The little risks you can take to increase your luck | Tina Seelig

Çeviri: Enes Çolak Gözden geçirme: Saliha Karatepeli

I've spent nearly two decades

İnsanları diğerlerinden daha şanslı kılan şeyin

observing what makes people luckier than others

ne olduğunu inceleyip onlara şanslarını artırmaları hususunda

and trying to help people increase their luck.

yardımcı olmaya çalışarak yaklaşık 20 yılımı harcadım.

You see, I teach entrepreneurship,

Yani, girişimciliği öğretiyorum ve hepimiz yeni girişimlerin çoğunun

and we all know that most new ventures fail,

çuvalladığını biliyoruz, yenilikçiler ile girişimciler

and innovators and entrepreneurs need all the luck they can get.

elde edebilecekleri tüm şanslara ihtiyaç duyuyorlar.

So what is luck?

Öyleyse şans nedir?

Luck is defined as success or failure apparently caused by chance.

Şans görünüşte talihten kaynaklanan başarı veya başarısızlık olarak tanımlanır.

Apparently.

Görünüşte.

That's the operative word.

İşte bu anahtar sözcük.

It looks like it's chance

Bu talih olarak görülüyor çünkü insanları şanslı hale getirmek için

because we rarely see all the levers that come into play to make people lucky.

işin içine giren vasıtaları nadiren görürüz.

But I've realized, by watching so long,

Ancak uzun zaman gözlemleyerek şansın

that luck is rarely a lightning strike,

nadiren yıldırım çarpması gibi izole

isolated and dramatic.

ve dramatik olduğunun farkına vardım.

It's much more like the wind,

O, daha çok durmaksızın esen

blowing constantly.

rüzgar gibidir.

Sometimes it's calm,

Bazen sakindir,

and sometimes it blows in gusts,

bazen bir fırtına gibi eser

and sometimes it comes from directions that you didn't even imagine.

ve bazen de hayal bile edemeyeceğiniz yönlerden eser.

So how do you catch the winds of luck?

O halde şans rüzgarlarını nasıl yakalayacaksınız?

It's easy, but it's not obvious.

Bu kolay, ancak aşikar değil.

So I'm going to share three things with you

Bu yüzden, şans rüzgarlarını yakalayabilmek için bir yelken

that you can do to build a sail to capture the winds of luck.

inşa edebileceğiniz üç şeyi sizlerle paylaşacağım.

The first thing you want to do

Yapmanız gereken ilk şey

is to change your relationship with yourself.

kendiniz ile olan ilişkinizi değiştirmektir.

Be willing to take small risks that get you out of your comfort zone.

Sizi konfor alanınızdan çıkaracak küçük riskler almaya istekli olun.

Now, when we're children, we do this all the time.

Çocukken bunu hep yaparız.

We have to do this if we're going to learn how to walk or talk

Eğer yürümeyi, konuşmayı, bisiklet sürmeyi

or ride a bike

ve hatta kuantum mekaniğini öğreneceksek

or even quantum mechanics. Right?

bunu yapmak zorundayız. Öyle değil mi?

We need to go from someone one week who doesn't ride a bike

Bir hafta bisiklet sürmeyen birinden gelecek haftaya

bisiklet süren birine dönüşmek zorundayız.

to, next week, someone who does.

And this requires us to get out of our comfort zone

Bu, konfor alanlarımızdan çıkarak

and take some risks.

bazı riskler almamızı gerektiriyor.

The problem is, as we get older,

Sorun ise bunu yaşlandıkça

we rarely do this.

nadiren yapmamızdır.

We sort of lock down the sense of who we are

Kim olduğumuz hissine dair yabancılaşır

and don't stretch anymore.

ve kendimizi daha fazla zorlamayız.

Now, with my students,

Şimdi öğrencilerimle birlikte,

I spend a lot of time giving them encouragement

onları konfor alanlarından çıkıp bazı riskler almalarında

to get out of their comfort zone and take some risks.

cesaretlendirmek için fazlaca zaman harcıyorum.

How do I do this?

Bunu nasıl yapıyorum?

Well, I start out by having them fill out a risk-o-meter.

Onlara bir ''risk ölçeği'' doldurtarak işe koyuluyorum.

Now, it's basically a fun thing we developed in our class

Bu, sınıfımızda geliştirdiğimiz, hangi riskleri almaya

where they map out what risks they're willing to take.

istekli olduklarını planladıkları, esasen eğlenceli bir şey.

