What is “normal” and what is “different”? - Yana Buhrer Tavanier

Translator: Thuỳ Kim Reviewer: Ly Nguyễn

In 1945, two sculptures meant to represent the average man and woman

Năm 1945, hai tác phẩm điêu khắc đại diện cho người đàn ông và phụ nữ

in the United States

ở Hoa Kỳ.

went on exhibit at the American Museum of Natural History.

đã được trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Hoa Kỳ.

Based on measurements taken from tens of thousands of young men and women,

số đo được lấy từ hàng chục nghìn nam nữ trẻ,

they were called Norma and Normman.

họ gọi là Norma và Normman.

That same year, a contest launched to find a living embodiment of Norma.

cùng năm đó, một cuộc thi được phát động để tìm cơ thể sống Norma.

Normal is often used as a synonym for “typical,” “expected,”

Normal thường được sử dụng đồng nghĩa với ”điển hình”, ”dự kiến”,

or even “correct.”

hay thậm chí ”chính xác”.

By that logic, most people should fit the description of normal.

Theo logic này, hầu như mọi người phù hợp với mô tả bình thường.

And yet, not one of almost 4,000 women who participated in the contest

Tuy nhiên, trong gần 4,000 phụ nữ tham gia cuộc thi

matched Norma, the supposedly “normal” woman.

không ai phù hợp với Norma, người phụ nữ được cho là “bình thường”.

This puzzle isn’t unique to Norma and Normman, either—

câu đố này cũng không là duy nhất đối với Norma và Normman

time and time again, so-called normal descriptions

hết lần này đến lần khác, thứ gọi là mô tả bình thường

of our bodies, minds, and perceptions have turned out to match almost no one.

của cơ thể, tâm trí và nhận thức của chúng ta hầu như không phù hợp với ai.

And yet, a lot of the world is constructed around a foundation of normalcy.

Tuy nhiên, nhiều thế giới được xây dựng xung quanh nền tảng của sự bình thường.

So what does normal actually mean— and should we be relying on it so much?

Vậy bình thường thực sự có ý nghĩa gì — và chúng ta có nên dựa vào nó quá nhiều?

In statistics, a normal distribution describes a set of values

Trong thống kê, một phân phối bình thường mô tả một tập hợp các giá trị

that fall along a bell curve.

chạy theo một đường cong hình chuông.

The average, or mean, of all the values is at the very center,

Trung bình, có nghĩa, trong tất cả các giá trị là ở trung tâm,

and most other values fall within the hump of the bell.

và hầu như các giá trị khác nằm trong bướu của chuông.

These curves can be tall, with most values inside a narrow range,

những đường cong có thể cao, với hầu hết các giá trị bên trong một phạm vi hẹp,

or long and flat, with only a slight bias towards the average.

hoặc dài và phẳng, chỉ với một chút nghiêng về mức trung bình.

What makes the distribution normal is that it follows this curved shape.

điều làm cho sự phân bố bình thường là nó tuân theo hình dạng cong này.

Normal doesn’t describe a single data point, but a pattern of diversity.

bình thường không mô tả một điểm dữ liệu duy nhất, mà là một mô hình đa dạng.

Many human traits, like height, follow a normal distribution.

một số đặc điểm con người, như chiều cao, tuân theo mức phân bố bình thường.

Some people are very tall or very short,

nhiều người rất cao hoặc rất thấp,

but most people fall close to the overall average.

nhưng hầu hết mọi người rơi vào mức trung bình chung.

Outside of statistics, normal often refers to an average—

ngoài số liệu thống kê, bình thường thường đề cập đến mức trung bình -

like the single number pulled from the fattest part of the bell curve—

giống như số duy nhất được kéo từ phần to nhất của đường cong chuông -

that eliminates all the nuance of the normal distribution.

loại bỏ tất cả các sắc thái của phân phối bình thường.

Norma and Norman’s proportions came from such averages.

tỷ lệ của Norma và Norman đến từ mức trung bình như vậy.

Applied to individuals, whether someone is considered normal

áp dụng cho các cá nhân, dù ai đó được coi là bình thường

usually depends on how closely they hew to this average.

thường phụ thuộc vào độ sát của họ đến mức trung bình này.

At best, such definitions of normal fail to capture variation.

Nhất là, các định nghĩa về bình thường không nắm bắt được sự khác biệt.

But oftentimes, our calculations of normal are even more flawed.

Nhưng đôi khi, tính toán của chúng ta về bình thường thậm chí còn thiếu sót hơn.

Take the BMI— or Body Mass Index.

lấy chỉ số BMI hoặc chỉ số khối cơ thể.

