What are the most important moral problems of our time? | Will MacAskill

Translator: Marina Karova Reviewer: Julia Kalaputi

This is a graph

Ова е графикон

that represents the economic history of human civilization.

кој ја претставува економската историја на човековата цивилизација.

[World GDP per capita over the last 200,000 years]

[Светски БДП по глава на жител во последните 200.000 години]

There's not much going on, is there.

Ако некаде не се случува ништо, тоа е овде.

For the vast majority of human history,

Зa мнозинството во човечката историја,

pretty much everyone lived on the equivalent of one dollar per day,

кога речиси сите живееле во просек со еден долар на ден,

and not much changed.

не се променило многу.

But then, something extraordinary happened:

Но тогаш, се случило нешто неочекувано:

the Scientific and Industrial Revolutions.

научната и индустриската револуција.

And the basically flat graph you just saw

И всушност рамниот графикон што го видовте

transforms into this.

се претвора во ова.

What this graph means is that, in terms of power to change the world,

Графиконот покажува дека во услови на моќ за да го промениме светот,

we live in an unprecedented time in human history,

живееме во невиден момент на човековата историја

and I believe our ethical understanding hasn't yet caught up with this fact.

и верувам дека нашето етичко разбирање се`уште не се помирило со овој факт.

The Scientific and Industrial Revolutions

Научните и индустриски револуции

transformed both our understanding of the world

го променија нашето разбирање за светот

and our ability to alter it.

и нашата умешност да го промениме.

What we need is an ethical revolution

Она што ни треба е етичка револуција

so that we can work out

за да можеме да откриеме

how do we use this tremendous bounty of resources

како да го искористиме ова огромно богатство на ресурси

to improve the world.

за да го подобриме светот.

For the last 10 years,

Во последните 10 години,

my colleagues and I have developed a philosophy and research program

со моите колеги создадовме филозофија и истражувачка програма

that we call effective altruism.

која ја нарековме Ефективен алтруизам.

It tries to respond to these radical changes in our world,

Тој се труди да одговори на радикалните промени во светот,

uses evidence and careful reasoning to try to answer this question:

користи евиденција и внимателно се обидува да одговори на следното прашање:

How can we do the most good?

Како може да го направиме најдоброто?

Now, there are many issues you've got to address

Сега, овде има многу прашања кои треба да се земат во предвид

if you want to tackle this problem:

ако сакате да се справите со овој проблем:

whether to do good through your charity

Дали да го сторите тоа со вашата добротворна организација

or your career or your political engagement,

или преку кариера или политички ангажман,

what programs to focus on, who to work with.

на кои програми да се фокусирате, со кој ќе работите.

But what I want to talk about

Но она за што сакам да зборувам

is what I think is the most fundamental problem.

е она што мислам дека е најфундаментален проблем.

Of all the many problems that the world faces,

Од сите проблеми со кои светот се соочува,

which should we be focused on trying to solve first?

на кој треба да се фокусираме за да да го решиме прв?

Now, I'm going to give you a framework for thinking about this question,

Сега, ќе ви дадам рамка за размислување околу ова прашање

and the framework is very simple.

а рамката е многу едноставна.

A problem's higher priority,

Најважниот приоритет на проблемот,

the bigger, the more easily solvable and the more neglected it is.

колку е поголем, толку е полесен за решавање и позапоставен е.

Bigger is better,

Подобро да е поголем,

because we've got more to gain if we do solve the problem.

затоа што имаме поголема корист ако го решиме проблемот.

More easily solvable is better

Лесно решливиот проблем е подобар

because I can solve the problem with less time or money.

бидејќи можеме да го решеме со помалку време или пари.

And most subtly,

И она што е најсуптилно,

more neglected is better, because of diminishing returns.

ако е запоставен е подобро зашто поретко се враќа назад.

The more resources that have already been invested into solving a problem,

Колку повеќе извори се инвестирани во решавање на проблем,

толку потешко ќе биде да направиме дополнителен напредок.

the harder it will be to make additional progress.

Now, the key thing that I want to leave with you is this framework,

Сега, клучната работа која сакам да ја споделам со вас е оваа рамка,

so that you can think for yourself

па така ќе можете да размислите

what are the highest global priorities.

кој се највисоките глобални приоритети според вас.

But I and others in the effective altruism community

Но јас и другите од заедницата на Ефективен алтруизам

have converged on three moral issues that we believe are unusually important,

се фокусиравме на три морални прашања кои веруваме дека се мошне значајни

score unusually well in this framework.

