How we can face the future without fear, together | Rabbi Lord Jonathan Sacks

271,879 views ・ 2017-07-26

TED


Please double-click on the English subtitles below to play the video.

Translator: Taban Khidr
00:12
"These are the times,"
0
12940
2296
'ئه‌م كاتانه‌یه‌'
00:15
said Thomas Paine,
1
15260
2016
،تۆماس په‌ین ده‌ڵێت
00:17
"that try men's souls."
2
17300
1880
.'كه‌ ڕۆحی مرۆڤ هه‌وڵ ده‌دات'
00:19
And they're trying ours now.
3
19980
1456
.وه‌ ئێستا ئێمه‌ هه‌وڵ ده‌ده‌ن
00:21
This is a fateful moment in the history of the West.
4
21460
4176
ساتێكی یه‌كلاكه‌ره‌وه‌یه‌ .له‌ مێژوی ڕۆژئاوا دا
00:25
We've seen divisive elections and divided societies.
5
25660
5000
ئێمه‌ كۆمه‌ڵگای په‌رته‌وازه‌ و .هه‌ڵبژاردنی پڕ ئاژاوه‌مان بینیوه‌
00:31
We've seen a growth of extremism
6
31180
1880
وه‌ گه‌شه‌سه‌ندنی توندڕه‌ویمان بینیووه‌
00:33
in politics and religion,
7
33740
2240
،له‌ سیاسه‌ت و ئاین دا
00:36
all of it fueled by anxiety, uncertainty and fear,
8
36540
3560
ئه‌مانه‌ هه‌مووی جؤش دراون به‌ ،دڵه‌ڕاوكێی و ترس
00:40
of a world that's changing almost faster than we can bear,
9
40980
5296
له‌ جیهانێك كه‌ خێراتر له‌وه‌ی ئێمه‌ .ڕه‌چاوی ده‌كه‌ین ده‌گۆڕێ
00:46
and the sure knowledge that it's going to change faster still.
10
46300
3360
به‌دڵنیایه‌وه‌ زانیاریشمان خێراتر ده‌گۆڕێ
00:51
I have a friend in Washington.
11
51260
1456
هاوڕێیه‌كم هه‌یه‌ له‌ واشنتۆن
00:52
I asked him, what was it like being in America
12
52740
2176
پرسیارم لێكرد چۆنه‌ له‌ ئه‌مه‌ریكا بیت
00:54
during the recent presidential election?
13
54940
3240
له‌ ماوه‌ی ئه‌م هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆكایه‌تیه‌ی دوای؟
00:58
He said to me, "Well,
14
58700
1200
پێمی گووت باشه‌"
01:00
it was like the man
15
60700
2000
وه‌كو پیاوێك وایه‌
01:03
sitting on the deck of the Titanic
16
63500
2080
دانشتبێت له‌سه‌ر كه‌شتی تایتانیك
01:06
with a glass of whiskey in his hand
17
66540
3576
به‌ په‌رداخێك ویسكیه‌وه‌ له‌ ده‌ستی
01:10
and he's saying, 'I know I asked for ice --
18
70140
3776
پاشان ده‌ڵێ 'ده‌زانم داوای به‌فرم كرد'
01:13
(Laughter)
19
73940
3080
(پێكه‌نین)
01:19
but this is ridiculous.'"
20
79500
1760
'"به‌ڵام ئه‌مه‌ زۆر بێمانایه‌
01:23
So is there something we can do,
21
83380
3416
،هیچ شتێك هه‌یه‌ بتوانین بیكه‌ین
01:26
each of us,
22
86820
1200
،هه‌ریه‌ك له‌ ئێمه‌
01:29
to be able to face the future without fear?
23
89180
2856
بتوانێ ڕووبه‌ڕوی داهاتوو ببێته‌وه‌ به‌بێ ترس؟
01:32
I think there is.
24
92060
1320
.پێم وایه‌ هه‌یه‌
01:34
And one way into it is to see
25
94620
2176
وه‌ ئه‌م ڕێگایه‌ی ده‌توانین لێوه‌ ببینین
01:36
that perhaps the most simple way into a culture and into an age
26
96820
5896
ڕه‌نگه‌ ساده‌ترین ڕێگا بێت له‌ كه‌لتور و سه‌رده‌م دا
01:42
is to ask: What do people worship?