And it becomes clear very quickly to them

Böylece risk almanın iki yönlü olmadığı

that risk-taking is not binary.

çabucak anlaşılıyor.

There are intellectual risks and physical risks and financial risks

Entelektüel riskler, fiziksel riskler, finansal riskler,

and emotional risks and social risks and ethical risks and political risks.

duygusal riskler, sosyal riskler, ahlaki riskler ve politik riskler mevcut.

And once they do this, they compare their risk profiles with others,

Bunu yaptıklarında risk profillerini başkalarınınkiyle karşılaştırır

and they quickly realize that they're all really different.

ve hepsinin gerçekten farklı olduğunu çabucak fark ederler.

I then encourage them to stretch,

Ben de o zaman onları zorlamaya, kendilerini konfor alanlarından

to take some risks that get them out of their comfort zone.

çıkaracak bazı riskler almaya teşvik ediyorum.

For example, I might ask them to do an intellectual risk

Mesela, onlardan entelektüel bir risk alarak

and try to tackle a problem they haven't tried before;

daha önce hiç denemedikleri bir problemi çözmeye uğraşmalarını,

or a social risk, talking to someone sitting next to them on the train;

sosyal bir risk alarak trende yanlarında oturan kişiyle konuşmalarını

or an emotional risk,

veya duygusal bir risk alarak

maybe telling someone they really care about how they feel.

gerçekten önemsedikleri birine hislerini söylemelerini isteyebilirim.

I do this myself all the time.

Bunu kendime her zaman yapıyorum.

About a dozen years ago, I was on an airplane,

Yaklaşık 12 yıl önce sabahın erken saatlerinde

early, early morning flight on my way to Ecuador.

Ekvator'a giden bir uçaktaydım.

And normally, I would just put on my headphones

Normalde kulaklıklarımı takıp uyuyacak,

uyanacak ve biraz çalışacaktım

and go to sleep, wake up, do some work,

ancak küçük bir risk almaya karar verdim

but I decided to take a little risk,

and I started a conversation with the man sitting next to me.

ve yanımda oturan adamla sohbet etmeye başladım.

I introduced myself, and I learned that he was a publisher.

Kendimi tanıttım ve onun bir yayımcı olduğunu öğrendim.

Interesting.

İlgi çekici.

We ended up having a fascinating conversation.

Büyüleyici bir sohbet yaptık.

I learned all about the future of the publishing industry.

Yayıncılık sektörünün geleceği hakkında her şeyi öğrendim.

So about three quarters of the way through the flight,

Uçuşun yaklaşık dörtte üçlük kısmında

I decided to take another risk,

başka bir risk almaya karar verdim,

and I opened up my laptop and I shared with him a book proposal

laptopumu açtım ve sınıfımda yaptığım bir şey için oluşturduğum

I put together for something I was doing in my class.

And he was very polite, he read it,

Oldukça kibardı, okudu ve şöyle dedi:

and he said, "You know what, Tina, this isn't right for us,

'Tina, bak ne diyeceğim, bu, bizim için doğru değil

but thank you so much for sharing."

ama paylaştığın için teşekkürler.'

It's OK. That risk didn't work out.

Kabul. Bu risk işe yaramadı.

I shut my laptop.

Laptopumu kapattım.

At the end of the flight, we exchanged contact information.

Uçuş sonunda iletişim bilgilerimizi birbirimize verdik.

A couple of months later, I reached out to him,

Birkaç ay sonra ona ulaşıp şöyle dedim:

and I said, "Mark, would you like to come to my class?

''Mark, sınıfıma gelmek ister misin?

I'm doing a project on reinventing the book,

Kitabın ve yayıncılığın geleceğini yeniden oluşturmak için

the future of publishing."

bir proje yapıyorum.''

And he said, "Great. I'd love to come."

''Harika! Gelmek isterim.'' dedi.

So he came to my class. We had a great experience.

Sınıfıma geldi ve harika bir deneyimimiz oldu.

A few months later, I wrote to him again.

Birkaç ay sonra ona tekrar yazdım.

This time, I sent him a bunch of video clips

Bu sefer ona öğrencilerimin yapmış olduğu

başka projelere ait bir takım videolar gönderdim.

from another project my students had done.

He was so intrigued

Öğrencilerin yaptığı bir proje

by one of the projects the students had done,

kendisinin çok ilgisini çekmişti,

he thought there might be a book in it,

buradan bir kitap çıkabileceğini düşündü

and he wanted to meet those students.

ve bu öğrencilerle tanışmak istedi.

I have to tell you, I was a little bit hurt.

