Scott Fraser: The problem with eyewitness testimony

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Ucha Todua Reviewer: Levan Lashauri

მკვლელობა მოხდა დაახლოებით 21 წლის წინ,

The murder happened a little over 21 years ago,

1991 წლის 18 იანვარს,

January the 18th, 1991,

პატარა გარეუბანში

ლინვუდში, კალიფორნიაში,

in a small

ლოს ანჯელესის სამხრეთ-აღმოსავლეთით

bedroom community

of Lynwood, California, just a few miles

რამდენიმე კმ-ის მანძილზე.

მამა გარეთ, საკუთარი თინეიჯერი ვაჟისთვის

southeast of Los Angeles.

და მისი 5 მეგობრისთვის იმის სათქმელად გავიდა,

A father came out of his house

to tell his teenage son and his five friends

რომ სახლის წინ მდელოზე თამაშის

შეწყვეტის დრო იყო.

that it was time for them to stop horsing around

შესულიყვნენ, დაესრულებინათ საშინაო დავალება

on the front lawn and on the sidewalk,

და მომზადებულიყვნენ დასაძინებლად.

to get home, finish their schoolwork,

and prepare themselves for bed.

როცა მამა მათ ამისკენ მოუწოდებდა,

And as the father was administering these instructions,

გვერდით ნელა მოძრავმა მანქანამ ჩაიარა,

a car drove by, slowly,

და როგორც კი გასცდა მამას და თინეიჯერებს,

and just after it passed the father and the teenagers,

წინა სავარძლის ფანჯრიდან ვიღაცამ ხელი გამოყო

a hand went out from the front passenger window,

და - "ბა, ბა!" - მამა მოკლეს.

and -- "Bam, Bam!" -- killing the father.

მანქანამ ჩაიქროლა და გაქრა.

And the car sped off.

პოლიცია,

გამომძიებლები, გასაოცრად ქმედითები იყვნენ.

The police,

investigating officers, were amazingly efficient.

მათ ყველა შესაძლო დამნაშავე შეისწავლეს

და 24 საათზე ნაკლებ დროში, შეარჩიეს ეჭვმიტანილი.

They considered all the usual culprits,

and in less than 24 hours, they had selected their suspect:

ფრასცისკო კარილო, 17 წლის ბიჭი,

Francisco Carrillo, a 17-year-old kid

რომელიც 2-3 კვარტლის მოშორებით ცხოვრობდა

იმ ადგილიდან, სადაც სროლა მოხდა.

who lived about two or three blocks away

იპოვეს მისი ფოტოები, მოამზადეს ამოსაცნობად

from where the shooting occurred.

They found photos of him. They prepared a photo array,

და სროლიდან მეორე დღეს,

and the day after the shooting,

აჩვენეს ერთ-ერთ თინეიჯერს.

მან თქვა, რომ: "ეს მისი სურათია.

they showed it to one of the teenagers, and he said,

ეს მსროლელი ვნახე, რომელმაც მამა მოკლა."

"That's the picture.

That's the shooter I saw that killed the father."

ეს წინასწარი მოსმენა საკმარისი აღმოჩნდა მოსამართლისთვის,

That was all a preliminary hearing judge had

რომ კარილო, პირველი ხარისხის კვლელობაში

to listen to, to bind Mr. Carrillo over to stand trial

ბრალდებისთვის გაესამართლებინა.

ძირითად მოსმენამდე, გამოძიების ფარგლებში,

for a first-degree murder.

ხუთი თინეიჯერიდან თითოეულს ამოსაცნობად

In the investigation that followed before the actual trial,

each of the other five teenagers was shown

იგივე ფოტოსერია აჩვენეს.

photographs, the same photo array.

სავარაუდოდ, სურათი,

The picture that we best can determine was probably

რომელიც იმ ფოტოსერიაში აჩვენეს,

არის ამ ფოტოების ქვედა მარცხენა კუთხეში.

the one that they were shown in the photo array

is in your bottom left hand corner of these mug shots.

დარწმუნებულები არ ვართ,

The reason we're not sure absolutely is because

რადგან მართლმსაჯულების ჩვენ სისტემაში,

of the nature of evidence preservation

მტკიცებულებათა შენახვის წესია ასეთი,

თუმცა, ეს სრულებით სხვა TEDx talk-ის თემაა. (სიცილი)

in our judicial system,

but that's another whole TEDx talk for later. (Laughter)

ძირითადი სასამართლოს მოსმენაზე,

ექვსივე თინეიჯერმა მისცა ჩვენება

So at the actual trial,

და დაადასტურა ამოცნობა

all six of the teenagers testified,

and indicated the identifications they had made

ფოტოსერიის მიხედვით.

in the photo array.

