How we can face the future without fear, together | Rabbi Lord Jonathan Sacks

Translator: Hồng Khánh Lê Reviewer: Tran Le

"These are the times,"

"Có những lần,"

said Thomas Paine,

Thomas Paine nói,

"that try men's souls."

"con người bị cám dỗ."

And they're trying ours now.

Và bây giờ chúng ta đang bị cám dỗ.

This is a fateful moment in the history of the West.

Đây là giờ phút định mệnh trong lịch sử của Phương Tây.

We've seen divisive elections and divided societies.

Chúng ta chứng kiến những cuộc bầu cử và xã hội bị chia rẽ.

Chúng ta chứng kiến sự lớn mạnh của chủ nghĩa cực đoan

We've seen a growth of extremism

in politics and religion,

trong chính trị và tôn giáo,

all of it fueled by anxiety, uncertainty and fear,

tất cả được nuôi dưỡng bởi sự lo âu, việc mất niềm tin và lo sợ,

of a world that's changing almost faster than we can bear,

của thế giới đang thay đổi gần như nhanh hơn mức chúng ta có thể chịu đựng được,

and the sure knowledge that it's going to change faster still.

Và theo lý thuyết chắc chắn thì thế giới vẫn sẽ biến đổi nhanh hơn.

Tôi có 1 người bạn ở Washington.

I have a friend in Washington.

I asked him, what was it like being in America

Tôi hỏi người ấy, cái gì xảy ra ở Mỹ

during the recent presidential election?

trong thời gian bầu cử tổng thống vừa qua?

He said to me, "Well,

Người đó nói, "À,

it was like the man

nó giống như người đàn ông

sitting on the deck of the Titanic

ngồi trên boong tàu Titanic

with a glass of whiskey in his hand

với ly whiskey trên tay

and he's saying, 'I know I asked for ice --

và nói 'tôi biết tôi đã xin thêm đá--

(Laughter)

(Cười)

but this is ridiculous.'"

nhưng điều này rất buồn cười."

So is there something we can do,

Vậy có phải sẽ có điều gì đó chúng ta có thể làm,

each of us,

mỗi chúng ta,

to be able to face the future without fear?

để có thể đối mặt với tương lai mà không sợ sệt?

I think there is.

Tôi nghĩ là có.

And one way into it is to see

Và một cách là chấp nhận

that perhaps the most simple way into a culture and into an age

rằng để theo kịp văn hoá và thời đại

is to ask: What do people worship?

đó là đặt câu hỏi: Con người tôn thờ cái gì?

People have worshipped so many different things --

Người ta tôn thờ nhiều thứ lắm --

the sun, the stars, the storm.

mặt trời, ngôi sao, giông tố.

Some people worship many gods, some one, some none.

Có người thờ nhiều thần, có người thờ 1 thượng đế, có người không.

In the 19th and 20th centuries,

Ở thế kỷ 19 và 20,

people worshipped the nation,

người ta đã thờ quốc gia,

the Aryan race, the communist state.

thờ chủng tộc Aryan, thờ cộng sản.

What do we worship?

Chúng ta tôn thờ cái gì?

I think future anthropologists

Tôi nghĩ, các nhà nhân chủng học tương lai

will take a look at the books we read

sẽ nhìn qua sách vở mà chúng ta đọc

on self-help, self-realization,

về rèn nhân cách, về tự định hướng,

self-esteem.

về lòng tự trọng.

They'll look at the way we talk about morality

Họ nhìn cách chúng ta nghĩ về cái chết

as being true to oneself,

như là một sự thật cho mỗi người,

the way we talk about politics

cách chúng ta nói về chính trị

as a matter of individual rights,

như là vấn đề của quyền cá nhân,

and they'll look at this wonderful new religious ritual we have created.

và họ nhìn những nghi thức mới trong tôn giáo mà chúng ta tạo ra.

You know the one?

Bạn biết một tôn giáo nào đó phải không?

Called the "selfie."

Được gọi là "tự sướng".

And I think they'll conclude that what we worship in our time

Tôi nghĩ họ sẽ rút ra kết luận cái mà ta tôn thờ trong thời đại này

is the self, the me, the I.

chính là "cái tôi".

