Ian Dunbar: Dog-friendly dog training

Translator: Tania Ivanova Reviewer: Zdravko Smilevski

Dogs have interests.

Кучињата имаат свои интереси.

They have interest sniffing each other, chasing squirrels.

Тие сакаат да се душкаат меѓусебно, да бркаат верверички.

And if we don't make that a reward in training, that will be a distraction.

Ако не им дозволиме таква награда при дресирањето, ќе им направиме простор за дистракција.

It's always sort of struck me as really a scary thought

Од секогаш ми се чинело страшно кога ќе помислам

that if you see a dog in a park, and the owner is calling it,

дека ако видите куче во парк кое газдата го довикува,

and the owner says, you know, "Puppy, come here, come here,"

„Кученце, дојди ваму, дојди ваму,“

and the dog thinks, "Hmm, interesting.

а пак кучето си мисли: „хмммм, интересно.

I'm sniffing this other dog's rear end, the owner's calling."

му го душкам задникот на кучево овде, а газдата ме вика,

It's a difficult choice, right?

тежок избор.“ Нели?

Rear end, owner. Rear end wins.

задник-газда-задник, задникот победува.

I mean, you lose.

Односно, вие губите.

You cannot compete with the environment,

Не можете да се натпреварувате со околината,

if you have an adolescent dog's brain.

ако имате мозок на куче адолесцент.

So, when we train, we're always trying to take into account

Затоа, кога ги дресираме, секогаш треба да го имаме на ум

the dog's point of view.

кучешкиот поглед на свет.

Now, I'm here largely because

Го потенцирам ова бидејќи

there's kind of a rift in dog training at the moment

во моментов постои еден вид на поделба во дресурата на кучиња

that -- on one side, we have people who think that you train a dog,

при што, од една страна ги имаме луѓето што мислат дека кога тренирате кучиња,

number one, by making up rules, human rules.

пред се, го правите тоа измислувајќи правила, човечки правила.

We don't take the dog's point of view into account.

Не земајќи го во предвид кучешкиот поглед на свет воопшто.

So the human says, "You're going to act this way, damn it.

И човекот вели: „Е ќе правиш вака, богами.

We're going to force you to act against your will, to bend to our will."

Ќе те принудиме да го правиш тоа против своја воља, има да се прилагодиш на нашата воља.“

Then, number two, we keep these rules a secret from the dog.

Понатаму, вториот момент е дека овие правила не му ги кажуваме на кучето.

And then number three, now we can punish the dog

А третиот пак - дека можеме да го казниме кучето

for breaking rules he didn't even know existed.

затоа што ги прекршило правилата за кои не ни знаело дека постојат.

So you get a little puppy, he comes. His only crime is he grew.

Значи, си земате мало кученце, тоа си доаѓа - а неговиот единствен грев е што ќе порасне.

When he was a little puppy, he puts his paws on your leg --

Кога беше малечко кученце, ви ги ставаше шепичките на нога -

you know, isn't that nice?

нели, зарем не е тоа прекрасно?

And you go, "Oh, there's a good boy."

А вие ќе речевте, „Ох, браво малечко.“

You bend down, you pat him -- you reward him for jumping up.

Се наведнувате, го погалувате - го наградувате што скокнало на вас.

His one mistake is he's a Tibetan mastiff, and a few months later,

Единствената негова грешка е што е Тибетантски Мастиф и што по неколку месеци

he weighs, you know, 80 pounds.

ќе тежи околу 36 килограми, нели.

Every time he jumps up, he gets all sorts of abuse.

Секој пат кога ќе скокне, ќе си го добие убаво.

I mean, it is really very, very scary the abuse that dogs get.

Мислам, навистина е страшно колку малтретирање трпи кучето.

So, this whole dominance issue -- number one,

Значи, за целата оваа приказна со доминацијата - број еден е,

what we get in dog training is this Mickey-Mouse interpretation

она што го добиваме во дресурата на кучиња е оваа Мики Маус интерпретација

of a very complicated social system.

на еден навистина комплициран општествен систем.

And they take this stuff seriously.

А тие ова го сфаќаат мошне сериозно.

Male dogs are very serious about a hierarchy,

Машките кучиња се навистина сериозни околу хиерархијата,

because it prevents physical fights.

бидејќи истата спречува физички пресметки.