ის ცნეს დამნაშავედ. უვადო პატიმრობა მიუსაჯეს

He was convicted. He was sentenced to life imprisonment,

და გადაიყვანეს ფოლსომის ციხეში.

and transported to Folsom Prison.

მაშ, რაშია პრობლემა?

ცხადი, სამართლიანი სასამართლო, სრული გამოძიება.

So what's wrong?

Straightforward, fair trial, full investigation.

და ჰო, იარაღი ვერ იპოვეს.

Oh yes, no gun was ever found.

ვერც იმ მანქანის იდენტიფიცირება მოხდა,

No vehicle was ever identified as being the one

საიდანაც მსროლელმა ხელი გადმოყო

in which the shooter had extended his arm,

და მსროლელის მძღოლობისთვისაც ბრალი

and no person was ever charged with being the driver

არავისთვის წაუყენებიათ.

of the shooter's vehicle.

და ბ-ნი კარილოს ალიბი?

And Mr. Carrillo's alibi?

ამ ოთახში რომელი მშობელი არ მოიტყუება,

Which of those parents here in the room might not lie

მათი შვილების ადგილსამყოფელზე

მკვლელობის გამოძიების საქმეში?

concerning the whereabouts of your son or daughter

in an investigation of a killing?

ციხეში მყოფი,

საკუთარ უდანაშაულობას უწყვეტად ამტკიცებდა,

Sent to prison,

adamantly insisting on his innocence,

21 წლის განმავლობაში.

which he has consistently for 21 years.

მაშ, რაშია პრობლემა?

So what's the problem?

პრობლემებს ამ სახის საქმეში,

ბევრ შემთხვევაში, ადამიანის მეხსიერების სფეროში,

The problems, actually, for this kind of case

come manyfold from decades of scientific research

ათწლეულების სამეცნიერო კვლევები ადასტურებს.

involving human memory.

პირველ რიგში, "უდანაშაულობის" პროექტიდან

მთელი სტატისტიკური ანალიზი გვაქვს,

First of all, we have all the statistical analyses

საიდანაც ვიცით, რომ გვაქვს

from the Innocence Project work,

250, 280 დოკუმენტურად დადასტურებული საქმე, სადაც ადამიანები

where we know that we have, what,

250, 280 documented cases now where people have

უსაფუძვლოდ ცნეს დამნაშავედ და შემდეგ გაამართლეს.

been wrongfully convicted and subsequently exonerated,

ზოგი სასიკვდილო განაჩენის მქონე, დნმ-ის მოგვიანებითი ანალიზის საფუძველზე.

some from death row, on the basis of later DNA analysis,

ამ გამამართლებელი საქმეების 3/4-ში

and you know that over three quarters of all of those cases

სასამართლო პროცესზე დამნაშავედ ცნობა,

of exoneration involved only eyewitness identification

მხოლოდ თვითმხილველი მოწმის მიერ ამოცნობას ეფუძნებოდა.

testimony during the trial that convicted them.

ჩვენ ვიცით, რომ თვითმხილველ მოწმეთა მიერ ამოცნობა შეიძლება მცდარი იყოს.

We know that eyewitness identifications are fallible.

მეორე პრობლემა, ადამიანის მეხსიერების

საინტერესო ასპექტიდან გამომდინარეობს და ტვინის სხვადასხვა ფუნქციებს ეხევა.

The other comes from an interesting aspect

of human memory that's related to various brain functions

თუმცა, სიმოკლისთვის შემიძლია შევაჯამო

მარტივი ნათქვამით:

but I can sum up for the sake of brevity here

ტვინი ვერ იტანს ვაკუუმს!

in a simple line:

The brain abhors a vacuum.

დაკვირვების საუკეთესო პირობებში,

Under the best of observation conditions,

აბსოლუტურად საუკეთესოში,

ჩვენ მთლიანი გამოცდილების მხოლოდ ნაჭრებს

the absolute best,

we only detect, encode and store in our brains

და ნაწყვეტებს ვავლენთ, ვშიფრავთ და ვიმახსოვრებთ ჩვენ ტვინში.

bits and pieces of the entire experience in front of us,

და ისინი ტვინის სხვადასხვა ნაწილში ინახება.

