3 sneaky tactics that websites use to make you spend | Your Money and Your Mind

Transcriber:

Worldwide, online retail has been on the rise.

Translator: chnar kamal Reviewer: Daban Q. Jaff

لە سەر ئاستی جیهانی، فرۆشتنی ئۆنلاین لە زیادبووندایە.

In 2019 alone,

تەنیا لە ساڵی ٢٠١٩،

shoppers spent nearly 3.8 trillion dollars online.

کڕیارەکان نزیکەی٣.٨ تریلیۆن دۆلاری سەرهێڵ خەرج کرد.

و بۆ هێشتنەوەی ئەو شێوانەی بە سەرکەوتندا بمێننەوە،

And to keep those figures climbing,

some companies are pulling out all of the stops

هەندێ کۆمپانیا هەموو وەستانەکان دەردەکەن

بۆ ئەوەی سەرنجت بگریت و تۆ بۆ ئەوەی خەرجیەکانت بپارێزیت.

to hold your attention and to keep you spending.

To help you regain control of your shopping environment,

بۆ یارمەتی بۆ دەست هێنانەوەی کۆنتڕۆڵی ژینگەی کڕینەکەت،

I'll identify three of their tactics

من سێ تاکتیکی ئەوان دەناسێنمەوە

and share three tips to counteract them.

و سێ ڕونکردنەوە هاوبەش بکە بۆ بەرەنگاربوونەوەیان.

[Your Money and Your Mind with Wendy De La Rosa]

[ پارەکانت و مێشکت لەگەڵ وندی دەی لا ڕۆز]

One online gimmick that sites use is gamification,

یەکێک لە سەرهێڵەکان کە سایتەکان بەکاری دەهێنن کە،

and this is where websites use game design elements

و ئەمەش ئەو شوێنەیە کە ماڵپەرەکان بەشەکانی دیزاینی یاری بەکاردێنین

to get you to spend more time and more money on their sites.

بۆ ئەوەی پارەی زۆر خەرج بکەیت لە سایتەکان.

Now, some sites have a virtual wheel for you to spin

ئێستا، هەندێ ماڵپەر چەرخی ڕاستییان هەیە بۆ ئەوەی بگەڕێیتەوە

to get a chance at that day's discounts.

بۆ بەدەستهێنانی هەلێک لەو ڕۆژانەدا بۆ داشکاندن.

Others, they let you accrue loyalty points

ئەوانی تر، ڕێگەت پێ دەدەن کە خاڵی دڵسۆزیت بچێتە سەر

based on how you interact with the site.

لە سەر بنەمای چۆنیەتی کارلێککردن لەگەڵ سایت.

And that kind of gamification, in my mind, is really dangerous.

و ئەو جۆرە لە زەحمەتکردن، لە مێشکمدا، بە ڕاستی مەترسیدارە.

In one classic experiment,

لە یەک تاقیکردنەوەی کلاسیکدا،

lab rats were more captivated by the random chance of pushing a lever

تاقیگە مشکەکان زیاتر بە هەلی هەڕەمەکی پاڵنان بە لێدەرەکە دیل کرابوو

and receiving a food pellet

و وەرگرتنی دەرزێکی خۆراک

than by the certainty of a fixed food schedule.

لەوەی کە دڵنیایی لە خشتەی خواردنی جێگیر.

And we as humans are just the same.

و ئێمە وەک مرۆڤ هەر وەک یەکین.

We're enticed by the chance to win.

ئێمە بە هەلی بردنەوە لە خشتە دەبات.

Just like at a slot machine in Vegas,

هەروەک لە ئامێرێکی درز لە ڤێگاس،

you increase your dopamine levels every time you try your luck.

تۆ ئاستی دوپامینەکەت بەرز دەکەیتەوە هەموو جاریک کە شانسەکەت تاقی دەکەیتەوە.