Of course, female dogs, bitches, on the other hand,

Се разбира, женските кучиња - кучките - од друга страна,

have several bitch amendments to male hierarchical rule.

имаат неколку женски амандмани на хиерархиското управување на мажјаците.

The number one is, "I have it, you don't."

Број еден е, „јас го имам, ти не.“

And what you will find is a very, very low-ranking bitch

И она на што ќе можете да наидете е ситуација во која една кучка од многу, многу низок ранг

will quite easily keep a bone away from a high-ranking male.

многу лесно ќе си ја зачува коската од еден мажјак со висок ранг.

So, we get in dog training this notion of dominances,

Значи, при дресурата на кучиња, го имаме овој момент на доминација,

or of the alpha dog. I'm sure that you've heard this.

или на алфа куче - сигурен сум сте го слушнале ова.

Dogs get so abused.

Кучињата навистина се малтретираат.

Dogs, horses and humans --

Кучиња, коњи, луѓе -

these are the three species which are so abused in life.

тоа се трите видови што се навистина малтретирани во животот

And the reason is built into their behavior --

А причината е - во самото нивно однесување им е вродено

is to always come back and apologize.

секогаш да се враќаат назад и да се извинуваат.

Like, "Oh, I'm sorry you had to beat me. I'm really sorry, yes, it's my fault."

Како на пример, „Ух, жал ми е што мораше да ме истепаш, навистина ми е жал, да, јас сум крив.“

They are just so beatable,

Едноставно се склони кон добивање ќотек.

and that's why they get beaten.

И токму затоа и јадат ќотек.

The poor puppy jumps up, you open the dog book, what does it say?

Сиротото кутре си скока, вие го отварате прирачникот за кучиња, а тој вели што?

"Hold his front paws, squeeze his front paws,

Фатете му ги предните шепи, стиснете му ги предните шепи,

stamp on his hind feet, squirt him in the face with lemon juice,

згазнете му ги задните нозе, прснете му сок од лимон во лице,

hit him on the head with a rolled-up newspaper,

удрете го по глава со свиткан весник,

knee him in the chest, flip him over backwards."

лупнете го по гради со колено, превртете го на грб.“

Because he grew?

Зошто, затоа што пораснало?

And because he's performing a behavior you've trained him to do?

И затоа што прави нешто што вие самите сте го научиле да го прави?

This is insanity.

Тоа е лудо.

I ask owners, "Well, how would you like the dog to greet you?"

Ги прашувам сопствениците, „Па, како би сакале да ве поздравува кучето?“

And people say, "Well, I don't know, to sit, I guess."

А тие велат, „Па, не знам, да седнува, на пример.“

I said, "Let's teach him to sit."

Им велам, „Ајде да го научиме да седнува.“

And then we give him a reason for sitting.

И му даваме причина за седнување.

Because the first stage

Бидејќи првата фаза

is basically teaching a dog ESL.

во основа е да го научите кучето да го зборува вашиот јазик (англиски во случајов)

I could speak to you and say, "Laytay-chai, paisey, paisey."

Би можел да ви зборувам и да ви речам, „Лајтај-чаи, пајзи, пајзи."

Go on, something should happen now.

Ајде, де, сега требаше да направите нешто.

Why aren't you responding? Oh, you don't speak Swahili.

Зошто не ми одговарате? Аха, не зборувате Свахили.

Well, I've got news for you.

Е па, имам вести за вас.

The dog doesn't speak English, or American, or Spanish, or French.

Кучето не зборува англиски, ниту пак американски, или шпански, или пак француски.

So the first stage in training is to teach the dog ESL,

Значи првата фаза е да го научите да го зборува вашиот јазик -

English as a second language.

англиски како втор јазик (во овој случај).

And that's how we use the food lure in the hand,

И токму така ја користиме храната како мамка во нашата рака,

and we use food because we're dealing with owners.

а користиме храна бидејќи работиме со сопственици.

My wife doesn't need food -- she's a great trainer,

Мојата сопруга нема потреба од храна - таа е одличен дресер,

much better than I am.

многу подобар од мене.

I don't need food, but the average owner says,

И мене не ми треба храна, но просечниот сопственик вели,

"Puppy, sit."

„Кученце седи.“

Or they go, "Sit, sit, sit."

