

ဒီတော့ ကံဆိုတာက ဘာများပါလိမ့်?

So what is luck?

Luck is defined as success or failure apparently caused by chance.

ကြုံရင်ကြုံသလို အောင်မြင်မှု ဒါမှမဟုတ် ဆုံးရှုံးမှုကို ကံဆိုပြီး ခေါ်ဝေါ်ကြပါတယ်။

Apparently.

အဲဒီလို ထင်ကြတယ်။

That's the operative word.

အဲဒီလို သုံးနှုံး​ပြောဆိုကြပါတယ်။

It looks like it's chance

လူတွေကို ကံကောင်းလာစေကြတဲ့

because we rarely see all the levers that come into play to make people lucky.

အကြောင်းအချက်တွေ အားလုံးကို ကျွန်မတို့ မြင်ရခဲလို့ အခွင့်အလမ်းလို ထင်မြင်ကြတာပါ။

But I've realized, by watching so long,

အချိန်ကြာစွာ စောင့်ကြည့်လာခဲလို့ ကျွန်မ နားလည်လိုက်တဲ့ အချက်က

that luck is rarely a lightning strike,

ကံကောင်းမှုဆိုတာ တိုက်ဆိုင်ပြီး၊ အမှတ်မထင်

isolated and dramatic.

အလိုလို သူ့ဘာသာသူ ဖြစ်ခဲပါတယ်။

It's much more like the wind,

အဲဒါဟာ လေနဲ့ ပိုပြီးတူတယ် ထင်တယ်၊

blowing constantly.

တချိန်လုံး တိုက်ခတ်လျက် ရှိတယ်။

Sometimes it's calm,

တခါတရံတွင် ငြိမ်နေတတ်တယ်။

and sometimes it blows in gusts,

တခါတရံတွင် အားပြင်းစွာ တိုက်နိုင်သလို

and sometimes it comes from directions that you didn't even imagine.

လုံးဝ မျှော်လင့်မထားတဲ့ ဘက်မှနေပြီးတော့ လာနိုင်ပါသေးတယ်။

So how do you catch the winds of luck?

ဒီတေ့ ကိုယ်ဟာ ကံကောင်းတဲ့ လေကို ဘယ်လို ဖမ်းယူရမလဲ။

It's easy, but it's not obvious.

အဲဒါဟာလွယ်ပေမဲ့ မြင်ဖို့မလွယ်ဘူး။

So I'm going to share three things with you

ကျွန်မဟာ အချက်သုံးချက်ကို မျှဝေပေးချင်ပါတယ်။

that you can do to build a sail to capture the winds of luck.

ကံဆိုတဲ့လေကို ဖမ်းယူဖို့ ရွက်လှေ ဆောက်နိုင်ဖို့ အတွက်ပါ။

The first thing you want to do

ကိုယ်က ပထမဆုံး ပြုလုပ်ရမှာက

is to change your relationship with yourself.

သင်ကိုယ်တိုင်ရဲ့ ဆက်ဆံပုံကို ပြောင်းပစ်ရန်ပါပဲ။

Be willing to take small risks that get you out of your comfort zone.

ကိုယ်အဆင်ပြေနေတဲ့ ဇုန်နယ်ရဲ့ အပြင်ကို ထွက်ကြည့်ရဲ နိုင်စွမ်း ရှိဖို့ လိုအပ်မယ်။

Now, when we're children, we do this all the time.

ကျွန်မတို့ ကလေးဘဝတုန်းက ကျွန်မတို့ တချိန်လုံး အဲဒီလို လုပ်ကြတယ်။

We have to do this if we're going to learn how to walk or talk

ကျွန်မတို့ လမ်းလျှောက်ချင်မယ် ဒါမှမဟုတ် စကားပြော၊ စက်ဘီးစီးချင်ရင်၊

or ride a bike

ကွမ်တမ် မက္ကင်းနစ်ကို သင်ချင်ရင်၊

or even quantum mechanics. Right?

အဲဒီလို လုပ်ကြရပါတယ်။ ဟုတ်တယ်နော်။

We need to go from someone one week who doesn't ride a bike

ကျွန်မတို့ဟာ စက်ဘီးမစီးတတ်တဲ့ အပတ်ကနေပြီး

to, next week, someone who does.

နောက်တပတ်မှာ စီးတတ်အောင် လုပ်ကြရတယ်။

And this requires us to get out of our comfort zone

အဲဒီလို လုပ်နိုင်ဖို့ ကျွန်မတို အဆင်ပြေနေတဲ့ ကုယ့်ဇုန်နယ်ကို စွန့်လျက်

and take some risks.

အရဲစွန့်မှု တချို့ လုပ်ကြရတယ်။

The problem is, as we get older,

ပြဿနာက ကျွန်မတို့ အသက်ကြီးလာကြတာနဲ့

we rarely do this.

အဲဒီလို လုပ်ခဲကြတယ်။

We sort of lock down the sense of who we are

ကိုယ်ဟာ ဘယ်သူလဲဆိုတာကို ပုံသေ သတ်မှတ်လိုက်ပြီး

and don't stretch anymore.