And this is great.

Thật tuyệt vời.

It's liberating. It's empowering. It's wonderful.

Nó là sự giải phóng. Nó làm tăng sức mạnh. Nó tuyệt vời.

But don't forget that biologically, we're social animals.

Nhưng đừng quên rằng, theo sinh học, chúng ta là động vật có tính xã hội.

We've spent most of our evolutionary history

Chúng ta đã trải qua hầu hết các thời kỳ lịch sử của mình

in small groups.

trong những nhóm nhỏ.

We need those face-to-face interactions

Chúng ta cần tương tác người với người

where we learn the choreography of altruism

ở đó ta học được nét đặc biệt của người khác

and where we create those spiritual goods

và ở đó ta tạo ra được những giá trị tinh thần

like friendship and trust and loyalty and love

như tình bạn và sự thật và lòng trung thành và tình yêu

những thứ đó đã cứu ta khỏi sự cô đơn.

that redeem our solitude.

Khi ta có quá nhiều "cái tôi" và quá ít "cái chúng ta",

When we have too much of the "I" and too little of the "we,"

chúng ta sẽ thấy mình rất dễ bị tổn thương,

we can find ourselves vulnerable,

fearful and alone.

sợ sệt và cô đơn.

It was no accident that Sherry Turkle of MIT

Nó không phải ngẫu nhiên mà Sherry Turkle thuộc MIT (Viện Công nghệ Massachusetts)

called the book she wrote on the impact of social media

đặt tên quyển sách của bà về ảnh hưởng của truyền thông xã hội

"Alone Together."

"Cùng cô đơn".

So I think the simplest way of safeguarding the future "you"

Tôi nghĩ cách đơn giản nhất để bảo vệ "cái tôi" tương lai của bạn

is to strengthen the future "us"

là làm cho mạnh mẽ hơn "cái chúng ta"

in three dimensions:

theo 3 chiều:

the us of relationship,

"cái chúng ta" của quan hệ,

the us of identity

"cái chúng ta" của bản chất

and the us of responsibility.

và "cái chúng ta" của trách nhiệm.

So let me first take the us of relationship.

Trước hết, tôi xin nói về mối quan hệ.

And here, forgive me if I get personal.

Và thứ lỗi cho tôi nếu tôi đi quá sâu vào đời tư.

Once upon a time,

Ngày xửa ngày xưa,

a very long time ago,

từ rất xa xưa,

I was a 20-year-old undergraduate

tôi là một sinh viên 20 tuổi

studying philosophy.

đang theo triết học.

I was into Nietzsche and Schopenhauer and Sartre and Camus.

Tôi học Nietzsche, Schopenhauer, Sartre và Camus.

I was full of ontological uncertainty

Tôi không thấy chắc chắn về bản thể luận

and existential angst.

và rất nghi ngại về thuyết hiện sinh.

It was terrific.

Thật khủng kiếp.

(Laughter)

(Cười)

I was self-obsessed and thoroughly unpleasant to know,

Tôi bị ám ảnh và rất khó chịu khi học,

until one day I saw

cho đến một ngày nọ tôi gặp,

across the courtyard

khi đi ngang qua sân,

a girl

một cô gái

who was everything that I wasn't.

có mọi tính chất mà tôi không có.

She radiated sunshine.

Cô ấy như tỏa sáng.

She emanated joy.

Cô toát ra niềm vui.

I found out her name was Elaine.

Tôi biết được tên cô ấy là Elaine.

We met. We talked.

Chúng tôi hẹn hò, nói chuyện.

We married.

Chúng tôi cưới nhau.

And 47 years, three children and eight grandchildren later,

Và 47 năm sau, 3 đứa con và 8 đứa cháu,

I can safely say

Tôi có thể nói chắc chắn rằng

it was the best decision I ever took in my life,

đó là quyết định tốt nhất của đời tôi,

because it's the people not like us

vì đó là những người không giống ta

that make us grow.

làm cho ta lớn lên.

And that is why I think

Và tôi nghĩ đó là lý do

we have to do just that.

ta phải làm sự chọn lựa đó.

