Shantell Martin: How drawing can set you free | TED

Translator: Hanna Baradzina Reviewer: Artur Tatsianin

So here we are.

Такія справы.

I'm at home, as I'm sure many of you are, too.

Я дома, як, мяркую, і многія з вас.

And we've all begun to understand

І мы ўсе пачалі разумець,

how our relationship with ourselves,

як нашыя адносіны з самімі сабой,

with each other

адно з адным,

and the spaces we exist in

і з прасторай, у якой мы знаходзімся,

can deeply impact our sense of identity and purpose.

могуць глыбока паўплываць на наша пачуццё ідэнтычнасці і мэты.

So much has dramatically changed.

Столькі ўсяго рэзка змянілася.

There's a sense of distance now unlike ever before.

Зараз мы адчуваем аддаленасць, як ніколі раней.

But what if I told you

Але што, калі б я вам сказала,

that you could find a way from your heart to your hand

што можна знайсці спосаб праз ваша сэрца і рукі,

to reconnect again,

які дазволіць зноў наладзіць сувязі,

and that through this practice and embracing this cause,

і што, дзякуючы гэтай практыцы і прыняццю цяперашняй сітуацыі,

I could help you to recalibrate your mind

я магла б дапамагчы вам перанастроіць розум так,

so that you could explore this new reality with joy,

каб вы змаглі даследваць гэтую новую рэальнасць з радасцю,

enthusiasm, imagination and hope?

энтузіязмам, уяўленнем і надзеяй?

And all it would take is a simple pen.

Усё, што спатрэбіцца ‒ звычайны маркер.

To get you there,

Каб гэта атрымалася,

let's go back to the beginning.

давайце вернемся да пачатку.

As a kid growing up in a council estate in Southeast London,

Вырастаючы ў сацыяльным жытле ў паўднёва-усходнім Лондане,

I was an outsider.

я была аўтсайдаркай.

I'm the oldest of six kids,

Я старэйшая з шасці дзяцей,

and all of my siblings look very English:

і ўсе мае браты і сёстры выглядаюць вельмі па-англійску:

blond hair, blue eyes, very cute.

светлыя валасы, блакітныя вочы, вельмі мілыя.

And then there was me:

І я:

half Nigerian, brown, with an Afro.

напалову нігерыйка, цёмнаскурая, з афра-прычоскай.

So what happens when you look different

Што адбываецца, калі ты выглядаеш інакш

and you feel different,

і адчуваеш сябе іншай,

and in many ways, start to think differently

і шмат у чым пачынаеш думаць не так,

from everyone and everything around you?

як усе навокал цябе?

How do you find your way out of a dark, racist, homophobic

Як знайсці выйсце з цёмнага, расісцкага, гамафобнага

and very lonely place?

і вельмі самотнага месца?

This is where the pen comes in.

Менавіта тут на дапамогу прыходзіць маркер.

I started to draw.

Я пачала маляваць.

So as you can see, I've got this pen,

Як бачыце, у мяне ёсць маркер,

and it knows where it's going.

і ён ведае, куды вядзе.

And I've learned very well how to follow it.

Я вельмі добра навучылася, як следаваць за ім.

And the first thing I did is I followed this line,

Спачатку я шла за гэтай лініяй

and I drew myself out of a culture

і я вымалявала сабе шлях з культуры,

that was only telling me what I couldn't do.

якая мне ўсё толькі забараняла.

I trusted my pen,

Я давярала свайму маркеру,

and it led me to Central Saint Martin's,

і ён прывёў мяне ў Цэнтральны каледж Святога Марціна,

a very fancy art school in London,

вельмі прэстыжную школу мастацтваў у Лондане,

where I graduated top of my year.

якую я скончыла найлепшай на сваім курсе.

However, I soon realized there wasn't a place for me in London,

Аднак я хутка зразумела, што ў Лондане для мяне няма месца,

because whether you wish to believe it or not,

таму што, верце ці не,

England is still a country that is rooted and functions within

але Англія па-ранейшаму функцыянуе і трымаецца

the class system.

на класавым раздзяленні.

And as a young, black, gay female artist from a working-class family,

І ў мяне — маладой, чорнай, лесбіянкі мастачкі з працоўнай сям'і,

I didn't stand a chance.

проста не было шанцаў.

So I left London and I moved to Japan,

Таму я з'ехала з Лондана і пераехала ў Японію,

where I didn't experience people asking me where I was really from.

дзе мяне ніхто не распытваў, адкуль я паходжу насамрэч.

I was just another gaijin,

Я проста была чарговай "гайдзін",

which, ironically, means "outsider."

што, як ні дзіўна, азначае "аўтсайдэр".

