Loretta Napoleoni: The intricate economics of terrorism

57,384 views ・ 2009-12-14

TED


Խնդրում ենք կրկնակի սեղմել ստորև ներկայացված անգլերեն ենթագրերի վրա՝ տեսանյութը նվագարկելու համար:

Translator: Varduhi Apoyan Reviewer: Ani Latoyan
00:16
I'm going to show you how terrorism
0
16260
2000
Պատրաստվում եմ ձեզ ցույց տալ, թե ինչպես է ահաբեկչությունն
00:18
actually interacts with our daily life.
1
18260
3000
իրականում փոխազդում մեր առօրյա կյանքի հետ:
00:21
15 years ago I received a phone call from a friend.
2
21260
4000
15 տարի առաջ ընկերոջիցս մի զանգ ստացա:
00:25
At the time he was looking after the rights of political prisoners
3
25260
3000
Այդ ժամանակ նա զբաղվում էր իտալական բանտերում
00:28
in Italian jails.
4
28260
3000
քաղաքական բանտարկյալների իրավունքների հարցերով:
00:31
He asked me if I wanted to interview the Red Brigades.
5
31260
4000
Նա ինձ հարցրեց , թե արդյոք ուզում եմ հարցազրույց վերցնել Կարմիր Բրիգադի անդամներից:
00:35
Now, as many of you may remember,
6
35260
2000
Ինչպես ձեզանից շատերն են հիշում,
00:37
the Red Brigades was a terrorist, Marxist organization
7
37260
4000
Կարմիր Բրիգադը մարքսիստական ահաբեկչական կազմակերպություն էր,
00:41
which was very active in Italy
8
41260
2000
որը շատ ակտիվ էր Իտալիայում
00:43
from the 1960s until the mid-1980s.
9
43260
4000
1960ականներից մինչև 1980ականների կեսերը:
00:47
As part of their strategy
10
47260
2000
Որպես իրենց ռազմավարության մի մաս,
00:49
the Red Brigades never spoke with anybody, not even with their lawyers.
11
49260
4000
Կարմիր բրիգադի անդամները երբեք ոչ ոքի հետ չէին խոսում, նույնիսկ իրենց իրավաբանների:
00:53
They sat in silence through their trails,
12
53260
4000
Իրենց դատավարությունների ժամանակ լուռ նստում էին,
00:57
waving occasionally at family and friends.
13
57260
4000
երբեմն միայն ձեռքով էին անում իրենց ընտանիքի անդամներին ու ընկերներին:
01:01
In 1993 they declared the end of the armed struggle.
14
61260
6000
1993ին նրանք հայտարարեցին զինված պայքարի վերջը:
01:07
And they drew a list of people with whom they would talk,
15
67260
2000
Նրանք կազմեցին այն մարդկանց ցուցակը, ում հետ նրանք կխոսեին
01:09
and tell their story.
16
69260
2000
կպատմեին իրենց պատմությունը:
01:11
And I was one of those people.
17
71260
3000
Ես այդ մարդկանցից էի:
01:14
When I asked my friend why the Red Brigades want to talk to me,
18
74260
3000
Երբ հարցրեցի իմ ընկերոջը, թե ինչու են ուզում Կարմիր բրիգադի անդամները խոսել ինձ հետ,
01:17
he said that the female members of the organization
19
77260
4000
նա ասաց, որ կազմակերպության կին անդամները
01:21
had actually supported my name.
20
81260
3000
կողմ էին քվեարկել իմ անվան համար:
01:24
In particular, one person had put it forward.
21
84260
3000
Մասնավորապես մի մարդ էր ինձ առաջադրել:
01:27
She was my childhood friend.
22
87260
3000
Նա իմ մանկության ընկերն է:
01:30
She had joined the Red Brigades
23
90260
2000
Նա միացել էր կարմիր Բրիգադին
01:32
and became a leader of the organization.
24
92260
3000
ու դարձել էր կազմակերպության առաջնորդը:
01:35
Naturally, I didn't know that
25
95260
2000
Բնականաբար ես դա չգիտեի,
01:37
until the day she was arrested.
26
97260
2000
նախքան նրան ձերբակալելը:
01:39
In fact, I read it in the newspaper.
27
99260
4000
Իրականում ես դրա մասին ամսագրում եմ կարդացել:
01:43
At the time of the phone call
28
103260
2000
Ինձ զանգելու ժամանակ,
01:45
I just had a baby,
29
105260
2000
ես նոր էի երեխա ունեցել,
01:47
I successfully completed a management buyout
30
107260
2000
հաջողությամբ գնել էի այն կազմակերպությունը,
01:49
to the company I was working with,
31
109260
3000
որի համար աշխատում էի,
01:52
and the last thing I wanted to do was to go back home
32
112260
3000
և ամենավերջին բանը, որ ուզում էի անել, տուն վերադառնալն
01:55
and touring the high-security prisons.
33
115260
3000
ու բարձր անվտանգության բանտեր այցելելն էր:
01:58
But this is exactly what I did
34
118260
3000
Բայց սա հենց այն էր, ինչ ես արեցի,
02:01
because I wanted to know
35
121260
2000
որովհետև ուզում էի պարզել,
02:03
what had turned my best friend
36
123260
2000
թե ինչն էր ստիպել իմ լավագույն ընկերոջը
02:05
into a terrorist,
37
125260
2000
դառնալ ահաբեկիչ,
02:07
and why she'd never tried to recruit me.