и чии резултати се прилилно добри во рамката.

First is global health.

Прво е глобалното здравје.

This is supersolvable.

Ова е суперрешавачко.

We have an amazing track record in global health.

Имаме неверојатен учинок во глобалното здравје.

Rates of death from measles, malaria, diarrheal disease

Стапките на смртност од мали сипаници, маларија, дијареа

are down by over 70 percent.

се намалени за повеќе од 70 проценти.

And in 1980, we eradicated smallpox.

И во 1980, ги искоренавме малите сипаници.

I estimate we thereby saved over 60 million lives.

Моја проценка е дека така зачувавме преку 60 милиони животи.

That's more lives saved than if we'd achieved world peace

Тоа се повеќе зачувани животи отколку ако достигневме светски мир

in that same time period.

во истиот временски период.

On our current best estimates,

Според нашите најдобри сегашни проценки,

we can save a life by distributing long-lasting insecticide-treated bed nets

може да спасиме живот со дистрибуција на долготрајни инсектицидни мрежи

for just a few thousand dollars.

за само неколку илјади долари.

This is an amazing opportunity.

Ова е неверојатна можност.

The second big priority is factory farming.

Вториот голем приоритет е фабричкото земјоделство.

This is superneglected.

Ова е натприродно.

There are 50 billion land animals used every year for food,

50 милијарди копнени животни се искористуваат за храна секоја година,

and the vast majority of them are factory farmed,

и големо мнозинство од нив се во фабрички фарми,

living in conditions of horrific suffering.

живеат во услови на ужасни страдања.

They're probably among the worst-off creatures on this planet,

Тие се веројатно меѓу најлошо одгледаните суштества на планетата

and in many cases, we could significantly improve their lives

и во многу случаи, би можеле значително да ги подобриме нивните животи

for just pennies per animal.

за само еден денар по животно.

Yet this is hugely neglected.

Сепак, ова е многу запоставено.

There are 3,000 times more animals in factory farms

Постојат 3.000 пати повеќе животни во фабричките фарми

than there are stray pets,

отколку што има скитници,

but yet, factory farming gets one fiftieth of the philanthropic funding.

но, фабричкото фармерство добива 1/50 од филантропското финансирање.

That means additional resources in this area

Тоа значи, додатните извори во оваа област

could have a truly transformative impact.

може да имаат трансформирачко влијание.

Now the third area is the one that I want to focus on the most,

Третата област е таа на која сакам да се фокусирам најмногу,

and that's the category of existential risks:

а тоа е категоријата на постоечки ризици:

events like a nuclear war or a global pandemic

настаните како нуклеарната војна или глобалната пандемија

that could permanently derail civilization

кој би можеле трајно да ја потиснат цивилизацијата.

or even lead to the extinction of the human race.

дури и да доведат до истребување на човечката раса.

Let me explain why I think this is such a big priority

Ќе објаснам зошто мислам дека ова голем приоритет

in terms of this framework.

во однос на оваа рамка.

First, size.

Прво, големината.

How bad would it be if there were a truly existential catastrophe?

Колку би било лошо ако навистина би имало катастрофа?

Well, it would involve the deaths of all seven billion people on this planet

Па, тоа би било смрт за сите седум милијарди луѓе на оваа планета

and that means you and everyone you know and love.

а тоа значи вие и сите што ги познавате и сакате.

That's just a tragedy of unimaginable size.

Тоа е трагедија од незамисливи размери.

But then, what's more,

Но, што е уште поважно,

it would also mean the curtailment of humanity's future potential,

тоа би значело ограничување на идниот потенцијал на човештвото

and I believe that humanity's potential is vast.

а јас верувам дека човечкиот потенцијал е огромен.

The human race has been around for about 200,000 years,

Човечката раса постои околу 200.000 години

and if she lives as long as a typical mammalian species,

и ако живее толку долго како типичен вид на цицачи,

she would last for about two million years.

таа ќе трае околу две милиони години.

If the human race were a single individual,

Ако човечката раса беше поединец

she would be just 10 years old today.

таа би имала само 10 години денес.

And what's more, the human race isn't a typical mammalian species.

И што е поважно, човечката раса не е типичен вид на цицачи.

There's no reason why, if we're careful,

Ако внимаваме, не постои причина зошто

we should die off after only two million years.

би изумреле после само милиони години.

The earth will remain habitable for 500 million years to come.

Земјата ќе остане погодна за живеење за следните 500 милиони години.

