Why talking to your friends can help you save money | Your Money and Your Mind

Transcriber:

Changing people's financial behavior is difficult,

Аудармашы: Ainur Akhmetova Редактор: Askhat Yerkimbay

Адамның ақшаға қатысты түсінігін өзгерту қиын болғанымен,

but it is possible.

амалын табуға болады.

[Your Money and Your Mind with Wendy De La Rosa]

[Ақша мен ақыл – Венди Де ла Роза]

One company that was looking to reduce energy consumption in San Diego

Сан-Диегодағы энергия тұтынуды азайтқысы келген бір компания

tried to change people's behaviors

адамдардың әдет-дағдысын

by using signs with one key sentence.

бір ауыз сөйлеммен өзгертуге тырысты.

What exactly was that sentence?

Қандай сөйлем дейсіз бе?

Well, it turns out that signs about protecting the environment

Қоршаған ортаны қорғау туралы белгілер немесе

or looking out for future generations

болашақ ұрпаққа қамқор болу туралы әлде

or signs that focus on the amount of money that people will save

адамдар үнемдейтін ақша мөлшеріне қатысты белгілер

were not effective in reducing consumers' energy consumption.

энергияны аз тұтынуда тиімсіз болып шықты.

Instead, the message that worked the best

Керісінше, үздік жұмыс істеген хабарлама

was a simple one that read,

оқылған әрі қарапайым болды,

"The majority of your neighbors

“Көршілеріңіздің көбі

are undertaking energy-saving actions every day.”

күн сайын энергия үнемдеп жүр“.

A similar message focusing on what our neighbors are doing

Осыған ұқсас хабарлама көршілеріміздің Ұлыбританияда

was used in the UK to incentivize British taxpayers

салық төлеушілердің салықты уақытында төлеуге ынталандыру үшін

to pay their taxes on time.

не істеп жатқанына бағытталған.

That simple change, pointing out what other people are doing,

Өзгелердің не істеп жатқанын көрсететін бұл қарапайым өзгеріс

led to an increase in collections of about 29 percent.

жинақтың шамамен 29 пайызға өсуіне себеп болды.

Psychologist Robert Cialdini, who worked on both of these studies,

Осы зерттеудің екеуінде де жұмыс істеген психолог Роберт Циалдини

calls this phenomenon "social proof."

бұл құбылысты “әлеуметтік дәлел” деп атады.

He says people look to what others do

Ол адамдар өздерінің мінез-құлқын басқару үшін

in order to guide their own behavior.

басқалардың не істейтінін бақылайтынын айтады.

It's no wonder, then,

Қаржылық шешімімізді

that we base a lot of our own fiscal decisions

басқалардың не істейтініне қарап негіздейтініміз

on what other people do.

жасырын емес.

And unfortunately, what we most easily observe

Өкініштісі, өзгелердің

are other people's spending behavior,

ақша жинаудағы амалдарына емес,

not their savings behavior.

шығынына көбірек назар аударамыз.

It's easy to notice if your friend goes on vacation

Досыңыздың демалысқа кеткенін немесе жаңа көлік әлде

or buys a new car or a swanky pair of shoes.

аяқ-киім сатып алғанын байқаған жеңілірек.

And with social media, you can even keep tabs

Әлеуметтік желі арқылы бай және танымал адамның

on the shopping habits of the rich and the famous.

сауда жасағандағы әдеттерін бақылай аласыз.

Now, if someone wins the lottery,

Енді егер біреу лотерея ұтып алса,

we'd expect them to spend more money -- and they do.

көп ақша жұмсайды деп күтеміз және олар жұмсайды да.

But what's really interesting

Ал оларлың көршілерінің

is what happens to their neighbors.

қалай әрекет ететіні қызығырақ.

A recent study found that close neighbors of lottery winners

Жақында жүргізілген зерттеу лотерея жеңімпаздарының

are more likely to borrow money, spend more on goods

жақын көршілері қарызға ақша алуға, тауарға көбірек жаратуға және

and eventually declare bankruptcy.

