Why is yawning contagious? - Claudia Aguirre

Translator: Nhu PHAM Reviewer: Vu-An Phan

Oh, excuse me!

Oh, xin lỗi!

Have you ever yawned because somebody else yawned?

Bạn đã bao giờ ngáp

bởi vì người khác ngáp chưa?

You aren't especially tired,

Bạn không thực sự mệt mỏi,

yet suddenly your mouth opens wide

nhưng đột nhiên miệng của bạn mở rộng

and a big yawn

và thực hiện

comes out.

một cú ngáp lớn

Hiện tượng này được gọi là ngáp lây.

This phenomenon is known as contagious yawning.

And while scientists still don't fully understand

Và trong khi các nhà khoa học vẫn không hoàn toàn hiểu được

why it happens,

tại sao hiện tượng này lại xảy ra,

there are many hypotheses currently being researched.

có rất nhiều giả thuyết đang được nghiên cứu hiện nay.

Let's take a look at a few of the most prevalent ones,

Hãy xem xét một vài

trong những cái phổ biến nhất nhé,

beginning with two physiological hypotheses

bắt đầu với hai giả thuyết sinh lý

before moving to a psychological one.

trước khi chuyển sang một cái khác về tâm lý.

Giả thuyết sinh lý đầu tiên của chúng tôi

Our first physiological hypothesis

states that contagious yawning is triggered by a specific stimulus,

cho rằng ngáp lây

được kích hoạt bởi một kích thích cụ thể,

an initial yawn.

một cái ngáp khởi đầu.

This is called fixed action pattern.

được gọi là mô hình hành động cố định .

Hãy nghĩ về mô hình hành động cố định như một hình ảnh phản chiếu.

Think of fixed action pattern like a reflex.

Your yawn makes me yawn.

Cái ngáp của bạn làm cho tôi ngáp theo.

Similar to a domino effect, one person's yawn triggers a yawn

Tương tự như một hiệu ứng domino,

một người ngáp gây nên một cái ngáp khác

in a person nearby that has observed the act.

ở một người gần đó đang quan sát hành động của anh ta .

Once this reflex is triggered, it must run its course.

Sau khi sự phản chiếu này được kích hoạt,

hành động hệ quả của sự phản chiếu sẽ bắt đầu.

Have you ever tried to stop a yawn once it has begun?

Bạn đã bao giờ cố gắng để không ngáp

một khi nó đã bắt đầu?

Basically impossible!

Về cơ bản là không thể!

Another physiological hypothesis

Một giả thuyết sinh lý khác

is known as non-conscious mimicry,

được biết đến như là một sự bắt chước không có ý thức,

or the chameleon effect.

hay là hiệu ứng tắc kè hoa.

This occurs when you imitate someone's behavior

Điều này xảy ra khi bạn bắt chước hành vi của một ai đó

without knowing it,

mà không hề hay biết,

a subtle and unintentional copycat maneuver.

một hành động sao chép tinh tế và không có chủ ý.

Người ta có xu hướng bắt chước tư thế của nhau.

People tend to mimic each other's postures.

If you are seated across from someone that has their legs crossed,

Nếu bạn đang ngồi đối diện với một ai đó

đang bắt chéo chân,

you might cross your own legs.

bạn có thể cũng sẽ bắt chéo chân của mình.

Giả thuyết này cho thấy

This hypothesis suggests

that we yawn when we see someone else yawn

rằng chúng ta ngáp khi nhìn thấy ai đó ngáp

because we are unconsciously copying his or her behavior.

bởi vì chúng ta đang sao chép một cách vô thức

hành vi của anh ấy hay cô ấy.

Các nhà khoa học tin rằng hiệu ứng tắc kè hoa này

Scientists believe that this chameleon effect is possible

là có thể xảy ra bởi vì một tập hợp đặc biệt của tế bào thần kinh

because of a special set of neurons known as mirror neurons.

được gọi neurons phản chiếu.

Mirror neurons are a type of brain cell

Neurons phản chiếu là một loại tế bào não

that responds equally when we perform an action

phản ứng đồng đều khi chúng ta thực hiện một hành động

as when we see someone else perform the same action.

như khi chúng ta thấy người nào khác

thực hiện cùng một thao tác.

These neurons are important for learning and self-awareness.

Các tế bào thần kinh này rất quan trọng

trong việc học hỏi và tự nhận thức.

For example, watching someone do something physical,

Ví dụ, xem ai đó làm điều gì đó,

like knitting or putting on lipstick,

giống như đan móc

hoặc tô son môi,

can help you do those same actions more accurately.

có thể giúp bạn làm những hành động tương tự một cách chính xác hơn.