და როდესაც მნიშვნელოვანია გავიხსენოთ,

and they're stored in different parts of the brain.

So now, when it's important for us to be able to recall

თუ რა გადაგვხდა თავს,

what it was that we experienced,

ჩვენ არასრული, ნაწილობრივი სურათი გვაქვს

we have an incomplete, we have a partial store,

და რა ხდება?

ქვეცნობიერად, ყველანაირი განზრახვის გარეშე

and what happens?

ტვინი ცარიელ ადგილებს იმ ინფორმაციით ავსებს,

Below awareness, with no requirement for any kind of

motivated processing, the brain fills in information

რაც მასში არ იყო.

რაც თავდაპირველად ფიქრის,

that was not there,

ან მსჯელობის შედეგად არ იქნა შენახული

not originally stored,

და თქვენთან, როგორც დამკვირვებელთან,

from inference, from speculation,

from sources of information that came to you,

არ მოსულა რამე ინფორმაციის წყაროდან.

as the observer, after the observation.

ეს ხდება გააზრების გარეშე.

თქვენ ვერც კი აცნობიერებთ, რომ ეს ხდება.

But it happens without awareness such that

you don't, aren't even cognizant of it occurring.

ამას რეკონსტრუქციული მეხსიერება ეწოდება.

ეს გვემართება ყოველთვის, ჩვენი სიცოცხლის ყველა ასპექტში.

It's called reconstructed memories.

It happens to us in all the aspects of our life, all the time.

ეს იყო ის ორი საკითხი, სხვებთან ერთად...

It was those two considerations, among others --

რეკონსტრუქციულმა მეხსიერებამ, თვითმხილველების არასანდოობამ...

reconstructed memory, the fact about the eyewitness fallibility --

რამაც ნაწილობრივ წააქეზა

that was part of the instigation

გასაჩივრებაში მონაწილე ადვოკატთა ჯგუფი,

რომელსაც არაჩვეულებრივი ადვოკატი, ელენ ეგერსი უძღვებოდა,

for a group of appeal attorneys

led by an amazing lawyer named Ellen Eggers

გაეერთიანებინათ მათი გამოცდილება და ნიჭი,

to pool their experience and their talents together

და მიემართათ ზემდგომი სასამართლოსთვის

ფრანცისკო კარილოს საქმის გადასანჯვის მოთხოვნით.

and petition a superior court

for a retrial for Francisco Carrillo.

მათ ექსპერტ ნეიროფიზიოლოგად, მე დამიქირავეს,

They retained me, as a forensic neurophysiologist,

რადგან მე თვითმხილველ მოწმეთა

მეხსიერების შესწავლაში მქონდა გამოცდილება,

because I had expertise

რაც აშრაკად მნიშვნელოვანია ამ საქმეში.

in eyewitness memory identification,

which obviously makes sense for this case, right?

ამასთან ერთად, მაქვს ადამიანის ღამით ხედვის ბუნების

But also because I have expertise and testify about

შესწავლის გამოცდილება.

the nature of human night vision.

ეს რაღა შუაშია?

როდესაც კარილოს საქმის მასალებს კითხულობთ,

Well, what's that got to do with this?

Well, when you read through the case materials

ერთი რამ, რაც მაშინვე თვალში გეცემათ ისაა,

in this Carrillo case,

რომ გამომძიებლებმა თქვეს, დანაშაულის ადგილზე

one of the things that suddenly strikes you is that

the investigating officers said the lighting was good

სადაც სროლა მოხდა, განათება კარგი იყოო.

at the crime scene, at the shooting.

სასამართლო სხდომაზე ყველა თინეიჯერმა მისცა ჩვენება,

All the teenagers testified during the trial

რომ ისინი ძალიან კარგად ხედავდნენ.

that they could see very well.

მაგრამ ეს იანვრის შუაში მოხდა,

ჩრდილოეთ ნახევარსფეროში, საღამოს 7 საათზე.

But this occurred in mid-January,

in the Northern Hemisphere, at 7 p.m. at night.