Или пак ќе почне, „седи, седи, седи.“

They're making a hand signal in front of the dog's rectum for some reason,

И прави некаков сигнал со раката кај задницата на кучето поради некоја си причина,

like the dog has a third eye there -- it's insane.

како божем кучето да има трето око таму - навистина лудо.

You know, "Sit, sit."

Знаете, „седи, седи...“

No, we go, "Puppy, sit" -- boom, it's got it in six to 10 trials.

Не така. Одиме само со „Кученце седи“ - и бум, ќе ве сфати после шест до 10 обиди.

Then we phase out the food as a lure,

Тогаш, може да ја отстраниме храната како мамец,

and now the dog knows that "sit" means sit,

а кучето да си знае дека „седи“ значи „седи“,

and you can actually communicate to a dog

додека пак вие ќе можете навистина да си комуницирате со него

in a perfectly constructed English sentence.

со одлично конструирани реченици на англиски.

"Phoenix, come here, take this, and go to Jamie, please."

„Феникс, дојди овде, земи го ова и оди кај Џејми, те молам.“

And I've taught her "Phoenix," "come here," "take this," "go to"

А го научив прво на „Феникс,“ „дојди овде,“ „земи го ова,“ „оди кај,“

and the name of my son, "Jamie."

како и на името на мојот син „Џејми.“

And the dog can take a note,

Така кучето ќе може да си забележи,

and I've got my own little search-and-rescue dog.

а јас ќе си добијам мое лично куче спасител.

He'll find Jamie wherever he is, you know,

Ќе го најде Џејми каде и да е, нели,

wherever kids are, crushing rocks by a stream or something,

каде и да се децата, дали кршат камења покрај некој поток или прават нешто друго

and take him a little message that says,

и ќе му однесе порака која вели,

"Hey, dinner's ready. Come in for dinner."

„Еј, вечерата е готова. Дојди да вечераме.“

So, at this point, the dog knows what we want it to do.

Значи, до овој момент, кучето знае што сакаме да направи.

Will it do it?

А дали ќе го направи?

Not necessarily, no.

Не мора да значи, не.

As I said, if he's in the park and there's a rear end to sniff,

Како што реков, ако е во парк и ако околу него има некоја опашка за душкање

why come to the owner?

зошто би дошло кај сопственикот?

The dog lives with you, the dog can get you any time.

Кучето живее со вас, може да ве добие кога ќе посака,

The dog can sniff your butt, if you like, when he wants to.

може да ви го душне задникот, ако тоа сакате, кога и да посака.

At the moment, he's in the park, and you are competing

Во тој момент, тоа е во паркот, а вие се натпреварувате

with smells, and other dogs, and squirrels.

со миризби, останати кучиња и верверички.

So the second stage in training is to teach the dog to want to do

Затоа втората фаза при дресура е да го научите кучето да сака да го прави

what we want him to do, and this is very easy.

она што ние сакаме да го направи, а тоа е многу лесно.

We use the Premack principle.

Може да го употребиме принципот на Премак.

Basically, we follow a low-frequency behavior --

Во основа, по едно однесување со ниска зачестеност,

one the dog doesn't want to do --

нешто што кучето не сака да го прави,

by a high-frequency behavior, commonly known as a behavior problem,

продолжуваме со однесување со висока зачестеност, општо познато како „проблематично однесување,“

or a dog hobby -- something the dog does like to do.

или „кучешко хоби“ - нешто што кучето сака да го прави.

That will then become a reward for the lower-frequency behavior.

Токму тоа може да се претвори во награда за однесувањето со пониска зачестеност.

So we go, "sit," on the couch; "sit," tummy-rub; "sit,"

И велиме , „седи,“, на креветот, „седи,“ чешкање по стомак, „седи,“

look, I throw a tennis ball; "sit," say hello to that other dog.

види, фрлам тениско топче, „седи,“ кажи му здраво на другото куче.

Yes, we put "sniff butt" on queue.

Да, да, го „задник за душкање“ во редицата.

"Sit," sniff butt.

„Седи,“, душкај задник.

So now all of these distractions that worked against training

Значи, на овој начин, сите споменати дистракции што не му идеа во полза на тренингот

now become rewards that work for training.

стануваат награди кои функционираат при дресирањето.

And what we're doing, in essence, is we're teaching the dog, kind of like --

И она што всушност го правиме е - го учиме кучето, на некој начин -

we're letting the dog think that the dog is training us.