27
102740
2976
ئه‌وه‌ی پرسیار بكه‌ی خه‌ڵك چی ده‌په‌رستن؟
01:45
People have worshipped so many different things --
28
105740
2496
--خه‌ڵك شتی زۆر جیاوازیان په‌رستیه‌
01:48
the sun, the stars, the storm.
29
108260
1880
.وه‌كو ڕۆژ و ئه‌ستێره‌ و گه‌رده‌لول
01:50
Some people worship many gods, some one, some none.
30
110660
3400
هه‌ندێ خه‌ڵك چه‌ند خواوه‌ندێك ده‌په‌رستن .هه‌یه‌ یه‌ك خودا، هه‌شه‌ هیچ
01:54
In the 19th and 20th centuries,
31
114660
2080
،له‌ سه‌ده‌ی 19 و 20
01:57
people worshipped the nation,
32
117540
2176
،خه‌ڵك نه‌ته‌وه‌یان ده‌په‌رست
01:59
the Aryan race, the communist state.
33
119740
2456
.ڕه‌گه‌زی ئاری، ده‌وڵه‌تی كۆمۆنستی
02:02
What do we worship?
34
122220
2000
ئێمه‌ چی ده‌په‌رستین؟
02:05
I think future anthropologists
35
125260
2936
پێم وایه‌ مرۆڤناسه‌كانی داهاتوو
02:08
will take a look at the books we read
36
128220
2080
سه‌یری كتێبه‌كان ده‌كه‌ن كه‌ خوێندومانه‌ته‌وه‌
02:11
on self-help, self-realization,
37
131140
3096
،له‌سه‌ر خۆیارمه‌تی دان، خۆ ڕاستاندن
02:14
self-esteem.
38
134260
1200
.ڕێز له‌ خۆگرتن
02:16
They'll look at the way we talk about morality
39
136220
2816
سه‌یری ئه‌و ڕێگایه‌ ده‌كه‌ن كه‌ باس له‌ ئاكارمان ده‌كه‌ن
02:19
as being true to oneself,
40
139060
2176
،وه‌كو كه‌سێكی ڕاستگۆ
02:21
the way we talk about politics
41
141260
2416
به‌و شێوه‌یه‌ی باسی سیاسه‌ت ده‌كه‌ین
02:23
as a matter of individual rights,
42
143700
2776
وه‌كو بابه‌تێك په‌یوه‌ندی به‌ ،مافی تاك هه‌بێت
02:26
and they'll look at this wonderful new religious ritual we have created.
43
146500
5336
وه‌ سه‌یری ده‌كه‌ن وه‌كو .نه‌ریتێكی ئاینی نوێ كه‌ دروستمان كردووه‌
02:31
You know the one?
44
151860
1200
ده‌زانی ئه‌و شته‌ی؟
02:33
Called the "selfie."
45
153660
1640
."پێی ده‌ڵێن "سێڵفی
02:36
And I think they'll conclude that what we worship in our time
46
156260
3616
پێم وایه‌ گه‌یشتونه‌ته‌ ده‌رئه‌نجامێك ئه‌وه‌ ئێمه‌ په‌رستوومانه‌ له‌كاتی خۆی
02:39
is the self, the me, the I.
47
159900
2760
.ئه‌وا خود و من بووم
02:43
And this is great.
48
163500
1200
.ئه‌مه‌ زۆر گرنگه‌
02:45
It's liberating. It's empowering. It's wonderful.
49
165420
2720
ئه‌مه‌ ڕزگارمان ده‌كات .توانامان پێده‌به‌خشێت. نایابه‌
02:49
But don't forget that biologically, we're social animals.
50
169340
5656
به‌ڵام له‌بیری نه‌كه‌ی له‌ڕوی بایلۆژیه‌وه‌ .ئێمه‌ ئاژه‌ڵێكی كۆمه‌ڵایه‌تین
02:55
We've spent most of our evolutionary history
51
175020
3616
زۆربه‌ی گه‌شه‌كردنی مێژوومان به‌ڕێ كردووه‌
02:58
in small groups.
52
178660
1240
.له‌ گروپی بچوك
03:00
We need those face-to-face interactions
53
180540
3696
ئێمه‌ پێویستمان به‌ كارلێكردنی ڕووبه‌ڕوو هه‌یه‌
03:04
where we learn the choreography of altruism
54
184260
3400
له‌وێ فێری سه‌مای مرۆڤ دۆستی ده‌بین
03:08
and where we create those spiritual goods
55
188700
3056
هه‌ر له‌وێش شته‌ ڕۆحیه‌كان دروست ده‌بن
03:11
like friendship and trust and loyalty and love
56
191780
3400
وه‌كو هاوڕێیه‌تی و متمانه‌
03:16
that redeem our solitude.