ဆက်ပြီး မစွန့်စားကြတော့ပါဘူး။

Now, with my students,

ကျွန်မရဲ့ ကျောင်းသားတွေနဲ့ ကျတော့၊

I spend a lot of time giving them encouragement

သူတို့ရဲ့ အဆင်​ပြေဇုန် အပြင်ကို ထွက်လာကြပြီး

to get out of their comfort zone and take some risks.

တချို့အရာတွေကို အရဲစွန့် လုပ်ကိုင်ကြရန် တချိန်လုံး အားပေးနေတယ်။

How do I do this?

ကျွန်မရဲ့ လုပ်ပုံက ဒီလိုပါ။

Well, I start out by having them fill out a risk-o-meter.

သူတို့ကို အရဲစွန့်မှု မီတာ ဆိုတာကို ရေးဖြည့်ခိုင်းပါတယ်။

Now, it's basically a fun thing we developed in our class

သူတို့ဟာ ဘယ်လို အရဲစွန့်မှုမျိုးကို လက်ခံနိုင်ကြောင်း

where they map out what risks they're willing to take.

ရေးဖြည့်ပေးရတဲ့ ရယ်စရာ ပုံစံကို တီထွင်ခဲ့ကြတယ်။

And it becomes clear very quickly to them

မကြာခင်မှာပဲ သူတို့ အားလုံးအတွက် ရှင်းလာတတ်တာက

that risk-taking is not binary.

အရဲစွန့်ရမှုဆိုတာ ပုံစံအမျိုးမျိုးပါပဲ။

There are intellectual risks and physical risks and financial risks

အတတ်ပညာပိုင်း အရဲစွန့်မှုများ၊ ရုပ်ပိုင်း စွန့်ရမှု ဘဏ္ဍာရေး စွန့်စားရမှုများ

and emotional risks and social risks and ethical risks and political risks.

စိတ်ပိုင်း၊ လူမှုရေး၊ ကျင့်ဝတ် ဆိုင်ရာ တွေနဲ့ နိုင်ငံရေး အရဲစွန့်မှုတွေပါတယ်။

And once they do this, they compare their risk profiles with others,

အဲဒါကို နားလည်လာတာနဲ့ သူတို့ဟာ အရဲစွန့်မှု ပရိုဖိုင်တွေကို ယှဉ်ကြည့်လာကြတယ်၊

and they quickly realize that they're all really different.

ပရိုဖိုင်တွေဟာ တကယ့်ကို မတူကွဲပြားတာကို တွေ့မြင်လာကြတယ်။

ကျွန်မ အဲဒါတွေကို ဆွဲဆန့်ကြရန် အားပေးခဲ့တယ်။

I then encourage them to stretch,

to take some risks that get them out of their comfort zone.

သူတို့ရဲ့ အဆင်ပြေဇုန် အပြင်ကို ဆွဲထုတ်မယ့် အရဲစွန့်မှုမျိုးကိုပါ။

For example, I might ask them to do an intellectual risk

ဥပမာ၊ အတတ်ပညာဆိုင်ရာ စွန့်စားမှု ပြုလုပ်ခိုင်းနိုင်တယ်။

and try to tackle a problem they haven't tried before;

သူတို့ အရင်တုန်းက မဖြေရှင်းခဲ့ဘူးကြတဲ့ ပြဿနာကို ယူခိုင်းတယ်၊

or a social risk, talking to someone sitting next to them on the train;

ဒါမှမဟုတ် ရထားပေါ် ဘေးချင်း ထိုင်နေသူနဲ့ စကားပြောရန် လူမှုရေး အရဲစွန့်မှုမျိုး၊

ဒါမှမဟုတ် စိတ်ခံစားမှုဆိုင်ရာ ဖြစ်နိုင်တယ်။

or an emotional risk,

maybe telling someone they really care about how they feel.

သူတို့သိပ်ဂရုစိုက်သူ တစ်ဦးအား သူတို့ ခံစားချက်ကို ပြောပြတာ ဖြစ်နိုင်တယ်။

I do this myself all the time.

ကျွန်မကိုယ်တိုင်ကိုက အဲဒီလို တချိန်လုံး လုပ်နေကျပါ။

About a dozen years ago, I was on an airplane,

လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်နှစ်ကျော်တုန်းက အီကွေဒေါ နိုင်ငံကို သွားဖို့

early, early morning flight on my way to Ecuador.

နံနက်အစောကြီး ကျွန်မ လေယာဉ်စီးလာခဲ့တယ်။

And normally, I would just put on my headphones

ပုံမှန်အတိုင်း နားကြပ်ကိုတပ်ပြီး အိပ်တတ်တယ်၊

နိုးနေရင် လုပ်စရာ တစ်ခုခု လုပ်နေတတ်တယ်။

and go to sleep, wake up, do some work,

ဒါပေမဲ့ ကျွန်မဟာ နည်းနည်းလေး အရဲစွန့်ကြည့်ရန် ဆုံးဖြတ်လိုက်ကာ၊

but I decided to take a little risk,

and I started a conversation with the man sitting next to me.

