The little risks you can take to increase your luck | Tina Seelig

Translator: Ngoc Nguyen Reviewer: Trang Pham

I've spent nearly two decades

Tôi đã dành gần hai thập kỉ

observing what makes people luckier than others

nghiên cứu vì sao một số người lại có nhiều may mắn hơn những người khác

and trying to help people increase their luck.

và cố gắng giúp mọi người tăng vận may của mình lên.

You see, I teach entrepreneurship,

Như các bạn đã biết, tôi dạy kinh doanh,

and we all know that most new ventures fail,

và như chúng ta đều biết các dự án mới thường thất bại,

and innovators and entrepreneurs need all the luck they can get.

Các nhà cải cách, các doanh nhân cần rất có nhiều may mắn.

So what is luck?

Vậy may mắn là gì?

Luck is defined as success or failure apparently caused by chance.

May mắn được định nghĩa bởi sự thành công hay thất bại.

gây ra dường như bởi sự ngẫu nhiên.

Apparently.

Dường như

That's the operative word.

đó là một từ rất ý nghĩa.

It looks like it's chance

Nó có vẻ như là sự ngẫu nhiên

because we rarely see all the levers that come into play to make people lucky.

vì hiếm khi ta thấy được các yếu tố phía sau tạo nên sự may mắn.

But I've realized, by watching so long,

Nhưng sau một thời gian dài quan sát, tôi nhận ra là

that luck is rarely a lightning strike,

may mắn không giống như tia chớp

isolated and dramatic.

nhanh và mạnh.

It's much more like the wind,

Nó có vẻ giống với gió hơn,

blowing constantly.

thổi liên tục.

Sometimes it's calm,

Khi nhẹ nhàng

and sometimes it blows in gusts,

khi dữ dội,

and sometimes it comes from directions that you didn't even imagine.

và đôi khi nó đến từ những hướng bạn không bao giờ có thể tưởng tượng được.

So how do you catch the winds of luck?

Vậy làm sao bạn nắm bắt được những cơn gió may mắn?

It's easy, but it's not obvious.

Nó rất đơn giản, nhưng không phải ai cũng thấy được.

So I'm going to share three things with you

Vì vậy, tôi sẽ chia sẻ ba điều

that you can do to build a sail to capture the winds of luck.

bạn có thể làm để tạo ra cánh buồm đón lấy những cơn gió may mắn.

The first thing you want to do

Điều đầu tiên bạn muốn làm

is to change your relationship with yourself.

là thay đổi mối quan hệ của bạn với bản thân.

Be willing to take small risks that get you out of your comfort zone.

Sẵn sàng chấp nhận rủi ro nhỏ để thoát khỏi vùng an toàn của mình.

Now, when we're children, we do this all the time.

Chúng ta làm như vậy hoài khi chúng ta còn nhỏ.

We have to do this if we're going to learn how to walk or talk

Chỉ có như vậy ta mới có thể học đi, học nói

or ride a bike

hay tập chạy xe đạp

or even quantum mechanics. Right?

cả môn Cơ học lượng tử nữa Đúng không?

We need to go from someone one week who doesn't ride a bike

Chúng ta cần bắt đầu từ một con người không biết gì

to, next week, someone who does.

sau một thời gian có thể chạy xe đạp

And this requires us to get out of our comfort zone

Nó đòi hỏi chúng ta phải bước ra khỏi vùng an toàn của mình.

and take some risks.

và chấp nhận một số rủi ro.

The problem is, as we get older,

Vấn đề ở chỗ càng lớn lên,

we rarely do this.

chúng ta càng hiếm khi làm vậy.

We sort of lock down the sense of who we are

Chúng ta quen giam mình lại

and don't stretch anymore.

và không muốn tiến xa hơn.

Now, with my students,

Với sinh viên của mình,

I spend a lot of time giving them encouragement

tôi thường dành rất nhiều thời gian khuyến khích họ

to get out of their comfort zone and take some risks.

bước ra khỏi vùng an toàn và mạo hiểm một chút.