როცა მთვარის და მზის მონაცემების მიხედვით,

So when I did the calculations

გამოთვლები ჩავატარე,

სროლის განხორციელებისას

for the lunar data and the solar data

შესაბამისი მდებარეობის და დროისთვის,

at that location on Earth at the time of the incident

აღმოჩნდა, რომ შებინდების დასასრულს კარგა ხანი იყო გადაცილებული

of the shooting, all right,

it was well past the end of civil twilight

და იმ ღამეს მთვარე არ ანათებდა.

ასე რომ, მზის და მთვარის მთელი სინათლე ამ არეალში

and there was no moon up that night.

ისეთი იყო, რასაც ხედავთ ეკრანზე.

So all the light in this area from the sun and the moon

ამ ადგილსთვის ერთადერთი სინათლე

is what you see on the screen right here.

ხელოვნური წყაროებიდან უნდა მოსულიყო.

The only lighting in that area had to come

აქ გავედი და სცენის რეალური რეკონსტრუქცია გავაკეთე

from artificial sources,

ფოტომეტრებით, განათების სხვადასხვა გაზომვებით

and that's where I go out and I do the actual reconstruction

და ფერის აღქმის სხვადასხვა გაზომვებით.

of the scene with photometers, with various measures

of illumination and various other measures of

სპეციალური კამერებით

color perception, along with special cameras

და მაღალი მგრძნოველობის მქონე ფირით.

ვიღებ ყველა გამოთვლებს და ვიწერ მათ.

and high-speed film, right?

შემდეგ ვიღებ ფოტოებს და აი როგორ გამოიყურებოდა სცენა

Take all the measurements and record them, right?

სროლის დროს

And then take photographs, and this is what the scene

თინეიჯერების მდებარეობიდან,

looked like at the time of the shooting

როდესაც მანქანის ჩავლას და სროლას უყურებდნენ.

from the position of the teenagers

looking at the car going by and shooting.

ეს არის პირდაპირ ქუჩის გადაღმა ყურებისას

იმ ადგილიდან, სადაც ისინი იდგნენ.

This is looking directly across the street

გაიხსენეთ, გამომძიებლების ანგარიშში ეწერა,

from where they were standing.

რომ განათება იყო კარგი.

Remember, the investigating officers' report said

თინეიჯერებმა თქვეს, რომ ძალიან კარგად ხედავდნენ.

the lighting was good.

ეს არის აღმოსავლეთით გახედვისას,

The teenagers said they could see very well.

This is looking down to the east,

სადაც მანქანამ აუჩქარა

where the shooting vehicle sped off,

და აი, ეს კი არის სინათლე

and this is the lighting directly behind the father

უშუალოდ მამის და თინეიჯერების უკან.

როგორც ხედავთ, საუკეთესო ვარიანტში ეს ცუდი განათებაა.

and the teenagers.

As you can see, it is at best poor.

არავინ უწოდებს ამას კარგად განათებულს, კარგ სინათლეს.

No one's going to call this well-lit, good lighting,

ხედავთ, რომ კარგი სურათებია.

and in fact, as nice as these pictures are,

ისინი იმიტომ გადავიღეთ, რომ ვიცოდი სასამართლოში მიმიწევდა ჩვენების მიცემა

and the reason we take them is I knew I was going to have to testify in court,

და სურათი უფრო ღირებულია, ვიდრე ათასი სიტყვა,

and a picture is worth more than a thousand words

როცა ციფრების ახსნას ცდილობთ,

ისეთი აბსტრატული კონცეფციების, როგორიცაა: ლუქსი, განათების საერთაშორისო ერთეული,

when you're trying to communicate numbers,

abstract concepts like lux, the international measurement

იშიჰარას ფერების აღქმის სატესტო მნიშვნელობები.

of illumination, the Ishihara color perception test values.

როდესაც მათ, ამ სფეროში

When you present those to people who are not well-versed

ნაკლებად გათვითცნობიერებულ ადამიანებს წარუდგენთ,

in those aspects of science and that, they become

ისინი შუადღის მზეში მყოფი სალამანდრებივით უსიცოცხლოები ხდებიან.

salamanders in the noonday sun. It's like

ეს ხედვის კუთხის ტანგენსზე საუბარს ჰგავს.

მათ უბრალოდ თვალები უშეშდებათ.

talking about the tangent of the visual angle, all right?

კარგი სასამართლო ექსპერტი, ასევე კარგი პედაგოგიც უნდა იყოს,

Their eyes just glaze over, all right?