ဘေးမှာ ထိုင်လာသူနဲ့ စကားပြောကြည့်ဖြစ်ခဲ့တယ်။

I introduced myself, and I learned that he was a publisher.

ကျွန်မ ကိုယ့်ကိုကိုယ် မိတ်ဆက်ပေးလုက်ရာ စာအုပ်ထုတ်ဝေသူ ဖြစ်ကြောင်း သိလာရတယ်။

Interesting.

စိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းလိုက်တာ။

We ended up having a fascinating conversation.

ကျွန်မတို့ စကားပြောဆိုခဲ့ကြတာ အံ့အားသင့်စရာပါပဲ။

I learned all about the future of the publishing industry.

စာအုပ် ထုတ်လုပ်ရေးဆိုင်ရာ အနာဂတ် အကြောင်း အားလုံး ကျွန်မ သိလာခဲ့ရတယ်။

So about three quarters of the way through the flight,

ကျွန်မတို့ လေယာဉ်ခရီးရဲ့ လေးပုံသုံးပုံအထိ ပြောနေခဲ့ကြတာ။

I decided to take another risk,

ဒါနဲ့ နောက်တဆင့် အရဲစွန့်ရန် ဆုံးဖြတ်လိုက်ပြီး

and I opened up my laptop and I shared with him a book proposal

ကျွန်မ လက်ပ်တော့ကို ဖွင့်ပြီး ကျွန်မစာအုပ်ကို မျှဝေပြလိုက်တယ်။

I put together for something I was doing in my class.

အတန်းထဲ တစ်ခုခု လုပ်ဖို့ ထည့်သိမ်းလာခဲ့တဲ့ စာအုပ်ပါ။

And he was very polite, he read it,

သူဟာ ယဉ်က​ျေးစွာနဲ့ ခဏ ဖတ်ကြည့်တယ်။

and he said, "You know what, Tina, this isn't right for us,

ပြီးမှ၊ Tina ရယ်၊ ဒါ‘ဟာ ကျွ်န်ုပ်တို့ အတွက် မသင့်တော်ပါဘူး၊

but thank you so much for sharing."

ပြပေးတာကိုတော့ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ "

It's OK. That risk didn't work out.

အဲဒါ အိုကေပါ။ ဒီတချီအရဲစွန့်လိုက်တာ ရလဒ် ထွက်မလာခဲ့ပါ။

I shut my laptop.

ကျွန်မ လက်တော့ကုိ ပိတ်လိုက်တယ်။

At the end of the flight, we exchanged contact information.

ခရီးအဆုံးမှာ ကျွန်မတို့ နှစ်ဦး လိပ်စာချင်း ဖလှယ်ခဲ့ကြတယ်။

A couple of months later, I reached out to him,

နောက်နှစ်လ အကြာမှာ ကျွန်မ သူ့ကိုဆက်သွယ်ခဲ့တယ်၊

and I said, "Mark, would you like to come to my class?

"Mark, ကျွန်မ အတန်းဆီ လာကြည့်နိုင်မလား?

I'm doing a project on reinventing the book,

ကျွန်မတို့ စာအုပ်ကို ပြန်တီထွင်ခြင်း၊

ထုတ်ဝေမှုး၏အနာဂတ် ဆိုတဲ့ စီမံကိန်း လုပ်ထားကြတယ်။"

the future of publishing."

And he said, "Great. I'd love to come."

သူက လိုလိုချင်ချင် လာမယ်လို့ ကတိပေးတယ်။

So he came to my class. We had a great experience.

ကျွန်မ အတန်းကို ရောက်လာရာ ကောင်းတဲ့ တွေဆုံပွဲကြီးပါ။

A few months later, I wrote to him again.

လအနည်းငယ်ကြာတော့ ကျွန်မ သူ့ဆီ စာရေးခဲ့တယ်။

This time, I sent him a bunch of video clips

တခြား ပရိုဂျက် တစ်ခုအတွက် ကျောင်းသားတွေ

from another project my students had done.

ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ ဗီဒီယို အပိုင်းအစတွေ တစ်ပုံကြီး ပို့ခဲ့တယ်။

He was so intrigued

သူဟာ စိတ်ဝင်စားလာပုံရတယ်။

by one of the projects the students had done,

ကျောင်းသားတွေရဲ့ ပရိုဂျက် တစ်ခုကိုပါ။

he thought there might be a book in it,

အဲဒါစာအုပ်အဖြစ် ထုတ်နိုင်မယ် ထင်ခဲ့လို့

and he wanted to meet those students.

သူဟာ အဲဒီကျောင်းသားတွေနဲ့ တွေ့ဆုံခဲ့ချင်တယ်။

I have to tell you, I was a little bit hurt.

ဒီနေရာမှာ ကျွန်မ နည်းနည်းလေး စိတ်နာခဲ့သလိုပဲ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

I mean, he wanted to do a book with my students and not with me,

သူစာအုပ် ထုတ်ချင်တာက ကျွန်မနဲ့ မဟုတ်ဘဲ ကျွန်မ ကျောင်းသားတွေနဲ့ ဖြစ်နေလို့ပါ။

but OK, it's all right.