I was immersed in a culture that honors both making and craft,

Я была пагружана ў культуру, якая шануе творчасць і рамёствы,

where people perfect their craft over generations.

дзе людзі ўдасканальваюць сваё рамяство на працягу пакаленняў.

It's a culture that masters both time and space,

Гэта культура, якая ўмее авалодаць часам і прасторай,

so that artists can truly create with freedom.

дзе мастакі могуць сапраўды тварыць свабодна.

And what I discovered was a place I wasn't angry with.

Я знайшла месца, на якое не злавалася.

Tokyo hadn't wronged me in any way.

Токіа ні разу не пакрыўдзіў мяне.

I could no longer create with anger

Я больш не магла тварыць са злосці

or out of pain.

ці ад болю.

I had to bravely allow myself to create from a different place.

Мне давялося смела дазволіць сабе тварыць з іншым натхненнем.

And what I found is this incredible tool

Я знайшла неверагодны інструмент,

transcended a line on paper.

які стаў больш за лінію на паперы.

I found this thing

Я знайшла тое,

that connected my head to my heart

што звязала мой розум з сэрцам,

and my hand to everything.

а мае рукі — з усім навокал.

I could see the world in new ways.

Я ўбачыла свет па-новаму.

I found connections in corners

Я знайшла сувязі ў закутках,

адшукала рашэнні да праблемаў, пра існаванне якіх я нават не ўяўляла.

and the solutions to problems I never knew existed.

It's like the world with all its positive and negative spaces

Быццам бы свет з усімі яго пазітыўнымі і негатыўнымі месцамі

could now be seen.

стаў раптам бачным.

And just by seeing it,

І толькі ўбачыць гэта было дастаткова,

there was no longer any fear.

каб усе страхі зніклі.

It's like my pen was a flashlight,

Быццам мой маркер быў ліхтарыкам,

and the unknown was still there,

і невядомае ўсё яшчэ існавала,

but it wasn't scary.

але ўжо не пужала мяне.

After five years of living in Japan and focusing on my craft,

Пасля пяці гадоў жыцця ў Японіі і фокусу на сваім рамястве,

I felt like I needed a new challenge.

я адчула, што мне патрэбны новы выклік.

So I moved to New York,

Я пераехала ў Нью-Ёрк,

because that's what you do as an artist, right?

таму што гэта месца для мастакоў, праўда?

You move to the greatest city in the world

Мастаку трэба пераехаць у найвялікшы горад свету,

that has the ability

каб мець магчымасць

to make you feel completely and utterly invisible.

адчуць сябе абасалютна нябачным.

This is when I began to truly ask myself,

У гэты момант я пачала шчыра пытацца ў сябе,

"Who are you?"

"Хто ты такая?"

I would wake up in the morning, and before I began my day,

Я прачыналася зранку, і перш чым пачаць дзень,

I would meditate on this.

я медытавала над гэтым пытаннем.

And with this question in mind,

Трымаючы гэта пытанне ў галаве,

I kept drawing.

я працягвала маляваць.

I followed the line.

Я шла ўслед за лініяй.

I let it lead the way.

Я дазволіла ёй пракладаць мой шлях.

The process of picking up a pen,

Узяць маркер,

something everyone has access to,

які даступны сёння кожнаму і кожнай,

the act of giving myself permission to let go

дазволіць сабе адпусціць

of all thoughts, all fears, insecurities --

усе думкі, страхі, няпэўнасці —

anything that would get in the way

усё, што перашкаджала мне

of allowing myself to be completely me --

быць цалкам сабой —

that became my way of experiencing freedom.

гэта стала маім спосабам адчування свабоды.

When I got to New York,

Калі я прыехала ў Нью-Ёрк,

I didn't want to play by the rules of the art world.

я не хацела жыць па правілах свету мастацтва.

I continued my practice as an outsider.

Я працягвала тварыць як аўтсайдарка.

I kept drawing.

Я працягвала маляваць.

Curiosity became the ink for my pen,

Цікаўнасць стала атрамантам для майго маркеру,

and I continued to dive deeper.

і я працягвала пагружацца глыбей.

Over time, I began to create a bold, confident space for myself,

З цягам часу я пачала ствараць надзейную, трывалую прастору для сябе,

a space that was all my own.

прастору, якая належала толькі мне.

Initially, it was just my bedroom.

Першапачаткова гэта была адна мая спальня.

But that bedroom ended up in "The New York Times,"

Але гэтая спальня апынулася ў "The New York Times",

and suddenly, I was being seen and known

і раптам я стала заўважнай і вядомай

for this world I had created.

за той свет, які я стварыла.