A good forensic expert also has to be a good educator,

კარგი გადმომცემი და ნაწილობრივ

ამიტომაც გდავიღეთ სურათები, რომ ვაჩვენოთ არა მხოლოდ

a good communicator, and that's part of the reason

სად არის სინათლის წყაროები და როგორაა განაწილებული,

why we take the pictures, to show not only

where the light sources are, and what we call the spill,

რასაც განფენას ვეძახით, არამედ ასევე იმისთვის,

რომ მსაჯული ადვილად ჩაწვდეს გარემოებებს.

the distribution, but also so that it's easier

for the trier of fact to understand the circumstances.

ეს იმ სურათების ნაწილია,

რომლებიც ჩვენების მიცემისას გამოვიყენე.

So these are some of the pictures that, in fact,

თუმცა, ჩემთვის, როგორც მეცნიერისთვის, უფრო მნიშვნელოვანი

I used when I testified,

ფოტომეტრის ის მონაცემები იყო,

but more importantly were, to me as a scientist,

რომლებიც რეალურ პროგნოზებში შემიძლია გადავიყვანო,

are those readings, the photometer readings,

which I can then convert into actual predictions

თუ რა ვიზუალური შესაძლებლობები გააჩნია ადამიანის თვალს,

of the visual capability of the human eye

იმ პირობებში,

და იმ მონაცემებიდან, რომლებიც შემთხვევის ადგილზე ჩავიწერე,

under those circumstances,

and from my readings that I recorded at the scene

იგივე მზის და მთვარის პირობებში,

იგივე დროს და ა.შ.

under the same solar and lunar conditions

at the same time, so on and so forth, right,

შემიძლია იმის პროგნოზირება,

რომ იქ ვერ იქნებოდა ფერების საიმედო აღქმა,

I could predict

რაც აუცილებლია სახის შესაცნობად

that there would be no reliable color perception,

და რომ იქ შეიძლება მხოლოდ ღამის მხედველობა ყოფილიყო,

which is crucial for face recognition,

რაც ძალიან მცირე გარჩევადობას გულისხმობს,

and that there would be only scotopic vision,

ეს არის, რასაც მხოლოდ კონტურების და ზღვრების გარჩევას ვეძახით.

which means there would be very little resolution,

what we call boundary or edge detection,

უფრო მეტიც, რადგან თვალების გუგები

სრულად გაფართოებული იქნებოდა ამ სინათლეში და სიმკვეთრის ამ სიღრმეში,

and that furthermore, because the eyes would have been

totally dilated under this light, the depth of field,

მანძილი, რომელზეც ფოკუსირებას და დეტალების გარჩევას შეძლებდით,

the distance at which you can focus and see details,

ნახევარ მეტრზე ნაკლები უნდა ყოფილიყო.

would have been less than 18 inches away.

მე ეს ჩვენება მივეცი სასამართლოს

და მართალია, მოსამართლე ძალიან ყურადღებით მისმენდა,

I testified to that to the court,

მაგარმ ეს საქმის გადასინჯვის მოთხოვნაზე პროცესი,

and while the judge was very attentive,

it had been a very, very long hearing

ძალიან, ძალიან გრძელი გამოდგა

for this petition for a retrial, and as a result,

და შევამჩნიე,

რომ შეიძლება მოსამართლეს

I noticed out of the corner of my eye

that I thought that maybe the judge was going to need

ცოტა მეტი ბიძგი სჭირდებოდა,

ვიდრე მხოლოდ ციფრები.

a little more of a nudge

ამ დროს ცოტა გავკადნიერდი,

than just more numbers.

მივბრუნდი

And here I became a bit audacious,

და ვკითხე მოსამართლეს:

and I turned

"თქვენო ღირსებავ, ვფიქრობ უნდა მიხვიდეთ

and I asked the judge,

და თავად ნახოთ დანაშაულის ადგილი."

I said, "Your Honor, I think you should go out

შესაძლოა უფრო გამოწვევის ტონი გამოვიყენე,

and look at the scene yourself."

Now I may have used a tone which was more like a dare

ვიდრე თხოვნის, (სიცილი)

თუმცა, ამის მიუხედაცად, ამ კაცის და მისი გამბედაობის სასახელოდ უნდა ითქვას,

than a request — (Laughter) —

but nonetheless, it's to this man's credit and his courage

რომ მან მიპასუხა: "კი, ვნახავ."

that he said, "Yes, I will."