38
127260
4000
և թե ինչու նա երբևէ չի փորձել ինձ էլ ներքաշել դրա մեջ:
02:11
(Laughter)
39
131260
2000
Ծիծաղ,
02:13
(Applause)
40
133260
3000
Ծափահարություններ:
02:16
So, this is exactly what I did.
41
136260
5000
Այսպիսով, սա հենց այն էր, ինչ ես արեցի:
02:21
Now, I found the answer very quickly.
42
141260
4000
Ես պատասխանը շատ շուտ գտա:
02:25
I actually had failed
43
145260
2000
Իրականում ինձ չհաջողվեց
02:27
the psychological profiling of a terrorist.
44
147260
3000
կազմել ահաբեկչի հոգեբանական նկարագիրը:
02:30
The center committee of the Red Brigades
45
150260
2000
Կարմիր Բրիգադի գլխավոր խորհուրդը,
02:32
had judged me too single-minded
46
152260
2000
եզրակացրել էր, որ ես չափազանց նպատակասլաց
02:34
and too opinionated to become a good terrorist.
47
154260
4000
ու ինքնավստահ եմ ահաբեկիչ դառնալու համար:
02:38
My friend, on the other hand, she was a good terrorist
48
158260
3000
Իսկ իմ ընկերը, ընդհակառակը, շատ լավ ահաբեկիչ էր,
02:41
because she was very good at following orders.
49
161260
3000
քանի որ նա շատ լավ էր կարգուկանոնին հետևելուց:
02:44
She also embraced violence.
50
164260
3000
Նա նաև ընդունում է բռնությունը:
02:47
Because she believed that the only way
51
167260
2000
Քանի որ նա հավատում է, որ միակ բանը,
02:49
to unblock what, at the time,
52
169260
3000
որ կբացեր այն, ինչը այն ժամանակ
02:52
was known as a blocked democracy,
53
172260
2000
հայտնի էր որպես արգելափակված ժողովրդավարություն
02:54
Italy, a country run by the same party for 35 years
54
174260
4000
Իտալիայում, մի երկիր, որ 35 տարի շարունակ միևնույն կուսակցության կողմից էր ղեկավարվում,
02:58
was the arms struggle.
55
178260
4000
զինված պայքարն էր:
03:02
At the same time, while I was interviewing the Red Brigades,
56
182260
3000
Միևնույն ժամանակ, մինչ ես հարցազրույց էի վերցնում Կարմիր Բրիգադի անդամներից,
03:05
I also discovered that their life was not ruled
57
185260
3000
պարզեցի նաև, որ իրենց կյանքը չի ղեկավարվում
03:08
by politics or ideology,
58
188260
3000
ոչ քաղաքականությամբ, ոչ էլ գաղաթարախոսություններով
03:11
but actually was ruled by economics.
59
191260
3000
իրականում այն ղեկավարվում է տնտեսագիտությամբ:
03:14
They were constantly short of cash.
60
194260
3000
Նրանք երբեք կանխիկ գումար չունեին:
03:17
They were constantly searching for cash.
61
197260
3000
Նրանք անընդհատ կանխիկ գումար էին փնտրում:
03:20
Now, contrary to what many people believe,
62
200260
2000
Ի հակադրություն շատ մարդկանց կարծածի,
03:22
terrorism is actually a very expensive business.
63
202260
4000
ահաբեկչությունը շատ թանկարժեք բիզնես է:
03:26
I'll give you an idea.
64
206260
2000
Ահա մի գաղափար:
03:28
In the 1970s, the turnover of the Red Brigades
65
208260
5000
1970ականներին, Կարմիր բրիգադի շրջանառությունը
03:33
on a yearly basis
66
213260
2000
տարեկան կտրվածքով
03:35
was seven million dollars.
67
215260
2000
կազմում էր յոթ միլիոն դոլլար:
03:37
This is roughly between 100
68
217260
2000
Այսօր այն 100-150 միլիոնի
03:39
and 150 million, today.
69
219260
2000
միջև է տատանվում:
03:41
Now, you know, if you live underground
70
221260
3000
գիտեք, եթե ապրում ես ստորգետնյա կյանքով,
03:44
it's really hard to produce this amount of money.
71
224260
5000
իսկապես դժվար է այս քանակությամբ փող ստեղծելը:
03:49
But this also explains why, when I was interviewing the Red Brigades,
72
229260
4000
Բայց սա բացատրում է թե ինչու երբ ես հարցազրույց էի վերցնում Կարմիր բրիգադի անդամներից,
03:53
and then, later on, other arms organizations,
73
233260
3000
հետագայում նաև այլ զինյալ կազմակերպություններ,
03:56
including members of al-Zarqawi group in the Middle East,
74
236260
5000
ներառյալ Ալ- Զաքաի խմբակցությունը Մերձավոր Արևելքում,
04:01
everybody was extremely reluctant
75
241260
3000
բոլորը չափազանց դժկամորեն էին տրամադրված
04:04
to talk about ideology, or politics.
76
244260
3000
քաղաքականության, գաղափարախոսության մասին խոսելուն:
04:07
Because they had no idea.