The trouble with Google filters,

Vấn đề với bộ lọc Google,

Facebook friends

bạn trên facebook

and reading the news by narrowcasting rather than broadcasting

và đọc tin tức qua mạng truyền thông có chọn lựa hơn là truyền thông đại chúng

means that we're surrounded almost entirely by people like us

có nghĩa là chúng ta bị bao vây hầu như hoàn toàn bởi những người thích ta

whose views, whose opinions, whose prejudices, even,

cách nhìn của họ, ý kiến của họ, thậm chí thành kiến của họ,

are just like ours.

thật ra rất giống ta.

And Cass Sunstein of Harvard has shown

Và Cass Sunstein tại Harvard đã chỉ ra

that if we surround ourselves with people with the same views as us,

nếu ta chỉ quây quần với những người có cùng thế giới quan

we get more extreme.

thì chúng ta sẽ trở nên cực đoan hơn.

I think we need to renew those face-to-face encounters

Tôi nghĩ ta cần thử vài lần chạm trán

with the people not like us.

với những người không giống ta.

I think we need to do that

Tôi nghĩ ta nên làm điều đó

in order to realize that we can disagree strongly

để nhận ra rằng chúng ta có thể không đồng ý với nhau

and yet still stay friends.

và vẫn còn là bạn bè của nhau.

It's in those face-to-face encounters

Trong những lần đối đầu đó

that we discover that the people not like us

chúng ta phát hiện ra người không giống ta

are just people, like us.

chỉ là những người, giống như ta.

And actually, every time

Sự thật là, mỗi lần

we hold out the hand of friendship

ta giữ được tình bạn

to somebody not like us,

với một người không như ta,

whose class or creed or color are different from ours,

thuộc tầng lớp hay tín ngưỡng hay màu da của họ rất khác với ta,

we heal

chúng ta hàn gắn

one of the fractures

một trong những vết đổ vỡ

of our wounded world.

của thế giới bị thương tổn.

That is the us of relationship.

Đó là "cái chúng ta" của mối quan hệ.

Second is the us of identity.

Tiếp đến là "cái chúng ta" của bản chất.

Let me give you a thought experiment.

Cho tôi nói một giả thuyết.

Bạn đến Washington chưa? Bạn đã xem các đài tưởng niệm chưa?

Have you been to Washington? Have you seen the memorials?

Absolutely fascinating.

Thật sự rất ấn tượng.

There's the Lincoln Memorial:

Có đài tưởng niệm Lincoln:

Gettysburg Address on one side, Second Inaugural on the other.

Bài diễn văn Gettysburg ở một bên, Bài diễn văn nhậm chức ở bên kia.

You go to the Jefferson Memorial,

Bạn đi đến đài tưởng niệm Jefferson,

screeds of text.

có những bài viết dài.

Martin Luther King Memorial,

Đài tưởng niệm Martin Luther King

more than a dozen quotes from his speeches.

có hơn chục trích dẫn từ những bài diễn văn của ông ta.

I didn't realize, in America you read memorials.

Tôi không nghĩ là ở Mỹ các bạn đọc các bài tưởng niệm đó.

Now go to the equivalent in London in Parliament Square

Bây giờ hãy đến những nơi tương tự như vậy ở quảng trường Nghị viện tại Luân đôn

and you will see that the monument to David Lloyd George

và bạn sẽ thấy đài tưởng niệm David Lloyd George

contains three words:

có 3 chữ:

David Lloyd George.

David Lloyd George.

(Laughter)

(Cười)

Nelson Mandela gets two.

Đài tưởng niệm Nelson Mandela có 2 chữ.

Churchill gets just one:

và của Churchill có 1 chữ:

Churchill.

Churchill.

(Laughter)

(Cười)

Why the difference? I'll tell you why the difference.

Tại sao có khác biệt? Tôi sẽ nói về khác biệt đó.

Because America was from the outset a nation of wave after wave of immigrants,

Vì nước Mỹ từ khởi đầu là 1 quốc gia sóng gió sau đợt sóng di dân,

so it had to create an identity

vậy quốc gia đó phải xây dựng cho mình một bản chất

which it did by telling a story

được kể lại trong một câu chuyện

which you learned at school, you read on memorials

được học ở trường, được đọc ở những đài tưởng niệm

and you heard repeated in presidential inaugural addresses.

và được lặp lại trong những bài diễn văn nhậm chức tổng thống.