и го оставаме да си мисли дека тоа нас не дресира.

And I can imagine this dog, you know,

Можам да си го замислам ова куче, знаете,

speaking through the fence to, say, an Akita,

како му зборува на друго куче, на пример од расата Акита, низ оградата,

saying, "Wow, my owners, they are so incredibly easy to train.

велејќи, „Леле, моиве газди какви се, неверојатно брзо можам да ги дресирам

They're like Golden Retrievers.

Како златни Ретривери се.

All I have to do is sit, and they do everything.

Се што треба да направам е да седнам, а тие прават се останато.

They open doors, they drive my car, they massage me,

Отвараат врати, ми ја возат колата, ме масираат,

they will throw tennis balls,

ми фрлаат тениски топчиња,

they will cook for me and serve the food.

ми готват и ми служат храна.

It's like, if I just sit, that's my command.

се чини дека треба само да седнам и тоа е мојата команда.

Then I have my own personal doorman,

Тогаш имам свој личен вратар,

chauffeur, masseuse, chef and waiter."

шофер, масер, готвач и келнер.“

And now the dog's really happy.

И така кучето е навистина среќно.

And this, to me, is always what training is.

А за мене, тоа е и од секогаш била суштината на дресурата

So we really motivate the dog to want to do it,

Така навистина го мотивираме кучето да сака да направи нешто,

such that the need for punishment seldom comes up.

а потребата за казнување како да исчезнува.

Now we move to phase three, when now --

Сега одиме на фаза три, кога -

there's times, you know, when daddy knows best.

знаете има моменти, кога Тато знае најдобро.

And I have a little sign on my fridge, and it says,

Имам еден мал знак на фрижидерот кој вели,

"Because I'm the daddy, that's why."

„Бидејќи јас сум Таткото, затоа.“

Sorry, no more explanation. "I'm the daddy, you're not. Sit."

Жалам, ама нема повеќе да објаснувам - „Јас сум таткото, а не вие, седете.“

And there's times, for example,

А има и моменти, на пример,

if my son's friends leave the door open,

кога другарите на син ми ја оставаат вратата отворена,

the dogs have to know you don't step across this line.

кога кучињата мораат да сфатат до каде смеат да одат.

This is a life-or-death thing.

Ова е прашање на живот или смрт.

You leave this, the sanctity of your house,

Ако ја напуштите светоста на вашата куќа,

and you could be hit on the street.

има големи шанси да ве удри нешто на улица.

So some things we have to let the dog know,

Затоа, едноставно, мораме да му укажеме на кучето на некои работи што мора да ги знае,

"You mustn't do this."

„Не смееш да го правиш ова.“

And so we have to enforce, but without force.

И тоа мораме да инсистираме ама без присила.

People here get very confused about what a punishment is.

Луѓето често се бунат околу видот на казната.

They think a punishment is something nasty.

Мислат дека казната сама по себе е нешто лошо.

I bet a lot of you do, right?

Се обложувам многумина од вас мислат така, нели?

You think it's something painful, or scary, or nasty.

Си мислите дека е нешто болно, страшно, или пак непријатно.

It doesn't have to be.

Не мора да биде така.

There's several definitions of what a punishment is,

Постојат неколку дефиниции за тоа што е казна,

but one definition, the most popular, is:

но една од нив, најпопуларната, е -

a punishment is a stimulus that reduces the immediately preceding behavior,

Казна е стимулус што го намалува однесување што непосредно му претходело,

such that it's less likely to occur in the future.

на начин што прави во иднина истото да се случува поретко.

It does not have to be nasty, scary or painful.

Казната не мора да биде лоша, страшна или болна.

And I would say, if it doesn't have to be, then maybe it shouldn't be.

А јас би рекол, ако не мора, тогаш можеби и не треба да е.

I was working with a very dangerous dog about a year ago.

Работев со едно многу опасно куче пред околу една година -

And this was a dog that put both his owners in hospital,

куче кое ги имаше сместено и двајцата сопственици во болница,

plus the brother-in-law, plus the child.

плус сватот, плус детето.

And I only agreed to work with it if they promised it would stay in their house,

И се сложив да работам со него, само ако ми ветат дека ќе си остане во нивната куќа

and they never took it outside.