შოკი ამერიკულ იურისპრუდენციაში.

A shocker in American jurisprudence.

ამდენად, ჩვენ იდენტური პირობები შევქმენით

და დანაშაულის მთელი სცენა ხელახლა აღვადგინეთ.

So in fact, we found the same identical conditions,

ის შერიფების მთელი ბრიგადით მოვიდა,

we reconstructed the entire thing again,

he came out with an entire brigade of sheriff's officers

რომლებიც ამ დასახლებაში, მას დასაცავად ახლდნენ? (სიცილი)

to protect him in this community, all right? (Laughter)

ჩვენ ის ცოტა ქუჩისკენ დავაყენეთ,

We had him stand actually slightly in the street,

ამდენად მსროლელის მანქანასთან იმაზე უფრო ახლოს,

so closer to the suspect vehicle, the shooter vehicle,

ვიდრე თინეიჯერები იყვნენ რეალურად.

მაშ, ის ტროტუარიდან ნახევარიოდე მეტრში იდგა,

than the actual teenagers were,

სახით გზის შუა ნაწილისკენ.

so he stood a few feet from the curb

ჩვენ ჩამოვატარეთ მანქანა,

toward the middle of the street.

თინეიჯერების მიერ აღწერილის იდენტური მანქანა.

We had a car that came by,

same identical car as described by the teenagers, right?

მანქანაში იყვნენ მძღოლი და მგზავრი.

როდესაც მანქანამ მოსამართლეს ჩაუარა,

It had a driver and a passenger,

and after the car had passed the judge by,

მგზავრმა გამოწია ხელი,

the passenger extended his hand,

უკან მოსამართლეს ისე დაუმიზნა, რომ მანქანა სვლას აგრძელებდა,

pointed it back to the judge as the car continued on,

ზუსტად ისე, როგორც თინეიჯერებმა აღწერეს.

მგზავრს არ ეჭირა რეალური იარაღი,

just as the teenagers had described it, right?

Now, he didn't use a real gun in his hand,

მას ეჭირა აღწერილი იარაღის მსგავსი.

შავი ფერის საგანი.

so he had a black object in his hand that was similar

მგზავრმა დაუმიზნა და ეს დაინახა მოსამართლემ.

to the gun that was described.

ეს მანქანა მოსმართლისგან 9 მეტრის მანძილზეა.

He pointed by, and this is what the judge saw.

This is the car 30 feet away from the judge.

მგზავრს ხელი აქვს გამოყოფილი

და უკან გიმიზნებთ.

There's an arm sticking out of the passenger side

ეს 9 მეტრის დაშორებითაა.

and pointed back at you.

ზოგმა თინეიჯერმა ისიც კი თქვა,

That's 30 feet away.

რომ მანქანა გასროლისას 4.5 მეტრის მანძილზე იყო.

Some of the teenagers said that in fact the car

მაშ, ეს არის 4.5 მეტრი.

was 15 feet away when it shot.

Okay. There's 15 feet.

ამ ეტაპზე ცოტა არ იყოს ავღელდი.

At this point, I became a little concerned.

ეს მოსამართლე ისეთი იყო, როგორთანაც პოკერის თამაშს არ ისურვებდით.

This judge is someone you'd never want to play poker with.

ის აბსოლუტური სტოიკოსი იყო. წარბი არ შეუხრია.

He was totally stoic. I couldn't see a twitch of his eyebrow.

თავი არც კი გაუნძრევია.

წარმოდგენა არ მქონდა, რა რეაქცია ჰქონდა.

I couldn't see the slightest bend of his head.

I had no sense of how he was reacting to this,

მას შემდეგ რაც მოვლენის რეკონსტრუიქციას უყურა,

and after he looked at this reenactment,

მომიბრუნდა და მკითხა:

"არის კიდევ რამე, რაც გინდათ, რომ ვნახო?"

he turned to me and he says,

"Is there anything else you want me to look at?"

