Lemn Sissay: A child of the state

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Hiwa Foundation Reviewer: Hanasa-hiwa foundation

Having spent 18 years as a child of the state

بەسەر بردنی (١٨) ساڵ وەک منداڵێکی شاز

in children's homes and foster care,

لە یەکێک لە خانە چاودێریەکانی منداڵان

you could say that I'm an expert on the subject,

لەوانەیە ئێوە بڵێن کە من شارەزام لەو بابەتەدا

and in being an expert, I want to let you know that

وەک شارەزایەک بم، دەمەوێت ئەوەتان پێبڵێم کە

being an expert does in no way make you right

شارەزابوون وات لێناکات کە ڕاست بیت

in light of the truth.

لە ژێر ڕووناکی ڕاستیدا

If you're in care, legally the government is your

ئەگەر تۆ لەژێر چاودێری دا بیت، حکومەت بەشێوەیەکی یاسایی

parent, loco parentis.

دایک و باوکتە، دایک و باوکێکی شێت

Margaret Thatcher was my mother. (Laughter)

مارگارێت ثانچر دایکم بوو، پێکەنین

Let's not talk about breastfeeding. (Laughter)

با باسی شیر پێدان نەکەین، پێکەنین

Harry Potter was a foster child.

هاری پۆتەر منداڵێکی بەخێوکراو بوو

Pip from "Great Expectations" was adopted;

پیپ لە (چاوەڕوانیە گەورەکەدا) هەڵگیرایەوە بوو

Superman was a foster child;

سوپەرمان بەخێوکراو بوو

Cinderella was a foster child;

ساندرێلا منداڵێکی بەخێوکراو بوو

Lisbeth Salander, the girl with the dragon tattoo,

لیسبێث سالاندێر، ئەو کچەی کە تاتۆی دراگۆنی لەسەرە

was fostered and institutionalized;

بەخێو کرا وە دامەزرا

Batman was orphaned;

باتمان هەتیو بوو

Lyra Belacqua from Philip Pullman's "Northern Lights"

لیرا بێلاکیوا لە (ڕووناکیەکانی باکور)ی فلیپ پولمان

was fostered;

بەخێو کراو بوو

Jane Eyre, adopted;

جانی ئیرێ لەلایەن خەڵکەوە بەخێو کرا

Roald Dahl's James from "James and the Giant Peach;"

ڕۆڵد داهل جەیمس لە (جەیمس و قۆخە زەبەلاحەکە)دا

Matilda; Moses -- Moses! (Laughter)

ماتێلدا؛ موسا...موسا، پێکەنین

Moses! (Laughter) --

موسا! پێکەنین

the boys in Michael Morpurgo's "Friend or Foe;"

منداڵەکانی ناو (هاوڕێ یان ناحەز)ی میشێل مۆرپوگۆ

Alem in Benjamin Zephaniah's "Refugee Boy;"

دەڵێم لە (منداڵە ئاوارەکە)ی بنجامین زێفانیا

Luke Skywalker --

لوک سکای واڵکەر

Luke Skywalker! (Laughter) --

لوک سکای واڵکەر! پێکەنین

Oliver Twist;

ئۆلیڤەر تویست

Cassia in "The Concubine of Shanghai" by Hong Ying;

کاسیا لە ( سۆزانیەکەی شانگەهای) لەلایەن یۆنگ ینگ بەرهەم هێنراوە

Celie in Alice Walker's "The Color Purple."

سێلێ لە (ڕەنگە مۆرەکە)ی ئەلیس والکەردا

All of these great fictional characters, all of them

هەموو ئەم ئەکتەرە نادیارە گەورانە، هەموویان

who were hurt by their condition,

کە بەهۆی بارودۆخی خۆیانەوە ئازاریان چەشتوە

all of them who spawned thousands of other books

هەموویان چەندین کتێبیان نوسیوە

and other films, all of them

هەروەها فیلمیش، هەموویان

were fostered, adopted or orphaned.