и дека никогаш нема да го извадат надвор.

The dog is actually euthanized now,

Ова куче сега веќе е еутаназирано,

but this was a dog I worked with for a while.

меѓутоа работев со него некое време.

A lot of the aggression happened around the kitchen,

Многу агресија се случуваше околу кујната,

so while I was there -- this was on the fourth visit --

па затоа додека бев таму - ова беше при четвртата посета -

we did a four and a half hour down-stay, with the dog on his mat.

правевме седни-стани цели четири и пол часа, при што кучето седеше на својата простирка.

And he was kept there by the owner's calm insistence.

Смирената настојчивост на сопственичката го задржуваше на тоа место.

When the dog would try to leave the mat,

Кога ќе се обидеше да се тргне од простирката,

she would say, "Rover, on the mat, on the mat, on the mat."

таа ќе му речеше, „Ровер, на простирка, на простирка, на простирка.“

The dog broke his down-stay 22 times in four and a half hours, while she cooked dinner,

Кучето 22 пати ја прекрши наредбата седни-стани во тие четири и пол часа, додека таа готвеше,

because we had a lot of aggression related towards food.

бидејќи пројавуваше агресија поврзана со храната.

The breaks got fewer and fewer.

Прекршоците стануваа се поретки и поретки.

You see, the punishment was working.

Казната работеше.

The behavior problem was going away.

Проблематичното однесување полека исчезнуваше.

She never raised her voice.

Таа никогаш не го подигна својот глас.

If she did, she would have got bitten.

Ако го направеше тоа, ќе ја гризнеше.

It's not a good dog you shout at.

Не е некое добро куче па да му викате.

And a lot of my friends train really neat animals,

А голем дел од моите приајтели тренираат навистина интересни животни -

grizzly bears -- if you've ever seen a grizzly bear

гризли мечки, ако некогаш сте виделе некоја гризли мечка

on the telly or in film, then it's a friend of mine who's trained it --

на ТВ или на филм, тогаш сигурно некој мој пријател ја има дресирано.

killer whales. I love it because it wires you up.

Или китови-убијци... Многу го сакам тоа, бидејќи е возбудливо.

How are you going to reprimand a grizzly bear?

Како на пример ќе искарате гризли мечка?

"Bad bear, bad bear!" Voom!

„Лоша мечка, лоша мечка!“ Врууум!

Your head now is 100 yards away, sailing through the air, OK?

Ви отиде главата на километар, пловејќи во воздухот, ОК?

This is crazy.

Тоа е лудо.

So, where do we go from here?

Значи, сега каде?

We want a better way.

Го сакаме подобриот пат.

Dogs deserve better.

Кучињата заслужуваат подобро.

But for me, the reason for this actually has to do with dogs.

Но за мене, причината за ова всушност мора има голема врска со кучињата,

It has to do with watching people train puppies,

мора да е поврзана со посматрањето на луѓе кои ги тренираат своите кутриња,

and realizing they have horrendous interaction skills,

како и со сознанието дека тие имаат неверојатни интерактивни способности,

horrendous relationship skills.

неверојатни способности за врски.

Not just with their puppy, but with the rest of the family at class.

Не само со нивното кутре, туку и со останатото семејство присутна на часот.

I mean, my all-time classic is another "come here" one.

Мислам, мојот вечен класик е уште едно „дојди овде“

You see someone in the park -- and I'll cover my mic when I say this,

Ќе видите некого во парк - ќе го покријам микрофонот додека го кажувам ова,

because I don't want to wake you up -- and there's the owner in the park,

бидеќи не сакам да ве разбудам - и ете го сопственикот во парк

and their dog's over here, and they say, "Rover, come here.

заедно со неговото куче, на кое му вели, „Ровер, дојди овде.

Rover, come here. Rover, come here, you son of a bitch."

Ровер, дојди овде. Ровер, дојди овде, копиле едно.“

The dog says, "I don't think so."

А кучето вели, „Па не знам, баш.“

(Laughter)

(смеење)

I mean, who in their right mind

Замислете, кој при чист ум

would think that a dog would want to approach them

би помислил дека кучето би сакало да му се приближи

when they're screaming like that?

ако му вика толку силно?

Instead, the dog says, "I know that tone. I know that tone.

Наместо тоа, кучето си мисли, „Го препознавам тој тон, да, го препознавам тој тон.

