The biggest mistakes in mapmaking history - Kayla Wolf

Translator: Da My Tran Ngoc Reviewer: Ngoc Nguyen

On a tiny copper globe created in the early 1500s,

Trên quả địa cầu nhỏ bằng đồng chế tác đầu những năm 1500,

the coast of Southeast Asia is marked with a message

bờ biển Đông Nam Á được đánh dấu bằng một thông điệp

that has since become iconic:

từ đó trở thành biểu tượng:

Here be dragons.

Nơi rồng ngự trị.

Though the words themselves were actually quite rare,

Dù hiếm gặp những từ này,

the sentiment was common among medieval European mapmakers,

nhưng chúng khá phổ biến trong giới vẽ bản đồ châu Âu Trung cổ,

who often scrawled dragons and sea monsters over terra incognita—

thường phác họa rồng và quái vật biển tại những vùng đất không xác định,

blank spots on the map.

những mảng trống trên bản đồ.

For thousands of years, people all over the world had made both functional maps—

Trong hàng ngàn năm, người khắp thế giới vừa tạo ra bản đồ địa giới -

showing trade routes, settlements, topography, water sources,

vẽ thương lộ, khu dân cư, địa hình, nguồn nước,

the shapes of coastlines, or written directions—

đường bờ biển, hoặc phương hướng -

and what are known as cosmographies,

vừa tạo ra bản đồ thiên văn,

illustrating the Earth and its position in the cosmos,

vẽ Trái đất và vị trí của nó trong vũ trụ,

often including constellations, gods, and mythic locations.

thường vẽ cùng các chòm sao, thần và thánh địa.

From the Middle Ages through the mid-17th century,

Từ thời Trung cổ đến giữa thế kỷ XVII,

cartographers in Eurasia and North Africa produced a slew of new world maps

các nhà vẽ bản đồ ở Á-Âu và Bắc Phi thường vẽ bản đồ thế giới mới,

with features from both these traditions.

và vẽ cả hai loại bản đồ truyền thống trên.

Often commissioned by rulers and other powerful people,

Thường do vua và nhà cầm quyền ủy quyền,

these maps were meant to depict the world’s geography,

bản đồ mô tả địa lý thế giới

but not necessarily to be useful for navigation.

nhưng không nhất thiết phải hữu dụng cho việc đi lại.

And given their maker’s incomplete knowledge of the world,

Do thiếu kiến thức,

they were really hypotheses—

bản đồ chỉ là những phỏng đoán -

some of which have been glaringly disproven.

vài tấm còn bị thẳng tay bác bỏ.

In medieval Europe, the new vogue began with what were known as mappae mundi.

Ở châu Âu thời Trung cổ, bản đồ da thịnh hành.

Many of these veered closer to cosmographies,

Nhiều tấm nhuốm màu huyền học,

featuring the Garden of Eden or mythical dragons.

chứa Vuờn địa đàng hoặc rồng thiêng.

They all followed the same format,

Chúng đều vẽ theo một dạng,

showing the world's land as one mass divided roughly into the shape of a T

một khoảng đất rộng chia nhỏ bởi những nhánh chữ T

and surrounded by a ring of ocean.

được một vòng đại dương bao quanh.

Islamic mapmakers also created world maps in this format,

Bản đồ của Hồi giáo cũng vậy,

emphasizing geographic details over fantastical elements.

nhưng tập trung vào mô tả chi tiết bỏ qua các yếu tố thần học.

One of the earliest and most accurate such maps was created by Ibn Hawqal,

Ibn Hawqal là người tạo ra một trong các bản đồ đầu chính xác nhất,

whose own travels informed his mapmaking.

tự đi khảo sát rồi vẽ bản đồ.

In 1154, the King of Sicily commissioned Islamic mapmaker Al-Idrisi

Vào năm 1154, Vua xứ Sicilia giao cho nhà vẽ bản đồ Hồi giáo Al-Idrisi

to create the “Tabula Rogeriana,”

tạo ra “Tabula Rogeriana”,

also known as “A Guide to Pleasant Journeys into Faraway Lands.”

hay còn được gọi là: “Chỉ nam lạc du viễn xứ.”

This book of maps included a world map based on Idrisi’s own travel

Cuốn bản đồ này một phần do đích thân Idrisi đi khảo sát,

and interviews with other traders and travelers.

một phần góp nhặt từ miêu tả của lái buôn và du khách.