لەلایەن حکومەتەوە بەخێوکراون، هەڵگیراونەتەوە یان بەخێو کراون

It seems that writers know that the child

لەوەدەچێت نووسەرەکان بزانن کە ئەو منداڵەی

outside of family reflects on what family truly is

لە دەرەوەی خێزانە کاردانەوەی لەسەر ڕاستی خێزانەکە هەیە

more than what it promotes itself to be.

زیاتر لەو خۆ بەرزکردنەوەیە کە چاوەڕوان دەکرێت

That is, they also use extraordinary skills

ئەوەتا، باشترین کارامەیی بەکاردەهێنن

to deal with extraordinary situations on a daily basis.

بۆ بەرەنگاربونەوەی حاڵەتی زۆر قورس لە ژیانی ڕۆژانەیاندا

How have we not made the connection?

ئێمە چۆن ئەو پەیوەندیەمان دروست نەکردوە؟

And why have we not made the connection, between

بۆچی ئێمە ئەو پەیوەندیەمان دروست نەکردوە، لە نێوان

— How has that happened? —

ئەوە چۆن ڕوویدا؟

between these incredible characters of popular culture

لە نێوان ئەم کارەکتەرە بەناوبانگانەی کۆمەڵگە

and religions, and the fostered, adopted or orphaned child

وە ئاین، وە منداڵە بەخێوکراوەکان، هەڵگیراوەکان یان هەتیوەکان

in our midst? It's not our pity that they need.

لەناوماندا؟ ئەوە بەزەیی نیە کە ئەوان پێویستیانە

It's our respect.

ڕێزی ئێمەیان پێویستە

I know famous musicians,

من مۆسیقاژەنی بەناوبانگ دەناسم

I know actors and film stars and millionaires and novelists

من ئەکتەر و ئەستێرەی سینەمایی و ملیۆنەر و ڕۆمان نوس

and top lawyers and television executives

وە پارێزەری بەناوبانگ و بەرهەم هێنەری تەلەفیزیۆنی

and magazine editors and national journalists

وە سەرنوسەری هەفەتنامە و ڕۆژنامەنوس

and dustbinmen and hairdressers, all who were

وە پیاوی پاککەرەوە و سەرتاش دەناسم، هەموو ئەمانە

looked after children, fostered, adopted or orphaned,

بە منداڵی چاودێری کراون و بەخێوکراون و هەڵگیراونەتەوە و هەتیو بوون

and many of them grow into their adult lives

وە زۆرێک لەمانە ژیانی گەنجێتی بەسەر بردوە

in fear of speaking of their background, as if it may

بەترسەوە باس لە ژیانی پێشووی خۆیان دەکەن، کە لەوانەیە

somehow weaken their standing in the foreground,

بەشێوەیەک ژیانی داهاتوویان لاواز بکات و لەکەدار بکات

as if it were somehow Kryptonite, as if it were a time bomb

وەکو ئەوەی بەشێوەیەک زیانیان پێبگەیەنێت، وەکو ئەوەی وەک بۆمبێکی تەوقیتکراو بێت

strapped on the inside. Children in care,

لە ناوەوە بەسترابێت. منداڵان لە ژێر چاودێری

who've had a life in care, deserve the right

ئەوانەی کە ژیانیان لە ژێر چاودێریدا بەسەر بردوە، شایەنی ئەو مافەن

to own and live the memory of their own childhood.

کە ژیان و بیرەوەری ژیانی منداڵی خۆیان هەبێت

It is that simple.

زۆر ئاسانە

My own mother — and I should say this here —

دایکی من .... پێویستە لێرەدا ئەوە بڵێم

she same to this country in the late '60s,

ئەو لە کۆتایی شەستەکاندا هاتوە بۆ ئەم ووڵاتە

and she was, you know, she found herself pregnant,

وەک دەزانن ئەو زانیبوی کە دووگیانە

as women did in the late '60s. You know what I mean?