77
247260
2000
Սա այն պատճառով, որ նրանք գաղափար չունեին:
04:09
The political vision of a terrorist organization
78
249260
4000
Ահաբեկչական կազմակերպության քաղաքական տեսլականը
04:13
is decided by the leadership,
79
253260
3000
որոշվում է ղեկավարության կողմից,
04:16
which, generally, is never more than five to seven people.
80
256260
3000
որը սովորաբար 5-7 մարդկացից է բաղկացած:
04:19
All the others do, day in and day out,
81
259260
3000
Մյուսները, մի օր այստեղ են, մի օր այնտեղ
04:22
is search for money.
82
262260
2000
փող են որոնում:
04:24
Once, for example, I was interviewing
83
264260
2000
Օրինակ, մի անգամ հարցազրույց էի վերցնում
04:26
this part-timer from the Red Brigades.
84
266260
3000
Կարմիր Բրիգադի մի մասնակցից:
04:29
It was a psychiatrist. He loved sailing.
85
269260
2000
Նա հոգեբույժ էր: Նա սիրում էր նավարկել:
04:31
He was a really keen sailor. And he had this beautiful boat.
86
271260
4000
Նա շատ ուժեղ նավաստի էր: Եվ նա ուներ մի գեղեցիկ նավ:
04:35
And he told me that the best time of his life
87
275260
2000
Վերջինս ինձ պատմեց, որ իր կյանքի լավագույն ժամանակահատվածն է ապրել,
04:37
was when he was a member of the Red Brigades
88
277260
3000
երբ Կարմիր Բրիգադի անդամ էր
04:40
and he went sailing, every summer, back and forth
89
280260
2000
և ամեն ամառ գնում էր նավարկության դեպի Լիբանան, հետ
04:42
from Lebanon, where he would pick up
90
282260
2000
որտեղից նա վերցնում էր
04:44
Soviet weapons from the PLO,
91
284260
2000
սովետական զենքեր Պաղեստինյան Ազատագրման Կազմակերպությունից
04:46
and then carry them all the way to Sardinia
92
286260
3000
և հետո էլ դրանք տանում էր Սարդինիա,
04:49
where the other arms organization from Europe would go
93
289260
3000
որտեղից եվրոպական այլ զինյալ կազմակերպություններ գնում
04:52
and take their share of the arms.
94
292260
3000
և վերցնում էին զենքերի իրենց բաժինը:
04:55
For that service the Red Brigades were actually paid a fee,
95
295260
4000
Կարմիր Բրիգադի այդ ծառայության համար իրականում գումարներ էին վճարվում,
04:59
which went to fund their organization.
96
299260
3000
որն էլ գնում էր իրենց կազմակերպության ֆինանսավորմանը:
05:02
So, because I am a trained economist
97
302260
3000
Այսպիսով, քանի որ ես փորձառու տնտեսագետ եմ
05:05
and I think in economic terms,
98
305260
2000
և մտածում եմ տնտեսագիտական տերմիններով,
05:07
all of the sudden I thought,
99
307260
2000
հանկարծ ես մտածեցի,
05:09
maybe there is something here.
100
309260
2000
գուցե մի թաքուն բան կա այստեղ:
05:11
Maybe there is a link, a commercial link,
101
311260
2000
Միգուցե առևտրական մի կապ գոյություն ունի
05:13
between one organization and another one.
102
313260
4000
կազմակերպությունների միջև:
05:17
But it was only when I interviewed
103
317260
3000
Սակայն երբ հարցազրույց վերցրի
05:20
Mario Moretti, the head of the Red Brigades,
104
320260
4000
Մարիո Մորետիից` Կարմիր Բրիգադի պարագլխից,
05:24
the man who kidnapped and killed Aldo Moro,
105
324260
3000
որը առևանգեց և սպանեց Ալդո Մորոյին,
05:27
Italian former prime minister,
106
327260
3000
Իտալիայի նախկին վարչապետ,
05:30
that I finally realized
107
330260
2000
ես վերջապես հասկացա,
05:32
that terrorism is actually business.
108
332260
3000
որ ահաբեկչությունն իրականում բիզնես է:
05:35
I was having lunch with him
109
335260
2000
Ես ճաշում էի նրա հետ
05:37
in a high-security prison in Italy.
110
337260
2000
Իտալիայում` հատուկ հսկողության բանտում:
05:39
And as we were eating,
111
339260
3000
Մինչ ուտում էինք,
05:42
I had the distinct feeling
112
342260
2000
իմ մոտ այնպիսի զգացողություն էր,
05:44
that I was back in the city of London,
113
344260
3000
կարծես Լոնդոնի կենտրոնում լինեի`
05:47
having lunch with a fellow banker or an economist.
114
347260
4000
բանկիրի կամ էլ տնտեսագետի հետ ճաշելիս:
05:51
This guy thought in the same way I did.
115
351260
4000
Տղան հենց իմ նման էր մտածում:
05:55
So, I decided that I wanted to investigate the economics of terrorism.
116
355260
6000
Այսպիսով, ես որոշեցի, որ ուզում եմ ուսումնասիրել ահաբեկչության տնտեսագիտությունը:
06:01
Naturally, nobody wanted to fund my research.