ဘာဘဲဖြစ်ဖြစ်၊ အိုကေပါ။

So I invited him to come down, and he and his colleagues came to Stanford

ဒါနဲ့ လာဖို့ ဖိတ်ခေါ်လိုက်ရာ သူ့လုပ်ဖေါ် တွေနဲ့ Stanford ကို ရောက်လာကြလို့

and met with the students, and afterwards, we had lunch together.

ကျောင်းသားတွေနဲ့ တွေ့ဆုံကြတယ်၊ အတူတူ စားသောက်ခဲ့ကြသေးတယ်။

And one of his editors said to me,

စကားမစပ သူ့အယ်ဒီတာ တစ်ဦးက

"Hey, have you ever considered writing a book?"

"ခင်ဗျား ကိုယ်တိုင်ကော စာအုပ်ရေးဖို့ စိတ်မကူးခဲ့ဘူးလား" မေးတယ်။

"ရှင်မေးဖြစ်တာ ရယ်စရာပါပဲ" ဖြေလိုက်ပြီး

I said, "Funny you should ask."

And I pulled out the exact same proposal

သူတို့ အကြီးအကဲကို လွန်ခဲ့တဲ့ တစ်နှစ် တုန်းက ပြခဲ့တဲ့ စာအုပ်ကိုပဲ

that I had showed his boss a year earlier.

ပြန်ထုတ်ယူပြီး သူ့လက်ထဲ ထည့်ပေးလိုက်တယ်။

Within two weeks, I had a contract,

နှစ်ပတ်အတွင်းမှာ ကျွန်မ စာချုပ် ချုပ်ဆိုဖြစ်တယ်။

and within two years, the book had sold over a million copies around the world.

နှစ်နှစ်အတွင်းမှာ အဲဒီစာအုပ်ဟာ ကမ္ဘာတစ်ဝမ်း တသန်း​ကျော် ရောင်းခဲ့ရပါပြီ။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

Now, you might say,

အဲဒါကို ခင်ဗျားတို့က

"အဲဒါ ခင်ဗျား ကံကောင်းတာပါ" လို့ ဆိုနိုင်ကြပါတယ်။

"Oh, you're so lucky."

But of course I was lucky,

ကျွန်မ ကံကောင်းခဲ့တာ အမှန်ပါပဲ၊

but that luck resulted from a series of small risks I took,

ဒါပေမဲ့ ကျွန်မယူခဲ့တဲ့ အရဲစွန့်မှု တသီကြီးရ ပေါ်ထွက်လာခဲ့တဲ့ ကံကောင်းမှုပါ။

starting with saying hello.

ဟဲလို ဆိုပြီး နှုတ်ဆက်တာတောင် လိုအပ်ပါတယ်။

And anyone can do this,

ပြီးတော့ ဒါကို ဘယ်သူမဆို၊ လုပ်နိုင်ပါတယ်

no matter where you are in your life,

ကိုယ့်ဘဝရဲ့ ဘယ်အဆင့်ထဲမှာပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊

no matter where you are in the world --

ကမ္ဘာကြီးရဲ့ ဘယ်နေရာမှာပဲ နေနေ၊

even if you think you're the most unlucky person,

ကိုယ်ဟာ ကံအဆိုးဆုံးလူပါပဲလို့ ကိုယ်က ထင်နေတောင် လုပ်နိုင်ပါတယ်။

you can do this by taking little risks that get you out of your comfort zone.

ကိုယ့်အဆင်​ပြေမှုဇုန်ပြင် ခေါ်ထုတ်မယ့် အသေးစား အရဲစွန့်မှုဖြင့် လုပ်နိုင်တယ်။

You start building a sail to capture luck.

ကိုယ့်ကံကောင်းမှုကို ဖမ်းယူမယ့် ရွက်လှေကို တည်ဆောက်ရမယ်။

The second thing you want to do

သင် ဒုတိယ လုပ်ရမယ့်အရာက

is to change your relationship with other people.

အခြားလူများနဲ့ ရှိနေတဲ့ သင်ရဲ့ ဆက်ဆံမှုကို ပြောင်းလဲပစ်ရပါမယ်။

You need to understand that everyone who helps you on your journey

သင်ရဲ့ ခရီးစဉ်ထဲမှာ သင့်ကို ကူညီပေးသူတိုင်းဟာ

is playing a huge role in getting you to your goals.

သင့်ရဲ့ပန်းတိုင်များကို ရရှိစေဖို့ ဧရာမ အရေးပါတဲ့ အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်နေကြတာပါ။

And if you don't show appreciation,

သင်က အဲဒါကို တန်ဖိုးထားကြောင်း မပြသပါက၊

not only are you not closing the loop,

သင်ဟာ ကွင်းဆက်ကို ပိတ်လိုက်ရုံသာမက

but you're missing an opportunity.