وەک ئافرەتانی تری ئەو کاتەی شەستەکان. دەزانن باسی چی دەکەم؟

They found themselves pregnant.

ئەوان زانییان کە دوو گیانن

And she sort of, she had no idea of the context

بەجۆرێک دایکم هیچ بیرۆکەیەکی نەبوو لەو بوارەدا

in which she'd landed.

کە هاتە ئەم ووڵاتە

In the 1960s -- I should give you some context -- in the 1960s,

لە ساڵی (١٩٦٠)دا .... پێویستە چەند زانیاریەکتان بدەمێ.... لەساڵی (١٩٦٠)دا

if you were pregnant and you were single,

ئەگەر تۆ دووگیان بوویت و هێشتا تەنیا بوویتایە

you were seen as a threat to the community.

تۆ وەک مەترسیەک بۆ کۆمەڵگە دادەنرایت

You were separated from your family by the state.

تۆ لەلایەن حکومەتەوە لە خێزانەکەت جیادەکرایتەوە

You were separated from your family and placed into

لە خێزانەکەت جیادەکرایتەوەو دەخرایتە

mother and baby homes.

ماڵی دایکان و منداڵان

You were appointed a social worker.

توێژەرێکی کۆمەڵایەتیت بۆ دادەنرا

The adoptive parents were lined up.

دایک و باوکانی بەخێوکەر ڕیز دەکران

It was the primary purpose of the social worker, the aim,

مەبەستێکی تایبەت هەبوو لە توێژەری کۆمەڵایەتی، مەبەستەکەش

to get the woman at her most vulnerable time

بۆ وەرگرتنی ئافرەتەکە بوو لە زۆربەی کاتە بێ ئیشەکانی

in her entire life, to sign the adoption papers.

لە هەموو ژیانیدا، بۆ ئیمزاکردنی مامەڵەلانی بەخێوکردن

So the adoption papers were signed.

کەواتە، مامەڵەی بەخێوکردنەکان ئیمزاکران

The mother and baby's homes were often run by nuns.

زۆربەی کات خانەی دایکان و منداڵان لەلایەن پەرستارەکانەوە بەڕێوەدەبران

The adoption papers were signed,

مامەڵەی بەخێوکردنەکان ئیمزاکرا بوون

the child was given to the adoptive parents, and the mother

منداڵ دەدرا بە دایک و باوکانی بەخێوکەر و دایکەکەش

shipped back to her community

دەگەڕێنرایەوە بۆ کۆمەڵگەکەی خۆی

to say that she'd been on a little break.

بۆ ئەوەی بڵێت لە حەوانەوە بووە

A little break.

حەوانەوە

A little break.

حەوانەوە

The first secret of shame for a woman

شەرمەزارترین نهێنی بۆ ئافرەتێک

for being a woman, "a little break."

وەک ئافرەتێک، حەوانەوە

The adoption process took, like, a matter of months,

پڕۆسەی بەخێوکردنەکە (لەخۆگرتنەکە) چەند مانگێک دەخایەنێت

so it was a closed shop, you know, sealed deal,

ئەوە بازاڕێکی داخراو بوو، ڕێککەوتنی فرۆشتن بوو

an industrious, utilitarian solution:

چارەسەرێکی زیرەکانە و تاکڕەوانە

the government, the farmer,

حکومەتەکە و جوتیارەکەیە

the adopting parents, the consumer,

بەخێوکەران، کڕیارەکە

the mother, the earth, and the child, the crop.

دایکەکە، زەوی، وە منداڵەکە، دانەوێڵەکە

It's kind of easy to patronize the past,

تاڕادەیەک ئاسانە چاودێری ڕابردوو بکەیت

to forego our responsibilities in the present.