ვუპასუხე: "თქვენო ღირსებავ" და არ ვიცი

I said, "Your honor," and I don't know whether I was

ჩემმა სამეცნიერო გაანგარიშებებმა გამათამამა,

emboldened by the scientific measurements that I had

რომელიც თან მქონდა და იმის ცოდნამ, რომ ეს გაანგარიშებები სწორი იყო,

in my pocket and my knowledge that they are accurate,

ან შეიძლება ეს სრული უგუნურების გამო იყო,

რაც დაცვის ადვოკატებმა გაიფიქრეს, (სიცილი)

or whether it was just sheer stupidity,

როდესაც ვუპასუხე:

which is what the defense lawyers thought — (Laughter) —

"დიახ, თქვენო ღირსებავ, თუ შეიძლება დარჩეთ ადგილზე

when they heard me say,

და მინდა, რომ მანქანამ კვლავ შემოუაროს კვარტალს,

"Yes, Your Honor, I want you stand right there

and I want the car to go around the block again

მოვიდეს და გაჩერდეს,

and I want it to come and I want it to stop

ზუსტად თქვენს წინ, დაახლოებოთ 1 მეტრის მანძილზე.

right in front of you, three to four feet away,

მინდა, რომ მგზავრმა ხელი გამოწიოს

and I want the passenger to extend his hand

რომლითაც იმ შავ საგანს დაგიმიზნებთ

და შეგიძლიათ დააკვირდეთ მას რამდენი ხანიც გნებავთ."

with a black object and point it right at you,

and you can look at it as long as you want."

ეს იყო ის, რაც მან დაინახა. (სიცილი)

And that's what he saw. (Laughter)

შეამჩნევთ და ეს ჩემ დასკვნაშიც იყო,

You'll notice, which was also in my test report,

რომ ძირითადი განათება ჩრდილოეთიდანაა,

რაც იმას ნიშავს, რომ მსროლელის სახე

all the dominant lighting is coming from the north side,

არ გამოჩნდებოდა. ის უკნიდან იქნებოდა განათებული.

which means that the shooter's face would

უფრო მეტიც, მანქანის სახურავი

have been photo-occluded. It would have been backlit.

მანქანის შიგნით გამოიწვევდა იმას, რასაც ჩვენ ვეძახით - ჩრდილის ღრუბელს,

Furthermore, the roof of the car

is causing what we call a shadow cloud inside the car

რაც მას კიდევ უფრო აბნელებს.

which is making it darker.

ეს ხდება დაახლოებით 1 მეტრის მანძილზე.

And this is three to four feet away.

რატომ გავრისკე?

Why did I take the risk?

მე ვიცოდი, რომ სიმკვეთრის სიღრმე ნახევარ მეტრზე ნაკლები იყო.

I knew that the depth of field was 18 inches or less.

1 მეტრის მანძილზე, იგივე წარმატებით გამოჩნდებოდა,

როგორც სტადიონს იქით.

Three to four feet, it might as well have been

a football field away.

ეს არის ის, რაც მან დაინახა.

მოსამართლე დაბრუნდა.

This is what he saw.

He went back, there was a few more days of evidence

საქმის მოსმენა რამდენიმე დღე გაგრძელდა

ბოლოს, მან მიიღო გადაწყვეტილება, რომ დააკმაყოფილებდა

that was heard. At the end of it,

საქმის გადასინჯვის მოთხოვნას.

he made the judgment that he was going to grant

უფრო მეტიც, მან გაათავისუფლა ბ-ნი კარილო,

the petition for a retrial.

რომ საკუთარი დაცვის მომზადებას დახმარებოდა,

And furthermore, he released Mr. Carrillo

so that he could aid in the preparation of his own defense

თუკი პროკურატურა საქმის ხელახლა აღძვრას გადაწყვეტდა.

if the prosecution decided to retry him.

რაც მათ გადაწყვიტეს არ გაეკეთებინათ.

ახლა ის თავისუფალია.

Which they decided not to.

He is now a freed man. (Applause)

(აპლოდისმენტები)

(Applause)

აქ ჩანს როგორ ეხვევა მეუღლის ბებიას.

This is him embracing his grandmother-in-law.

მისი შეყვარებული ორსულად იყო, როცა გაასამართლეს.

He -- His girlfriend was pregnant when he went to trial,

მას ეყოლა ვაჟიშვილი.

right? And she had a little baby boy.

ახლა, ის და მისი ვაჟი, ორივე,

კალიფორნიის შტატის უნივერსიტეტ "ლონგ ბიჩში" სწავლობენ.

He and his son are both attending Cal State, Long Beach

(აპლოდისმენტები)

right now taking classes. (Applause)

და რას აჩვენებს ეს მაგალითი?

And what does this example --

რა არის მნიშვნელოვანი, რომ გვახსოვდეს?

what's important to keep in mind for ourselves?