သင့်အခွင့်အလမ်း တစ်ခု ပျောက်ဆုံသွားတာပါ။

တစ်စုံတစ်ဦးက သင့်အတွက် တစ်ခုခု လုပ်ပေးရာတွင်

When someone does something for you,

they're taking that time

သူတို့ဟာ သူတို့ကိုယ်တိုင် ဒါမှမဟုတ်

that they could be spending on themselves or someone else,

အခြားတစ်ဦးအတွက် သုံးနိုင်ခဲ့မယ့် အချိန်ကို သုံးနေကြတာမိုလို့

and you need to acknowledge what they're doing.

သူတို့ လုပ်ပေးတာကို သင် တန်ဖိုးထားတတ်ရန် လိုအပ်ပါတယ်။

Now, I run three fellowship programs at Stanford,

အခုတော့ ကျွန်မဟာ Stanford မှာ စတိုင်ပင် သုံးခုကို ပေးပါတယ်၊

and they are very competitive to get into,

၎င်းတို့ကို ရရှိရန် အတော့်ကို ပြိုင်ဆိုင်ရပါတယ်၊

and when I send out the letters to those students who don't get in,

စတိုင်ပင် မရလိုက်တဲ့ ကျောင်းသားတွေထံကို ကျွန်မက စာရေးပို့တဲ့ အခါမှာ၊

I always know there are going to be people who are disappointed.

စိတ်ပျက်သူ တချို့တို့က ကျွန်မထံ မှတ်ချက်ပို့လျက် ငြီးငွေ့တတ်ကြတယ်။

Some of the people who are disappointed send me notes, complaining.

စိတ်ပျက်နေကြသူ အချို့တို့က စာရေးပြီး တိုင်တန်းလိုကြပါတယ်။

Some of them send notes

အချို့သူတို့ကျတော့ စာရေးလျက်

saying what could I do to make myself more successful next time around?

နောက်တစ်ကြိမ်မှာ ပိုပြီး အောင်မြင်ဖို့ ဘာလုပ်ရမလဲ မေးမြန်းကြပါတယ်။

And every once in a while,

အဲဒီလို ပို့ကြတဲ့ထဲမှာ၊

someone sends me a note thanking me for the opportunity.

တချို့တို့က အခွင့်အလမ်းအတွက် ကျွန်မကို ကျေးဇူးကြောင်း ရေးကြတယ်။

လွန်ခဲ့တဲ့ ခုနစ်နှစ်တုန်းက အကြောင်း ပြောပြမယ်။

This happened about seven years ago.

A young man named Brian sent me a beautiful note saying,

Brian ခေါ် လူငယ်တစ်ဦးက လှပတဲ့ စာတစ်စောင်ကို ရေးပို့ခဲ့လျက်

"I know I've been rejected from this program twice,

"ကျွန်တော်ဟာ ဒီအစီအစဉ်မှ နှစ်ကြိမ် ပယ်ချခံခဲ့ရတာ သိပါတယ်၊

but I want to thank you for the opportunity.

ဒါပေမဲ့၊ ဒီလို အခွင့်အလမ်းအတွက် ကျွန်တော် ခင်ဗျားကို ကျေးဇူးတင်ချင်ပါတယ်။

I learned so much through the process of applying."

လျှောက်လွှာတင်ရင်း ကျွန်တော် သိနားလည်လာတာ အများကြီးပါပေ။

I was so taken by the graciousness of his message

ကျွန်မဟာ သူ့စာထဲက သဘောထားကြီးမှုကို အားကျလွန်းလို့

ကျွန်မနဲ့ လာတွေ့ဆုံရန် သူ့ကိုဖိတ်ခေါ်ခဲ့တယ်။

that I invited him to come and meet me.

And we spent some time chatting and cooked up an idea

ကျွန်မတို့ဟာ အချိန်အတော်ကြာ ဆွေးနွေးခဲ့ကြလျက်

for an independent study project together.

လွတ်လပ်စွာ လက်တွေ လေ့လာရေး စီမံကိန်း တစ်ခုကို စိတ်ကူးရခဲ့ကြတယ်။

He was on the football team at Stanford,

သူဟာ Stanford မှာ ဘောလုံးသင်းထဲ ပါခဲ့ပြီး

and he decided to do a project on looking at leadership in that context.

သူတို့အကြားမှာ ရှေ့ဆောင်နိုင်သူ ဆိုင်ရာ ပရိုဂျက် တစ်ခုကို စရန် သူဆုံးဖြတ်ခဲ့တယ်။

We got to know each other incredibly well through that quarter,

ကျွန်မတို့ဟာ သုံးလအတွင်းမှာ တစ်ဦးတစ်ဦးကို နီးကပ်စွာ သိရှိလာကြရပြီး၊

သူစတင်ခဲ့တဲ့ ပရိုဂျက်ကို သူကိုယ်တိုင် လုံးဝတာဝန်ယူလျက်

and he took the project that he started working on

in the independent study

သီးခြား လေ့လာခဲ့ပါတယ်။

and turned it, ultimately, into a company called Play for Tomorrow,

နောက်ဆုံးမှာတော့ Play for Tomorrow ကုမ္ပဏီအဖြစ် အောင်မြင်လာခဲ့တယ်။

where he teaches kids from disadvantaged backgrounds

အဲဒီမှာ သူဟာ နောက်ခံ အခြေအနေ မကောင်းကြတဲ့ ကလေးတွေကို

how to, essentially, craft the lives they dream to live.