117
361260
4000
Բնականաբար, ոչ ոք չէր ուզում ֆինանսավորել ուսումնսիրությունը:
06:05
In fact, I think many people thought that I was a bit crazy.
118
365260
2000
Իրականում, կարծում եմ, որ շատերն եմ մտածում, թե գիժ եմ:
06:07
You know, that woman that goes around to foundations
119
367260
3000
Դե գիտեք, մի կին, որ այս ու այն կողմ
06:10
asking for money, thinking about the economics of terrorism.
120
370260
4000
ընկած փող է խնդրում մտածելով ահաբեկչության տնտեսագիտության մասին:
06:14
So, in the end, I took a decision
121
374260
3000
Այսպիսով, վերջապես, որոշում ընդունեցի,
06:17
that, in retrospect, did change my life.
122
377260
3000
որը հետադարձ հայացքի ներքո, փոխեց իմ կյանքը:
06:20
I sold my company,
123
380260
2000
Ես վաճառեցի իմ ընկերությունը,
06:22
and funded the research myself.
124
382260
3000
և ինքս ֆինանսավորեցի ուսումնսիրությունը:
06:25
And what I discovered
125
385260
2000
Իմ բացահայտածը
06:27
is this parallel reality,
126
387260
2000
մի զուգահեռ իրականություն է,
06:29
another international economic system,
127
389260
4000
մի ուրիշ միջազգային տնտեսական համակարգ,
06:33
which runs parallel to our own,
128
393260
3000
որը մերինին զուգահեռ է ղեկավարվում,
06:36
which has been created by arms organizations
129
396260
2000
որը ստեղծվել էր ռազմային կազմակերպությունների կողմից
06:38
since the end of World War II.
130
398260
2000
2րդ համաշխարհային պատերազմի ավարտից սկսած:
06:40
And what is even more shocking
131
400260
2000
Իսկ ամենազարմանալին այն է,
06:42
is that this system
132
402260
4000
որ այս համակարգը
06:46
has followed, step by step, the evolution
133
406260
3000
քայլ առ քայլ հետևել է
06:49
of our own system,
134
409260
2000
մեր համակարգի`
06:51
of our Western capitalism.
135
411260
2000
մեր արևմտյան կապիտալիզմի զարգացմանը:
06:53
And there are three main stages.
136
413260
3000
3 կարևոր փուլեր կա:
06:56
The first one is the state sponsor of terrorism.
137
416260
3000
Առաջինը ահաբեկչության պետական հովանավորչությունն է:
06:59
The second one is the privatization of terrorism.
138
419260
3000
2րդը ահաբեկչության մասնավորեցումն է:
07:02
And the third, of course, is the globalization of terrorism.
139
422260
4000
Իսկ 3րդը, իհարկե, ահաբեկչության գլոբալացումն է:
07:06
So, state sponsor of terrorism,
140
426260
3000
Այսպիսով, ահաբեկչության պետական հովանավորչություն,
07:09
feature of the Cold War.
141
429260
2000
Սառը Պատերազմի առանձնահատկություն:
07:11
This is when the two superpowers were fighting
142
431260
2000
Սա այն դեպքում է, երբ 2 գերտերություններ պատերազմ էին
07:13
a war by proxy,
143
433260
2000
վարում վստահված անձանց միջոցով:
07:15
along the periphery of the sphere of influence,
144
435260
3000
ազդեցության մակերեսի ամբողջ շրջանագծով
07:18
fully funding arms organizations.
145
438260
3000
ամբողջությամբ ֆինանսավորելով զինյալ կամզմակերպությունները:
07:21
A mix of legal and illegal activities is used.
146
441260
3000
Օրինական և անօրեն գործողություների խառնուրդ է օգտագործվում:
07:24
So, the link between crime and terror
147
444260
3000
Այսպիսով, հանցագործության և ահաբեկման միջև գոյություն ունեցող կապը
07:27
is established very early on.
148
447260
3000
շատ շուտ է բացահայտվում:
07:30
And here is the best example,
149
450260
2000
Եվ ահա լավագույն օրինակը,
07:32
the Contras in Nicaragua, created by the CIA,
150
452260
3000
Նիկարագուայում գործող Կոնտրասը, որը ստեղծվել է Կենտրոնական Հետախուզական ընկերության կողմից,
07:35
legally funded by the U.S. Congress,
151
455260
3000
օրինական ձևով ֆինանսավորվում է Միացյալ Նահանգների Կոնգրեսի կողմից,
07:38
illegally funded by the Reagan administration
152
458260
3000
իսկ անօրինական ձևով` Ռեգան վարչակազմի կողմից`
07:41
via covert operation, for example, the Iran-Contra Affair.
153
461260
6000
գաղտնի գործողությունների միջոցով, ինչպիսին է օրինակ Հակա- Իրանական Գործողությունը:
07:47
Then comes the late 1970s, early '80s,
154
467260
3000
Հետո գալիս է ուշ 1970ականները, վաղ 80ականները
07:50
and some groups successfully carry out
155
470260
3000
և որոշ խմբակցություններ հաջողությամբ ավարտում են
07:53
the privatization of terrorism.
156
473260
2000
ահաբեկչության մասնավորեցումը:
07:55
So, they gain independence from the sponsor,
157
475260
3000
Այսպիսով նրանք հովանավորողից անկախություն են ձեռք բերում
07:58
and start funding themselves.