And if someday, we took to the stars,

И ако некој ден, стигнеме до ѕвездите.

the civilization could continue for billions more.

цивилизацијата ќе може да продолжи повеќе милијарди.

So I think the future is going to be really big,

Сметам дека иднината ќе биде навистина голема,

but is it going to be good?

но дали ќе биде добра?

Is the human race even really worth preserving?

Дали човечката раса навистина вреди да се зачува?

Well, we hear all the time about how things have been getting worse,

Па, цело време слушаме како работите одат на полошо,

but I think that when we take the long run,

но јас мислам дека на подолг временски рок

things have been getting radically better.

работите се радикално подобри.

Here, for example, is life expectancy over time.

Овде, на пример, е животниот век низ времето.

Here's the proportion of people not living in extreme poverty.

Ова е процентот на луѓе кои не живеат во екстремна сиромаштија.

Here's the number of countries over time that have decriminalized homosexuality.

Овие се државите кои со текот на времето ја декриминализираа хомосексуалноста.

Here's the number of countries over time that have become democratic.

Овде е бројот на држави кои со текот на времето станаа демократски.

Then, when we look to the future, there could be so much more to gain again.

Значи, ако погледнеме во иднината, има многу повеќе што би можеле да добиеме.

We'll be so much richer,

Ќе бидеме многу побогати,

we can solve so many problems that are intractable today.

ќе можеме да решиме толку многу проблеми кои се неподносливи денес.

So if this is kind of a graph of how humanity has progressed

Ова е вид на графикон за тоа колку човештвото напредувало

in terms of total human flourishing over time,

во услови на целосен човечки напредок,

well, this is what we would expect future progress to look like.

и ова е како би изгледал напредокот во иднина.

It's vast.

Ова е многу.

Here, for example,

Овде на пример,

is where we would expect no one to live in extreme poverty.

е кога никој не би живеел во екстремна сиромаштија.

Here is where we would expect everyone to be better off

Овде, би требало сите да бидат побогати

than the richest person alive today.

од најбогатиот жив човек денес.

Perhaps here is where we would discover the fundamental natural laws

Можеби овде би ги откриле основните закони на природата

that govern our world.

кои владеат во светот.

Perhaps here is where we discover an entirely new form of art,

Можеби овде е местото каде би откриле сосема нова форма на уметност,

a form of music we currently lack the ears to hear.

форма на музика за која во моментов немаме слух.

And this is just the next few thousand years.

Ова е само за следните неколку илјади години.

Once we think past that,

Кога ќе помислиме на минатото,

well, we can't even imagine the heights that human accomplishment might reach.

не можеме ниту да ги замислиме височините на човечките достигнувања.

So the future could be very big and it could be very good,

Значи, иднината може да е многу голема, и тоа ќе е добро

but are there ways we could lose this value?

но, можеме да ја изгубиме оваа вредност?

And sadly, I think there are.

За жал, мислам дека можеме.

The last two centuries brought tremendous technological progress,

Последните два века донесоа огромен технолошки напредок,

but they also brought the global risks of nuclear war

но донесоа и глобални ризици од нуклеарна војна

and the possibility of extreme climate change.

и можнност за екстремни климатски промени.

When we look to the coming centuries,

Ако погледнеме кон идните векови,

we should expect to see the same pattern again.

би очекувале да ја видиме истата шема повторно.

And we can see some radically powerful technologies on the horizon.

И можеме да видиме радикално моќни технологии на хоризонтот.

Synthetic biology might give us the power to create viruses

Синтетичката биологија ни овозможува да креираме вируси

of unprecedented contagiousness and lethality.

со невидена заразност и леталност.

Geoengineering might give us the power to dramatically alter the earth's climate.

Геоинжинеринг ни дава моќ драстично да ја смениме климата на земјата.

Artificial intelligence might give us the power to create intelligent agents

Вештачката интелигенција ни дава моќ да создадеме интелигентни агенти

with abilities greater than our own.

со способности поголеми од нашите.

Now, I'm not saying that any of these risks are particularly likely,

Сега, не велам дека сите овие ризици се веројатно можни,

but when there's so much at stake,

но кога се толку многу во прашање,

even small probabilities matter a great deal.

дури и најмалата веројатност е многу важна.

Imagine if you're getting on a plane and you're kind of nervous,

Замислете, се качувате на авион и имате малку паника.

and the pilot reassures you by saying,

и пилотот ве уверува со зборовите,

"There's only a one-in-a-thousand chance of crashing. Don't worry."