သူတို့ စိတ်ကူးလိုတဲ့ ဘဝမျိုးဖြင့် နေထိုင် နိုင်ရေးကို လေ့ကျင့်ပေးတယ်။

Now, the important thing about this story

အခု ပြောပြခဲ့တဲ့ အကြောင်းထဲက အရေးကြီးဆုံး အချက်က

is that we both ended up catching the winds of luck

သူက ပို့ပေးခဲ့တဲ့ ကျေးဇူးတင်ကြောင်း စာရဲ့ ရလဒ်အဖြစ်

as a result of his thank-you note.

ကျွန်မတို့ နှစ်ဘက်စလုံး ရလဒ်အသီးသီး ရလိုက်ကြတာပါ။

But it was the winds that we didn't expect in the first place.

တကယ်တော့ အဲဒါစာ ကျွန်မတို့ စဉ်းစားမိကြမှာ မဟုတ်တဲ့ လေတွေပါပဲ။

Over the course of the last couple of years,

နောက်ဆုံး နှစ်နှစ်ကာလအတွင်းမှာ

I've come up with some tactics for my own life

ကျွန်မရဲ့ ဘဝကိုယ်၌အတွက် နည်းဗျူဟာ တချို့ကို ချမှတ်လာတယ်၊

to help me really foster appreciation.

တန်ဖိုးထားတတ်မှုကို တကယ့်ကို ကူညီပေးဖို့အတွက်ပါ

My favorite is that at the end of every single day,

အကြိုက်ဆုံး တစ်ခုက နေ့တစ်နေ့ ပြီးဆုံးသွားချိန်မှာ၊

I look at my calendar and I review all the people I met with,

ကျွန်မရဲ့ မှတ်တမ်းကို ပြန်ကြည့်လျက် ကျွန်မ တွေ့ဆုံခဲ့ရသူတွေကို ပြန်စဉ်းစားကြည့်တယ်၊

and I send thank-you notes to every single person.

သူတို့ တစ်ဦးချင်းထံသို့ ကျေးဇူးတင်ကြောင်း စာတိုလေးကို ပို့ပေးပါတယ်။

It only takes a few minutes,

အဲဒါဟာ မိနစ်အနည်းငယ်သာ ကြာပါတယ်၊

but at the end of every day,

ဒါပေမဲ့ တစ်နေ့ရဲ့ အဆုံးမှာ၊

I feel incredibly grateful and appreciative,

မယုံနိုင်လောက်အောင် တန်ဖိုးထား ကျေးဇူးတင်မိပါတယ်။

and I promise you it has increased my luck.

အဲဒါ ကျွန်မရဲ့ ကံကို ပိုကြီးလာစေခဲ့တယ်လို့ တာဝန်ခံ ပြောရဲပါတယ်။

So first, you need to take some risks and get out of your comfort zone.

ပထမအနေနဲ့ သင်ဟာ နဲနဲလေးအရဲစွန်လျက် ကိုယ့်အဆင်ပြေမှု ဇုန်ထဲက ထွက်ရမယ်။

ဒုတိယက သင်ဟာ တန်ဖိုးထားတတ်ကြောင်းကို ပြသရန် လိုအပ်မယ်။

Second, you need to show appreciation.

And third, you want to change your relationship with ideas.

တတိယက၊ အတွေးအခေါ်များဆိုင်ရာ သင်ရဲ့ ခံယူချက်ကို ပြောင်းလဲရန် လိုအပ်မယ်။

Most people look at new ideas that come there way and they judge them.

လူအများစုက သူတို့သိရှိလာရတဲ့ အတွေးအခေါ်တွေကို သုံးသပ်ကြပုံက

"That's a great idea" or "That's a terrible idea."

"အရမ်းကောင်းတဲ့ အတွေးပဲ" ဒါမှမဟုတ် "ကြောက်စရာကြီး အတွေးပဲ" လို့ထင်ကြတယ်။

But it's actually much more nuanced.

ဒါပေမဲ့ တကယ်ကျတော့ သိသင့်တာတွေ ပိုလို့ များပြားလှပါတယ်။

Ideas are neither good or bad.

ကောင်းတဲ့ ဆိုးတဲ့ စိတ်းကူရယ်လို့ မရှိပါ။

And in fact, the seeds of terrible ideas are often something truly remarkable.