بۆ بەبیرخستەنەوەی بەرپرسیاریەتیەکانت لە داهاتوودا

What happened then is a direct reflection

ئەوەی دوایی ڕوویدا کاردانەوەیەکی راستەوخۆ بوو

of what is happening now. Everybody believed themselves

لەبارەی ئەوەی کە ئێستا ڕوودەدات. هەموو کەس باوەڕی بە خۆی بوو

to be doing the right thing by God and by the state

بۆ ئەنجامدانی کاری ڕاست لەلایەن خواوەند و حکومەتەوە

for the big society, fast-tracking adoption.

بۆ کۆمەڵگەیەکی گەورە و چاودێری کردنێکی خێرای بەخێوکردن

So anyway, she comes here, 1967, she's pregnant,

هەرچۆنێک بێت، ئەو لە ساڵی (١٩٦٧) هاتە ئێرە، ئەو دووگیانە

and she comes from Ethiopia that was celebrating

وە دایکم لە ئیثوبیاوە دەهات کە ئاهەنگیان دەگێڕا

its own jubilee at the time

ئەوە ئاهەنگی خۆیان بوو لەو کاتەدا

under the Emperor Haile Selassie,

لە ژێر دەسەڵاتی ئیمپڕاتۆر هەیل سێلاسی

and she lands months before the Enoch Powell speech,

وە چەند مانگێک پێش وتارەکەی (ئینۆچ پۆل) هاتە ئێرە

the "Rivers of Blood" speech.

وتاری ڕوبارە خوێناویەکان

She lands months before the Beatles release "The White Album,"

ئەو چەند مانگێک پێش دەرکردنی (ئەلبومە سپیەکە)ی بیتلس هاتە ئێرە

months before Martin Luther King was killed.

چەند مانگێک پێش کوشتنی مارتن لوثر کینگ

It was a summer of love if you were white.

ئەوە هاوینێکی خۆشەویستی بوو بۆ ئەوانەی کە سپی پێست بوون

If you were black, it was a summer of hate.

ئەگەر تۆ ڕەش پێست بوویتایە، هاوینی ڕق لێنان بوو بۆت

So she goes from Oxford, she's sent to the north of England

لەبەرئەوە، ئەو لە ئۆکسفۆردەوە ڕۆیشت، ئەویان نارد بۆ باکوری ئینگلتەرا

to a mother and baby home, and appointed a social worker.

بۆ خانەی دایکان و منداڵان، وە توێژەرێکی کۆمەڵایەتیان بۆ دانا

It's her plan. You know, I have to say this in the Houses --

ئەو پلانی خۆی هەبوو. دەزانی، پێویستە بڵێم لەم خانوانەدا

It's her plan to have me fostered for a short period of time

ئەو پلانی ئەوەی هەبوو کە من بەخێو بکات بۆ کاتێکی کەم

while she studies. But the social worker,

لەکاتێکدا ئەو وانەی دەخوێند. بەڵام توێژەرە کۆمەڵایەتیەکە

he had a different agenda.

ئەجێندایەکی تری هەبوو

He found the foster parents, and he said to them,

ئەو دایکان و باوکانی بەخێوکەری دەدۆزییەوە و پێی دەوتن

"Treat this as an adoption. He's yours forever.

وەک هەڵگیراوە تەماشای ئەمانە بکە، ئەو بۆ تۆ هەتاهەتایە

His name is Norman." (Laughter)

ناوی (نۆرمان)ە. پێکەنین

Norman! (Laughter)

نۆرمان! پێکەنین

Norman!

نۆرمان

So they took me. I was a message, they said.

لەکۆتایدا منیان برد، وتیان کە من نامەیەک بووم

I was a sign from God, they said.

ئەوان وتیان کە من نیشانەیەک بووم لەلایەن خواوە

I was Norman Mark Greenwood.

