Refugees want empowerment, not handouts | Robert Hakiza

34,952 views ・ 2018-03-16

TED


Please double-click on the English subtitles below to play the video.

Translator: Daban Q Jaff Reviewer: Razaw Bor
00:12
Currently, most refugees live in the cities
0
12809
5096
لە ئێستادا، زۆرینەی پەنابەران لە شارەکان نیشتەجێبن
00:17
rather than in the refugee camps.
1
17929
2200
وەک لەوەی لە خێوەتگەی پەنابەراندا نیشتەجێن.
00:22
We represent over 60 percent
2
22133
3825
ئێمە ژمارەی پەنابەرانی جیهانی
00:25
of the number of refugees globally.
3
25982
3092
لە سەرووی ٦٠ لە سەدا مەزەندەیان دەکەین.
00:31
With the majority of refugees living in urban areas,
4
31442
3791
لەگەڵ ئەوەی زۆربەی پەنابەران لە شارەکان دەژین،
00:36
there is a strong need for a paradigm shift and new thinking.
5
36617
4365
پێویستیەکی هەنوکەیی بۆ گۆڕینی ڕیشەیی و تێڕوانینی تازە هەیە.
00:43
Rather than wasting money on building walls,
6
43363
4623
لە بڕی ئەوەی پارە بۆ دروست کردنی باڵەخانەکان بە فێڕۆ بدرێت
00:49
it would be better to spend on programs
7
49668
4020
باشتر دەبێ ئەگەر لە بەرنامەکانی یارمەتیدانی پەنابەران سەرف بکرێت
00:53
to help refugees to help themselves.
8
53712
2258
سەرف بکرێت بۆ ئەوەی یارمەتی خۆیان بدەن.
00:55
(Applause)
9
55994
6003
(چەپڵە ڕێزان)
01:02
We always have to leave behind all our possessions.
10
62736
5023
ئێمە دەبێت هەموو سەروەت و سامانمان لە دوای خۆمان جێبهێڵین.
01:08
But not our skills and knowledge.
11
68940
2133
جگە لە لێهاتووی و زانیاریەکانمان.
01:13
If allowed to live a productive life,
12
73352
3364
ئەگەر ڕێگە بدرێت ژیانێکی بە بەرهەم بژیت،
01:17
refugees can help themselves
13
77641
2944
پەنابەران دەتوانن یارمەتی خۆیان بدەن
01:20
and contribute to the development of their host country.
14
80609
3666
وهەروەها لە بەرەو پێشبردنی وڵاتی خانەخوێ ڕۆڵیان هەبێت.
01:26
I was born in the city called Bukavu,
15
86748
3110
من لە شارێک بە ناوی بوکاڤو،
01:29
South Kivu,
16
89882
1801
لە باشووری کیڤو،
01:31
in the Democratic Republic of Congo.
17
91707
2362
لە کۆماری دیموکراسی کۆنگۆ لە دایک بووم.
01:35
I am the fifth-born in a family of 12 children.
18
95359
3536
من پێنجەم منداڵی خێزانێکی دوانزە منداڵیم.
01:40
My father, a mechanic by profession,
19
100723
4168
باوکم، پیشەی فیتەر بوو،
01:44
worked very hard to send me to school.
20
104915
2765
بە هەموو توانای خۆی کاری دەکرد بۆ ئەوەی من بنێرێتە قوتابخانە.
01:49
Just like other young people,
21
109320
2589
وەک گشت گەنجانی هاوتەمەنم،
01:52
I had a lot of plans and dreams.
22
112995
2293
منیش خەون و پیلانم زۆر هەبوون.
01:56
I wanted to complete my studies,
23
116756
2114
دەمویست خوێندن تەواو بکەم،
01:59
get a nice job,
24
119616
1332
کارێکی باشم دەست کەوێت،
02:01
marry and have my own children
25
121554
2777
هاوسەرگیری بکەم و منداڵی خۆشم هەبێت
02:04
and support my family.
26
124355
1467
و پاڵپشتی خێزانەکەشم بکەم.
02:07
But this didn't happen.
27
127124
2310
بەڵام ئەمە ڕووی نەدا.
02:11
War in my homeland forced me to flee to Uganda in 2008,
28
131871
6651
نۆ ساڵ لەمەوبەر، لە ساڵی ٢٠٠٨ شەڕ لە وڵاتەکەم
02:18
nine years ago.
29
138546
1808
ناچاری کردم هەڵبێم بۆ ئۆگاندا.
02:22
My family joined a steady exodus of refugees
30
142085
5191
خێزانەکەم لە کامپالای پایتەختی ئۆگەندا پەیوەندیان بە
02:27