Previously, when I've approached, I've gotten punished there."

Порано, кога така послушав и се приближив, си добив казна.“

I was walking onto a plane --

Еднаш се качував на авион -

this, for me, was a pivotal moment in my career,

ова, за мене, беше клучен момент во мојата кариера,

and it really cemented what I wanted to do

и навистина го утврди она што сакав да го правам -

with this whole puppy-training thing,

целата оваа работа со дресирање кутриња -

the notion of how to teach puppies in a dog-friendly way

сознанието за тоа како да се учат кутриња на другарски начин,

to want to do what we want to do, so we don't have to force them.

да ги натераме да го сакаат она што ние сакаме да го направат, а да не мораме да ги форсираме.

You know, I puppy-train my child.

Знаете, јас го тренирам моето дете како кученце.

And the seminal moment was, I was getting on a plane in Dallas,

А одлучувачкиот момент беше, се качував на авион за Далас,

and in row two was a father, I presume, and a young boy about five,

а во вториот ред имаше еден татко, претпоставувам, со едно мало момченце на возраст од околу 5 години,

kicking the back of the chair.

кое го удираше потпирачот на седиштето.

"Johnny, don't do that."

„Џони, немој да го правиш тоа.“

Kick, kick, kick.

Бам, бам, бам.

"Johnny, don't do that." Kick, kick, kick.

„Џони, немој да го правиш тоа.“ Бам, бам, бам.

I'm standing right here with my bag.

Си стојам јас така со мојата торба.

The father leans over, grabs him like this and gives him ugly face.

Таткото се наведнува, го фаќа вака и му дава една „грда-фаца.“

And ugly face is this --

А „грда-фаца“ е ова -

when you go face-to-face with a puppy or a child,

кога ќе се соочите со кутре или дете, очи во очи,

you say, "What are you doing! Now stop it, stop it, stop it!"

велите, „Што правиш! Престани, престани, престани!“

And I went, "Oh my God, do I do something?"

А јас си помислив, „Ох, боже, треба ли да направам нешто?“

That child has lost everything --

Тоа дете имаше изгубено се -

that one of the two people he can trust in this world

тој еден од двајца луѓе на кои може да им верува на светов

has absolutely pulled the rug from under his feet.

дефинитивно му го имаше извлечено чергичето од под нозе.

And I thought, "Do I tell this jerk to quit it?"

И си помислив, „Дали да му кажам на кретенов да прекине?“

I thought, "Ian, stay out of it, stay out of it, you know, walk on."

Си реков, „Јан, немој да се мешаш, немој да се мешаш, седи си мадро и повлечи се.“

I walked to the back of the plane,

И отидов во задниот дел од авионот.

I sat down, and a thought came to me.

Седнав и ми дојде една мисла.

If that had been a dog, I would have laid him out.

Да беше тоа куче, ќе го средев

(Laughter)

(смеење)

If he had kicked a dog, I would have punched him out.

Да удреше куче, ќе го удрев и јас.

He kicked a child, grabs the child like this and I let it go.

Ама удри дете, го фати вака, а јас го оставив на мира.

And this is what it's all about.

И токму тоа е тоа.

These relationship skills are so easy.

Многу едноставно е да умееш да направиш врска.

I mean, we as humans, our shallowness when we choose a life-mate

Мислам, на нас како луѓе, на нашата плиткост кога избираме животен партнер

based on the three Cs -- coat color, conformation, cuteness.

врз основа на трите С - сако, става, симпатичност.

You know, kind of like a little robot.

Знаете, како мали роботчиња.

This is how we go into a relationship, and it's hunky-dory for a year.

Така влегуваме во врски и задоволството трае околу една година.

And then, a little behavior problem comes up.

А тогаш, се појавува некое проблематично однесување.

No different from the dog barking.

Не многу различно од лаење на куче.

The husband won't clear up his clothes,

Мажот нема да сака да си ги среди алиштата,

or the wife's always late for meetings, whatever it is, OK?

или пак жената вечно ќе доцни на средби, било што, нели?

And it then starts, and we get into this thing,

И така се почнува, а ние влегуваме во приказната,

and our personal feedback -- there's two things about it.

при што нашата лична повратна реакција - има две страни.

When you watch people interacting with animals or other people,

Кога гледате луѓе како општат со животни или со други луѓе,

there is very little feedback, it's too infrequent.