من نۆرمان مارک گرینوود بووم

Now, for the next 11 years, all I know is that this woman,

بۆ (١١) ساڵی داهاتوو ئەوەی کە من دەزانم ئەوەیە کە ئەو ئافرەتانە

this birth woman, should have her eyes scratched out

ئەو ئافرەتەی منی لابوو، پێویست بوو چاویان دەربهێنایە

for not signing the adoption papers. She was an evil woman

بەهۆی ئیمزانەکردنی مامەڵەی هەڵگرتنەوەکە، ئەو ئافرەتێکی شەیتانی بوو

too selfish to sign, so I spent those 11 years

زۆر خۆپەرست بوو، لەبەرئەوە (١١) ساڵم بەڕێکرد

kneeling and praying.

لە چەمانەوە و پاڕانەوەدا

I tried praying. I swear I tried praying.

هەوڵی پاڕانەوەم دا. سوێند دەخۆم لە هەوڵی پاڕانەوەدا بووم

"God, can I have a bike for Christmas?"

خوایە، دەتوانم پاسکیلێکم بۆ سەری ساڵ هەبێت؟

But I would always answer myself, "Yes, of course you can."

بەڵام، هەمیشە وەڵامی خۆمم دایەوە، بەڵێ، بەدڵنیاییەوە

(Laughter)

پێکەنین

And then I was supposed to determine whether that

دوای ئەوە، دەبوایە ئەوەم بۆ دەربکەوێت کە ئایا ئەوە

was the voice of God or it was the voice of the Devil.

دەنگی خوا بوو یان دەنگی شەیتان

And it turns out I've got the Devil inside of me.

وە دەرکەوت کە شەیتان لەناو مندا هەبوو

Who knew? (Laughter)

کێ دەیزانی؟ پێکەنین

So anyway, two years sort of passed,

هەرچۆنێک بێت، دوو ساڵ تێپەڕی

and they had a child of their own,

ئەوان منداڵی خۆیان هەبوو

and then another two years passed, and they had another child of their own,

دوو ساڵی تر تێپەڕی و منداڵێکی تریان بوو

and then another time passed

دواتر هەندێ کاتی تر ڕۆیشت

and they had another child that they called an accident,

منداڵێکی تریان بوو کە ناویان نا، ڕووداو

which I thought was an unusual name. (Laughter)

کە من بە ناوێکی نامۆم زانی. پێکەنین

And I was on the cusp of, sort of, adolescence,

لەسەرەتای هەرزەکاریدا بووم

so I was starting to take biscuits from the tin without asking.

لەبەرئەوە، دەستم کرد بەوەرگرتنی بسکویت لە (قوتوەکە) بەبێ پرسیارکردن

I was starting to stay out a little bit late, etc., etc.

دەستم کرد بە مانەوە تا کاتێکی درەنگتر لەدەرەوە، هتد، هتد

Now, in their religiosity, in their naivete,

لە خواناسیەکانیان، لە ساویلکەییان

my mom and dad, which I believed them to be forever,

دایکم و باوکم، کە من باوەڕم وابوو کە هەتا هەتایە بمێننەوە

as they said they were, my mom and dad

وەک ئەوەی خۆیان وتیان، دایکم و باوکم

conceived that I had the Devil inside of me.

تێگەیشتن لەوەی کە شەیتان لەناو مندایە

And what -- I should say this here, because this is how

پێویستە لێرەدا ئەوە بڵێم ، چونکە بەو شێوەیە

they engineered my leaving.

ئەوان هانیاندام کە بڕۆم و جێیان بهێڵم

They sat me at a table, my foster mom, and she said to me,

ئەوان منیان خستە سەر مێزێک، دایکە بەخێوکەرەکەم، پێی وتم

"You don't love us, do you?" At 11 years old.

لە تەمەنی (١١) ساڵیدا، تۆ ئێمەت خۆش ناوێت، وایە؟

They've had three other children. I'm the fourth. The third was an accident.

ئەوان سێ منداڵی تریان بوو. من چوارەمین دانە بووم. سێهەمیان (ڕووداو) بوو

And I said, "Yeah, of course I do." Because you do.