who settled in Uganda's capital, Kampala.
31
147300
2752
کەمپێکی نیشتەجێبوونی پەنابەرانەوە کرد و تێیدا جێگیر بوون.
02:32
In my country,
32
152147
1446
پێشتر لە وەڵاتەکەم،
02:35
I lived already in the city,
33
155038
1777
من لە شاردا دەژیام،
02:37
and we felt Kampala was much better than a refugee camp.
34
157839
4753
هەستمان کرد کامپالا لە خێوەتگەی پەنابەران باشترە.
02:46
Refugees in the cities
35
166046
2650
پەنابەران لە شارەکاندا
02:48
have always been denied international assistance,
36
168720
3896
لە یارمەتی نێودەوڵەتى بێبەری کرابوون،
02:54
even after their recognition by UNHCR in 1997.
37
174322
5379
تەنانەت دوای ناسینیشیان لەلایەن ڕێکخراوی لە ساڵی ۱۹۹۷دا UNHCR.
03:01
In addition to the poverty problem we were confronted with
38
181157
6285
سەڕەڕای کێشەکانی هەژاری، ئێمە
03:07
as the local urban poor,
39
187466
2001
وەک هەژارێکی شارنشین،
03:10
we were facing challenges due to our refugee status,
40
190546
3729
ڕووبەڕووی کۆمەڵێک بەربەست بەهۆی دۆخی پەنابەریمان دەبووینەوە،
03:14
such as a language barrier.
41
194299
2087
وەک بەربەستی زمان.
03:17
In Congo, the official language is French.
42
197315
3451
لە کۆنگۆ، زمانی ڕەسمی فەڕەنسییە.
03:21
But in Uganda, it is English.
43
201592
2642
بەڵام لە ئۆگاندا، ئینگلیزییە.
03:25
We didn't have access to education and health.
44
205282
3134
لە خوێندن و تەندروستی باش بێ بەش بووین.
03:29
We were exposed to harassment,
45
209427
3983
ئێمە توشی هەراسان کردن،
03:33
exploitation, intimidation and discrimination.
46
213434
4061
چەوساندنەوە، هەڕەشکردن و جیاکاری دەکراینەوە.
03:39
Humanitarian organizations mostly focused
47
219308
4131
ڕێکخراوە خێرخوازییەکان بە زۆری تیشکیان دەخەتە
03:43
on the formal settlement in rural areas,
48
223463
2755
ئاوارەکانی نیشتەجێی ناوچە گوند نیشینەکان،
03:46
and there was nothing in place for us.
49
226998
2781
و هیچ شتێکیش لە شارەکان بۆ ئێمە بەردەست نەبوو.
03:52
But we didn't want handouts.
50
232529
2737
بەڵام ئێمە هاوکاری و خێرمان نەدەویست.
03:56
We wanted to work and support ourselves.
51
236148
2960
بەڵکو دەمان ویست کار بکەین و خۆمان پشگیری خۆمان بکەین.
04:00
I joined my other two colleagues in exile
52
240752
3317
لە تاڕاوگەدا پەیوەندیم بە دووهاوڕێی ترم کرد و ڕێکخراوێکمان
بۆ پاڵپشتی پەنابەران دامەزراند.
04:04
and set up an organization to support other refugees.
53
244093
3118
04:08
YARID -- Young African Refugees for Integral Development --
54
248655
4613
یارید-- پەنابەرە ئەفریقییە لاوەکان-- بۆ گەشەپێدانی بنەڕەتی
04:13
began as a conversation within the Congolese community.
55
253935
4056
وەک گفتۆگۆیەک لە. کۆمەڵگەی کۆنگۆلیس دەست بەکار بوو.
04:19
We asked the community
56
259585
2158
ئێمە پرسیارمان لە خەڵک کرد
04:21
how they could organize themselves to solve these challenges.
57
261767
4335
چۆن دەتوانن خۆیان ڕێکبخەن بۆ. چارەسەر کردنی ئەم کێشانە
04:27
The YARID programs for support evolve in stages,
58
267514
4223
بەرنامەی یارید بۆ پاڵپشتی، بە چەند قۆناغێک گەشەی کرد،
04:32
progressing from soccer community, to English language
59
272750
4874
پێشکەوتن لە بواری تۆپێ پێ، بەرەو زمانی ئینگلیزی
04:37
to sewing livelihoods.
60
277648
2317
بۆ دابین کردنی ئامرازی پەیداکردنی بژێوی.
04:41
The soccer changed the energy
61
281655
4590
تۆپی پێ وزەی
04:46
of unemployed youth
62
286269
2300