57
196020
2520
.كه‌ له‌ ته‌نیای ڕزگارمان ده‌كات
03:19
When we have too much of the "I" and too little of the "we,"
58
199380
3160
كاتێ زۆر 'من' هه‌یه‌ وه‌ زۆر كه‌م 'ئێمه‌' هه‌یه‌
03:23
we can find ourselves vulnerable,
59
203340
2080
،خۆمان بێده‌سه‌ڵات ده‌بینین
03:26
fearful and alone.
60
206220
2000
.ترساو و ته‌نیا
03:28
It was no accident that Sherry Turkle of MIT
61
208900
2976
ئه‌مه‌ ڕێكه‌وت نیه‌ كه‌ شێری تێركڵ له‌ ئێم.ئای.تی
03:31
called the book she wrote on the impact of social media
62
211900
3096
ئه‌و كتێبه‌ی كه‌ كاریگه‌ری هه‌بووله‌سه‌ر سۆشیاڵ میدیا ناونا
03:35
"Alone Together."
63
215020
2120
"به‌یه‌كه‌وه‌ بوونی ته‌نیا"
03:38
So I think the simplest way of safeguarding the future "you"
64
218220
5016
ئه‌مه‌ ئاسانترین ڕێگایه‌ بۆ پاراستنی "توی داهاتو"
03:43
is to strengthen the future "us"
65
223260
3056
"ئێمەی داهاتو" بەهێز دەکات
03:46
in three dimensions:
66
226340
1256
:له‌ سێ ڕه‌هه‌نده‌وه‌
03:47
the us of relationship,
67
227620
2016
،په‌یوه‌ندی ئێمه‌
03:49
the us of identity
68
229660
1440
شوناسی ئێمه‌
03:51
and the us of responsibility.
69
231940
1736
وە .به‌رپرسیاریه‌تی ئێمه‌
03:53
So let me first take the us of relationship.
70
233700
2576
.با یه‌كه‌م جار په‌یوه‌ندی ئێمه‌ وه‌رگرین
03:56
And here, forgive me if I get personal.
71
236300
2520
وه‌ لێره‌ بمبه‌خشن .ئه‌گه‌ر بیكه‌مه‌ بابه‌تێكی كه‌سی
03:59
Once upon a time,
72
239220
1480
،جارێك له‌ جاران
04:01
a very long time ago,
73
241620
2456
،ماوه‌یه‌كی زۆر پێش ئێستا
04:04
I was a 20-year-old undergraduate
74
244100
2656
ته‌مه‌نم بیست ساڵ بوو و خوێندكاری زانكۆ بووم
04:06
studying philosophy.
75
246780
1656
.فه‌لسه‌فه‌م ده‌خوێند
04:08
I was into Nietzsche and Schopenhauer and Sartre and Camus.
76
248460
3856
له‌ نیچه‌ و شۆپنهاوه‌رو .سارته‌رو كامۆ بووم
04:12
I was full of ontological uncertainty
77
252340
4376
پڕبووم له‌ گومان له‌ هه‌بوونناسی
04:16
and existential angst.
78
256740
1536
.وه‌ بێتاقه‌تی بوونگه‌رایی
04:18
It was terrific.
79
258300
1776
.زۆر نامۆ بوو
04:20
(Laughter)
80
260100
1776
(پێكه‌نین)
04:21
I was self-obsessed and thoroughly unpleasant to know,
81
261900
3216
زۆر دوودڵ بووم به‌ خۆم ،ته‌واو ناخۆش بوو بزانی
04:25
until one day I saw
82
265140
1680
تا ڕۆژێك بینیم
04:27
across the courtyard
83
267740
2135
له‌ نزیك حه‌وشه‌كه‌
04:29
a girl
84
269899
1377
كچێك
04:31
who was everything that I wasn't.
85
271300
3576
.هه‌موو شتێك بوو كه‌ من نه‌م بوو
04:34
She radiated sunshine.
86
274900
2016
.تیشكی خۆره‌تاوی ده‌دایه‌وه‌
04:36
She emanated joy.
87
276940
2120
.هه‌ڵقوڵا بوو له‌ خۆشی
04:40
I found out her name was Elaine.
88
280500
1896
.زانیم كه‌ ناوی ئیلیانه‌
04:42
We met. We talked.