How do I do this?

Tôi làm điều đó bằng cách nào?

Well, I start out by having them fill out a risk-o-meter.

Tôi bắt đầu bằng việc yêu cầu họ điền vào một bảng đo rủi ro.

Now, it's basically a fun thing we developed in our class

Nó thật ra là một hoạt động vui chúng tôi làm trong lớp

where they map out what risks they're willing to take.

học viên vạch ra những rủi ro mà họ thấy chấp nhận được.

And it becomes clear very quickly to them

Sau đó họ nhận ra rất nhanh là

that risk-taking is not binary.

việc mạo hiểm không chỉ có hai mặt.

There are intellectual risks and physical risks and financial risks

Có nhiều loại mạo hiểm: về trí tuệ, về thể chất, về tài chính

and emotional risks and social risks and ethical risks and political risks.

hay mạo hiểm với cảm xúc, xã hội, mạo hiểm về đạo đức, chính trị.

And once they do this, they compare their risk profiles with others,

Và khi họ bắt tay vào thực hiện, họ so sánh với những người khác,

and they quickly realize that they're all really different.

và nhanh chóng nhận ra rằng tất cả chúng đều rất khác nhau.

I then encourage them to stretch,

Tiếp đó, tôi khuyến khích họ vươn xa hơn nữa,

to take some risks that get them out of their comfort zone.

thử những việc khiến bản thân phải bước ra khỏi vùng an toàn.

For example, I might ask them to do an intellectual risk

Ví dụ, tôi có thể yêu cầu họ thử mạo hiểm về trí tuệ,

and try to tackle a problem they haven't tried before;

cố gắng giải quyết một vấn đề họ chưa bao giờ thử trước đó;

or a social risk, talking to someone sitting next to them on the train;

hay mạo hiểm về xã hội, nói chuyện với ngồi cạnh họ trên tàu;

or an emotional risk,

mạo hiểm với cảm xúc

maybe telling someone they really care about how they feel.

thổ lộ tình cảm của mình với ai đó.

I do this myself all the time.

Tôi luôn áp dụng điều này với bản thân.

About a dozen years ago, I was on an airplane,

Khoảng chục năm về trước, lúc tôi trên máy bay,

early, early morning flight on my way to Ecuador.

đó là một chuyến bay rất sớm đến Ecuador,

And normally, I would just put on my headphones

và thường thì tôi sẽ đeo tai nghe

and go to sleep, wake up, do some work,

đi ngủ, thức dậy, làm một số công việc,

but I decided to take a little risk,

nhưng tôi đã chọn mạo hiểm một chút,

and I started a conversation with the man sitting next to me.

và tôi bắt đầu trò chuyện với người đàn ông ngồi bên cạnh.

I introduced myself, and I learned that he was a publisher.

Tôi tự giới thiệu, và biết được anh ta là một nhà xuất bản.

Interesting.

Thú vị thật.

We ended up having a fascinating conversation.

Chúng tôi đã có một cuộc trò truyện rất đặc sắc.

I learned all about the future of the publishing industry.

Tôi đã học được rất nhiều về tương lai của ngành xuất bản.

So about three quarters of the way through the flight,

Được khoảng ba phần tư chuyến bay,

I decided to take another risk,

tôi quyết định mạo hiểm thêm lần nữa,

and I opened up my laptop and I shared with him a book proposal

tôi mở laptop ra và cho anh ấy xem một dự thảo sách.

I put together for something I was doing in my class.

Tôi tập hợp lại những điều tôi dạy trong lớp.

Anh ấy rất lịch sự, anh đã đọc nó

And he was very polite, he read it,

and he said, "You know what, Tina, this isn't right for us,

và nói, "Chị biết không, Tina, nó không hợp với chúng tôi,

but thank you so much for sharing."

nhưng cảm ơn chị rất nhiều vì đã cho tôi xem."

It's OK. That risk didn't work out.

Ổn thôi. Sự mạo hiểm đó đã thất bại.