Since then,

З таго часу,

I've created and collaborated with some of the most unique artists,

я стварала і супрацоўнічала з самымі ўнікальнымі мастакамі і мастачкамі,

institutions and spaces,

установамі і прасторамі,

from the screens of Times Square,

ад экранаў на Таймс-сквер

to the New York City Ballet for their incredible artist series,

да Нью-Ёркскага балету, для іх неверагоднай серыі пра творцаў,

where I interviewed a number of dancers.

дзеля якой я рабіла інтэрв'ю з некалькімі танцорамі і танцоркамі.

Their stories and words became the foundation

Іх гісторыі і словы сталі асновай

of over 30 drawings and artworks,

для больш за 30 малюнкаў і мастацкіх прац,

which took over the promenade walls,

якія перанесліся на сцены калідораў,

windows and floors.

вокны і падлогі.

For a long time,

Доўгі час

I wanted to create a space for contemplation and poetry.

я марыла стварыць прастору для сузірання і паэзіі.

And in 2019,

І ў 2019 годзе

I was given the opportunity to do just that

я атрымала магчымасць зрабіць менавіта гэта

by the Trust of Governor's Island.

праз улады Губеранатарскай выспы (Нью-Ёрк).

They provided me with the perfect canvas

Яны прадаставілі мне ідэальнае палатно

in the form of a former military chapel.

ў выглядзе былой ваеннай капліцы.

Meet "The May Room."

Пазнаёмцеся з "The May Room."

With drawings on the exterior inspired by the history of the island,

Вы бачыце малюнкі, натхнёныя гісторыяй выспы, на фасадзе,

you walk inside, you take your shoes off,

заходзіце ўнутр, здымаеце абутак,

and there's a drawing on the floor in the form of a maze

а на падлозе бачыце малюнак у выглядзе лабірынта,

that brings you back to you.

які вяртае вас да вас.

It's an invitation to become calm.

Гэта запрашэнне супакоіцца.

And this allows you to see phrases on the wall.

Вы можаце ўбачыць фразы на сцяне.

"May you be wise."

"Будзьце мудрымі".

"May you sleep soundly at night."

"Спі спакойна ўначы."

"May we save trees."

"Давайце выратуем дрэвы."

"May you," "may you," "may we."

"Будзь", "будзьце", "давайце".

And these phrases seem like they're rising from you

І пачынае здавацца, што гэтыя фразы зыходзяць ад вас саміх,

or falling into you.

альбо глыбока западаюць у вас.

I've let my lines become much like a language,

Я дазволіла сваім лініям стаць нечым накшталту мовы,

a language that has unfolded much like life.

мовы, якая развіваецца, як самое жыццё.

And when there has been silence,

І калі наступала цішыня,

I've sought connection through conversation,

я шукала сувязі праз размову,

asking questions to push through the discomfort.

задавала пытанні, каб пераадолець дыскамфорт.

Drawing has taught me how to create my own rules.

Маляванне навучыла мяне ствараць свае правілы.

It has taught me to open my eyes to see not only what is,

Яно навучыла мяне расплюшчваць вочы і бачыць не толькі тое, што ёсць,

but what can be.

але і тое, што можа быць.

And where there are broken systems,

І там, дзе сістэмы ламаюцца,

we can create new ones that actually function and benefit all,

мы можам стварыць новыя,

якія сапраўды працуюць і прыносяць карысць усім людзям,

instead of just a select few.

а не толькі некалькім абраным.

Drawing has taught me how to fully engage with the world.

Маляванне навучыла мяне якасна ўзаемадзейнічаць са светам.

And what I've come to realize through this language of lines

І я зразумела праз мову ліній,

is not the importance of being seen,

што важна не столькі быць бачнай,

but rather the gift of seeing that we give to others

колькі мець дар бачыць, якім мы дзелімся з іншымі людзьмі,

and how true freedom is the ability to see.

і што сапраўдная свабода — гэта здольнасць бачыць.

And I don't mean that literally,

Я не кажу пра гэта літаральна,

because sight is only one way in which one can see.

бо зрок — гэта ўсяго адзін са спосабаў бачання.

But what I mean is to experience the world in its entirety,

Я маю на ўвазе адчуванне свету напоўніцу,

maybe even more so during the most challenging moments

магчыма, нават глыбей акурат у самыя складаныя моманты,

like the one we face today.

як той, з якім мы сёння маем справу.

I'm Shantell Martin.

Я Шантэл Марцін.

I draw.

Я малюю.

And I invite you to pick up a pen

І я запрашаю вас узяць маркер

and see where it takes you.

і паглядзець, куды ён вас прывядзе.

(Music)

(Музыка)