158
478260
4000
և սկսում են իրենք իրենց ֆինանսավորել:
08:02
Now, again we see a mix of legal and illegal activities.
159
482260
5000
Կրկին տեսնում ենք օրինական և անօրինական գործողությունների խառնուրդը:
08:07
So, Arafat used to get a percentage
160
487260
3000
Այսպիսով, Արաֆաթը տոկոսներ էր ստանում
08:10
of the smuggling of hashish
161
490260
3000
հաշիշի անօրինական տեղափոխումից
08:13
from Bekáa Valley, which is the valley between Lebanon and Syria.
162
493260
4000
Բեկայի հովիտից որը գտնվում է Լիբանանաի և Սիրիայի միջև:
08:17
And the IRA, which control the private transportation system
163
497260
4000
Իսկ Իռլանդիայի Հանրապետական բանակը, (ԻՀԲ) որը հսկում է մասնավոր տեղափոխման համակարգը
08:21
in Northern Ireland, did exactly the same thing.
164
501260
3000
Հյուսիսային Իռլանդիայում, գրեթե նույն բանն արեց:
08:24
So, every single time
165
504260
2000
Այսպես, յուրաքանչյուր անգամ
08:26
that somebody got into a taxi in Belfast
166
506260
3000
ինչ որ մեկը տաքսի է նստում Բելֆաստում
08:29
without knowing, actually,
167
509260
2000
առանց իմանալու
08:31
was funding the IRA.
168
511260
3000
որ այն ֆինանսավորվում է ԻՀԲ ի կողմից:
08:34
But the great change came, of course,
169
514260
2000
Բայց, իհարկե, հիմնական փոփոխությունն եկավ
08:36
with globalization and deregulation.
170
516260
3000
գլոբալիզացիայի և ապակարգավորման հետ:
08:39
This is when arms organization were able to link up,
171
519260
3000
Սա այն ժամանակ էր, երբ զինյալ կազմակերպությունները կարողացան նաև
08:42
also financially, with each other.
172
522260
2000
ֆինանսապես միավորվել:
08:44
But above all, they started to do
173
524260
2000
Բայց ամեն ինչից զատ, նրանք սկսեցին
08:46
serious business with the world of crime.
174
526260
3000
լուրջ բիզնեսներ անել հանցագործ աշխարհի հետ:
08:49
And together they money-laundered
175
529260
2000
և միասին նրանք իրենց կեղտոտ բիզնեսի փողերն էին լվանում
08:51
their dirty business through the same channel.
176
531260
4000
միևնույն կանալի միջոցով:
08:55
This is when we see the birth of the transnational
177
535260
3000
Ահա այստեղ ենք տեսնում անդրազգային
08:58
arms organization Al Qaeda.
178
538260
3000
Ալ Քաիդա զինյալ կազմակերպության ծնունդը:
09:01
This is an organization that can raise money across border.
179
541260
3000
Սա այնպիսի մի կազմակերպություն է, որը փողեր է ստանում սահմանի վրայով:
09:04
But also that is able to carry out attacks
180
544260
3000
Բայց այն կարող է նաև հարձակումներ իրականացնել
09:07
in more than one country.
181
547260
3000
մեկից ավելի երկրներում:
09:10
Now, deregulation also brought back
182
550260
3000
Ապակարգավորումները հետ բերեցին
09:13
rogue economics.
183
553260
2000
Ռոգ (խարդախ) տնտեսագիտությունը:
09:15
So what is rogue economics?
184
555260
2000
Այսպիսով, ի՞նչ է Ռոգ տնտեսագիտությունը:
09:17
Rogue economics is a force which is constantly
185
557260
2000
Ռոգ (խարդախ) տնտեսագիտությունը մի ուժ է, որ անընդհատ
09:19
lurking in the background of history.
186
559260
4000
թաքնվում է պատմության ետնաբեմում:
09:23
It comes back at times of great transformation,
187
563260
3000
Այն հետ է վերադառնում մեծ փոփոխությունների,
09:26
globalization being one of those transformations.
188
566260
3000
գլոբալիզացման ժամանակ, իրականում լինելով այդ փոփոխություններից մեկը:
09:29
It is at this times in which
189
569260
3000
Այս ժամանակ է, որ
09:32
politics actually loses control of the economy,
190
572260
3000
քաղաքականությունը կորցնում է վերահսկողությունը տնտեսագիտության վրա
09:35
and the economy becomes a rogue force
191
575260
3000
և տնտեսագիտությունը վերածվում է մի խարդախ ուժի,
09:38
working against us.
192
578260
2000
որ մեր դեմ է գործում:
09:40
It has happened before in history.
193
580260
1000
Սա կատարվել է անցյալում:
09:41
It has happened with the fall of the Roman Empire.
194
581260
4000
Այն կատարվեց Հռոմանական Կայսրության անկման ժամանակ:
09:45
It has happened with Industrial Revolution.
195
585260
2000
Այն տեղի ունեցավ Արդյունաբերական Հեղաշրջման ժամանակ:
09:47
And it actually happened again, with the fall of the Berlin wall.