I shut my laptop.

Tôi đóng laptop.

At the end of the flight, we exchanged contact information.

Vào cuối chuyến bay, chúng tôi đã trao đổi thông tin liên lạc.

A couple of months later, I reached out to him,

Vài tháng sau, tôi liên lạc với anh ta,

and I said, "Mark, would you like to come to my class?

tôi nói, "Mark, anh có muốn đến lớp tôi dự thính không?

I'm doing a project on reinventing the book,

Tôi đang làm một dự án cải biên lại cuốn sách,

the future of publishing."

tương lai ngành xuất bản."

And he said, "Great. I'd love to come."

Anh ta nói, "Tuyệt. Tôi sẽ đến"

So he came to my class. We had a great experience.

Rồi anh ta đến. Chúng tôi đã có trải nghiệm tuyệt vời.

A few months later, I wrote to him again.

Vài tháng sau, tôi lại viết thư cho anh ta.

This time, I sent him a bunch of video clips

Lần này, tôi đã gửi cho anh một loạt các video clip

from another project my students had done.

từ các dự án khác mà sinh viên của tôi đã làm.

He was so intrigued

Anh ta bị hấp dẫn

by one of the projects the students had done,

bởi một dự án mà sinh viên của tôi đã làm,

he thought there might be a book in it,

anh ta nghĩ nó có thể trở thành một cuốn sách,

and he wanted to meet those students.

và anh ấy muốn gặp những sinh viên đó.

I have to tell you, I was a little bit hurt.

Tôi phải nói với bạn, tôi thấy hơi đau lòng.

(Laughter)

(Tiếng cười)

I mean, he wanted to do a book with my students and not with me,

Anh ấy muốn làm một cuốn sách với sinh viên của tôi,

chứ không phải với tôi,

but OK, it's all right.

nhưng không sao cả.

So I invited him to come down, and he and his colleagues came to Stanford

Vì vậy, tôi mời anh ta ghé qua, anh ta và các đồng nghiệp đến Stanford

and met with the students, and afterwards, we had lunch together.

và gặp các bạn sinh viên đó, và rồi, chúng tôi cùng nhau ăn trưa.

And one of his editors said to me,

Và một biên tập viên của anh hỏi tôi,

"Hey, have you ever considered writing a book?"

"Này, chị có bao giờ nghĩ sẽ viết một cuốn sách không?"

I said, "Funny you should ask."

Tôi nói, "Anh hỏi trùng hợp ghê luôn."

And I pulled out the exact same proposal

Và tôi đã rút ra bản đề xuất viết sách

that I had showed his boss a year earlier.

tôi đã đưa cho sếp của anh ta coi một năm trước.

Within two weeks, I had a contract,

Chỉ trong hai tuần, tôi kí được hợp đồng,

and within two years, the book had sold over a million copies around the world.

và trong hai năm, cuốn sách đó đã được bán hơn một triệu bản trên toàn thế giới.

(Applause)

(Vỗ tay)

Now, you might say,

Bây giờ, có lẽ bạn sẽ nói,

"Oh, you're so lucky."

"Ồ, chị thật may mắn."

But of course I was lucky,

Rõ ràng là tôi đã gặp may,

but that luck resulted from a series of small risks I took,

nhưng may mắn đó đến từ một loạt các mạo hiểm nhỏ mà tôi đã thực hiện,

starting with saying hello.

bắt đầu bằng việc nói "Xin chào".

And anyone can do this,

Và bất cứ ai cũng có thể làm điều này,

no matter where you are in your life,

dù bạn có ở bất kì hoàn cảnh nào,

no matter where you are in the world --

hay bạn ở bất cứ nơi nào trên thế giới,

even if you think you're the most unlucky person,

ngay cả khi bạn nghĩ bạn là người kém may mắn nhất,

you can do this by taking little risks that get you out of your comfort zone.

bạn có thể làm được

bằng việc mạo hiểm một chút để thoát khỏi vùng an toàn.

You start building a sail to capture luck.