Nước Anh cho đến gần đây vẫn không phải là 1 quốc gia có nhiều di dân,

Britain until recently wasn't a nation of immigrants,

vậy coi như nước Anh đã xác định được bản chất của mình rồi.

so it could take identity for granted.

The trouble is now

Bây giờ vấn đề là

that two things have happened which shouldn't have happened together.

Hai sự việc đã xảy ra, mà nó không nên xảy ra cùng lúc.

The first thing is in the West we've stopped telling this story

Trước hết là ở Phương Tây ta đã dừng nói về câu chuyện này

of who we are and why,

về ta là ai và tại sao,

even in America.

thậm chí ở cả nước Mỹ.

And at the same time,

Và cùng lúc,

immigration is higher than it's ever been before.

sự di dân cao hơn bao giờ hết.

So when you tell a story and your identity is strong,

Vậy khi bạn kể câu chuyện và bản chất của bạn mạnh mẽ,

you can welcome the stranger,

bạn có thể chào đón người nước ngoài,

but when you stop telling the story,

nhưng khi bạn dừng nói về câu chuyện đó,

your identity gets weak

bản chất của bạn yếu đi

and you feel threatened by the stranger.

và bạn cảm thấy bị đe dọa bởi người nước ngoài.

And that's bad.

Và thật là tệ.

I tell you, Jews have been scattered and dispersed and exiled for 2,000 years.

Tôi nói với bạn, người Do Thái thưa thớt và bị phân tán và đi biệt xứ 2000 năm.

We never lost our identity.

Họ không bao giờ mất bản chất.

Why? Because at least once a year,

Tại sao? Vì ít nhất 1 năm 1 lần,

on the festival of Passover,

ở lễ Vượt Qua,

we told our story and we taught it to our children

họ kể lại câu chuyện và họ dạy cho trẻ con câu chuyện đó

and we ate the unleavened bread of affliction

và họ ăn bánh không men với nỗi buồn khổ

and tasted the bitter herbs of slavery.

và ăn rau đắng để nhớ lại thời nô lệ.

So we never lost our identity.

Vậy họ không đánh mất bản chất.

I think collectively

Tôi nghĩ

we've got to get back to telling our story,

cùng nhau, họ trở về để ôn lại câu chuyện của họ,

who we are, where we came from,

họ là chúng tôi, nơi chúng tôi ra đi,

what ideals by which we live.

với ý tưởng mà chúng tôi sống.

And if that happens,

Và nếu điều đó xảy ra,

we will become strong enough

ta sẽ đủ mạnh mẽ

to welcome the stranger and say,

để đón tiếp người nước ngoài và nói,

"Come and share our lives,

"hãy đến và chia sẻ cuộc sống của chúng tôi,

share our stories,

hãy cùng chia sẻ câu chuyện của chúng tôi,

share our aspirations and dreams."

hãy chia sẻ khát vọng và giấc mơ."

That is the us of identity.

Đó là "cái chúng ta" về bản chất.

And finally, the us of responsibility.

Và cuối cùng, "cái chúng ta" về trách nhiệm.

Do you know something?

Bạn biết điều gì đó phải không?

My favorite phrase in all of politics,

Thành ngữ yêu thích của tôi trong tất cả các nền chính trị,

very American phrase,

thành ngữ rất Mỹ,

is: "We the people."

là: "chúng ta, nhân dân."

Tại sao có "cái chúng ta nhân dân"?

Why "we the people?"

Because it says that we all share collective responsibility

Vì điều đó nói rằng tất cả chúng ta chia sẻ với nhau về trách nhiệm

for our collective future.

cho tương lai chung của chúng ta.

And that's how things really are and should be.

Và đó là cách mọi việc thực sự diễn ra và nên diễn ra như vậy.

Have you noticed how magical thinking

Có phải bạn để ý đến cách suy nghĩ ảo thuật

has taken over our politics?