BMI is a measure of weight relative to height,

BMI là thước đo cân nặng so với chiều cao,

with different ratios falling into “underweight,”

với các tỷ lệ khác nhau rơi vào “thiếu cân,”

“normal weight,” “overweight,” and “obese” ranges.

“cân nặng bình thường”, “thừa cân” và “béo phì”.

Generally, only BMIs that correspond to normal weight are considered healthy.

nói chung, chỉ BMI tương ứng với cân nặng bình thường được coi là khỏe mạnh.

But BMI is not always an accurate predictor of health,

Nhưng BMI không phải lúc nào dự báo chính xác về sức khỏe,

or even of what’s a healthy weight.

hoặc thậm chí là một trọng lượng khỏe mạnh.

BMI doesn’t take into account body fat percentage,

BMI không tính đến tỷ lệ phần trăm mỡ cơ thể,

body fat distribution, levels of physical activity, or blood pressure.

phân bố mỡ cơ thể, mức độ hoạt động thể chất hoặc huyết áp.

And yet, those who fall outside the so-called normal range

tuy nhiên, những người nằm ngoài cái gọi là phạm vi bình thường

are commonly advised that losing or gaining weight

thường được khuyên rằng giảm hoặc tăng cân

will improve their health.

sẽ cải thiện sức khỏe họ

When we apply a standard of normal to all of humanity

khi chúng ta áp dụng một tiêu chuẩn bình thường cho toàn nhân loại

that’s based on data from a non-representative slice,

điều đó dựa trên dữ liệu từ một lát cắt không đại diện,

we’re not just choosing one point on the distribution,

chúng ta không chỉ chọn một điểm trên phân bổ,

we’re choosing it from the wrong distribution.

chúng tôi đang chọn nó từ phân loại sai.

A lot of behavior science research draws from samples that are pretty WEIRD—

nghiên cứu khoa học hành vi rút ra từ các mẫu khá kỳ lạ

meaning Western, educated, industrialized, rich, and democratic.

có nghĩa là phương Tây, có học thức, công nghiệp hóa, giàu có và dân chủ.

These features can skew norms

Những đặc điểm làm sai chuẩn mực

even in research that doesn’t have an obvious link to them.

ngay cả trong nghiên cứu không có liên kết rõ ràng với chúng.

Take the famed Muller-Lyer optical illusion:

lấy ảo ảnh quang học Muller-Lyer nổi tiếng:

it’s normal to think one of the two lines is longer,

thật bình thường khi nghĩ rằng một trong hai dòng dài hơn,

when they’re actually the same length.

khi chúng thực sự có cùng chiều dài.

At least, it is if you’re an American undergraduate.

ít nhất, đó là, nếu bạn là một sinh viên đại học Mỹ.

A team of anthropologists and psychologists

một nhóm các nhà nhân chủng học và tâm lý học

found other demographic groups were much less susceptible—

tìm thấy các nhóm nhân khẩu học khác ít nhạy cảm hơn nhiều -

members of the San people of the Kalahari

các thành viên của người San của Kalahari

weren’t susceptible to the illusion at all.

không nhạy cảm với ảo ảnh chút nào.

When these limited or inaccurate definitions of normal

Khi những định nghĩa bình thường hạn hẹp hay bị sai lệch này

are used to make decisions that impact people’s lives,

được dùng để đưa quyết định ảnh hưởng cuộc sống của mọi người,

they can do real harm.

chúng có thể gây hại thực sự.

Historically, such concepts of normal have been hugely influential.

Trong lịch sử, những khái niệm bình thường như vậy có ảnh hưởng rất lớn.

The Eugenics Movement of the early 20th century weaponized the concept of normal,

Phong trào Ưu sinh đầu thế kỷ 20, vũ khí hóa khái niệm bình thường,

using it to justify exclusion, violence, and even extermination

dùng để biện minh việc loại trừ, bạo lực và thậm chí hủy diệt

of those deemed not normal.

những người được coi là không bình thường.

To this day, people are often targeted and discriminated against

cho đến ngày nay, mọi người thường bị nhắm vào và phân biệt đối xử.

on the basis of disabilities, mental health issues, sexual orientations,

trên cơ sở khuyết tật, các vấn đề sức khỏe tâm thần, khuynh hướng tình dục,

gender identities, and other features deemed “not normal.”

bản sắc giới tính và các tính năng khác được coi là “không bình thường”.

But the reality is that the differences in our bodies, minds,

Nhưng thực tế là sự khác biệt trong cơ thể, tâm trí của chúng ta,

perceptions, and ideas about the world around us—

nhận thức và ý tưởng về thế giới xung quanh chúng ta-

in short, diversity— is the true normal.

nói tóm lại, sự đa dạng là điều thực sự bình thường.