196
587260
5000
Փաստորեն, այն տեղի ունեցավ նաև Բեռլինի պատի անկման ժամանակ:
09:52
Now, I calculated how big was this international
197
592260
5000
Այժմ, ես հաշվել եմ, թե ինչքան մեծ էր այս միջազգային
09:57
economic system composed by crime,
198
597260
2000
տնտեսագիտական համակարգը, որ բաղկացած է հանցագործությունից,
09:59
terror, and illegal economy,
199
599260
3000
տեռորից և անօրինական տնտեսությունից,
10:02
before 9-11.
200
602260
2000
նախքան սեպտեմբեի 11ը:
10:04
And it is a staggering 1.5 trillion dollars.
201
604260
5000
Այն տատանվում է 1.5 տրիլիոն դոլարի մոտակայքում:
10:09
It is trillions, it's not billions.
202
609260
2000
Տրիլիոն և ոչ թե միլիարդ:
10:11
This is about twice the GDP of the United Kingdom,
203
611260
3000
Այն կազմում է Միացյալ Թագավորության ՀՆԱյի կրկնակին,
10:14
soon will be more,
204
614260
2000
և շուտով ավելին կլինի
10:16
considering where this country is going.
205
616260
2000
հաշվի առնելով այն, թե ուր է գնում այս երկիրը:
10:18
(Laughter)
206
618260
3000
(Ծիծաղ)
10:21
Now, until 9-11,
207
621260
2000
Մինչև սեպտեմբերի 11ը,
10:23
the bulk of all this money
208
623260
2000
այս ամբողջ գումարը
10:25
flew into the U.S. economy
209
625260
2000
հոսում էր դեպի Միացյալ Նահանգների տնտեսություն,
10:27
because the bulk of the money was denominated in U.S. dollars
210
627260
4000
որովհետև գումարը Միացյալ Նահանգների դոլարով էր սահմանվել,
10:31
and the money laundering was taking place
211
631260
3000
և փողերի լվացումը տեղի էր ունենում
10:34
inside the United States.
212
634260
2000
ԱՄՆի ներսում:
10:36
The entry point, of course, of most of this money
213
636260
3000
Այս փողերի մեծ մասի ներմուծվում
10:39
were the off-shore facilities.
214
639260
2000
էր օֆշորային գոտուց:
10:41
So, this was a vital injection of cash
215
641260
4000
Այսպիսով, սա կանխիկ գումարի կեսական ներկրում էր
10:45
into the U.S. economy.
216
645260
3000
ԱՄՆի տնտեսություն:
10:48
Now, when I went to look at the figures of the U.S. money supply,
217
648260
5000
Երբ սկսեցի ուսումնսիրել ԱՄՆ դրամական պաշարը,
10:53
the U.S. money supply is the amount
218
653260
2000
ԱՄՆ դրամական պաշարը դոլլարների այն քանակն է,
10:55
of dollars that the Federal Reserve
219
655260
3000
որ Դաշնային Պահուստային ֆոնդը
10:58
prints every year
220
658260
2000
թողարկում է ամեն տարի,
11:00
in order to satisfy
221
660260
2000
որպեսզի բավարարի
11:02
the increase in the demand for dollars,
222
662260
3000
դոլարի հանդեպ պահանջարկի աճը,
11:05
which, of course, reflects the growth
223
665260
2000
որն, իհարկե, արտացոլում է
11:07
of the economy.
224
667260
2000
տնտեսության աճը:
11:09
So, when I went to look at those figures, I noted that since the late 1960s
225
669260
4000
Այսպիսով, երբ ուսումնսիրում էի այդ թվերը, նկատեցի, որ 1960ականներից սկսած
11:13
a growing number of these dollars
226
673260
4000
այս դոլարների մեծ մասը
11:17
was actually leaving the United States,
227
677260
2000
դուրս էր գալիս ԱՄՆ-ից
11:19
never to come back.
228
679260
3000
ու էլ հետ չէր վերադառնում:
11:22
These were money taken out
229
682260
2000
Այս գումարները տարվում էին
11:24
in suitcases or in containers, in cash of course.
230
684260
4000
ճամպրուկներով կամ բեռնատարերով, կանխիկացված բնականաբար:
11:28
These were money taken out by criminals and money launderers.
231
688260
3000
Սա հանցագործների և փողեր լվացողների դորս բերած փողն էր:
11:31
These were money taken out to fund
232
691260
3000
Այս փողը դուրս էր բերվել ֆինանսավորելու
11:34
the growth of the terror,
233
694260
2000
տեռորի աճը,
11:36
illegal and criminal economy.
234
696260
4000
անօրինական և հանցագործ տնտեսությունը:
11:40
So, you see, what is the relationship?
235
700260
4000
Այսպes, հասկանում եք թե ինչպիսի՞ն է այդ կապը:
11:44
The United States actually is a country
236
704260
4000
Միացյալ Նահանգները Իրականում այն երկիրն է
11:48
that is the reserve currency of the world.
237
708260
4000
որը աշխարհի պահուստային արժույթն է:
11:52
What does it mean? That means that
238
712260
2000
Ի՞նչ է սա նշանակում: Սա նշանակում է,
11:54
it has a privilege that other countries do not have.
239
714260
3000
որ այն ունի առավելություններ, որ չունեն այլ երկրները:
11:57
It can borrow against the total amount of dollars
240
717260
4000
Այն կարող է փոխառություն վերցնել
12:01
in circulation in the world.