Hãy bắt đầu dựng buồm để đón lấy may mắn.

The second thing you want to do

Điều thứ hai bạn muốn làm

is to change your relationship with other people.

là thay đổi mối quan hệ của bạn với những người khác.

You need to understand that everyone who helps you on your journey

Bạn cần phải hiểu rằng tất cả mọi người giúp bạn trên hành trình của bạn

is playing a huge role in getting you to your goals.

đang đóng một vai trò rất lớn giúp bạn đạt được mục tiêu của mình.

And if you don't show appreciation,

Và nếu bạn không biết trân trọng,

not only are you not closing the loop,

không chỉ mọi thứ dở dang,

but you're missing an opportunity.

bạn còn tự đánh mất cơ hội của mình.

When someone does something for you,

Khi ai đó làm gì đó cho bạn,

they're taking that time

họ đang dùng thời gian

that they could be spending on themselves or someone else,

mà họ có thể dùng nó cho bản thân hoặc người khác,

and you need to acknowledge what they're doing.

và bạn cần phải trân trọng những gì họ đang làm.

Now, I run three fellowship programs at Stanford,

Hiện tại, tôi điều hành ba quỹ học bổng tại Stanford,

and they are very competitive to get into,

và rất khó để được chọn

and when I send out the letters to those students who don't get in,

và khi tôi gửi thư cho các sinh viên không được chọn,

I always know there are going to be people who are disappointed.

tôi biết sẽ luôn có những người bị thất vọng.

Some of the people who are disappointed send me notes, complaining.

Một vài người gửi thư than phiền với tôi.

Some of them send notes

Một số khác gửi thư

saying what could I do to make myself more successful next time around?

hỏi rằng họ có thể làm gì để được chọn vào những lần tới?

And every once in a while,

Và thỉnh thoảng,

someone sends me a note thanking me for the opportunity.

cũng có người gửi thư cho tôi để cảm ơn tôi vì đã cho họ cơ hội.

Chuyện này xảy ra cỡ bảy năm trước.

This happened about seven years ago.

A young man named Brian sent me a beautiful note saying,

Một chàng trai trẻ tên Brian gửi cho tôi một bức thư rất dễ thương,

"I know I've been rejected from this program twice,

"Em biết là đơn của em đã bị từ chối hai lần rồi,

but I want to thank you for the opportunity.

nhưng em muốn cảm ơn cô vì đã cho em cơ hội.

I learned so much through the process of applying."

Em đã học được rất nhiều từ quá trình nộp đơn."

I was so taken by the graciousness of his message

Tôi đã rất ngạc nhiên với sự tao nhã của bức thư.

that I invited him to come and meet me.

Tôi mời cậu ấy đến gặp tôi.

And we spent some time chatting and cooked up an idea

Và nói chuyện phiếm và bàn về ý tưởng

for an independent study project together.

cho một dự án nghiên cứu độc lập.

Cậu ấy là tuyển thủ trong đội bóng bầu dục của trường

He was on the football team at Stanford,

and he decided to do a project on looking at leadership in that context.

và muốn thực hiện một dự án nghiên cứu về sự lãnh đạo trong đội bóng.

We got to know each other incredibly well through that quarter,

Trong ba tháng đó, chúng tôi đã có những hiểu biết sâu sắc về nhau.

and he took the project that he started working on

và cậu ấy lấy dự án khi thực hiện

in the independent study

nghiên cứu độc lập đó

and turned it, ultimately, into a company called Play for Tomorrow,

cuối cùng, biến nó thành một công ty có tên là Play for Tomorrow,

where he teaches kids from disadvantaged backgrounds

ở đó cậu dạy trẻ em có hoàn cảnh khó khăn

how to, essentially, craft the lives they dream to live.

những điều yếu tố cơ bản để nắm lấy vận mệnh của mình.

Now, the important thing about this story

Điều quan trọng ở câu chuyện này

is that we both ended up catching the winds of luck

là cái kết của nó cả hai chúng tôi đều nắm được vận may của mình.

as a result of his thank-you note.

nhờ vào lá thư cảm ơn của cậu ấy.