Biraz incindiğimi söylemeliyim.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

I mean, he wanted to do a book with my students and not with me,

Yani benimle değil, öğrencilerimle bir kitap oluşturmak istedi.

but OK, it's all right.

Peki, sorun değil.

So I invited him to come down, and he and his colleagues came to Stanford

Dolayısıyla onu davet ettim, meslektaşlarıyla Stanford'a geldi,

and met with the students, and afterwards, we had lunch together.

öğrencilerimle tanıştı ve daha sonra birlikte öğle yemeği yedik.

And one of his editors said to me,

Editörlerinden biri bana şöyle dedi:

"Hey, have you ever considered writing a book?"

''Baksana hiç kitap yazmayı düşündün mü?''

I said, "Funny you should ask."

''Tam üstüne bastın.'' dedim.

And I pulled out the exact same proposal

Ve patronuna bir yıl önce gösterdiğim

that I had showed his boss a year earlier.

aynı taslağı çıkardım.

Within two weeks, I had a contract,

İki hafta zarfında bir sözleşmem oldu

and within two years, the book had sold over a million copies around the world.

ve kitap iki yıl içinde dünyada bir milyondan fazla kopya satmıştı.

(Applause)

(Alkışlar)

Now, you might say,

Şimdi şöyle diyebilirsiniz,

"Oh, you're so lucky."

''Oh, çok şanslısın.''

But of course I was lucky,

Elbette şanslıydım

but that luck resulted from a series of small risks I took,

ancak bu şans, merhaba dememle başlayan

starting with saying hello.

aldığım bir dizi ufak riskten doğmuştu.

And anyone can do this,

Ve herkes bunu yapabilir,

no matter where you are in your life,

hayatta nerede olursanız olun,

no matter where you are in the world --

dünyanın neresinde olursanız olun,

even if you think you're the most unlucky person,

hatta kendinizi en şanssız kişi olarak düşünüyor olsanız bile

you can do this by taking little risks that get you out of your comfort zone.

sizi konfor alanınızdan çıkaracak küçük riskler alarak bunu başarabilirsiniz.

You start building a sail to capture luck.

Şansı yakalamak için bir yelken yaparak başlayın.

The second thing you want to do

İkinci yapmanız gereken şey,

is to change your relationship with other people.

diğer insanlarla olan ilişkilerinizi değiştirmektir.

You need to understand that everyone who helps you on your journey

Yolculuğunuzda size yardımcı olan herkesin

is playing a huge role in getting you to your goals.

hedeflerinize ulaşmada büyük rol oynadığını anlamanız gerekiyor.

And if you don't show appreciation,

Eğer minnet göstermiyorsanız

not only are you not closing the loop,

yalnızca talihinizi kapatmıyorsunuz,

but you're missing an opportunity.

aynı zamanda fırsatı da kaçırıyorsunuz.

When someone does something for you,

Biri sizin için bir şeyler yaptığında

they're taking that time

kendileri veya başka biri için

that they could be spending on themselves or someone else,

harcayabilecekleri zamanı size ayırıyorlar ve siz de

and you need to acknowledge what they're doing.

yaptıkları şeyin kıymetini bilmek zorundasınız.

Now, I run three fellowship programs at Stanford,

Şu an Stanford'da 3 adet burs programı yönetiyorum,

and they are very competitive to get into,

öğrenciler bunları kazanmak için oldukça hırslılar

and when I send out the letters to those students who don't get in,

ve kazanamayan öğrencilere mektuplar gönderdiğimde

her zaman hayal kırıklığına uğrayacak birilerinin olacağını biliyorum.

I always know there are going to be people who are disappointed.

Some of the people who are disappointed send me notes, complaining.

Kırılan kişilerden bazıları bana yakınan notlar gönderiyorlar.

Some of them send notes

Bazıları, bir dahaki sefere daha başarılı olabilmek için

saying what could I do to make myself more successful next time around?

ne yapabileceğini soran notlar gönderiyorlar.

And every once in a while,

Ve ara sıra birileri de

someone sends me a note thanking me for the opportunity.

bu fırsat için bana teşekkür eden bir not gönderiyor.

This happened about seven years ago.

Bu ise yaklaşık yedi yıl önce oldu.

A young man named Brian sent me a beautiful note saying,

Brian adındaki genç adam bana gönderdiği güzel notta şöyle diyordu:

"I know I've been rejected from this program twice,

''Programdan iki kez reddedildiğimi biliyorum

but I want to thank you for the opportunity.

ama yine de bu fırsat için size teşekkür etmek istedim.