241
721260
2000
համաշխարհային շրջանառության մեջ գտնվող ընդհանուր գումարի չափով:
12:03
This privilege is called seigniorage.
242
723260
3000
Այս առավելությունը կոչվում է Ֆեոդալի իրավունք:
12:06
No other country can do that.
243
726260
3000
ոչ մի ուրիշ երկիր չի կարող նույն կերպ վարվել:
12:09
All the other countries, for example the United Kingdom,
244
729260
2000
Մյուս բոլոր երկրները, ինչպես օրինակ Միացյալ Թագավորությունը,
12:11
can borrow only against the amount of money
245
731260
4000
կարող է փոխառություն վերցնել միայն
12:15
in circulation inside its own borders.
246
735260
4000
իր երկրի սահմաններում շրջանառվող գումարի չափով:
12:19
So, here is the implication of the relationship
247
739260
2000
Այսպիսով, ահա կապը
12:21
between the worlds of crime, terror, and illegal economy, and our economy.
248
741260
5000
հանցագործ աշխարհի, տեռորի, անօրինական տնտեսության և մեր տնտեսության միջև:
12:26
The U.S. in the 1990s
249
746260
3000
1990ականներին ԱՄՆ
12:29
was borrowing against the growth
250
749260
2000
փոխառություն էր վերցնում
12:31
of the terror, illegal and criminal economy.
251
751260
4000
տեռորի, ապօրինի և հանցագործ տնտեսության աճի դեմ:
12:35
This is how close we are with this world.
252
755260
5000
Ահա թե ինչքան մոտիկ ենք մենք այս աշխարհին:
12:40
Now, this situation changed, of course, after 9-11,
253
760260
2000
Այս իրավիճակն իհարկե փոխվեց սեպտեմբերի 11ից հետո,
12:42
because George Bush launched the War on Terror.
254
762260
3000
քանի որ Ջորջ Բուշը մեկնարկեց ահաբեկչության դեմ պայքարը:
12:45
Part of the War on Terror
255
765260
2000
Ահաբեկչության դեմ պայքարի մի մասն
12:47
was the introduction of the Patriot Act.
256
767260
3000
էր կազմում Հայրենասիրական Ակտը:
12:50
Now, many of you know that the Patriot Act
257
770260
2000
Այժմ, ձեզանից շատերը գիտեն, որ Հայրենասիրական Ակտը
12:52
is a legislation that greatly reduces
258
772260
3000
օրենսրություն է, որ մեծապես նվազեցնում է
12:55
the liberties of Americans in order to protect them
259
775260
3000
ամերիկացիների ազատությունները, նրանց ահաբեկչությունից
12:58
against terrorism.
260
778260
2000
պաշտպանելու համար:
13:00
But there is a section of the Patriot Act
261
780260
2000
Բայց Հայրենասիրական Ակտում մի հատված կա,
13:02
which refers specifically to finance.
262
782260
2000
որը վերաբերում է մասնավորապես ֆինանսավորմանը:
13:04
And it is, in fact, an anti-money-laundering legislation.
263
784260
4000
և իրականում այն հակա փողի լվացման օրենսդրություն է:
13:08
What the Patriot Act did was
264
788260
2000
Հայրենասիրական Ակտի արածն այն էր, որ այն
13:10
to prohibit U.S. bank,
265
790260
2000
արգելեց ԱՄՆ.ի բանկերին
13:12
and U.S.-registered foreign banks
266
792260
2000
և ԱՄՆում գրանցված արտասահմանյան բանկերին
13:14
from doing any businesses with off-shore facilities.
267
794260
4000
որևէ բիզնես անել օֆշորային գոտում:
13:18
It closed that door between the money laundering
268
798260
3000
Այն փակեց դուռը դոլլարով փողի լվացման
13:21
in dollars, and the U.S. economy.
269
801260
3000
և ԱՄՆ ի տնտեսության միջև:
13:24
It also gave the U.S. monetary authorities
270
804260
5000
Այն նաև ԱՄն ի դրամավարկային իշխանություններին
13:29
the right to monitor any dollar transaction
271
809260
3000
իրավունք տվեց վերահսկել ցանկացած դոլլարային գործարք,
13:32
taking place anywhere in the world.
272
812260
4000
որ տեղի է ունենում աշխարհի ցանկացած վայրում:
13:36
Now, you can imagine what was the reaction of the international
273
816260
2000
Այժմ կարող եք պատկերացնել , թե ինչպիսին էր միջազգային
13:38
finance and banking.
274
818260
2000
ֆինանսական և բանկային կազմակերպությունների արձագանքը:
13:40
All the bankers said to their clients,
275
820260
3000
Բոլոր Բանկիրները ասում էին իրենց հաճախորդներին.
13:43
"Get out of the dollars and go and invest somewhere else."
276
823260
3000
«Ազատվեք դոլլարից և գնացեք ու ներդրում կատարեք մեկ այլ տեղ»:
13:46
Now, the Euro was a newly born currency
277
826260
3000
Այժմ, եվրոն նորաստեղծ արտարժույթ էր`
13:49
of great opportunity for business, and, of course, for investment.
278
829260
4000
բիզնեսի և ներդրման մեծ հնարավորություններով:
13:53
And this is what people did.