89
282420
1456
.یه‌كترمان بینی. قسه‌مان كرد
04:43
We married.
90
283900
1416
.هاوسه‌رگیریمان كرد
04:45
And 47 years, three children and eight grandchildren later,
91
285340
4336
،وه‌ 47 ساڵ، سێ منداڵ و دواتر هه‌شت نه‌وه‌
04:49
I can safely say
92
289700
1536
بێ ترس ده‌توانم بڵێم
04:51
it was the best decision I ever took in my life,
93
291260
2936
،باشترین بڕیار بوو له‌ ژیانمدا
04:54
because it's the people not like us
94
294220
3616
چونكه‌ ئه‌وه‌ خه‌ڵكه‌ نه‌ك ئێمه‌
04:57
that make us grow.
95
297860
1200
.وامان لێده‌كه‌ن گه‌شه‌بكه‌ین
05:00
And that is why I think
96
300220
2320
بۆیه‌ پێم وایه‌
05:03
we have to do just that.
97
303260
1680
.پێویسته‌ ئه‌وه‌ بكه‌ین
05:05
The trouble with Google filters,
98
305860
2096
،كێشه‌ له‌گه‌ڵ فلته‌ره‌كانی گوگڵ
05:07
Facebook friends
99
307980
1936
هاوڕێكانی فه‌یسبوك
05:09
and reading the news by narrowcasting rather than broadcasting
100
309940
3736
خوێندنه‌وه‌ی هه‌واڵه‌كان به‌په‌خشی تایبه‌ت زیاتر له‌ په‌خشی گشتی
05:13
means that we're surrounded almost entirely by people like us
101
313700
4816
مانای وایه‌ ده‌وره‌دراوین به‌ ته‌واوی به‌ خه‌ڵكی وه‌كو خۆمان
05:18
whose views, whose opinions, whose prejudices, even,
102
318540
3496
كه‌ بیروبۆچونیان، تێڕوانین و لایه‌نگیریان ،یه‌ك ڕه‌نگیان
05:22
are just like ours.
103
322060
1320
.رێك وه‌كو خۆمانه‌
05:24
And Cass Sunstein of Harvard has shown
104
324020
2696
كاس سنستێن له‌ هارڤه‌رد پێشانی داوه‌
05:26
that if we surround ourselves with people with the same views as us,
105
326740
4376
گه‌ر ده‌وره‌دراین به‌ ،كه‌سی وه‌ك خۆمان
.توندڕه‌وتر ده‌بین
05:31
we get more extreme.
106
331140
2320
05:34
I think we need to renew those face-to-face encounters
107
334260
3776
پێموایه‌ پێویسته‌ په‌یوه‌ندیه‌ ڕوبه‌روه‌كان
نوێ بكه‌ینه‌وه‌ له‌گه‌ڵ .ئه‌و كه‌سانه‌ی حه‌زمان پێیان نیه‌
05:38
with the people not like us.
108
338060
1920
05:41
I think we need to do that
109
341100
2096
پێویسته‌ وا بكه‌ین
05:43
in order to realize that we can disagree strongly
110
343220
4056
بۆئه‌وه‌ی درك بكه‌ین كه‌ ده‌توانین ناڕازی بین
05:47
and yet still stay friends.
111
347300
3296
.وه‌هه‌ربه‌ هاوڕێش بمێننه‌وه‌
05:50
It's in those face-to-face encounters
112
350620
2096
له‌و ڕوبه‌ڕوو بونه‌وانه‌وه‌
05:52
that we discover that the people not like us
113
352740
3000
هه‌ست به‌وه‌ ده‌كه‌یت ئه‌وانه‌ی وه‌ك تۆنین
05:56
are just people, like us.
114
356740
2480
.كه‌سانی وه‌كو ئێمه‌ن
06:00
And actually, every time
115
360620
2040
وه‌ به‌ڕاستیش هه‌موو كاتێ
06:03
we hold out the hand of friendship
116
363460
2296
ئێمه‌ مه‌ودای براده‌رایه‌تی زیاترده‌كه‌ین
06:05
to somebody not like us,
117
365780
2016
،له‌گه‌ڵ كه‌سێ وه‌كو ئێمه‌ نیه‌
06:07
whose class or creed or color are different from ours,
118
367820
4960
كه‌ بنچه‌، ڕێبازوڕه‌نگی جیاوازه‌ ،له‌ ئێمه‌
06:13
we heal
119
373860
1696
چاره‌سه‌ری
06:15
one of the fractures
120
375580
1616
یه‌كێك له‌ شكانه‌كانمان ده‌كه‌ن
06:17
of our wounded world.