من وتم (بەڵێ) بەدڵنیاییەوە من خۆشم دەوێن. چونکە ئێوە منتان خۆش دەوێت

My foster mother asked me to go away to think about love

دایکە بەخێوکەرەکەم بەمنی وت کە بڕۆم و بیر لە خۆشەویستی بکەمەوە

and what it is and to read the Scriptures and to come back tomorrow

وە بزانم چیە و هەندێ پەڕاوی پیرۆزی لەسەر بخوێنەمەوە و سبەینێ بگەڕێمەوە

and give my most honest and truthful answer.

وەڵامێکی ڕاستگۆیانەیان بدەمەوە

So this was an opportunity. If they were asking me

لەبەرئەوە، ئەوە هەلێک بوو. ئەگەر ئەوان پرسیار لە من بکەن

whether I loved them or not, then I mustn't love them,

کە ئایا من ئەوانم خۆشدەوێت یان نا. دوایی پێویستە ئەوانم خۆش نەوێت

which led me to the miracle of thought that I thought they wanted me to get to.

کە من موعجیزەیەکم پێوتن من بیرم کردەوە کە ئەوان دەیانویست

"I will ask God for forgiveness and His light will shine

من داوا لە خودا دەکەم کە بمبەخشێت و ڕووناکی ئەو

through me to them. How fantastic." This was an opportunity.

لە منەوە بچێت بۆ ئەوان. چەند نایابە. ئەوە هەلێک بوو

The theology was perfect, the timing unquestionable,

ئەو فکرە زۆر باش بوو، کاتەکەش باسی ناکرێت چەند باش بوو

and the answer as honest as a sinner could get.

وەڵامەکە ئەوەندە ڕاستگۆیانە دەبێت کە دەستیان دەکەوێت

"I mustn't love you," I said to them. "But I will ask God for forgiveness."

پێویست ناکات کە خۆشم بوێن، من بە ئەوانم ووت، بەڵام داوا لە خودا دەکەم بۆ بەخشین

"Because you don't love us, Norman,

چونکە نۆرمان تۆ ئێمەت خۆش ناوێت

clearly you've chosen your path."

بەڕوونی تۆ ڕێگای خۆتت هەڵبژاردوە

Twenty-four hours later, my social worker,

داوی (٢٤) کاتژمێر، توێژەرە کۆمەڵایەتیەکەم

this strange man who used to visit me every couple of months,

ئەو پیاوە نامۆیەی کە فێرببو هەموو دوو مانگ جارێک سەردانی دەکردم

he's waiting for me in the car as I say goodbye to my parents.

ئەو لەناو ئۆتۆمبیلەکەی چاوەڕێی دەکردم کاتێک من ماڵئاوایم لە دایک و باوکم دەکرد

I didn't say goodbye to anybody, not my mother, my father,

من ماڵئاوایم لە هیچ کەس نەکرد، نە دایکم و باوکم و

my sisters, my brothers, my aunts, my uncles,

خوشکەکانم و براکانم و پورەکانم و مامەکانم و

my cousins, my grandparents, nobody.

ئامۆزاکانم و باپیرە و داپیرەم، هیچ کەس

On the way to the children's home, I started to ask myself,

لە ڕێگای چونم بۆ خانەی منداڵان، دەستم کرد بە پرسیارکردن لە خۆم

"What's happened to me?"

چی لە من ڕوویداوە؟

It's not that I'd had the rug pulled from beneath me

ئەوە نیە کە فەرشیان لە ژێر پێمدا ڕاکێشا بێت

as much as the entire floor had been taken away.

وەک هەموو بیناکە لە من برابێت

When I got to the —

کاتێک گەشتم

For the next four, five years,

چوار بۆ پێنج ساڵی داهاتوو

I was held in four different children's homes.