не можете да забележите многу повратни информации, премногу ретки се тие реакции.

And when it happens, it's bad, it's nasty.

А кога ќе се случи, го сметаме за лошо, непријатно.

You see it's especially in families, especially with spouses,

Гледате, тоа особено го има во семејствата, меѓу сопружниците,

especially with children, especially with parents.

меѓу децата, меѓу родителите.

You see it especially in the workplace,

Сигурно го гледате на работното место,

especially from boss to employee.

особено од шефот до вработените.

It's as if there's some schadenfreude there,

Се чини како да фаќаме некој лош сеир овде -

that we actually take delight in people getting things wrong,

како да им се радуваме на туѓите маки,

so that we can then moan and groan and bitch at them.

за потоа можеме да им мрчиме и негодуваме и да ги осудуваме за истите.

And this, I would say, is the biggest human foible that we have.

А токму ова, би рекол јас, е најизвртената човечка особина присутна кај нас.

It really is.

Навистина е.

We take the good for granted, and we moan and groan at the bad.

Доброто го земаме здраво за готово, а се жалиме и негодуваме за лошото

And I think this whole notion of these skills should be taught.

Сметам дека целата оваа приказна околу способноста за создавање врски треба да се изучува -

You know, calculus is wonderful.

знаете, вишата математика е прекрасна работа.

When I was a kid, I was a calculus whiz.

Кога бев дете, бев чудо од дете за интеграли и диференцијали.

I don't understand a thing about it now, but I could do it as a kid.

Не разбирам ништо од тоа сега, ама го знаев како дете.

Geometry, fantastic. You know, quantum mechanics --

Геометрија, фантастично, мислам, квантна механика -

these are cool things.

тоа се кул работи.

But they don't save marriages and they don't raise children.

Ама тие не спасуваат бракови и не воспитуваат деца.

And my look to the future is,

А мојот поглед кон иднината

and what I want to do with this doggy stuff, is to teach people

и она што сакам да го правам во врска со оваа кучешка работа, за која ви зборувам, е да ги учам луѓето

that you know, your husband's just as easy to train.

дека, на пример, еве, вашиот сопруг е лесен за дресирање.

Probably easier -- if you got a Rottie -- much easier to train.

Веројатно уште полесен, ако имате Ротвајлер, многу полесен за дресирање.

Your kids are easy to train.

Вашите деца се лесни за дресирање

All you've got to do is to watch them,

Се што треба да направите е да ги набљудувате,

to time-sample the behavior, and say, every five minutes,

за да им го проучите однесувањето во временски интервали и, да речеме, на секои пет минути

you ask the question, "Is it good, or is it bad?"

да ги прашате, „Ова добро е или лошо?“

If it's good, say, "That was really neat, thank you."

Ако е добро, да кажете, „Многу паметно, ти благодарам.“

That is such a powerful training technique.

Тоа е навистина моќна техника за дресирање.

This should be taught in schools.

Треба да се изучува во училиштата.

Relationships -- how do you negotiate?

Врски - како да преговарате?

How you do negotiate with your friend who wants your toy?

како да преговарате со пријателот кој ја посакува вашата играчка?

You know, how to prepare you for your first relationship?

Знаете ли како да се припремите за вашата прва врска?

How on earth about raising children?

А што е со воспитувањето на децата?

We think how we do it -- one night in bed, we're pregnant,

Размислуваме додека всушност го правиме тоа - една ноќ во кревет, забременуваме,

and then we're raising the most important thing in life, a child.

а потоа треба да го воспитуваме најважното нешто во животот - детето.

No, this is what should be taught -- the good living, the good habits,

Навистина, тоа е тоа што треба да се изучува - добриот начин наживеење, добрите навики,

which are just as hard to break as bad habits.

толку сме тешки за промена колку и лошите навики.

So, that would be my wish to the future.

Токму затоа, тоа ќе биде мојата желба за иднината.

Ah, damn, I wanted to end exactly on time,

И, аман, баш сакав да завршам на точно време,

but I got eight, seven, six, five, four, three, two --

ама имам осум, седум, шест, пет, четири, три, два -

so thank you very much. That's my talk, thank you.

Ви благодарам многу, тоа беше мојот говор, ви благодарам.

(Applause)

(ракоплескање)