لە گەنجی بێ کار
04:48
and connected people from different communities.
63
288593
3438
و پێک بەستنی خەڵک لە. کۆمەڵگەی جیاواز گۆڕی.
04:53
The free English classes
64
293173
2087
وانەی خۆڕایی ئینگلیزی
04:55
help empower people to engage with the Ugandan community,
65
295284
4507
یارمەتی خەڵکیدا تا، لەگەڵ خەڵکی ئۆگەندا تێکەڵ ببن،
04:59
allowing them to get to know their neighbors and sell wares.
66
299815
4159
ڕێگەیان خۆش کرد تا دراوسێکانین. بناسن و کالوپەلەکانیان بفرۆشن.
05:05
The vocational training program offers livelihood skills,
67
305584
5398
بەرنامەی مەشق پێکردنی گەشەپێدانی، کارامەیی بژێوی ژیان و
05:11
and with them, important opportunities for economic self-reliance.
68
311006
4428
هەڵ کاری گرنگ بۆ دابین کردنی بژێوی ڕەخساند.
05:16
We've seen so many families
69
316101
4103
ئێمە زۆر خێزانمان بینیوە
05:20
become self-sustaining.
70
320228
2452
کەسی بەهێزیان لێ دروست بوو.
05:23
We've seen who no longer needs our help.
71
323698
3137
زۆرێکیان پێویستیان بە یارمەتی ئێمە نەماوە.
05:28
As YARID's programs have expanded,
72
328690
4202
کاتێ بەرنامەی یارید فراوان بوو،
05:33
it has included an increasing range of nationalities --
73
333720
4194
خەڵکی لە نەتەوەی جیاواز لە ئامێز گرت
05:39
Congolese, Rwandan, Burundian,
74
339093
3978
کۆنگەلیس، ڕواندان، بروندیان،
05:43
Somalis, Ethiopian, South Sudanese.
75
343942
2540
سۆمالیس، ینسۆپیان، باشوری سودان.
05:47
Today, YARID has supported over 3,000 refugees across Kampala
76
347347
5583
ئەمڕۆ یارید پاڵپشتی زیاد لە۳۰۰۰ هەزار، خێزانی پەنابەرانی کامپالا دەکات
05:53
and continues supporting more.
77
353671
1655
و بەردەوامیشە لە پاڵپشتی زیاتر.
05:55
(Applause)
78
355350
4600
(چەپڵە ڕێزان)
05:59
Refugees want empowerment, not handouts.
79
359974
5067
پەنابەران دەیانویست ڕێگەیان پێبدرێت، نەک خێریان پێبکرێت.
06:06
We know our community better than anyone.
80
366006
2960
ئێمە کۆمەڵگەی خۆمان لە هەموو کەس باشتر دەناسین.
06:10
We understand the challenges and opportunities we face
81
370173
4825
ئێمە، لە تەنگ و چەڵەمە و بەربەستەکانی بەردەم پەنابەران، بۆ
ئەوەی پشت بەخۆیان ببەستن، تێگەیشتبووین.
06:15
to become self-reliant.
82
375022
1533
06:17
I know better than anyone
83
377683
2896
من لە هەموو خەڵک باشتر
06:20
that initiatives created by refugees work.
84
380603
3523
لە دەستپێشخەریەکانی پەنابەران تێدەگەم.
06:24
They need to be internationally recognized and supported.
85
384770
3867
ئەم دەست پێشخەریانە پێویستیان بە پشتگیری و پاڵپشتی نێونەتەوەیی هەیە.
06:29
Give us the support we deserve,
86
389624
2827
ئەم پاڵپشتیەمان پێ ببخەشن کە شایستمانە.
06:32
and we will pay you back with interest.
87
392475
2380
و ئێمەش بە زیادەوە سودتان پێدەگەیەنین.
06:34
Thank you so much.
88
394879
1340
زۆر سوپاس بۆ هەمووتان.
06:36
(Applause)
89
396243
6804
(چەپڵە ڕێزان)
About this website

This site will introduce you to YouTube videos that are useful for learning English. You will see English lessons taught by top-notch teachers from around the world. Double-click on the English subtitles displayed on each video page to play the video from there. The subtitles scroll in sync with the video playback. If you have any comments or requests, please contact us using this contact form.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7