He correctly depicted the world as a flattened sphere,

Dù vẽ chính xác thế giới là một hình cầu phẳng,

but thought Europe, Asia, and North Africa wrapped all the way around it.

nhưng ông lại tưởng châu Âu, châu Á và Bắc Phi bao quanh nó.

The “Da Ming Hunyi Tu” was created in China in 1389

Năm 1389, Trung Quốc tạo ra “Đại Minh Hỗn Nhất Đồ”

on a piece of silk big enough to fill an entire room.

trên nền một tấm lụa lớn phủ kín cả căn phòng.

Though the mapmakers had never been to Africa,

Dù chưa từng đến châu Phi,

they attempted to depict the continent

nhưng vẫn nỗ lực họa hình lục địa này

based on the accounts of the traders who’d been there.

dựa trên lời kể của những thương nhân từng đi qua đó.

Surprisingly, this gave them enough information to create

Ngạc nhiên thay, chừng đó thông tin cũng đủ cho họ vẽ chính xác hình dạng

a correctly shaped portrayal of sub-Saharan Africa.

vùng châu Phi hạ Sahara.

Beginning in the 15th century, European cartographers began to expand

Đầu thế kỷ XV, các nhà vẽ bản đồ châu Âu

the scope of their world maps as their explorers traveled the world—

thêm nhiều vùng khác vào bản đồ thế giới khi các nhà thám hiểm đi khắp Trái đất -

but not without missteps.

nhưng không phải là không có sai sót.

In 1507, the German cartographer Martin Waldseemuller mapped the Americas—

Năm 1507, nhà vẽ bản đồ người Đức Martin Waldseemuller lập bản đồ châu Mỹ

as a thin sliver of land where the east coast would be.

nhưng chỉ là một dải đất hẹp tại bờ Đông.

Spanish cartographers took a stab at the western side of the Americas

Các nhà vẽ bản đồ người Tây Ban Nha thử vẽ phía Tây châu Mỹ

based on accounts from an expedition to the Baja Peninsula.

dựa trên lời kể của các nhà thám hiểm trong chuyến đi đến Baja Peninsula.

Unfortunately, the explorers’ impressions of the land led them astray:

Thật không may, sự hiểu lầm của các nhà thám hiểm

khiến bản đồ bị vẽ sai:

for over 100 years after, Spanish maps depicted the “Island of California”

hơn 100 năm sau, bản đồ Tây Ban Nha vẫn vẽ “Đảo California”

detached from the rest of the continent.

tách biệt với phần lục địa.

The Flemish cartographer Gerardus Mercator,

Nhà bản đồ học người Bỉ Gerardus Mercator,

nổi danh do vẽ bản đồ thế giới,

best known for his world map,

also created a map of the never-before-seen North Pole

tạo ra bản đồ vùng-Bắc Cực-chưa-ai-thấy

that was published in 1595.

công bố năm 1595.

Mercator speculated that the North Pole prominently featured

Mercator đoán điểm đặc trưng của Bắc Cực là:

the “Rupes Nigra,” a giant magnetic rock surrounded by a whirlpool

“Rupes Nigra”, một tảng đá từ trường khổng lồ

được xoáy nước bao quanh

that explained why all compasses point north.

là nguyên nhân khiến mọi la bàn đều chỉ về phương Bắc.

Even as Europeans built towards a complete picture of the Earth,

Dù bản đồ Trái đất đã hoàn chỉnh.

they didn’t entirely let go of the idea of blank spots filled with mythic beasts.

người châu Âu vẫn không quên ý nghĩ về những vùng đất lạ chứa đầy thần thú.

As late as 1657, English scholar Peter Heylin lumped Australia together

Cuối năm 1657, học giả người Anh Peter Heylin

gộp châu Úc với Utopia và vùng đất thần tiên làm một.

with Utopia and Fairyland.

But with the exception of the North Pole,

Nhưng trừ Bắc Cực,

these so-called terra incognita weren’t really unknown—

nơi gọi là “vùng đất không xác định” không thực sự không xác định,

at least not to the people who lived there.

ít nhất là với người sống ở đó.

There weren’t really dragons anywhere on Earth,

Rồng không thật sự có ở bất cứ nơi nào trên Trái đất,

but there were people and cultures—

nhưng có những dân tộc và nền văn hóa,

many of them eradicated by those who put their lands on world maps.

đã bị những người vẽ bản đồ xóa sổ trên bản đồ thế giới.