,,Има само една во илјада шанси за уривање. Не грижете се.“

Would you feel reassured?

Би се чуствувале ли сигурно?

For these reasons, I think that preserving the future of humanity

Поради овие причини, мислам дека зачувувањето на иднината на човештвото

is among the most important problems that we currently face.

е меѓу најважните проблеми со кој моментално се соочуваме.

But let's keep using this framework.

Но, да продолжиме со употребата на оваа рамка.

Is this problem neglected?

Дали овој проблем е занемарен?

And I think the answer is yes,

Мислам дека одговорот е да,

and that's because problems that affect future generations

а тоа е така затоа што проблемите кои ги засегаат идните генерации

are often hugely neglected.

често се занемаруваат.

Why?

Зошто?

Because future people don't participate in markets today.

Затоа што идните луѓе не учествуваат на пазарите денес.

They don't have a vote.

Тие немаат глас.

It's not like there's a lobby representing the interests

Тоа е како да нема лоби кое ги претставува интересите

of those born in 2300 AD.

на оние родени во 2300 н.е.

They don't get to influence the decisions we make today.

Тие не можат да влијаат на одлуките кои ги носиме денес.

They're voiceless.

Тие се безгласни.

And that means we still spend a paltry amount on these issues:

А тоа значи дека ние сеуште трошиме несоодветен износ на овие прашања:

nuclear nonproliferation,

нуклеарно неширење,

geoengineering, biorisk,

геоинжинеринг, биоризик,

artificial intelligence safety.

безбедност од вештачка интелигенција.

All of these receive only a few tens of millions of dollars

Сите овие добиваат само неколку десетици милиони од доларите

of philanthropic funding every year.

на филантропското финансирање секоја година.

Тоа не може да се спореди со 390 милијарди долари

That's tiny compared to the 390 billion dollars

that's spent on US philanthropy in total.

кои се трошат на вкупната американска филантропија.

The final aspect of our framework then:

Последниот аспект од нашата рамка:

Is this solvable?

Дали ова може да се реши?

I believe it is.

Јас верувам дека е.

You can contribute with your money,

Можете да придонесете со вашите пари,

your career or your political engagement.

вашата кариера или вашиот политички ангажман.

With your money, you can support organizations

Со вашите пари, може да поддржите организации

that focus on these risks,

фокусирани на овие ризици,

like the Nuclear Threat Initiative,

како што е Инцијативата за нуклеарната закана,

which campaigns to take nuclear weapons off hair-trigger alert,

која се залага за отстранување на нуклеарното оружје,

or the Blue Ribbon Panel, which develops policy to minimize the damage

или Панелот сина лента, кој води политика за минимизирање на штетите

from natural and man-made pandemics,

од природните и вештачки пандемии,

or the Center for Human-Compatible AI, which does technical research

или Центарот за човечки компатибилен ПИ, кој врши техничко истражување

to ensure that AI systems are safe and reliable.

да ја утврди сигурноста и безбедноста на ПИ системите.

With your political engagement,

Со вашиот политички ангажман,

you can vote for candidates that care about these risks,

можете да гласате за кандидати кои се грижат за овие ризици,

and you can support greater international cooperation.

и можете да поддржите поголема меѓународна соработка.

And then with your career, there is so much that you can do.

И за крај, со вашата кариера, има многу нешта кои можете да ги направите.

Of course, we need scientists and policymakers and organization leaders,

Се разбира, нам ни се потребни научници и почитичари и организатори,

but just as importantly,

но исто важно е дека,

we also need accountants and managers and assistants

имаме потреба од книговодители, менаџери и асистенти

to work in these organizations that are tackling these problems.

да работат во организациите кои се справуваат со овие проблеми.

Now, the research program of effective altruism

Сега, истражувачката програма на ефективен алтруизам

is still in its infancy,

е се`уште во зачеток,

and there's still a huge amount that we don't know.

и се`уште има многу работи кои не ни се познати.

But even with what we've learned so far,

Но, дури и со ова што го научивме досега,

we can see that by thinking carefully

ако размислуваме внимателно

and by focusing on those problems that are big, solvable and neglected,

и се фокусираме на проблемите кои се големи, решливи и запоставени

we can make a truly tremendous difference to the world

можеме да направиме навистина огромна разлика во светот

for thousands of years to come.

за илјадниците години кои доаѓаат.

Thank you.

Ви благодарам.

(Applause)

(Аплауз)