Neuroimaging studies using fMRI, functional magnetic resonance imaging,

những nghiên cứu hình ảnh não bộ sử dụng fMRI,

còn gọi là MRI chức năng,

show us that when we seem someone yawn or even hear their yawn,

cho thấy rằng khi chúng ta thấy ai đó ngáp

hoặc thậm chí nghe họ ngáp,

a specific area of the brain housing these mirror neurons

một khu vực cụ thể của não bộ

chứa các neurons phản chiếu

tends to light up,

có xu hướng sáng lên,

which, in turn, causes us to respond with the same action:

do đó, lần lượt, khiến chúng ta phản ứng

với cùng một thao tác: cái ngáp.

a yawn!

Giả thuyết tâm lý của chúng tôi cũng liên quan đến

Our psychological hypothesis also involves the work of these mirror neurons.

hoạt động của những neurons phản chiếu.

We will call it the empathy yawn.

Chúng tôi sẽ gọi nó là đồng cảm ngáp.

Đồng cảm là khả năng hiểu

Empathy is the ability to understand what someone else is feeling

những cảm giác của người khác

and partake in their emotion,

và hòa vào cảm xúc của họ,

a crucial ability for social animals like us.

một khả năng rất quan trọng cho các động vật xã hội như chúng ta.

Gần đây, các nhà thần kinh học đã tìm thấy

Recently, neuroscientists have found that a subset of mirror neurons

có một tập hợp con của neurons phản chiếu

allows us to empathize with others' feelings

cho phép chúng ta đồng cảm với cảm xúc của người khác

at a deeper level.

ở một mức độ sâu hơn.

(Yawn)

Scientists discovered this empathetic response to yawning

Các nhà khoa học đã phát hiện

ra phản ứng đồng cảm này với ngáp

while testing the first hypothesis we mentioned,

trong khi thử nghiệm giả thuyết đầu tiên mà chúng tôi đã đề cập,

fixed action pattern.

Mô hình hành động cố định.

Nghiên cứu này đã được thiết lập để cho thấy

This study was set up to show that dogs would enact a yawn reflex

những con chó sẽ có những phản xạ ngáp

at the mere sound of a human yawn.

đối với những âm thanh từ một cái ngáp của con người.

Trong khi nghiên cứu của họ cho thấy điều này là đúng,

While their study showed this to be true, they found something else interesting.

họ tìm thấy một việc khác rất thú vị.

Dogs yawned more frequently at familiar yawns,

Loài chó ngáp thường xuyên hơn đối với những cái ngáp quen thuộc,

such as from their owners,

bắt nguồn từ chủ của chúng chẳng hạn,

than at unfamiliar yawns from strangers.

hơn là những cái ngáp không quen từ người lạ.

Following this research, other studies on humans and primates

Theo nghiên cứu này,

Các nghiên cứu khác về con người và động vật linh trưởng

have also shown that contagious yawning

cũng chỉ ra rằng hiện tượng ngáp lây này

occurs more frequently among friends than strangers.

xảy ra thường xuyên hơn giữa bạn bè hơn là với người lạ.

Trên thực tế, ngáp lây bắt đầu xảy ra

In fact, contagious yawning starts occurring

when we are about four or five years old,

khi chúng ta được khoảng bốn hay năm tuổi,

at the point when children

tại thời điểm mà trẻ em

develop the ability to identify others' emotions properly.

phát triển khả năng xác định đúng cảm xúc của người khác.

Still, while newer scientific studies aim to prove that contagious yawning

Tuy nhiên, trong khi các nghiên cứu khoa học mới hơn nhằm vào mục đích

để chứng minh rằng ngáp lây

is based on this capacity for empathy,

là dựa trên khả năng đồng cảm này,

more research is needed to shed light on what exactly is going on.

nhiều nghiên cứu hơn sẽ cần

để đưa ra ánh sáng những gì chính xác đã xảy ra.

Có thể rằng câu trả lời nằm ở

It's possible that the answer lies in another hypothesis altogether.

một giả thuyết khác.

Lần sau, khi bạn bị bắt gặp đang ngáp,

The next time you get caught in a yawn,

take a second to think about what just happened.

Hãy dành một vài giây suy nghĩ về những gì vừa xảy ra.

Were you thinking about a yawn?

Có phải bạn đã đang suy nghĩ về một cái ngáp?

Did someone near you yawn?

Hay một người nào đó ở gần bạn đã ngáp?

Was that person a stranger or someone close?

Người đó là một người lạ hay người gần gũi với bạn?

And are you yawning right now?

Và bạn có đang ngáp ngay lúc này không?

(Yawn)

(Lip smacking)