من لە چوار خانەی جیاوازی منداڵاندا مامەوە

On the third children's home, at 15,

لە تەمەنی (١٥) ساڵیدا، لە سێیەم خانەی منداڵاندا

I started to rebel, and what I did was,

دەستم کرد بە جوڵە جوڵ، ئەوەی کە کردم ئەوە بوو

I got three tins of paint, Airfix paint that you use for models,

سێ سندوقی (شلەمەنی)م دەستکەوت، شلەمەنی چاککردنەوەی مۆدێلی هەوایی

and I was -- it was a big children's home, big Victorian children's home --

وە من .... خانەیەکی گەورەی منداڵ هەبوو، خانەیەکی گەورەی ڤیکتۆریان هەبوو

and I was in a little turret at the top of it,

من تۆزێک لە بەرزیدا بووم

and I poured them, red, yellow and green,

من سور و زەرد و سەوزم کۆکردبۆوە

the colors of Africa, down the tiles.

ڕەنگەکانی ئەفەریقا، لە خوار خشەتەکانەوەیە

You couldn't see it from the street, because the home

لە شەقامەکەوە نەتدەتوانی بیبینی چونکە خانەکە

was surrounded by beech trees.

بەدار چنار دەورە درا بوو

For doing this, I was incarcerated for a year

بۆ ئەنجامدانی ئەوە، یەک ساڵ خۆم زیندانی کرد

in an assessment center which was actually

لە سەنتەری چالاکیەکان کە بەڕاستی

a remand center. It was a virtual prison

سەنتەرێکی چالاکی بوو. ئەوە بەندیخانەیەکی ڕاستی بوو

for young people.

بۆ کەسانی گەنج

By the way, years later, my social worker said

هەر بەوبۆنەیەوە، چەند ساڵێک داوی ئەوە توێژەرە کۆمەڵایەتیەکەم وتی

that I should never have been put in there.

کە نەدەبو من بچمە ئەو شوێنە

I wasn't charged for anything. I hadn't done anything wrong.

پارەی هیچ شتێکیان لێوەرنەگرتم. هیچ کارێکی خراپم ئەنجام نەدا

But because I had no family to inquire about me,

بەڵام لەبەرئەوەی هیچ خێزانێکم نەبوو هەواڵم بپرسێت

they could do anything to me.

ئەوان دەیانتوانی هەموو شتێک لە من بکەن

I'm 17 years old, and

من (١٧) ساڵ بووم، وە

they had a padded cell.

زیندانێکی دروستکراوی (سەرین)یان هەبوو

They would march me down corridors in last-size order.

ئەوان دەیانتوانی بمخەنە هۆڵێکی بچوکەوە

They -- I was put in a dormitory

منیان خستە بەشی ناوخۆیی

with a confirmed Nazi sympathizer.

لەگەڵ کەسێکی لایەنگیری نازیەکان

All of the staff were ex-police -- interesting --

هەموو ستافەکان پێشتر پۆلیس بوون... سەرنج ڕاکێشە

and ex-probation officers.

پێشتر ئەفسەر بوون

The man who ran it was an ex-army officer.

ئەو پیاوەی بەڕێوەی دەبرد ئەفسەرێکی پێشوی سوپا بوو

Every time I had a visit by a person who I did not know

هەموو جارێک کەسێکی نەناسراو سەردانی دەکردم

who would feed me grapes, once every three months,

ترێی دەدامێ سێ مانگ جارێک

I was strip-searched.

بە ڕووتی دەگەڕام

That home was full of young boys who were on remand

ئەو خانەیە پڕبوو لە کوڕی گەنج کە لە ژێر چاودێریدا بوون

for things like murder.

بەهۆی شتی وەک کوشتن

And this was the preparation that I was being given

ئەوە ئامادەکارییەک بوو کە بە من درا

after 17 years as a child of the state.

دوای (١٧) ساڵی منداڵیم

I have to tell this story.

پێویستە ئەم چیرۆکە بگێڕمەوە

I have to tell it, because there was no one

دەبوایە بیکەم، چونکە هیچ کەس نەبوو

to put two and two together.