121
377220
1776
.له‌ جیهانه‌ برینداره‌كه‌مان
06:19
That is the us of relationship.
122
379020
2400
.ئه‌وه‌ په‌یوه‌ندی ئێمه‌یه‌
06:21
Second is the us of identity.
123
381940
2440
.دووه‌میان شوناسی ئێمه‌یه‌
06:25
Let me give you a thought experiment.
124
385220
2080
.با تاقیكردنه‌وه‌یه‌كی بیریارانه‌ت پێبڵێم
06:28
Have you been to Washington? Have you seen the memorials?
125
388060
2696
هه‌رگیز چووی بۆ واشنتۆن؟ میمۆڕیاڵه‌كت بینیوه‌؟
06:30
Absolutely fascinating.
126
390780
1696
.به‌راستی سه‌رنج ڕاكێشه‌
06:32
There's the Lincoln Memorial:
127
392500
1616
:له‌وێ میمۆڕیاڵی لینكۆڵن هه‌یه‌
06:34
Gettysburg Address on one side, Second Inaugural on the other.
128
394140
4416
گێتسبێرگ ئه‌درێس له‌لایه‌ك .سێكه‌ند ئینئۆگویره‌ڵ له‌لایه‌كی تر
06:38
You go to the Jefferson Memorial,
129
398580
1736
،ده‌ڕۆیت بۆ میمۆڕیاڵی جێفرسن
06:40
screeds of text.
130
400340
1936
.نوسینی دووردرێژ
06:42
Martin Luther King Memorial,
131
402300
2016
،میمۆڕیاڵی مارتن لۆسه‌ر كینگ
06:44
more than a dozen quotes from his speeches.
132
404340
2416
زیاتر له‌ ده‌رزه‌نێك وته‌ی نێو قسه‌كانی
06:46
I didn't realize, in America you read memorials.
133
406780
3240
،من نه‌مزانی بوو .له‌ ئه‌مه‌ریكا میمۆریاڵ ده‌خوێنیته‌وه‌
06:51
Now go to the equivalent in London in Parliament Square
134
411620
3896
ئێستا بڕۆ هه‌مان شوێن له‌ له‌نده‌ن له‌ چواڕیانی په‌ڕله‌مان
06:55
and you will see that the monument to David Lloyd George
135
415540
3376
له‌وێ مۆنۆمێنتی ده‌یڤد لۆید جۆرج ده‌بینیت
06:58
contains three words:
136
418940
2016
:له‌ سێ وشه‌ پێكهاتووه‌
07:00
David Lloyd George.
137
420980
2136
ده‌یڤد لۆید جۆرج
07:03
(Laughter)
138
423140
2216
(پێكه‌نین)
07:05
Nelson Mandela gets two.
139
425380
1776
.نێڵسن ماندێلا له‌ دوو
07:07
Churchill gets just one:
140
427180
2336
:چێرچڵ ته‌نها یه‌ك
07:09
Churchill.
141
429540
1216
.چێرچڵ
07:10
(Laughter)
142
430780
1296
(پێكه‌نین)
07:12
Why the difference? I'll tell you why the difference.
143
432100
2496
جیاوازی چیه‌؟ .من پێتان ده‌ڵێم
07:14
Because America was from the outset a nation of wave after wave of immigrants,
144
434620
4296
چونكه‌ ئه‌مه‌ریكا له‌ سه‌ره‌تا ,شه‌پۆڵ دوای شه‌پۆڵی كۆچبه‌ر
07:18
so it had to create an identity
145
438940
2176
پێویستیان به‌وه‌ بوو شوناسێك دروست بكه‌ن
07:21
which it did by telling a story
146
441140
2336
كه‌ به‌ فرۆشتنی چیڕۆك ده‌ستی پێكرد
07:23
which you learned at school, you read on memorials
147
443500
2656
،له‌ قوتابخانه‌ فێربووی میمۆڕیاڵه‌كانیشت خیندیته‌وه‌
07:26
and you heard repeated in presidential inaugural addresses.
148
446180
3856
له‌ ده‌ستپێكی وتاری سه‌رۆكایه‌تیش .گوێبیست بووی
07:30
Britain until recently wasn't a nation of immigrants,
149
450060
3056
به‌ریتانیا تا ئێستاش میله‌تێكی ،كۆچبه‌ر نه‌بووه‌
07:33
so it could take identity for granted.