đang kiểm soát các chính sách của ta?

So we say, all you've got to do is elect this strong leader

Cho nên tôi nói, điều chúng ta cần làm là bầu lãnh đạo mạnh mẽ này

and he or she will solve all our problems for us.

và người đó sẽ giải quyết mọi vấn đề cho chúng ta.

Believe me, that is magical thinking.

Tin tôi đi, đó là cách suy nghĩ ảo thuật.

Chúng ta có nhiều kinh nghiệm rồi:

And then we get the extremes:

the far right, the far left,

dù là cánh hữu hay cánh tả,

the extreme religious and the extreme anti-religious,

dù là tôn giáo cực đoan hay chống tôn giáo cực đoan,

the far right dreaming of a golden age that never was,

giấc mơ về thời hoàng kim của cánh hữu không bao giờ xảy ra,

the far left dreaming of a utopia that never will be

một xã hội không tưởng của cánh tả cũng chẳng bao giờ xuất hiện

and the religious and anti-religious equally convinced

và dù là tôn giáo hay chống tôn giáo thì cũng có kết quả là

that all it takes is God or the absence of God

cần có Chúa hay không cần Chúa

to save us from ourselves.

để cứu chúng ta khỏi chính mình.

That, too, is magical thinking,

Đó cũng là cách suy nghĩ ảo thuật,

because the only people who will save us from ourselves

vì chỉ con người mới cứu con người khỏi chính mình

is we the people,

chính là chúng ta

all of us together.

tất cả chúng ta với nhau.

And when we do that,

Và khi chúng ta làm điều đó,

and when we move from the politics of me

khi chúng ta đi từ chính sách của "cái tôi"

to the politics of all of us together,

đến chính sách của "cái chúng ta" cùng nhau,

we rediscover those beautiful, counterintuitive truths:

thì chúng ta mới tìm ra những nét đẹp, những sự thật không cảm tính:

that a nation is strong

một quốc gia hùng mạnh

when it cares for the weak,

khi nó chăm sóc người yếu thế,

that it becomes rich

quôc gia giàu có

when it cares for the poor,

khi nó chăm lo cho người nghèo,

it becomes invulnerable when it cares about the vulnerable.

quốc gia không thể bị đánh bại khi nó lo cho người dễ bị tổn thương.

That is what makes great nations.

Đó là điều những quốc gia tuyệt vời đang làm.

(Applause)

(Vỗ tay)

So here is my simple suggestion.

Đây chỉ là ý kiên của tôi.

It might just change your life,

Có thể nó làm thay đổi đời bạn,

and it might just help to begin to change the world.

và nó có thể giúp bắt đầu thay đổi thế giới.

Do a search and replace operation

Hãy tìm kiếm và thay đổi cách thức tác động

on the text of your mind,

lên dòng suy nghĩ của bạn,

and wherever you encounter the word "self,"

và dù ở đâu bạn gặp thế giới của "cái tôi",

substitute the word "other."

hãy thay thế nó bằng thế giới của "tha nhân".

So instead of self-help, other-help;

Thay vì ích kỷ, ta chọn bác ái

instead of self-esteem, other-esteem.

thay vì cái tôi, ta chọn vì mọi người.

And if you do that,

Và nếu bạn làm điều đó,

you will begin to feel the power

bạn sẽ bắt đầu cảm thấy một sức mạnh

of what for me is one of the most moving sentences

về một trong những câu ấn tượng nhất

in all of religious literature.

trong kinh thánh.

"Though I walk through the valley of the shadow of death,

"Dù tôi đi qua thung lũng tối của tử thần,

I will fear no evil,

tôi cũng không hề lo sợ,

for you are with me."

vì Ngài luôn ở bên tôi."

We can face any future without fear

Chúng ta có thể đối mặt với tương lai mà không hề lo sợ

so long as we know

miễn là chúng ta biết

we will not face it alone.

chúng ta sẽ không đối mặt một mình.

So for the sake of the future "you,"

Vậy để được một "cái tôi tương lai,"

together let us strengthen

chúng ta hãy cùng nhau làm mạnh mẽ lên

the future "us."

"cái chúng ta tương lai."

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)