პირველ რიგში, მეცნიერებას და სამართალს

First of all, there's a long history of antipathy

ამერიკულ იურისპრუდენციაში

ანტიპათიის ხანგრძლივი ისტორია აქვთ.

between science and the law

სასამართლო ექსპერტის ათწლეულობით გამოცდილებიდან,

in American jurisprudence.

I could regale you with horror stories of ignorance

რომელიც ცდილობს სხდომათა დარბაზში მეცნიერება შეიტანოს,

over decades of experience as a forensic expert

შემიძლია უვიცობის საშინელი ისტორიებით გაგიმასპინძლდეთ.

of just trying to get science into the courtroom.

მეორე მხარე ყოველთვის ეწინააღმდეგება და ებრძვის ამას.

The opposing council always fight it and oppose it.

ერთი რჩევაა, რომ ჩვენ ყველამ

One suggestion is that all of us become much more

უფრო მეტად გავიაზროთ საჭიროება, პოლიტიკის გზით,

პროცედურების გზით,

attuned to the necessity, through policy,

რომ მეტი მეცნიერება შევიდეს სხდომათა დარბაზში.

through procedures,

to get more science in the courtroom,

ვფიქრობ, რომ ამ მიმართულებით ერთი დიდი ნაბიჯი,

სამართლის სკოლებისადმი დიდი პატივისცემით,

and I think one large step toward that

არის მეტი მოთხოვნები,

is more requirements,

მეცნიერების, ტექნოლოგიების, ინჟინერიის, მათემატიკის მიმართ

with all due respect to the law schools,

of science, technology, engineering, mathematics

ყველასთვის, ვინც სამართალზე სწავლობს,

რადგან ისინი ხდებიან მოსამართლეები.

for anyone going into the law,

because they become the judges.

იფიქრეთ იმაზე, თუ როგორ ვარჩევთ მოსამართლეებს ამ ქვეყანაში.

Think about how we select our judges in this country.

ეს სხვა კულტურათა უმეტესობისგან ძალიან განსხვავდება.

It's very different than most other cultures. All right?

კიდევ ერთი რამ, რაც მინდა გირჩიოთ,

არის სიფრთხილე, რაც ყველამ უნდა გამოვიჩინოთ.

The other one that I want to suggest,

მე განუწყვეტლივ ვახსენებ საკუთარ თავს,

the caution that all of us have to have,

რამდენად ზუსტია მოგონებები,

I constantly have to remind myself,

რომლებიც სიმართლე გვგონია, რომლებისაც გვჯერა?

about just how accurate are the memories

that we know are true, that we believe in?

არსებობს ათწლეულების კვლევა,

There is decades of research,

ამ საქმის მსგავსი უამრავი მაგალითი,

examples and examples of cases like this,

სადაც ადამიანებს

ნამდვილად სჯერათ.

where individuals

really, really believe. None of those teenagers

თინეიჯერებიდან ვინც ის ამოიცნო,

არცერთს არ უფიქრია, რომ სხვა ადამიანს დაადო ხელი.

who identified him

thought that they were picking the wrong person.

არცერთს არ ეგონა, რომ დამნაშავის სახე ვერ დაინახეს.

None of them thought they couldn't see the person's face.

ჩვენ ყველა უნდა ვიყოთ ფრთხილად.

ჩვენი მეხსიერება რეკონსტრუქციული მეხსიერებაა.

We all have to be very careful.

All our memories are reconstructed memories.

ეს არის პროდუქტი იმისა, რაც თავდაპირველად განვიცადეთ

They are the product of what we originally experienced

და ყველაფერი იმისა, რაც შემდგომ მოხდა.

მეხსიერება დინამიურია.

and everything that's happened afterwards.

მეხსიერება დამყოლია, ცვალებადია.

They're dynamic.

შედეგად, ყველას უნდა გვახსოვდეს, რომ ფრთხილად ვიყოთ,

They're malleable. They're volatile,

and as a result, we all need to remember to be cautious,

რადგან ჩვენი მეხსირების სიზუსტე

that the accuracy of our memories

იმით არ იზომება, თუ რამდენად ნათელია ის

is not measured in how vivid they are

ან იმით, თუ რამდენად დარწმუნებული ვართ მის სისწორეში.

nor how certain you are that they're correct.

მადლობა. (აპლოდისმენტები)

Thank you. (Applause)