150
453140
2456
.بۆیه‌ شوناس گرنگ نه‌بووه‌
07:35
The trouble is now
151
455620
1920
كێشه‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌ ئێستا
07:38
that two things have happened which shouldn't have happened together.
152
458860
3496
ئه‌و دوو شته‌ ڕویانداهه‌رگیز .نه‌ده‌بوایه‌ به‌یه‌كه‌وه‌ ڕویاندایه
07:42
The first thing is in the West we've stopped telling this story
153
462380
3296
یه‌كه‌م شت له‌ ڕۆژئاوا ئه‌م چیڕۆكه‌ ناڵێنه‌وه‌
07:45
of who we are and why,
154
465700
1536
،ئێمه‌ كێین وبۆ
07:47
even in America.
155
467260
1240
.ته‌نانه‌ت له‌ ئه‌مه‌ریكا
07:49
And at the same time,
156
469260
1576
،له‌ هه‌مان كاتدا
07:50
immigration is higher than it's ever been before.
157
470860
4856
.كۆچبه‌ری زیاتره‌ له‌ جاران
07:55
So when you tell a story and your identity is strong,
158
475740
3296
كاتێک کە چیڕۆكێك ده‌ڵێی و شوناسه‌كه‌ت به‌هێزه‌
07:59
you can welcome the stranger,
159
479060
2136
،ده‌توانیت به‌خێرهاتنی غه‌ریبه‌ بكه‌یت
08:01
but when you stop telling the story,
160
481220
2496
،به‌ڵام ئەگەر بوەستی له‌ گوتنی چیڕۆكه‌كه‌ت
08:03
your identity gets weak
161
483740
1536
شوناست لاوازده‌بێت
08:05
and you feel threatened by the stranger.
162
485300
3496
.ده‌ترسێی له‌ غه‌ریبه‌كه‌
08:08
And that's bad.
163
488820
1576
.ئه‌مه‌ش خراپه‌
08:10
I tell you, Jews have been scattered and dispersed and exiled for 2,000 years.
164
490420
6296
جووه‌كان په‌رت بوون و دوور خرانه‌وه‌ .بۆماوه‌ی 2000 ساڵ
08:16
We never lost our identity.
165
496740
1696
.شوناسی خۆمان له‌ده‌ست نه‌دا
08:18
Why? Because at least once a year,
166
498460
2096
،بۆ؟ چونكه‌ ساڵێ جارێ
08:20
on the festival of Passover,
167
500580
1736
،له‌ ڤیستیڤاڵی پاسۆڤه‌ر
08:22
we told our story and we taught it to our children
168
502340
2936
چیرۆكی خۆمان فێری منداڵه‌كانمان ده‌كرد
08:25
and we ate the unleavened bread of affliction
169
505300
2256
هه‌ویری بێ هه‌وێنی ناخۆشی ده‌خۆین
08:27
and tasted the bitter herbs of slavery.
170
507580
2416
.و تامی گیایی تاڵی كۆیله‌ی ده‌كه‌ین
08:30
So we never lost our identity.
171
510020
2056
.هه‌رگیز شوناسی خۆمان له‌ ده‌ست نه‌داوه‌
08:32
I think collectively
172
512100
1696
پێم وایه‌ به‌ كۆده‌نگی
08:33
we've got to get back to telling our story,
173
513820
2856
پێویسته‌ بگه‌ڕێینه‌وه‌ بۆ ,گێرانه‌وه‌ی چیرۆكه‌كانمان
08:36
who we are, where we came from,
174
516700
2016
،ئێمه‌ كێین، له‌ كوێوه‌ هاتووین
08:38
what ideals by which we live.
175
518740
3120
.به‌ چ مه‌به‌ستێك ده‌ژین
08:42
And if that happens,
176
522220
1856
،وه‌ گه‌ر ڕوبدات
08:44
we will become strong enough
177
524100
2416
به‌ پێی پێویست به‌هێز ده‌بین
08:46
to welcome the stranger and say,
178
526540
2656
،به‌خێرهاتنی غه‌ریبه‌یه‌ك بكه‌ین وبڵین
08:49
"Come and share our lives,
179
529220
3096
،وه‌ره‌ و هاوبه‌شی ژیانمان به‌'
08:52
share our stories,
180
532340
1480
،هاوبه‌شی چیرۆكه‌كانمان به‌
08:54
share our aspirations and dreams."