လက်တွေ့မှာ၊ ကြောက်မက်ဘွယ် စိတ်ကူးရဲ့ အစေ့ တချို့ဟာ သိပ်ကိုမှတ်သားစရာ ဖြစ်လာပါတယ်။

One of my favorite exercises in my classes on creativity

တီထွင်မှုဆိုင်ရာ ကျွန်မ အတန်းထဲက ကျွန်မ အကြိုက်ဆုံး လေ့ကျင့်ခန်းက

is to help students foster an attitude of looking at terrible ideas

ကျောင်းသားများအား ကြောက်မက်ဘွယ် အတွေးများ လ​ေ့လာတဲ့ အကျင့်ကို ပျိုးထောင်ပေးမှုပါ၊

through the lens of possibilities.

ဖြစ်နိုင်တဲ့ အရာများကို ရှာကြံရေး အမြင်နဲ့ ကြည့်ရန်ပါ။

So I give them a challenge:

ကျွန်မဟာ သူတို့ကို တာဝန်ပေးလေ့ ရှိတာက

to create an idea for a brand new restaurant.

စားသောက်ဆိုင် အသစ်စက်စက်အတွက် စိတ်ကူးကို ကြံဆပေးရန်ပါ။

သူတို့ဟာ စားသောက်ဆိုင် အသစ်အတွက် အကောင်းဆုံး စိတ်ကူးတွေကို တင်ပြလိုသလို

They have to come up with the best ideas for a new restaurant

and the worst ideas for a new restaurant.

ဆိုင်အသစ်အတွက် အဆိုးဝါးဆုံး စိတ် ကူးတွေကိုလည်း တင်ပြပေးကြရန်ပါ။

So the best ideas are things like a restaurant on a mountaintop

အကောင်းဆုံးအကြံက လှပတဲ့ နေဝင်ချိန်ကို အရသာ ခံစားနိုင်မယ့်

with a beautiful sunset,

တောင်ထိပ်ရှိ စားသောက်ဆိုင်ပေါ့လေ၊

or a restaurant on a boat with a gorgeous view.

ဒါမှမဟုတ် လှပတဲ့ မြင်ကွင်းရှိတဲ့ လေပေါ်က စားသောက်ဆိုင် ပေါ့လေ။

And the terrible ideas are things like a restaurant in a garbage dump,

ကြောက်မက်ဘွယ်ရာ စိတ်ကူးတွေကျတော့ အမှိုက်ပုံးတွေ အကြားက စားသောက်ဆိုင်၊

or a restaurant with terrible service that's really dirty,

ဝန်ဆောင်မှု တကယ့်ကို ညစ်ပတ်တဲ့ စားသောက်ဆိုက်မျိုး၊

or a restaurant that serves cockroach sushi.

ဒါမှမဟုတ် ပိုးဟပ်ဆူရှီ စားသောက်ဆိုင် ဆိုပါစို့။

(ရယ်သံများ)

(Laughter)

So they hand all the ideas to me,

အဲဒီလို စိတ်ကူးမျိုးစုံကို သူတို့က ကျွန်မကို ပေးကြတယ်၊

I read the great ideas out loud,

အကောင်းဆုံး စိတ်ကူးတွေကို ကျွန်မဟာ ကျယ်လောင်စွာ ဖတ်ပြတယ်၊

and then I rip them up and throw them away.

အဲဒီနောက်မှာ ကျွန်မဟာ အဲဒါတွေ ဆုတ်ဖြဲလျက် လွှင့်ပစ်တယ်။

I then take the horrible ideas and redistribute them.

ပြီးမှ အဆိုးဆုံး စိတ်ကူးတွေကို ယူပြီး သူတို့ အကြားမှာ ဖြန့်ဝေပေးတယ်။

Each team now has an idea that another team thought was horrible,

အသင်းတိုင်းထံမှာ တခြားအသင်းက ဆိုးတယ်လို့ ထင်ခဲ့တဲ့ စိတ်ကူး တစ်ခုစီ ရှိလာတယ်။

and their challenge is to turn it into something brilliant.

သူတိူ့ရဲ့ စိန်ခေါ်မှုက အဲဒါကို တောက်ပတဲ့ အရာအဖြစ် ပြောင်းလဲပစ်ရန်ပါပဲ။

Here's what happens.

ဖြစ်ပျက်တတ်တာကို ဒီလိုပါ။

Within about 10 seconds, someone says, "This is a fabulous idea."

၁၀ စက္ကန့်အတွင်းမှကိုပဲ၊ "ဒါအရမ်းကောင်းတဲ့ အကြံပဲ" လို့ ပြောလာမယ်။

And they have about three minutes before they pitch the idea to the class.

တတန်းလုံးကို ပြောပြဖို့ သူတို့ဟာ အချိန် သုံးမိနစ်လောက် ရှိတတ်ပါတယ်။

So the restaurant in the garbage dump? What does that turn into?

ဒီတော့ အမှိုက်ပုံထဲက အစားသောက်ဆိုင် ဘယ်လိုများ ပုံစံပြောင်းလဲသွားသလဲ။

Well, they collect all the extra food from Michelin star restaurants

သူတို့ဟာ Michelin နာမည်ကြီးစားသောက်ဆိုင်မှ ပိုနေတဲ့ အစားအစာတွေကို စုစည်းလျက်

that was going to get thrown out,

သူတို့က လွှင့်ပစ်မယ့်ဟာတွေပါ၊

and they have another restaurant at a much lower price,

သူတို့ဟာ များစွာမှ ဈေးသက်သာတဲ့ နောက်စားသောက်ဆိုင်ကို ဖွင့်ကြတယ်၊

with all the leftovers.