I learned so much through the process of applying."

Başvuru süreci boyunca çok şey öğrendim.''

I was so taken by the graciousness of his message

Mesajının içtenliğinden etkilendiğim için kendisini gelip

that I invited him to come and meet me.

benimle tanışmaya davet ettim.

And we spent some time chatting and cooked up an idea

Bir süre sohbet ettik ve birlikte

bağımsız bir çalışma projesi için bir fikir tasarladık.

for an independent study project together.

He was on the football team at Stanford,

O, Stanford'daki futbol takımındaydı

and he decided to do a project on looking at leadership in that context.

ve bu bağlamda liderliği gözeterek bir proje yapmaya karar verdi.

We got to know each other incredibly well through that quarter,

Bu süre zarfında birbirimizi inanılmaz derecede iyi tanıdık

and he took the project that he started working on

ve bağımsız çalışma olarak

in the independent study

hazırlamaya başladığı projeyi alarak

and turned it, ultimately, into a company called Play for Tomorrow,

sonunda imkanları kısıtlı olan çocuklara esasen yaşamak için hayal ettikleri

where he teaches kids from disadvantaged backgrounds

hayatı nasıl tasarlayacaklarını öğreten ''Play For Tomorrow''

how to, essentially, craft the lives they dream to live.

adlı şirkete dönüştürdü.

Now, the important thing about this story

Şimdi, bu hikayede önemli olan şey

is that we both ended up catching the winds of luck

ikimizin de şansın rüzgarlarını bir teşekkür notu neticesinde

as a result of his thank-you note.

yakalıyor olmamızdır.

But it was the winds that we didn't expect in the first place.

Ancak bu rüzgarlar ilk etapta beklemediğimiz rüzgarlardı.

Over the course of the last couple of years,

Son bir kaç yıl boyunca,

I've come up with some tactics for my own life

kendi hayatımda minnet duygumu geliştirmeme yardım etmesi için

to help me really foster appreciation.

bazı yöntemler keşfettim.

My favorite is that at the end of every single day,

Benim favorim: her bir günün sonunda

I look at my calendar and I review all the people I met with,

takvimime bakıyorum, tanıştığım tüm insanları değerlendiriyorum

and I send thank-you notes to every single person.

ve her birine teşekkür yazısı gönderiyorum.

It only takes a few minutes,

Bu, sadece birkaç dakika sürüyor,

but at the end of every day,

ancak her günün sonunda

I feel incredibly grateful and appreciative,

inanılmaz derecede memnun ve minnettar hissediyorum.

and I promise you it has increased my luck.

Ve yemin ederim ki bu, şansımı arttırdı.

So first, you need to take some risks and get out of your comfort zone.

İlk olarak bazı riskler almalı ve konfor alanınızın dışına çıkmalısınız.

Second, you need to show appreciation.

İkincisi minnet göstermelisiniz.

And third, you want to change your relationship with ideas.

Üçüncü olarak da fikirler ile olan ilişkinizi değiştirmelisiniz.

Most people look at new ideas that come there way and they judge them.

Çoğu insan ortaya çıkan yeni fikirlere bakar ve onları yargılar.

"That's a great idea" or "That's a terrible idea."

''Harika bir fikir.'' ya da ''Berbat bir fikir.''

But it's actually much more nuanced.

İşin aslı, bu çok daha nüanslıdır.

Ideas are neither good or bad.

Fikirler ne iyidir ne de kötüdür.

And in fact, the seeds of terrible ideas are often something truly remarkable.

Doğrusu, berbat fikirlerin tohumları çoğu kez gerçekten dikkate değerdir.

One of my favorite exercises in my classes on creativity

Derslerimde yaratıcılık üzerine en sevdiğim alıştırmalardan biri,

is to help students foster an attitude of looking at terrible ideas

öğrencilerin imkanlar merceğinden berbat fikirlere bakma konusunda

through the lens of possibilities.

bir tutum geliştirmelerine yardımcı olmaktır.

So I give them a challenge:

Bu yüzden onlara zor bir görev veriyorum:

to create an idea for a brand new restaurant.

yeni açılan bir restoran için bir fikir yaratmak.

They have to come up with the best ideas for a new restaurant

Yeni bir restoran için en iyi fikirleri ve en kötü fikirleri

and the worst ideas for a new restaurant.

bulmak zorundalar.