181
534540
3600
'هاوبه‌شی خه‌ون و ئامانجمان به‌
08:58
That is the us of identity.
182
538700
1896
'ئه‌وه‌ شوناسی 'ئێمه‌یه‌
09:00
And finally, the us of responsibility.
183
540620
3320
.له‌ كۆتایدا به‌رپرسیاره‌تی ئێمه‌
09:04
Do you know something?
184
544660
1256
هیچ شتێك ده‌زانی؟
09:05
My favorite phrase in all of politics,
185
545940
2616
په‌سه‌ندترین وته‌ی سیاسی لای من
09:08
very American phrase,
186
548580
1480
،ده‌سته‌واژه‌ی ئه‌مریكی
09:11
is: "We the people."
187
551340
2320
'ئێمه‌ی خه‌ڵك'
09:14
Why "we the people?"
188
554940
1216
'بۆ 'ئێمه‌ خه‌ڵكی ؟
09:16
Because it says that we all share collective responsibility
189
556180
4200
چونكه‌ ده‌ڵێ هه‌مومان هاوبه‌شی به‌رپرسیاره‌تین
09:21
for our collective future.
190
561300
1680
.بۆ داهاتویه‌كی هاوبه‌ش
09:23
And that's how things really are and should be.
191
563860
2640
شته‌كان ده‌بێت چۆنبن .و به‌راستی چۆنن
09:27
Have you noticed how magical thinking
192
567740
3336
هیچ جادویه‌كت به‌دی كردووه‌
09:31
has taken over our politics?
193
571100
2920
کە زاڵ بووه‌ به‌سه‌ر سیاسه‌تمان؟
09:34
So we say, all you've got to do is elect this strong leader
194
574660
5816
ئێمه‌ ده‌ڵێین پێویسته‌ سه‌ركرده‌یه‌كی به‌هێزهه‌ڵبژێرین
09:40
and he or she will solve all our problems for us.
195
580500
5200
.ئه‌و كێشه‌كانمان چاره‌سه‌ر ده‌كات
09:46
Believe me, that is magical thinking.
196
586460
3200
باوه‌ڕم پێبكه‌ن ئه‌مه‌ باوه‌ڕێكی .ناواقیعیه‌
:ئینجا كه‌سانی توندره‌و ده‌بینین
09:51
And then we get the extremes:
197
591220
1576
09:52
the far right, the far left,
198
592820
1800
،پارێزكاران و چه‌پڕه‌وان
09:55
the extreme religious and the extreme anti-religious,
199
595740
3696
،تونده‌ڕه‌وی ئاینی و دژه‌ ئاینی
09:59
the far right dreaming of a golden age that never was,
200
599460
4936
خه‌ونی پارێزكاران بۆچاخی زێرێن ،كه‌ هه‌رگیز نەبووە
10:04
the far left dreaming of a utopia that never will be
201
604420
4776
وە خه‌ونی چه‌پره‌وان بۆ یوتۆپیا ،کە هه‌رگیز نابێت
10:09
and the religious and anti-religious equally convinced
202
609220
4016
ئاینیپه‌روه‌ر ودژه‌ ئاینی باوه‌ریان هاتووه‌ کە
10:13
that all it takes is God or the absence of God
203
613260
4336
وجودی خودا یان غیابی خودا
10:17
to save us from ourselves.
204
617620
2320
.بۆ پاراستنمان له‌ خۆمان پێویستە
10:20
That, too, is magical thinking,
205
620580
3176
،هەروەها ئه‌مەش بیرۆكه‌یه‌كی خه‌یاڵیه‌
10:23
because the only people who will save us from ourselves
206
623780
4656
چونكه‌ تاكه‌ كه‌سێ كه‌ ڕزگارمان ده‌كات له‌ خۆمان
10:28
is we the people,
207
628460
2376
،ئه‌وا ئێمه‌ خه‌ڵكه‌كه‌
10:30
all of us together.