ကျန်ရစ်ခဲ့တာတွေ အားလုံးနဲ့ပါ။

Pretty cool?

မကောင်းပေဘူးလား။

Or the restaurant that's dirty with terrible service?

ဒါနဲ့ ညစ်ပတ်လှပြီး ဝန်ဆောင်မှုဆိုးခဲ့တဲ့ စားသောက်ဆိုင် ကျတော့ကော။

Well, that turns into a restaurant that's a training ground

သင်တန်းပေး လေ့ကျင့်ပေးတဲ့ စားသောက်ဆိုင် ဖြစ်လာတယ်၊

for future restauranteurs to figure out how to avoid all the pitfalls.

အနာဂတ် စားသောက်ဆိုင်တွေ အနေနဲ့ မလိုလား အပ်တဲ့ အရာတွေကို လေ့ကျင့်နိုင်ဖို့အတွက်ပါ။

And the restaurant with cockroach sushi?

ဒါနဲ့ ပိုးဟပ်ဆူရှီ စားသောက်ဆိုင် ကျတော့ကော။

It turns into a sushi bar

တကယ့် ဆူရှီဘား ဖြစ်လာတယ်။

with all sorts of really interesting and exotic ingredients.

တကယ့်ကို စားချင်စဘွယ် ထူးခြားဆန်းပြားတာတွေ အမျိုးမျိုးနဲ့ပေါ့။

If you look around at the companies,

ကျွန်မတို့ ပတ်ဝန်းကျင်မှာ ရှိနေကြတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေကို ကြည့်ကြည့်ရင်၊

the ventures that are really innovative around you,

ခင်ဗျားရဲ့ တဝိုက်မှာ ရှိနေကြတဲ့ တကယ့်ကို ဆန်းသစ်တဲ့ လုပ်ငန်းတွေ၊

the ones that we now take for granted that have changed our life,

ကျွန်မတို့ရဲ့ ဘဝကို ပြောင်းလဲပစ်ခဲ့ကြတယ် ဆိုပြီး ကိုယ်က ယုံကြည်တဲ့ လုပ်ငန်းတွေ၊

well, you know what?

အကြောင်း သင်တို့ ဘာများ သိကြလဲ။

They all started out as crazy ideas.

၎င်းတို့ အားလုံး အရူးအမူး စိတ်ကူးများမှ စခဲ့ကြတာပါ။

သူတို့စတင်ခဲ့ကြတဲ့ စိတ်ကူးတွေကို အခြားသူတွေကို သူတို့က ပြောပြကြရာတွင်

They started ideas that when they pitched to other people,

most people said, "That's crazy, it will never work."

လူအများစုက "စိတ်ကူးရူးပဲ၊ ဘယ်တော့မှ အလုပ် ဖြစ်မှာ မဟုတ်ဘူးလို့" လို့ ပြောခဲ့ကြတယ်။

So, yes, sometimes people were born into terrible circumstances,

ဒီတော့ တချို့လူတွေဟာ ကြောက်မက်ဘွယ် အခြေအနေမျိုးထဲ ဖြစ်ခဲ့ပေမဲ့၊

and sometimes, luck is a lightning bolt

တခါတရံတွင် ကံတရားဆိုတာဟာ

that hits us with something wonderful or something terrible.

အံ့သြဖွယ် တစ်ခုခုကို ယူပေးနိုင်သလို ကြောက်မက်ဘွယ်ရာကိုလည်း ယူလာနိုင်ပါတယ်။

But the winds of luck are always there,

ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် ကံတရားဆိုတဲ့ လေကတော့ အမြဲတမ်း တိုက်ခတ်နေတတ်ပါတယ်၊

and if you're willing to take some risks,

ကိုယ်က နည်းနည်းလေး အရဲစွန့်ဖို့ အသင့်ရှိပါက၊

if you're willing to really go out and show appreciation

ကိုယ်က သူများကျေးဇူးကို တကယ့်ကို အသိအမှတ်ပြုဖို့ အသင့်ရှိပါက၊

and willing to really look at ideas, even if they're crazy,

စိတ်ကူးရူးတွေလို ထင်ရတဲ့ စိတ်ကူးတွေကို ဖြစ်နိုင်တဲ့ အလားအလာ ဆိုတဲ့

ရှုထောင့်မှ စဉ်းစားကြည့်ဖို့ အသင့်ရှိတယ် ဆိုပါက၊

through the lens of possibilities,

you can build a bigger and bigger sail to catch the winds of luck.

သင်သည် ကံဆိုတဲ့ လေကို ဖမ်းယူပေးနိုင်တဲ့ ဧရာမ ရွက်လှေကြီးကို ဆောက်နိုင်မှာပါ။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါသည်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)