So the best ideas are things like a restaurant on a mountaintop

En iyi fikirler, bir dağın zirvesinde

güzel bir gün batımına sahip restoran

with a beautiful sunset,

or a restaurant on a boat with a gorgeous view.

ya da muhteşem manzaralı bir teknedeki restoran gibi fikirlerdir.

And the terrible ideas are things like a restaurant in a garbage dump,

Berbat fikirler ise çöplükteki bir restoran,

or a restaurant with terrible service that's really dirty,

berbat servisi olan, oldukça pis bir restoran

or a restaurant that serves cockroach sushi.

ya da kara böcekli suşi servisi sunan restoran gibi fikirlerdir.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So they hand all the ideas to me,

Böylece tüm fikirleri bana veriyorlar,

I read the great ideas out loud,

harika fikirleri yüksek sesle okuyorum

and then I rip them up and throw them away.

ve sonra da onları yırtıp atıyorum.

I then take the horrible ideas and redistribute them.

Sonra korkunç fikirleri alıyorum ve onları yeniden dağıtıyorum.

Each team now has an idea that another team thought was horrible,

Şimdi her takım, diğer takımın berbat olduğunu düşündüğü bir fikre sahip

and their challenge is to turn it into something brilliant.

ve onların görevi, bunu mükemmel bir şeye dönüştürmek.

Here's what happens.

Bakalım ne oluyor.

Within about 10 seconds, someone says, "This is a fabulous idea."

Yaklaşık 10 saniye içinde biri ''Bu harika bir fikir.'' diyor.

And they have about three minutes before they pitch the idea to the class.

Ve bir fikri sınıfa sunmadan önce yaklaşık üç dakikaları var.

So the restaurant in the garbage dump? What does that turn into?

Yani çöplükteki bir restoran mı? Bu, neye dönüşüyor?

Well, they collect all the extra food from Michelin star restaurants

Şöyle ki, Michelin yıldızlı restoranlardan atılacak olan

that was going to get thrown out,

fazla yiyecekleri topluyorlar,

and they have another restaurant at a much lower price,

şimdi tüm artakalan yemekler ile daha düşük fiyatta

başka bir restoranları var.

with all the leftovers.

Pretty cool?

Oldukça iyi değil mi?

Or the restaurant that's dirty with terrible service?

Veya berbat servisi olan pis bir restoran?

Well, that turns into a restaurant that's a training ground

Pekala bu, gelecekteki restoran sahipleri için tüm tehlikelerin

for future restauranteurs to figure out how to avoid all the pitfalls.

nasıl önleneceğini anlayacakları bir eğitim alanı olan restorana dönüşüyor.

And the restaurant with cockroach sushi?

Peki kara böcekli suşisi olan restoran?

It turns into a sushi bar

Bu da gerçekten her türlü ilgi çekici

with all sorts of really interesting and exotic ingredients.

ve egzotik malzemeyi barındıran bir suşi bara dönüşüyor.

If you look around at the companies,

Etrafınızdaki şirketlere bakarsanız,

the ventures that are really innovative around you,

gerçekten yenilikçi olan girişimlere,

the ones that we now take for granted that have changed our life,

şimdi hayatımızı değiştirdiğini doğal karşıladığımız.

well, you know what?

Biliyor musunuz?

They all started out as crazy ideas.

Hepsi, çılgın fikirler olarak işe koyuldu.

They started ideas that when they pitched to other people,

Başladıkları fikirleri diğer insanlara söylediklerinde

most people said, "That's crazy, it will never work."

çoğu şöyle dedi: ''Bu, delilik ve hiçbir zaman işe yaramayacak.''

So, yes, sometimes people were born into terrible circumstances,

Evet, bazen insanlar berbat şartlar içerisinde dünyaya gelirler

and sometimes, luck is a lightning bolt

ve bazen de şans bizi

that hits us with something wonderful or something terrible.

harika ya da korkunç bir biçimde çarpan bir yıldırımdır.

But the winds of luck are always there,

Ancak şansın rüzgarları daima oradadır,

and if you're willing to take some risks,

eğer bazı riskler almaya,

if you're willing to really go out and show appreciation

gerçekten de alanınızdan dışarı çıkıp minnet göstermeye

and willing to really look at ideas, even if they're crazy,

ve çılgın olsalar dahi fikirlere imkanlar merceğinden bakmaya

içten içe istekliyseniz şans rüzgarlarını yakalayabilmek için

through the lens of possibilities,

you can build a bigger and bigger sail to catch the winds of luck.

çok daha büyük bir bir yelken inşa edebilirsiniz.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Alkışlar).

(Applause)