But it was the winds that we didn't expect in the first place.

Nhưng sự may mắn đó chúng tôi không hề mong đợi lúc ban đầu.

Over the course of the last couple of years,

Sau nhiều khóa học trong vài năm qua,

I've come up with some tactics for my own life

tôi đã nghĩ ra một số chiến thuật cho riêng mình

to help me really foster appreciation.

để giúp tôi nuôi dưỡng lòng biết ơn.

My favorite is that at the end of every single day,

Điều tôi thích nhất là vào cuối ngày

I look at my calendar and I review all the people I met with,

tôi nhìn vào lịch và xem lại tất cả những người tôi đã gặp,

and I send thank-you notes to every single person.

và tôi gửi thư cảm ơn đến tất cả mọi người.

It only takes a few minutes,

Nó chỉ mất một vài phút,

but at the end of every day,

nhưng vào cuối mỗi ngày,

I feel incredibly grateful and appreciative,

tôi cảm thấy vô cùng biết ơn và cảm kích,

and I promise you it has increased my luck.

và tôi đảm bảo với bạn nó đã làm tăng sư vận may của tôi.

So first, you need to take some risks and get out of your comfort zone.

Vì vậy, đầu tiên, hãy mạo hiểm một chút và bước ra khỏi vùng an toàn.

Second, you need to show appreciation.

Thứ hai, bạn cần thể hiện lòng biết ơn.

And third, you want to change your relationship with ideas.

Và thứ ba, hãy thay đổi mối quan hệ của bạn với các ý tưởng.

Most people look at new ideas that come there way and they judge them.

Hầu hết mọi người nhìn vào những ý tưởng mới và phán xét nó

"That's a great idea" or "That's a terrible idea."

"Ý tưởng này thật tuyệt vời" hay "Ý tưởng này thật tệ hại."

But it's actually much more nuanced.

Nhưng thực ra nó có nhiều khía cạnh.

Ideas are neither good or bad.

Ý tưởng không tốt hay xấu.

And in fact, the seeds of terrible ideas are often something truly remarkable.

Và trên thực tế, những ý tưởng tệ hại thường mang trong mình những sự đặc biệt.

One of my favorite exercises in my classes on creativity

Một trong những bài tập yêu thích của tôi trong các lớp học về sáng tạo

is to help students foster an attitude of looking at terrible ideas

là giúp sinh viên nuôi dưỡng khả năng nhìn vào những ý tưởng tồi

through the lens of possibilities.

và thấy được tiềm năng cùa chúng.

So I give them a challenge:

Do đó, tôi đưa ra một thách thức:

to create an idea for a brand new restaurant.

lên ý tưởng cho một nhà hàng mới.

They have to come up with the best ideas for a new restaurant

Họ phải nghĩ ra với những ý tưởng tốt nhất

and the worst ideas for a new restaurant.

và những ý tưởng tệ hại nhất

So the best ideas are things like a restaurant on a mountaintop

Những ý tưởng hay nhất như là nhà hàng trên đỉnh núi,

with a beautiful sunset,

dưới ánh hoàng hôn tuyệt đẹp,

or a restaurant on a boat with a gorgeous view.

hay nhà hàng trên thuyền bao bọc bởi một quang cảnh tráng lệ.

And the terrible ideas are things like a restaurant in a garbage dump,

Những ý tưởng khủng khiếp là những thứ như nhà hàng trong bãi rác,

or a restaurant with terrible service that's really dirty,

hay nhà hàng với chất lượng phục vụ tồi và bẩn thỉu,

or a restaurant that serves cockroach sushi.

hay nhà hàng phục vụ món sushi gián.

(Laughter)

(Tiếng cười)

So they hand all the ideas to me,

Họ trao tất cả ý tưởng cho tôi,

I read the great ideas out loud,

tôi đọc to những ý tưởng tuyệt vời

and then I rip them up and throw them away.

và rồi tôi xé vụn chúng ra và ném đi.