ақырында банкрот деп жар салуға бейім екенін анықтады.

In fact, the larger the lottery winner,

Шындығында, лотерея жеңімпазының

the higher the rate of bankruptcy

ақшасы ірі болса, көршілері

among the neighbors of the lottery winners.

көбірек банкротқа ұшыратады.

Basically, the lottery winner's behavior

Негізінде лотерея жеңімпазының мінез-құлқы

is rubbing off on their neighbors.

көршілеріне теріс әсер етеді.

We are always aware of consumer spending,

Біз әрқашан тұтыну шығынынан,

but what we are not aware of

хабардар болғанымызбен,

are other people's savings behavior.

басқалардың сақтау туралы амалын білмейміз.

So let's lift that veil.

Онда соған ден қоялық.

You can start with just a couple of friends.

Сіз екі жұп досыңыздан бастасаңыз болады.

Instead of asking where they bought their new bike

Олардың жаңа велосипедін қайдан сатып алғанын,

or the best time of year to travel to France,

Францияға бару үшін жылдың қай мезгілі

ask them if they paid down their mortgage

жақсы деп сұрағаннан гөрі несиесін төлеп пе,

or if they have an emergency fund

қиын күнге қор жинап па,

or if they've paid off their student loan.

студенттік несиесін, төлегенін біліңіз.

Tell them about your own financial situation.

Өзіңіздің де қаржы жағдайыңыз туралы айтыңыз.

To really make this a social affair,

Мұны әлеуметтік іске айналдыру үшін

I encourage you to start celebrating paying down your debts.

қарызыңыздың төленгенін атап өтуіңізге куә болғым келеді.

Maybe you've seen the viral video of a happy dancing woman

Мүмкін, 200,000 доллар студенттік қарызын төлегендегі бақыттан

who paid off more than 200,000 dollars in student debt.

билеген әйелдің видеосын көрген боларсыз...

She was able to achieve this incredible milestone

Ол бұл керемет межеге жете алды,

because she was bold enough to ask her colleagues

себебі әріптестері мен салалық қызметтестерінен

and her industry peers

қанша тапқанын сұрауға

how much they earned,

батылы жетті,

noting the thousands of dollars that she was missing out on,

жоғалтқан мыңдаған долларды атап өтіп,

and finding a job that would pay her her fair market rate.

және өзінің нарық бағасына сәйкес келетін жұмыс таба алды.

I think that video gained notoriety

Бұл видео кең танылды, өйткені

because it's not often that we get to see what people have saved

біз адамдардың ақша сақтағанын және қалай іске

and how they're doing it.

асыратынын жиі көрмейміз.

But it shouldn't be so rare.

Бірақ бұл сирек болмауы қажет.

By having check-ins with your friends,

Достарыңызбен бірге тіркелу арқылы

you can help make a trend.

сіз тренд жасай аласыз.

I remember when I paid off my student loan,

Менің студенттік несиені төлеген кезім есімде,

I wish I would have celebrated that milestone with friends.

Бұл межені достарыммен бірге атап өткім келді.

But at the time, I, too, was brainwashed into thinking

Бірақ ол кезде достарыммен ақша туралы

that I shouldn't talk to my friends about money,

сөйлесудің қажеті жоқ,

that it was a scary taboo subject.

тыйым салынған тақырып деп ойладым.

Don't be like me.

Мен сияқты болмаңыз.

Start the conversation today.

Әңгімелесуді бүгін бастаңыз.

Research has shown that our social bonds make us healthier.

Зерттеулер көрсеткендей, әлеуметтік байланыс бізді салауатты етеді.

It's time to harness your social ties

Әлеуметтік байланысыңызды қаржылық жағдайыңызды

to boost your financial fitness, too.

жақсарту үшін қолданатын уақыт келді.

Your future self will thank you.

Болашағыңыздан алғыс алыңыз.