208
630860
1320
.هه‌مومان به‌یه‌كه‌وه‌
10:33
And when we do that,
209
633060
2600
،كه‌ی ئه‌وه‌ ده‌كه‌ین
10:36
and when we move from the politics of me
210
636660
3376
كه‌ له‌ سیاسه‌تی منه‌وه‌ برۆین
10:40
to the politics of all of us together,
211
640060
3376
،به‌ره‌و سیاسه‌تی ئێمه‌ به‌یه‌كه‌وه‌
10:43
we rediscover those beautiful, counterintuitive truths:
212
643460
5800
ئه‌و ڕاستیه‌ جوان وناژیرانه‌ :بۆمان ده‌رده‌كه‌وێت
10:50
that a nation is strong
213
650260
1400
كه‌ نه‌ته‌وه‌ به‌هێزه‌
10:52
when it cares for the weak,
214
652540
1680
،كه‌ گرنگی به‌ لاوازه‌كان ده‌دات
10:55
that it becomes rich
215
655060
1816
ده‌وڵه‌مه‌ند ده‌بێت
10:56
when it cares for the poor,
216
656900
2136
،كه‌ گرنگی به‌ هه‌ژاره‌كان ده‌دات
10:59
it becomes invulnerable when it cares about the vulnerable.
217
659060
4616
به‌هێز ده‌بێت كه‌ گرنگی به‌ .بێدەسەڵاتان ده‌دات
11:03
That is what makes great nations.
218
663700
2416
.ئه‌مه‌ نه‌ته‌وه‌ی به‌هێز دروست ده‌كات
11:06
(Applause)
219
666140
2560
(چه‌پڵه‌لێدان)
11:14
So here is my simple suggestion.
220
674940
2800
لێرە پێشنیارێكی بچوكم هه‌یه‌
11:18
It might just change your life,
221
678540
2240
،كه‌ له‌وانه‌یه‌ ژیانت بگۆڕێت
.وه‌ یارمه‌تیت بدات بۆئه‌وه‌ی جیهان بگۆڕیت
11:22
and it might just help to begin to change the world.
222
682060
3320
11:26
Do a search and replace operation
223
686220
3936
بگه‌ڕێ و كرداره‌كانت بگۆره‌
11:30
on the text of your mind,
224
690180
2736
،به‌و ده‌قه‌ی له‌ مێشكته‌
11:32
and wherever you encounter the word "self,"
225
692940
3096
له‌ هه‌ركوێ ڕوبه‌ڕوی وشه‌ی "من" بوویت
11:36
substitute the word "other."
226
696060
2360
به‌ وشه‌ی "ئه‌ویتر" بیگۆڕه‌وه‌
11:39
So instead of self-help, other-help;
227
699220
3256
له‌بری خۆیارمه‌تی دان، یارمه‌تی دانی ئه‌وانیتر
11:42
instead of self-esteem, other-esteem.
228
702500
3560
.له‌ جیاتی قه‌دری خۆت، قه‌دری ئه‌وانی تر
،ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌ بكه‌یت
11:47
And if you do that,
229
707060
1976
11:49
you will begin to feel the power
230
709060
2920
هه‌ست به‌ هێز ده‌كه‌یت
11:52
of what for me is one of the most moving sentences
231
712660
4016
بۆمن یه‌كێكه‌ له‌ ڕسته‌ گرنگه‌كان
11:56
in all of religious literature.
232
716700
2560
.له‌ هه‌موو ئه‌ده‌بیاتی ئاینی
11:59
"Though I walk through the valley of the shadow of death,
233
719940
4160
هه‌رچه‌نده‌ به‌ دۆڵی سێبه‌ری" ،مه‌رگدا دەڕۆم
12:04
I will fear no evil,
234
724860
2456
هەست بە نەگیرسی ناکەم،
12:07
for you are with me."
235
727340
2040
چونکە تۆ لەگەڵ من دا دەبی".
12:10
We can face any future without fear
236
730220
4536
ده‌توانین ڕوبه‌ڕوی داهاتوو ببینه‌وه‌ به‌بێ ترس
12:14
so long as we know
237
734780
1736
لەو کاتەی کە هه‌مومان بیزانین
12:16
we will not face it alone.
238
736540
2720
کە به‌ته‌نها ڕوبه‌روی نابینه‌وه‌.
12:19
So for the sake of the future "you,"
239
739900
3360
لە پێناوی "توی داهاتو"،
12:23
together let us strengthen
240
743980
2856
به‌یكه‌وه‌ با به‌هێزی بكه‌ین
12:26
the future "us."
241
746860
1520
"ئێمەی داهاتو".
12:29
Thank you.
242
749140
1216
.زۆر سوپاس
12:30
(Applause)
243
750380
4600
(چه‌پڵه‌لێدان)
About this website

This site will introduce you to YouTube videos that are useful for learning English. You will see English lessons taught by top-notch teachers from around the world. Double-click on the English subtitles displayed on each video page to play the video from there. The subtitles scroll in sync with the video playback. If you have any comments or requests, please contact us using this contact form.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7