I then take the horrible ideas and redistribute them.

Sau đó tôi lấy những ý tưởng tệ hại phát lại cho lớp.

Each team now has an idea that another team thought was horrible,

Mỗi nhóm giờ có một ý tưởng mà nhóm khác cho là tệ hại,

and their challenge is to turn it into something brilliant.

và yêu cầu họ biến nó thành một cái gì đó độc đáo.

Đây là những điều đã xảy ra.

Here's what happens.

Within about 10 seconds, someone says, "This is a fabulous idea."

Trong khoảng mười giây, một người nói, "Đây là một ý tưởng tuyệt vời."

And they have about three minutes before they pitch the idea to the class.

Và họ có khoảng ba phút chuẩn bị trước khi thuyết phục cả lớp điều đó.

So the restaurant in the garbage dump? What does that turn into?

Nhà hàng trong bãi rác? Nó biến thành gì?

Well, they collect all the extra food from Michelin star restaurants

Vâng, họ thu gom toàn bộ thực phẩm thừa từ các nhà hàng sang trọng ở Michelin

that was going to get thrown out,

những thứ sẽ bị vứt đi,

and they have another restaurant at a much lower price,

họ sẽ có một nhà hàng khác với mức giá thấp hơn nhiều,

sử dụng thực phẩm thừa.

with all the leftovers.

Pretty cool?

Khá tuyệt vời đúng không?

Or the restaurant that's dirty with terrible service?

Hay cái nhà hàng bẩn thỉu với chất lượng phục vụ tệ hại?

Well, that turns into a restaurant that's a training ground

Có thể biến thành nơi tập dượt

for future restauranteurs to figure out how to avoid all the pitfalls.

cho những người ai muốn mở nhà hàng để tìm cách tránh các lỗi này.

And the restaurant with cockroach sushi?

Còn nhà hàng với món sushi gián?

It turns into a sushi bar

Nó trở thành một quán sushi

with all sorts of really interesting and exotic ingredients.

có nguyên liệu chế biến độc nhất vô nhị.

If you look around at the companies,

Nếu bạn quan sát các công ty,

the ventures that are really innovative around you,

các dự án có tính đột phá xung quanh mình

the ones that we now take for granted that have changed our life,

nó quá hiển nhiên đến nỗi ta quên mất nó đã thay đổi cuộc sống của mình.

well, you know what?

Bạn biết không?

They all started out as crazy ideas.

Tất cả đều bắt đầu từ những ý tưởng điên rồ.

They started ideas that when they pitched to other people,

Họ bắt đầu từ những ý tưởng khi họ nói với người khác,

most people said, "That's crazy, it will never work."

hầu hết mọi người đều nói, "Nó điên rồ, và không khả thi"

So, yes, sometimes people were born into terrible circumstances,

Vâng, đúng là, vẫn có những người sinh ra trong hoàn cảnh khốn khó,

and sometimes, luck is a lightning bolt

và đôi khi, may mắn như một tia chớp

that hits us with something wonderful or something terrible.

đánh trúng ta với điều gì đó tuyệt vời hay cái gì đó khủng khiếp.

But the winds of luck are always there,

Nhưng những cơn gió may mắn luôn ở đó,

and if you're willing to take some risks,

và nếu bạn chấp nhận mạo hiểm một chút,

if you're willing to really go out and show appreciation

nếu bạn sẵn sàng đi ra ngoài và thể hiện lòng biết ơn

and willing to really look at ideas, even if they're crazy,

và sẵn sàng xem xét những ý tưởng, ngay cả khi nó khá điên rồ,

through the lens of possibilities,

bạn sẽ thấy tiềm năng trong nó,

you can build a bigger and bigger sail to catch the winds of luck.

bạn có thể dựng nên cánh buồm lớn hơn để đón những cơn gió may mắn.

Thank you.

Cảm ơn các bạn.

(Applause)

(Vỗ tay)