So my tip here is to avoid temptation altogether

کەواتە من لێرە بۆ خۆدزینەوە لە تێکڕایی فریودان

by unsubscribing from online shopping emails.

بە نامە نەکردنی لە ئیمێڵەکانی کڕینی سەرهێڵ.

You can't buy what you can't see,

تۆ ناتوانی ئەو شتە بکڕی کە نایبینیت،

and these emails are constant reminders

ئەم ئیمێڵانەش بیرخەرەوەی بەردەوامن

that are intended to lure us back to the site

کە بەنیازن بگەڕێینەوە بۆ سایتەکە

with its gamifications and its gimmick,

لەگەڵ پەژارەی خۆیی و بە فێڵ وا لە کڕیار بکات شتەکە بکڕێ،

when you'd otherwise not be thinking about them.

کاتێک ئێوە ناتوانن بیر لەوان بکەنەوە.

A second tactic online retailers use is scarcity.

تاکتیکی دووەمی فرۆشیارەکانی سەرهێڵ بەکاردینن دەگمەنە.

Many sites now tell you

زۆرێک لە سایتەکان پێت دەڵێن ئێستا

how many other customers are also viewing the same item,

چەند کڕیارێک هەمان دانە تەمەشا دەکەن،

making it seem like that item is very popular,

وادیارە ئەو بڕگەیە زۆر بەناوباگە،

and it's likely to go quickly.

و وا پێدەچێ بە خێرایی بڕوات.

Similarly, websites will use a timer for your basket,

هەروەها، ماڵپەرەکان کاتژمێرێک بۆ سەبەکەت بەکاردێنێت،

pushing and pushing the message

پاڵنان و پاڵنان بە پەیامەکە

that these potential items won't be available for long.

کە ئەم بڕگە شاراوانە بۆ ماوەیەکی درێژ بەردەست نابن.

Research shows that the perceptions of a product's scarcity

توێژینەوەکان دەریدەخات تێگەیشتن لە کەمی بەرهەمێک

can increase its value in the eye of the shopper

دەتوانێ بەهای خۆی لە چاوی دوکانداردا زیاد بکات

and increase a shopper's willingness to buy.

و خواستی کڕیارەکانیش زیاد بکات بۆ کڕینی.

Scarcity can also make people feel more competitive and selfish as well.

هەروەها ئەو کەم کردنەوەیە دەتوانێت وا بکات خەڵک هەست بە پێشبڕکێ و خۆویستی زیاتر بکات.

So here's my tip to help you combat scarcity:

کەواتە من سەرم هەیە بۆ یارمەتیدان بۆ ڕووبەروی کەم دەرامەتی:

when scarcity is tempting you,

کاتێک کەمی تۆ فریو دەدات،

back away from the website, back away from the car

دوور لە ماڵپەرەکە، دوور لە ئۆتۆمبێلەکە

and sleep on it.

و بیری لێ بکەوە.

That can help you decide whether or not you really need

ئەوە دەتوانێ یارمەتیت بدات کە بڕیار بدەی کە ئایا بەڕاستی پێویستت بە

whatever it is that you were planning on buying.

هەر چۆنێک بێت پلانتان لە سەر کڕین بوو.

Leave the site for at least an entire day

سایتەکە بەجێ بهێڵە بۆ لانی کەم بۆ هەموو ڕۆژێک

and see if you're still itching for the item.

و ببینە کە ئایا هێشتا بڕگەکە دەچێت.

This approach works best if you use an incognito browser

ئەو ڕێگایە بە باشترین شێوە کاردەکات ئەگەر وێبەگەڕێکی نهێنی بەکاربهێنیت

so you won't be haunted by the ads for the product

کەواتە تۆ لە لایەن ڕیکلامەکان بۆ بەرهەمەکان دەتبینیت

everywhere you go.

لە هەموو شوێنێکتدا دەچیت.

The third tactic that companies use

تاکتیکی سێیەم کە کۆمپانیاکان بەکاری دەهێنن

is to allow you to pay in installments.