دوو بخاتە پاڵ دوو

I slowly became aware that I knew nobody

بە هێواشی ئەوەم بۆ دەرکەوت کە کەس ناناسم

that knew me for longer than a year.

لەوانەی کە زیاتر لە ساڵێکە من دەناسن

See, that's what family does.

دەبینی، ئەوەیە کە خێزان دەیکات

It gives you reference points.

خاڵی گرنگت پێدەدات

I'm not defining a good family from a bad family.

من باسی جیاوازی خێزانی باش و خراپ ناکەم

I'm just saying that you know when your birthday is

من تەنها دەڵێم کە دەزانی کەی ڕۆژی لە دایک بونتە

by virtue of the fact that somebody tells you when your birthday is,

بەهۆی ئەوەی کە کەسێک پێت دەڵێت کەی ڕۆژی لە دایک بونتە

a mother, a father, a sister, a brother, an aunt, an uncle,

دایک، باوک، خوشک، برا، پور، مام

a cousin, a grandparent. It matters to someone,

خزمێک، داپیرە یان باپیرە. کەسێک گرنگی پێدەدات

and therefore it matters to you. Understand,

وە لە هەمان کاتدا بۆ تۆش گرنگە. تێبگە

I was 14 years old, tucked away in myself, into myself,

من تەمەنم (١٤) ساڵ بوو، خۆم دەشاردەوە لە خۆم، لە خۆم

and I wasn't touched either, physically touched.

دەستم لێ نەدا، دەستم لێ نەدا

I'm reporting back. I'm reporting back simply to say that

دەگەڕێمەوە بۆ ئەوەی وتم. ئەوە دەڵێم کە

when I left the children's home I had two things

کاتێک خانەی منداڵانم بەجێهێشت، پێویست بوو دوو شت بکەم

that I wanted to do. One was to find my family,

کە دەمویست بیکەم. یەکەمیان دۆزینەوەی خێزانەکەم بوو

and the other was to write poetry.

وە ئەوەی تریان شیعر بنوسم

In creativity I saw light.

لە ڕاستەقینەدا، ڕوناکیم بینی

In the imagination I saw the endless possibility of life,

لە خەیاڵدا ژیانێکی کۆتایی نەهاتم بینی

the endless truth, the permanent creation of reality,

ڕاستییەکی کۆتا نەهاتوو، دروستکراوی نەگۆڕی ڕاستی

the place where anger was an expression

شوێنێک کە توڕەیی دەربڕینێک بوو

in the search for love, a place where dysfunction

لە جیاتی خۆشەویستی ، شوێنێک کە ناڕێکی

is a true reaction to untruth.

ئەوەیە کاردانەوەیەکی ڕاست بۆ ناڕاستێک

I've just got to say it to you all: I found all of my family

پێویستە ئەوە بە هەمووتان بڵێم: من هەموو خێزانەکەم دۆزییەوە

in my adult life. I spent all of my adult life finding them,

لە ژیانی لاویمدا. هەموو ژیانی لاویم لە دۆزینەوەی ئەوان بەسەر برد

and I've now got a fully dysfunctional family just like everybody else.

وەک هەموو کەسێکی تر من خێزانێکی ناکارامەم هەیە

But I'm reporting back to you to say quite simply

بەڵام، من ئەوە بە ئێوە دەڵێم بە ئاسانی

that you can define how strong a democracy is

کە دەتوانی پێناسەی بەهێزی دیموکراسی بکەیت

by how its government treats its child.

بەهۆی چۆن حکومەتەکەی هەڵسوکەوت لەگەڵ منداڵەکانیدا دەکات

I don't mean children. I mean the child of the state.

من مەبەستم منداڵ نیە. مەبەستم منداڵی حکومەتە

Thanks very much. It's been an honor. (Applause)

زۆر سوپاس. ئەوە شانازی بوو بۆ من. چەپڵە لێدان

(Applause)

چەپڵە لێدان