279
833260
2000
և դա այն էր, ինչ մարդիկ արեցին:
13:55
Nobody wants the U.S. monetary authority
280
835260
2000
Ոչ ոք չի ուզում որ ԱՄՆ դրամավարկային իշխանությունները
13:57
to check their relationship,
281
837260
2000
ստուգեն իրենց հարաբերությունները,
13:59
to monitor their relationship with their clientele.
282
839260
4000
վերահսկեն իրենց հարաբերությունները իրենց հաճախորդների հետ:
14:03
The same thing happened, of course,
283
843260
2000
Նույն բանը իհարկե կատարվեց
14:05
in the world of crime and terror.
284
845260
4000
տեռորի և ահաբեկչության աշխարհում:
14:09
People simply moved their money-laundering activities
285
849260
5000
Մարդիկ պարզապես իրենց փողի լվացման գործունեությունը
14:14
away from the United States
286
854260
3000
ԱՄՆից հեռացրին
14:17
into Europe.
287
857260
3000
դեպի Եվրոպա:
14:20
Why did this happen? This happened because
288
860260
2000
Ինչո՞ւ սա տեզի ունեցավ: Սա կատարվեց, քանի որ
14:22
the Patriot Act was a unilateral legislation.
289
862260
3000
Հայրենասիրական Ակտը միակողմանի օրենսդրություն էր:
14:25
It was introduced only in the United States.
290
865260
2000
Այն ներկայացված էր միայն ԱՄՆում
14:27
And it was introduced only for the U.S. dollars.
291
867260
3000
և ներկայացված էր միայն ԱՄՆ դոլլարի համար:
14:30
In Europe, a similar legislation
292
870260
2000
Նմանատիպ օրենսդրություն
14:32
was not introduced.
293
872260
2000
Եվրոպայում չներկայացվեց:
14:34
So, within six months
294
874260
2000
Այսպիսով, 6 ամսում
14:36
Europe became the epicenter
295
876260
2000
Եվրոպան դարձավ
14:38
of the money-laundering activities
296
878260
3000
փողի լվացման
14:41
of the world.
297
881260
3000
համաշխարհային կենտրոնը:
14:44
So, this is how incredible are the relationship
298
884260
4000
Այսքան անհավատալի է կապը
14:48
between the world of crime
299
888260
2000
հանցագործ աշխարհի,
14:50
and the world of terror,
300
890260
2000
տեռորի աշխարհի
14:52
and our own life.
301
892260
3000
և մեր կյանքի միջև:
14:55
So, why did I tell you this story?
302
895260
2000
Այսպիսով, ինչո՞ւ պատմեցի ձեզ այս պատմությունը:
14:57
I told you this story because you
303
897260
2000
Որովհետև դուք պետք է հասկանաք, որ
14:59
must understand that there is a world
304
899260
3000
մի աշխարհ գոյություն ունի
15:02
that goes well beyond the headlines of the newspapers,
305
902260
4000
որ շատ լավ է գործում թերթերի խորագրերի,
15:06
including the personal relationship that you have
306
906260
2000
ներառյալ ձեր ունեցած անձնական հարաբերությունները
15:08
with friends and family.
307
908260
3000
ձեր ընտանիքի և ընկերների հետ:
15:11
You got to question everything that is told to you,
308
911260
3000
Պետք է հարցադրեք ամեն ինչ, ինչ պատմում եմ ձեզ,
15:14
including what I just told you today.
309
914260
2000
ներառյալ այն, ինչ ես պատմեցի ձեզ այսօր:
15:16
(Laughter)
310
916260
2000
(Ծիծաղ)
15:18
This is the only way for you
311
918260
2000
Սա միակ ճանապարհն է
15:20
to step into the dark side, and have a look at it.
312
920260
3000
հետ գնալ դեպի ստվերոտ կողմ և նայել դրան:
15:23
And believe me,
313
923260
2000
և հավատացեք ինձ,
15:25
it's going to be scary.
314
925260
2000
այն սարսափեցնող է լինելու:
15:27
It's going to be frightful, but it's going to enlighten you.
315
927260
3000
Այն վախեցնող է լինելու, բայց այն ձեզ կլուսավորի:
15:30
And, above all, it's not going to be boring.
316
930260
3000
եվ ամեն ինչից զատ այն ձանձրալի չի լինելու:
15:33
(Laughter)
317
933260
2000
(Ծիծաղ)
15:35
(Applause)
318
935260
4000
Ծափահարություններ:
Այս կայքի մասին

Այս կայքը ձեզ կներկայացնի YouTube տեսանյութեր, որոնք օգտակար են անգլերեն սովորելու համար: Դուք կտեսնեք անգլերենի դասեր, որոնք դասավանդում են բարձրակարգ ուսուցիչներ ամբողջ աշխարհից: Կրկնակի սեղմեք յուրաքանչյուր տեսանյութի էջում ցուցադրված անգլերեն ենթագրերի վրա՝ այնտեղից տեսանյութը նվագարկելու համար: Ենթագրերը պտտվում են տեսանյութի նվագարկման հետ համաժամանակյա: Եթե ունեք որևէ մեկնաբանություն կամ հարցում, խնդրում ենք կապվել մեզ հետ՝ օգտագործելով այս կոնտակտային ձևը:

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7