بۆ ڕێگەدانی تۆ بۆ پێدانی قیستەکان.

A number of e-commerce sites have adopted payment schemes

ئەندامەکە سایتەکانی بازرگانی پلانی پارەدانیان گرتووەتە بەر

that will let you order an item and pay for it later.

کە ڕێگەت پێدەدات بڕگەیەکی تر بیت و دواتر پارەت پێ بدات.

Now, installment plans are useful

ئێستا، پلانی قیستەکان بەسوودە

if you're replacing a large, expensive item,

ئەگەر تۆ جێگۆڕکی دەکەیت و گەورە، بڕگەیەکی گرانبەها،

like a broken refrigerator.

وەک ساردکەرەوەیەکی شکاو.

But I think these installment plans veer towards predatory

بەڵام من پێم وایە ئەم پلانە قیستانە بەرەو تاڵان دەڕوات

when you're purchasing less urgent, less important items.

کاتێک کە تۆ شتی کەمتر پێویست دەکڕی، کەمتر گرینگە بڕگەکە.

Looking at small monthly payments

سەیرکردنی پارەدانی مانگانەی بچووک

psychologically decreases the cost of those new sneakers

لە ڕووی دەروونییەوە تێچووی ئەو سوکە پێڵاوە نوێیانە کەم دەکات

or new pair of jeans.

یان جوتێک پانتۆڵی نوێ.

And that mental trickery

و ئەو فێڵی بیرو هۆشییە

means that you're more likely to buy additional items.

مانای ئەوەیە کە تۆ زیاتر ئەگەری کڕینی بڕگەی زیاترت هەیە.

و لە کاتێکدا لەوانەیە هەست بە جیاوازی بکات لە کارتی متمانە،

And while it may feel different from a credit card,

you still owe these companies money.

تۆ هێشتا قەرزداری ئەم کۆمپانیانەیت.

So at the end of the day, you're still taking on debt

کەواتە لە کۆتایی ڕۆژدا، هێشتا قەرزتان لەسەرە

and potentially adding late fees and interest,

و بە شێوەیەکی شاراوە خەرجی و بایەخ پێدان زیاد بکات،

and you may find yourself owing a lot more

و لەوانەیە تۆ خۆت بدۆزیتەوە کە قەرزداری زۆر زیاتر بێت

than the original sticker value for those jeans.

لە نرخی سەرەکی چەسپ بۆ ئەو پانتۆڵانە.

So here's my third and final tip:

کەواتە ئەمە خاڵی سێیەم و کۆتایی منە:

above all else, do not use these payment installment plans.

لە سەرووی هەموو شتێکەوە، ئەم پلانانەی پارەدان بەکارمەهێنە.

If you want an actual discount,

ئەگەر دەتەوێ داشکاندنێکی ڕاستەقینە،

there are browser plug-ins you can use

پێوەکراوەی وێبگەڕن کە دەتوانی بە کاری بهێنیت

that will help you find the best deals.

ئەوە یارمەتیت دەدا بۆ دۆزینەوەی باشترین مامەڵەکان.

Online retail has made shopping incredibly convenient,

فرۆشتنی ئۆنلاین کڕینێکی زۆر ئاسان کردووە،

but not every day needs to feel as overwhelming as Black Friday.

بەڵام هەموو ڕۆژێک پێویست ناکات وەک هەینی ڕەش هەست بە بەرهەڵستی بکات.

By putting these tips into practice,

بەدانانی ئەم ئامۆژگاریانە بۆ ڕاهێنان،

you can tune out some of the tricks and the gimmicks,

تۆ دەتوانێت هەندێک لە فێڵەکان و تەڵەکان ئاواز دادەنێن،

and once again, regain control of your shopping environment.

و جارێکی تر، دووبارە کۆنتڕۆڵی ژینگەی کڕینەکەت بکەرەوە.